Geestelijk Leven
diktatuur
kloosterbalsem
DER LEUGEN
SPIERPIJNEN
RAED-PRAET
Schapen I - W.Waard I
door ASTOR
Zaterdag 1 October 1938
Tweede blad
De woorden, welke hierboven staan, zijn
tjtcl van een boekje, geschreven cloor
Willi Sclüamm en in de Ncderlandsche taal
'overgebracht door Theo Harsman en M. Ste-
tV°Ik aclit dit boekje 't is 144 bladzijden
'dik - van 200 gr0°t gewicht, dat ik niet
fcan nalaten er de aandacht van de lezers
op te vestigen.
In dezen tijd is het noodig, dat de men-
Ecbon hoe langer zoo meer zich bewust
wórden van de gevaren, welke hen bedrei
gen.
Wanneer ik deze woorden neerschrijf,
IpI, ik juist de verontrustende berichten
door de radio gehoord over de mobilisatie
,van Tsjecho Slowakije en andere landen,
ja wanneer dit artikel verschijnt dreunen
misschien reeds de kanonnen en is de men-
ihenmoord in vollen gang.
En ik zit rustig aan mijn schrijftafel...
lesfl Neon, rustig is het goede woord niet.
[Uiterlijk ben ik rustig, maar innerlijk niet.
In mij is heftige beweging van tegenstrij
dige gevoelens cn het kost mij moeite mij-
:lf ie beheerschen en in toom te houden.
iar is iets in mij, dat zou willen uitbars
ten in een stroom van heftige verontwaar
diging, van onzegbare droefheid, van bit-
pre ergernis, van grenzenloos medelijden,
jan geweldige razernij. Want al die gevoe
lens zijn in mij aanwezig, ze willen tot
liting komen; ze botsen tegen elkaar en
ireigen mijn redelijk denken te verduiste-
En toch wil ik mijzelf dwingen om boven
die gevoelens uit te stijgen cn bijna koel
kclijk iets tc zeggen over het bovenge-
mde boekje omdat het bij lezing voor
ijzelf van zoo groot belang is geweest en
geworden tot een versterking mijner in-
fchten.
Ik laat dit alles voorafgaan om eerlijk-
[eidshalve te doen uitkomen, hoe een
iciisch dikwijls, onder den invloed van wat
ij ziet gebeuren, geheel dreigt te worden
'hecrscht door de oerdriften, welke uit
p onderbewustzijn opstuwen, als eindelijk
t gebondenheid losgebroken krachten en
e daarbij het kalm cn redelijk oordeelen
fordt terzijde geschoven. Ik veronderstel
ik, wat ik zelf ervaar, veilig kan veral-
gjeenen; ik ben er diep van overtuigd,
at ik een mcnsch ben als ieder ander cn
at wat ik doorleef, ook door anderen wordt
jörleefd en dat zij, zooal niet precies de-
llfde, toch in hoofdzaak dezelfde reacties
p het wereldgebeuren in zich ervaren.
Maar juist in dagen van spanning komt
et er op aan zich zelf te beheerschen en
[riet liet slachtoffer tc worden van gevoe-
ens, die onweerstaanbaar soms in den
nensch opkomen; nü hebben wij te tooncn
ets anders te zijn clan kuddedieren door
liet onder den invloed tc komen van mas-
psuggestie.
En zoo dwing ik er mijzelf thans toe om
iets te schrijven naar aanleiding van en
iver het bovengenoemde boek. Het is een
Btening met elke diktatuur. In het bij-
er houdt het zich bezig met de dik-
hur van Stalin. Ik heb in den loop der
iïji zeer vele menschen ontmoet, die,
ip doordrongen van het bc&cf dat de be-
tantle maatschappelijke chaos op den
tor onhoudbaar is, sterke sympathie ge
leiden voor Sovjet-Rusland. Zij meenden
it daar inderdaad een zuivere mensche-
ijke gemeenschap werd opgebouwd. Zij
achten daarbij in de eerste plaats aan de
kwidatie van de oude heerschende mach-
>n, welke het Russische volk hadden uitge-
ait en aan de inderdaad geweldige tech-
ische werken, die tot stand werden ge-
rgpht. Voor de terreur, waardoor dit alles
)n worden bereikt, sloten zij bewust of
fbewust de oogen of zij beschouwden
laar als een harde, onvermijdelijke nood-
akelijkheid. Hun ontging evenwel een be-
angiijk feit, zij vergaten dat elke terreur
en zonder terreur (d.i. schrikbewind) is
eon enkele diktatuur bestaanbaar) een
eer sterken psychologischcn invloed uit-
efent op hen, die haar toepassen. Twee
taclitige factoren werken daartoe mede:
iiftst cn machtsvvaanzin.
Die angst is een gevolg van de vrees voor
edreiging van de zijde van allen, die, om
worden veroorzaakt door scherpe ver
giftige stoffen, die zich in Uw spieren
hebben vastgezet en daar ontsteking,
Pijn, zwelling en stijfheid veroorzaken.
Laat dadelijk een groote pot Akker's
Kloosterbalsem halen en laat U drie
maal per dag flink daarmede wrijven.
Kloosterbalsem bevat geneeskrachtige
aromatische stoffen, die diep in de
weefsels doordringen en daar hun gene
zende en afleidende werking uitoefenen
op de ontstoken pijnlijke spieren. De
vergiftige stoffen, die zich in Uw spie
ren hebben vastgezet, worden opgelost.
Ge ruikt als "t ware de geneeskracht en
na elke wrijving voelt Ge de werking.
Ongeëvenaard als wrijfmiddel bij spit,
rheumatiek, spierverrekkingen, stram
heid, kneuzingen, ischias, pijnlijke spieren
AKKER'S
pot van 25 Gram f 0.G2i/j, pot van 50 Gram f 1.04
njatcrieele of ideëele redenen, zich niet
kunnen voegen onder een régime, dat on
noemelijke offers vraagt van het volk en
dat dit volk geestelijk op een noodlottige
manier knecht en tot onmondigheid degra
deert.
De machtswaanzin vloeit onver
biddelijk voort uit de idiote ver
heerlijking voor een deel écht,
voor een ander deel gehuicheld
welke de massa den dictator en
zijn medestanders toebrengt. Deze
verheerlijking, die soms het karak
ter van vergoddelijking aanneemt,
kan geen mensch verdragen. Wie
altijd wordt toegejuicht, wie zich
onbeperkte macht ziet toegekend,
móet wel komen tot de waanzinnige
gedachte, dat hij tot alles in staat
is, dat hem een taak is. opgelegd,
welke hij alléén kan vervullen, dat
li" een soort van onaantastbare cn
onfeilbare voorzienigheid is.
Deze angst en machtswaanzin
drijven de dictatoren steeds verder
voort en worden tot een dwingend
clement in hun leven cn doen grijpen
naar alle, ook de meest onmensche-
lijke middelen om de dictatuur te
handhaven.
Het is de groote verdienste van den schrij
ver Willy Schlamm, dat hij ons dit duide
lijk maakt in zijn werk.
Hij staat hierbij stil in 't bijzonder bij
wat zich afspeelt in Rusland en verzuimt
niet er den nadruk op te leggen, dat ge
broken dient te worden met de opvatting,
welke wij zoo dikwijls kunnen hooren ver
kondigen, n.1. dat er op clcn duur slechts
gekozen kan worden tusschen nationaal-so-
cialisme of fascisme en tussohen bolsjewis
me. Het is een trieste lectuur dit boekje van
Willy Schlamm; het voert ons door een gif-
dampend moeras. Maar wij moeten het aan
durven de werkelijkheid, al is zij nog zoo
afschuwelijk, onder de oogen te zien. Ook
hier geldt het woord: de waarheid zal u
vrijmaken.
Ik denk hierbij aan de processen, welke
gevoerd zijn tegen voormalige medewerkers
van Lenin. Wij denken aan de houding van
het vredelievende Rusland tegenover Italië
gedurende den oorlog in Abessinië.
Wat dit laatste betreft: Rusland leverde
massa's mangaanerts aan Hitler-Duitschland
d.w.z. een grondstof, die voor fabricage van
oorlogstuig onmisbaar is. Rusland hielp*
Italië aan graan en aan dc onmisbare olie.
Iedereen, .die het wereldgebeuren poogt te
volgen (iets wat in dezen tijd niet gemak
kelijk is) heeft natuurlijk gelezen van de
vele processen, die gevoerd zijn tegen de
vijanden van het. Slalinismc. Üitvocrig wor
den deze door Willy Schlamm behandeld.
Ik. wil ter i'llustreering een gcdecltg uit
hét werk van W. 'Schil, overnemen.'
Kirov is vennoord. „Onmiddellijk na dc
vermoording van dezen éénen Kirov zijn
110 Russische communisten terecht gesteld
een verhouding, die er zijn mag. Er werd
een groot staatsproces gevoerd, dat de on
derlinge samenwerking van deze personen
belichtte, voor zoover dit voor de aankla
gers van gewicht was. Opmerking verdient
echter, dat Nikolajev, de man die Kirov
doodschoot, voor dit proces gefusileerd
werd (op 29 December 1934) een unicum
in de geschiedenis der justitie, die toch an
ders jn alle tijden en in alle staten der we
reld de meest mogelijke moeite doet den
hoofddader levend voor het gerecht tc voe
ren om de medeplichtigheid van dc mede
beschuldigden met bewijzen aan te kunnen
tooncn, In dit merkwaardige Kirov-proces
echter haastte zich de staatsmacht den
©enigen onmiddellijken dader te doen ver
dwijnen om de medebeklaagden in een
chaos van kombinaties en rhetoriêohe spits
vondigheden te verstrikken, zonder dat de
eenige dader als levende kontrölc van hun
beweringen kon optreden. In ditzelfde pro
ces werden op 18 Januari 1935 ook Sinojev
cn Kamenev „wegens intellectueele mede
verantwoordelijkheid" tot zware gevange
nisstraffen veroordeeld. Anderhalf jaar la
ter, op 19 Augustus 1936, werden zij in de
zelfde zaak aangeklaagd cn op 25 Augustus
1936 terechtgesteld.
Wij vragen den kommunisten, don niet-
kommunistischen Stalinvrienden, de „Liga
voor menschcnrechten", do „vereeniging
voor recht cn vrijheid", den beroeps-vrij
heidsdichters en allen anderen berocpsliu-
nianisten uit alle landen:" Wat zegt u van
een justitie, die wegens vermoording van
één staatsman, 116 menschen terechtstelt,
onder wie zich niet de dader bevindt en die
allen door het Openbaar Ministerie slechts
op grond van ideeele medewerking werden
aangeklaagd? Wat zegt u van een justitie,
die zoo'n rechtsverkrachting anderhalf jaar
lal er herhaal t door op dezelfde gronden an
dermaal zestien menschen te fusileeren?
Wat zegt u van een justitie, die zonder
nieuwe bewijzen in het geval Kirov aan te
voeren menschen, die in een krimineel
proces reeds veroordeeld waren, anderhalf
jaar later op dezelfde gronden nog eens,
en zelfs ter dood veroordeelt?
Wat zegt u van een justitie, die menschen
terecht stelt, aan wie het openbaar ministe
rie niet de gepleegde daad, maar slechts
de bedoeling van terroristische daden ten
laste legt? Waarin ziet u het onderscheid
tussohen zoo'n justitie en de klasscjustitie
in de fascistische staten, tegen wie u (als
goede humanisten, die het, zooals u zelf
zegt, niet om kommunistische partijgrond-
slagcn, maar om handhaving van dc men-
schelijke rechtsgrond gaat) tegen processen
voert en naar te vreezen is toekomstig
ook voeren wil?"
Ik spreek vaak met een zeer overtuigd
communist, aan wiens eerlijkheid ik geen
oogenblik twijfel. Hij is door alles heen een
hartstochtelij 1? verdediger van het Sovjet-
Russische systeem. Wanneer ik hem wijs
op de onmenschelijke methoden welke daar
(evenals in de fascistische landen!) worden
gevolgd om werkelijke of vermeende tegen
standers uit den weg te ruimen, dan haalt
hij de schouders op en zegt: het kan niet
anders.
Daarin ligt voor mij de veroordeeling
van iedere diktatuur.
Zoo volkomen terecht zegt W. Schl. „Dc
diktatuursfaten putten hun levenskracht
(behalve uit een overweldigend, machts
vertoon) uit het feit, dat de fantasie der
menschen niet toereikend is om zich de
hoedanigheid en de mogelijkheden van de
„moderne" heerschersmethodcn konkreet'
voor tc stellen. (Wie denkt hierbij aan het
rijksdagbrandproces in 1933 in Duitsch-
land? Astor) De moderne tyranniön
handhaven zich daardoor, dat zij juist dat
doen, wat de Europeaan in 't algemeen
„toch niet voor mogelijk" houdt. En zij
doen dat in het bizonder op het gebied van
politic en rechtspraak. Waar iedere rechts
garantie cn ook de kleinste schim van
openbare controle opgeheven zijn, daar ver
richt de politie complete wonderen".
Ik kan niet op andere processen tegen
tegenstanders van hot Stalinisme ingaan.
Dc schrijver levert daarop een afdoende
kritiek.
Het komt mij echter voor, dat hij in de
juist weergegeven aanhaling volkomen
zuiver oordeelt, wanneer hij er op wijst, dat
de Europeaan in 't algemeen al die gemeen
heid niet voor mogelijk houdt. Daarvoor is
die Europeaan te veel „mensch".
Daarom is het goed dat een boekje als
„diktatuur- der leugen" werd geschreven;
daarom kunnen wij er dankbaar voor zijn,
dat vele schrijvers ons inlichten omtrent
datgene wat b.v. in Duitschland gebeurt.
En 't is van groote beteekenis, dat zij het
doen zonder eenige overdrijving, zoo objec
tief als maar mogelijk is.
De groote meerderheid der menschen is
óf naief óf verblind.
De naievcn zijn de eenvoudigen van geest,
die zich niet kunnen voorstellen, dat er
zóóveel geraffineerde gemeenheid kan be
staan, dat door de machtigen der aarde
zóo gelogen, geknoeid, gehuicheld kan wor
den. De verblinden zijn zij, die zóó volko
men bezeten zijn door een idéé, dat zij
alles wat daarmede niet in overeenstem
ming is, onvoorwaardelijk afkeuren. Toen
ik eens met een nationaal-socialist sprak
over het boek van Langhof, waarin het le
ven cn lijden in een der. concentratiekam
pen wordt beschreven en hem aanried dit
boek te lezen, antwoordde hij eenvoudig
met de woorden „allemaal gelogen". Een
andere nationaal-socialist was minder bru
taal; deze beloofde mij een onderzoek in te
zullen stollen naar wat door Langhof was
geschreven en er dan mij van op de
hoogte te brengen. Ik heb nu echter reeds
een paar jaar gewacht, maar van de uit
komsten van dit onderzoek nog niets ver
nomen!!
Het is deze naievitcit en deze verblind
heid, welke het mogelijk maken, dat in de
twintigste eeuw nog de mogelijkheid be
staat, dat diktaturen zich door geweld,
maar vooral door leugen kunnen staande
houden. Hoe lang? Dit is moeilijk te zeg
gen. Maar stellig nooit blijvend.
„Tyrannieke hcerschers van een vroegere
en gelukkiger periode vreesden het denken
ongeveer zooals men een hindernis vreest;
het denken hinderde als voorwaarde tot
bezinning, was daarom verboden cn werd
bestraft. Voor de heerscbers der 20ste eeuw
is het denken echter niet alleen oen ge
vaarlijke vijand, maar eenvoudig het „we
zenlijke, eenige" object van hun ziekelijke
haat. Het werkzame verstand wordt te
genwoordig niet meer gehaat als weer
standskracht tegen het doel der diktatuur
het wordt om zichzelf gehaat, cn dit uit
te roeien is het eerste doel van de moderne
tyrannie".
Hoe treffend wordt hier weergegeven dat
zij, die de massa in bedwang willen houden,
die een bepaald (voor hen zélf natuurlijk
profijtelijk) systeem verlangen, in het
denken het grootste gevaar zien. Daar
om kunnen wij dan ook opmerken dat elke
diktatuur de persvrijheid opheft en dat zij.
door middel van een uitgebreid spionnage-
stelsel, zelfs dc gesprekken controleert
evenals zij geschiedenisboeken vervalsclit
en het toezicht houdt op ieder intellectueel
werk, dat verschijnt.
Daarom beduidt iedere diktatuur dc doo.l
voor den geest. Immers de geest juist is
het denkend cn daardoor ook het scheppend
deel van den mensch.
En waar de geest sterft, gaat de kuituur
te gronde.
Laten wij ons echter niet ongerust maken.
De geest kan niet sterven. Is er niet een
lange mcnschheidsgeschiedenis om dit te
bewijzen? Het is nog nooit aan welken
hecrscher ook gelukt, zelfs al had hij dc
beschikking over de geweldigste machts
middelen, zelfs al stond een gansche pries
ter schare aan zijn zijde, om blijvend het
denken te verhinderen. Want machtiger
dan alle geweld is de drang van don ster
ken geest om te komen tot zelfbevrijding.
Hiermede houden de diktatoren geen reke
ning; dit is hun groote domheid. O. zeker,
tijdelijk kunnen zij succes hebben. Dit komt
ook al. omdat zij speculeeren op de gemak
zucht der menschen; deze immers vinden
het maar wat gemakkelijk om niet zelf te
denken, maar dit aan anderen over te laten
en dan maar te geloovcn wat die anderen
hun als waarheid voorschrijven. Daardoor
is het mogelijk, dat de monsterachtigste
ideeën, dc meest ongerijmde en onredelijke
opvattingen zoo lang blijven voortleven, dat
de geestelijke en de daarmede gepaard
gaande economische slavernij kan voortdu
ren. De groote massa der menschen denkt
er eenvoudig niet over na.
Maar, o wee, als zij denken gódt.
En die tijd komt. Hoe moeilijk 't den
menschen ook wordt gemaakt, altijd staan
er op, die den moed bezitten om te denken
en het spinsel van leugens, waarin de
meerderheid gevangen zit, te verscheuren.
Een drietal weken geleden was ik tegen
woordig bij een zeer treffende plechtigheid
in Westerveld. Daar waren eenige honder
den menschen bijeengekomen om een laat-
sten groet te brengen aan den plotseling
overleden Bart de Ligt. En allen waren
evenals ik er diep van overtuigd, dat met
hem was heengegaan een groot mensch, die
nooit heeft gestreefd naar geestelijke over-
heersching, maar naar geestelijke vrijma
king en omdat 't zijn innige overtuiging
was, dat deze bevrijding onmogelijk was
zonder zclfdenkcn, spoorde hij altijd op
nieuw daartoe aan. Niet „volgt mij" was
zijn devies, maar „overtreft mij."
Ach, ik weet, helaas, maar al te goed,
dat zulke menschen altijd eenzamen zul-
WAT ER EEN DONDERDAG IN
DE RAADSZITTING VAN HOOG
WOUD VERH AP STIKT IS.
Vanzelf, as je over Hoogwoud pratc, den
praat je over Wullem Vain, de wethouwer
cn heskermengcl van de gemiente- en ker-
kchalvecente, want die is deer al zooveul
jarc de hotemetoot weest, dat ie et zellcf
amper meer weet, al zait burregemeistcr
I-Ioogeboom ok dat Vain et beste omthouwe
ken van de raadslede. Dus deerom zette wc
hierboven van et land van Wullem Vain,
zien, want eere wie cere toekomt ei... Zoo'n
burregemeister is aars te beklagen, die had
een hallef uur noodig om nag ers te her
kauwen, watte ze allegaar in de leste ver
garing heklcst lievvwe. En ze leke et nag
wel mooi te vinden ok, maar Skilder docht
dat er van twei vergarings tegelaik was,
maar die is ok ziek weest, maar hai is nag
weer hai de wal opkrabd en hai zat weer
in zen hoekje. Hai was aars nag skralig
oor, maar nou, een beetje zweer ochendvoer
den redt ie et wel weer.
Je zouwe zegge, doer op de sikketrie hew-
we zo nagal zoo'n slacht ig man je, zoo'n ken-
toorskraiver, die kon toch aigeluk zokke
notuuldcrs wel op de sikkclsticlmesienie
zette en Rood de veldwachter ze derof draaie
en de raadslede allegaar thuissture, dat
c'.ocne ze in are plasc ok. Dat huttclctutlple
zc toch zoo voor mekaar deer?
Et was er aars niet ongezellig zoomaar,
dat hè je altaid met zokke knape die in
der (weide jeugdc benne, want ze ben deer
met zen zeuvencn zewat vier en een hallef
honderd jaar zeker, dat dat skikt best.
Nou, ze dochtc gauw tc wezen met der be
groot ing, en ze haddc temet et rekord sloe
gen van Oudkarspel, die is altaid et eerst,
maar et heb-toch niet daie wult zeker, want
ze moote nag efkes wachte. Afain. Je wete
et altaid vroeg gonog wat je voor vollegend
jaar weer tekort komme. Zo hewwe aars
nag wel puur an et herreketekke weest over
die wennen van de raikspelisie. Vanzelf zo
hcwwc an die ouwe stolp van Allebert Wnl-
Jems een best had, en nou wullo ze niet
graag oen aar deer een dikke diesek van
geve. Maar nou, eon rosdaaldcr huur das
vanzelf honderd en dertig golden in et jaar.
en as den dat zóodje duuzend golden kost
heb, zooas ze zaide, make ze toch nag een
percent of dertien van der gold, as ze ddcr
den der skot en lot nag van lietale, nou den
hlaift er nag wel over. Ze doene et deer
ok niet voor elleven oor, wat weerlicht, wat
een benauwde troep om die magere vaifticn
golden watcrlaiding. Nou, we magge dcimie
geen Zceuwsche blauwe ok meer telc ze-
wat. Et is net as Groen zaide, et is een faine
wintereercpel al wil die wel ders wat ofko-
ke. Maar ja hai heb et gauw voor zen don
der met dc ziekte, das ok waar en as je
den zaidan zoo'n akker poters hewwe mag
je der niks op steld weze. Nou jo's ze ben
deer in Saibekarspel ok an de veert weest.
Das em ok krek. Een duur stookie deer in de
Weere... Ja, burregemeistcr Kunnen is wel
klain, maar et is een verlendig kirreltje cn
hai heb vanzelf an de Langedaik véul te
lang zen licht onder de korenmaat zette
moeten, hai was deer altaid in de skaduw
van et nachtpitje van burregemeister Jon
ker van Spcngclaer, dus ja, die loupt nou
vanzelf as een ienoorde kol om et spaar-
varreken van Saibekarspel zoo gauw as et
ken vet te meesten. Wat zei je? Maar nou,
et rooide der niet op oor, et was wel heel
goed dat de zeuven opperste van Hoogwoud
der teugenopbrild hewwe. Deinde leite ze
Hoogwoud ok nag betale voor de last, die
et maidje van de burregemeister van Saibe
karspel had heb met de prut van zen
leerze of te poesen, van datte die kladdig
worren benne op de wurfefte bai dc brand.
Tjo, datte ze deer in Hoogwoud zoo'n
priehele spuit hewwe... Dat had ouwe Dir-
rek Appel, dat die burregemeister was ok
niet denke keuncn datte zc in vaif inenuite
een sloot in Ierswoud leig male zouwe...
Das toch grais ok, teugen wit an. Ik heb
nooit weten dat et opheden zoo'n droge boel
was in Hoogwoud, et kon deer vroeger in
de Bockel of bai Tcunis de Beurs an dc
Langerais nag wel ders spouke. Gicn water,
dat rooit er toch op. Afain, ze hewwe der
niks mee te zitten as dat bel te hard gaat.
Ze kennc em wol kwait an de hccro van
de konkelfercnsie in Munzcn, mchccr Hit-
Ier en meheer Sjamberlain en zoo. Want
azze ze deer gien groote, gien heclc groote
spuit hewwe, den kraig je nag een brand
as je je levesdage nag niet zien hewwe.
Spuite maar jo'es en met zand gooie, be-
grave die troep, veul heter as met lakke
uit mekaar slaan, want den he jo nag kans
datte de ende wei cn weer belande en nag
meer anstckc. Nei, burregemeister Hooge-
boom zaide een woordje op zen pas, et ken
beter Karsttaid weze, ok al moet je don je
landhuur betaleWat ok wel ders wat
i" hebEn nou ganc wc in donker. Ska
gen veneivend cn in Hoogwoud ok deimie...
Denk maar zoomense... nei de dui-'Arnis et
licht, per aspcra ad ast ra, langs doornige
pade tot de starre
len blijven. Maar ik weet, gelukkig, even
zeer, dat hun optreden en hun werken nooit
vruchteloos blijft en dat zij honderden hun
ner medemenschen beïnvloeden en zooal
niet geheel dan toch voor een groot deel
vrijmaken van veel drukkende hallast, wel
ke hen van jongs af is opgelegd.
Daarom is elke wanhoop misplaatst. En
dit mag wel eens nadrukkelijk gezegd wor
den in dezen tijd, waarin 't den schijn heeft,
dat óf brutaalweg, zooals onder de dikta
turen óf voorzichtig en behoedzaam, zooals
onder de democratiën het recht op geestelij
ke vrijheid, het recht om te denken en zijn
mcening uit te spreken óf volledig óf ge
leidelijk wordt beknot.
Ik acht 't van belang dat Willi Schlamm
zijn boekje heeft geschreven. Want niet ge
noeg kan worden gewezen op de gevaren
van elke diktatuur.
Met welke vlag zich deze dictatuur ook
moge dekken: zij pleegt altoos een aanslag
op de geestelijke vrijheid en is daarom in
wezen anticulturecl.
ASTOR.
H. Snel en goed
oofdpijn, f\iespijn.llelpcnhicrhij
altijd een poeder of cachet van Mijnhardt.
Mijnhardt s Poeders per stuk 8ct. Doos 45 ct.
Cachets, genaamd „Mijnhardtjes" 2 st. 10 ct.
Doos 50 ct.
Uit onze omgeving
W1ERINGERWAARD
De vergadering van de jeugdclub van
Landbouw en Maatschappij, die wegens
ontstentenis van den heer F. Rob geleid
werd door den heer Jb. Rezelman, was
matig bezocht. Slechts 10 hoeren en 6 da
mes waren aanwezig. In 't. bijzonder wer
den welkom goheeten dc heer en mevr.
Korndörffer en de heer J. Saai als adviseur
van Landbouw en Maatschappij. In ver
hand met dc aanwezigheid van den heer
Korndörffer, die vanavond een lezing zal
houden, werd aan de pers verzocht in zijn
verslag op te nemen dat L. en M. niet
alleen op economisch gebied, doch ook op
geestelijk terrein werkzaam is.
Naar aanleiding van de notulen vroeg de
heer Saai inlichtingen omtrent de vlag,
welke de club van Landbouw en Maat
schappij heeft ontvangen.
Als commissieleden voor 't nazien der
reiskas werden de heeren S. Schellinger
en A. de Roos aangewezen.
MORGENMIDDAG 2 uur, terrein Loet
de „big-match"
Aanbevolen werd om deel te nemen aan
den ecqnomisehcn^ursus, welke te Scha-
gen werd'gehóuden.' Er werd opgemerkt
dat 't nog al duur was, n.1. f 5.Anderen
meenden, dat ook wel f 2.50 werd betaald.
De heer Saai denkt dat bij grootere deel
name het lesgeld wel wat minder zal
zijn.
Zeer langdurig, waarhij ook wel eens
werd afgedwaald, werd er gediscussieerd
over een vragenbus met als uitslag dat
iedereen een vraag zal stellen en (leze vra
gen bij 't begin van' een volgende vergade
ring in een bus zal denoneeren.
Hierna werd door den heer J. Saai een
inleiding gehouden over 't doel van de
jeugdclub.
In vele gewasten zijn dergelijke ciubis
opgericht, die mee helpen om Landbouw en
Mij. omhoog te werken.
Voor de jengd is het noodig het dorps
leven intens te houden. Ze moet bewust
zijn van de taak die haar wacht, en moet
worden doordrongen van het feit, dat ze
behalve aan Sport en bals ook aan andere
levenszaken moet denken. Verder memo
reert de heer S wat er in den afgeloopen
winter is gedaan en vraagt tevens weer
volle medewerking om in het a.s. sei
zoen wederom een propagandastuk op te
voeren. In verhand met de jcugdlanddagen
merkte spr. op dat er een reiskas aanwezig
is doch de jongelui ontbreken. Als voor
beeld werd Rolde genoemd waar slechts 4
personen van. hier aanwezig waren. Met
oen opwekking aan de jongelui om meer
propaganda te maken besloot de lieer Saai.
Ook werd nog aanbevolen om gezamenlijk
een bezoek te brengen aan de Zuivelfabriek
alhier. Van den secretaris en den hr. A. de
Roos kregen we nu een paar zeer uitvoerige
verslagen te hooren van de prachtige
Landdag welke in Rolde werd gehouden.
Na de pauze werd door den Eenv. heer
Korndörffer een zeer mooie en interessante
lezing gehouden met als onderwerp: Bewust
jong zijn. Spr. wil niet over economie spre
ken, doch meer over cultuur (bebouwing)
Breedvoerig \yerd uiteengezet wat L. en M.
wil en doet in verband waarmee de jeugd
zoo veel kan helpen.
Dc Noordhollander gaat nog al vaak uit
van de idee: Laat maar waaien. Hier in
Wicringerwaard ligt een groot terrein voor
de jeugd waar je ploegen, eggen en zaaien
kunt. Met een mooi gedicht eindigde spreker
zijn zeer mooie rede, wleke met volle aan
dacht werd beluisterd. Met een woord van
dank ook aan de pers volgde sluiting.
ZIJPE
Een transformatorgebouwtje.
Burgemeester en 'Wethouders hebben in
gevolge de bepalingen der Bouwverordening
vergunning verleend aan het Provinriaal
Electriciteitsbedrijf van Noordholland tot 't
bouwen van een houten transformatorge
bouwtje aan den Ruigeweg nabij Burger-
weg.
'T ZAND.
Roodvonk.
Alhier is weer een geval van roodvonk
geconstateerd en wel in het gezin-Dobbe.
ST. MAARTENSBRUG.
Harddraverijen.
Gedeputeerde Staten hebben aan het Be
stuur van de Harddraverijverecniging „Klein
Begin" alhier ontheffing verleend van de
desbetreffende verbodsbepaling van het
Wegen reglement voor het houden van eon
harddraverij op den St. Maartenswcg op 4
October a.s.