Chamberlain verdedigt zijn politiek DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER Instorting in moutfabriek „Alle elementen waren voorhanden voor het uitbreken van een conflict" Bewondering en eerbied voor Tsjecho-Slowakije Hulde aan Hitier, Mussolioi en Daladier Verklaring van Lord Halifax Een nieuwe Vier- mogendheden- conferentie 7 Zwaar weer over Engeland «vf'omMnl Laan, Schagen, Tel. 20. DINSDAG 4 OCTOBER 1938. 83e Jaargang. No. 10691. uitgsw? iet N V. Uitg.-Mij: ..Vlottend» Noorderkwartier" Gistermiddag is het Engelsche La* gerhuis om kwart voor drie bijeen gekomen. Toen Chamberlain de zaal binnenkwam, bracht het Huis hem staande een ovatie. De afgetreden minister van marine Duif Cooper, die zooals we in ons nummer van gister hebben gemeld, zich niet kon vereenigen met de bui- tenlandsche politiek der regeering, en daarom zijn ontslag nam, werd door de oppositie toegejuicht, toen hij het woord nam om te spreken over, wat hij noemde, een zeer pijn lijke en delicate taak. Het Lagerhuis was geheel gevuld. Duff Cooocr. begon met te zeggen, zich er zeer wel van bewust te zijn, dat ér verleden week reden was voor opluchting. Hij was er minder zeker van, dat er aanleiding be- stoncl om zichzelf geluk te wenschen. „Ik heb altijd geloofd", zeide hij, „dat een van de meest belangrijke beginselen bij de behan deling'van de buitenlandsche politiek was, anderen landen een duidelijk beeld van de eigen politiek te geven. Onze eerste plicht was duidelijk ons standpunt uiteen te zetten en te verklaren wat wij zouden doen. De grooto nederlaag van onze buitenlandsche politiek in de laatste maanden en in de af- geloopcn weken is, dat wij hebben gefaald, dat duidelijk te maken." Cooper veroordeelde ook de voorwaarden van Munchen. Hij voegde hier aan toe: „Daar. de Duitschers bun man onder heb ben, zullen zij niet het. genoegen missen hem te slaan én het Duitsche leger zal zijn buit niet missen." I Cooper critiscerde dat Chamberlain de En- gelsch— Duitsche verklaring had ondertee kend zonder overleg te plegen met het ka binet, de bondgenooten of de dominions. „Dit is niet de manier, waarop de buiten landsche aangelegenheden van het Britsche rijk moeten worden geleid." Als resultaat van Munchen, aldus Cooper, heeft Groot-Brittannië nu voor den eersten keer op zich geno men een grens in midden-Europa te verdedigen. Daarom zouden wij nu een leger op de basis van het Euro- peesche vasteland moeten op de been houden en onze herbewapen ning versnellen. Cooper zeide nog, dat de minister-presi dent geloofde tot een redelijke regeling te kunnen komen van alle open kwesties. „Hij kan gelijk hebben. Ik hoop en, bid, dat hij gelijk heeft, doch daar ik dat niet kan ge- looven, is het beter,, dat ik ga". Rede van Chamberlain Toen Chamberlain zich om half vier van zijn zetel verhief, zei hij, dat hij niets terug had te nemen of te betreuren. vervolgde: Toen het huis verleden Woensdag bijeen kwam, waren allen onder oen schaduw van een groote en naderende dreiging. Vandaag zijn allen in dan'kbaar- neid vereend, dat de gebeden van millioè- nen zijn beantwoord en de wolken van be zorgdheid zijn weggetrokken. Alle elementen waren voorhanden voor net uitbreken van een conflict, dat tot een catastropbe zou hebben geleid. ei'volgons hesprak Chamberlain het me- morandum van Godesberg. dat hij in feite een ultimatum met een tijdlimiet van zes dagen noemde. Voor hen, die het ultimatum afkeurden J lon naar redelijke en ordelijke f Was dezer wijzigingen een £>lap m de juiste richting. „Bij bet. doen vari een uitspraak nerover, zouden (wij er goed aan oen met te spreken over een pcr- in°i? i natijbnale triumf voor and. ®en waarachtige triumf is, dat aangetoond is, dat de vertegen woordigers der vier groote mogend heden de mogelijkheid kunnen vin den tot overeenstemming te komen over de wijze, waarop zij door mid del van -een beraadslaging uit een moeilijke en delicate aangelegenheid kunnen komen in plaats van met verlies van menschenlevcns en aldus een ramp hebben afgewend, welke een einde zou hebben gemaakt aan de beschaving, zooals wij die heb ben gekend". „Uit naam van dit buis en de bevolking van dit land zeg ik, aldus Chamberlain, dat Tsjecho-Slowakije onze bewondering en eer bied heeft verdiend voor de zelfbeheersching waardigheid en prachtige discipline tegen over een dergelijke beproeving, waarvoor slechts weinig naties zich geplaatst hebben gezien. (Applaus). Chamberlain werd herhaaldelijk van de Labourbanken af heftig ge ïnterrumpeerd. Een keer heeft hij scherp geantwoord op het geroep schande". Hij zeide: „Ik heb niets, waarover ik mij zou moeten scha men". Een leening aan Tsjecho-Slowakije. Vervolgens deelde Chamberlain mee, dat de Britsche regeering overweegt, de garan tie te verleenen voor een leening van 30 millioën pond sterling ten behoeve van Tsjecho-Slowakije. Het voorstel komt van de Tsjechen. De bijdrage van Mussolini, Sprekende over de andere deelnemers aan de conferentie van München, zeide Cham berlain: Er zijn vandaag harde dingen ge zegd over den Rijkskanselier in het heden en in het verleden. Ik ben van meening, dat het Huis de moeilijkheden moest er kennen van iemand van die positie om krachtige verklaringen, zooals h:: reeds had afgelegd, terug te nemen en te erkennen, dat door toe te sternen, hoewel op het laat ste oogenblik, in een bespreking met ande re landen over kwesties, waarover hij reeds eens voor al had besloten, een wer kelijke en substantieele bijdrage vormde. Wat Mussolini betreft, diens bijdrage was zeker van groot belang en misschien beslissend. Het was op diens voorste], dat de laatste schikkingen voor een mobilisatie 24 uur werden uitgesteld om ons gelegen heid te geven over den toestand te be raadslagen en op de conferentie zelve wa- waren zoowel hij als graaf Ciano zeer be hulpzaam bij de besprekingen. Zij waren het, die reeds spoedig na het be gin der onderhandelingen voor den dag kwamen met een memorandum, dat. Dala dier en ik als een basis voor de besprekin gen konden aanvaarden. Ik ben van mee ning, dat Europa en de geheele wereld re den hebben om bet hoofd der ïtaliaansche regeering dankbaar te zijn voor hetgeen hij heeft gedaan om bij te dragen tot een vreedzame oplossing. Daladier had in sommige opzichten de moeilijkste taak van ons alle vier, met het oog op de speciale betrekkingen die zijn land met Tsjechoslowakije verbonden. Ik stel er prijs op te verklaren, dat zijn moed, zijn bereidwilligheid en verantwoordelijk heid te aanvaarden, zijn volharding en zijn altijd goede humeur, gedurende den gehee- len duur van onze besprekingen van on schatbare waarde waren. Ook de Vereenigde Staten, aldus zei Charn berlain verder, hadden voortdurend een steeds toenemenden invloed uitgeoefend. De ze boodschappen van Roosevelt, zoo krach tig en zoo overtuigend, toonden, dat de mee ning van het machtigste land ter wereld zich over 3000 mijlen Oceaan kon laten hoo- ren aan de nienschen in Europa." Tsjechoslowakije, zoo vervolgde Chamberlain, was wellicht de ge vaarlijkste hinderpaal óp den weg naar den vrede. Doch nu men deze belemmering te boven gekomen is, is het wellicht mogelijk, nieuwe vorderingen te maken op den weg naar gezondheid. Sprekende over zijn onderhoud met Hit- Ier van j.1. Vrijdag, zeide Chamberlain: „Ik weet niet waarom deze bespreking aanlei ding zou geven tot achterdocht en nog min der tot critiek. Ik heb geen pact gesloten, ik heb geen nieuwe verplichtingen aange gaan, er is geen geheime afspraak en ons onderhoud was geen jinder land vijandig." De premier zette uiteen, dat het doel, dat hij met deze bespreking had hefoosd, was, le trachten, het persoonlijk contact met Hitier verder uit te breiden en te zien, of lie hoofd van een democraische mogendheid en de leider van een totalitairen staat pun ten gemeen konden hebben. Hij gaf als zijn meening te kennen, dat deze door den Duitschen rijkskanselier en hemzelf getee- kende verklaring wel iets meer was dan een vrome meeningsweergave en dat aan heide zijden oprechtheid en goede wil bestond. „Indien er, zoo voegde spr. eraan toe, één les is, die wij, naar ik meen uit de gebeurtenissen der laat ste \yeken kunnen putten dan is het wel deze, dat een duurzame vrede niet bereikt kan worden door stil te zitten en erop te wachten. Daad werkelijke en positieve pogingen zijn hiertoe noodig." Chamberlain zeide teveel realist te zijn om te gelooven, dat thans in één dag het para dijs kan worden verwezenlijkt. Slechts de fundeeringen zijn gelegd, doch met den bo venbouw is nog in het geheel niet begonnen. Laat niemand, omdat nu te München dit accoord tusschen de vier mogendheden is geteekend, denken, dat men zich kan ver oorloven de hand te lichten met de uitvoe ring van het groote bewapeningsprogramma die van dag tot dag in snelheid en om vang toeneemt. Indien er ontwapening moet komen, zal dit stap voor stap moeten geschieden, in overeenstemming en in daadwerkelijke sa menwerking met andere landen. Totdat wij weten, dat wij deze samenwerking tot stand kunnen brengen, en totdat wij het eens zijn over de werkelijke stappen, die genomen moeten worden, moeten wij hier op onze hoede blijven." Chamberlain vervolgde: „Terwijl wij vast besloten moeten blijven, de tekortkomingen van onze bewapening en defensie toebereid selen aan te vullen, opdat wij gereed zijn om ons te \erdedigen en onze diplomatie kracht bij te zetten, zie ik nieuwe mogelijk heden om de kwestie der ontwapening ter hand te nemen, en ik geloof, dat zij thans op zijn minst even hoopvol zijn als ooit te voren. Aan zulk een taak, het terugwinnen van het vertrouwen, het geleidelijk wegne men van de vijandelijke gevoelens tusschen de naties, zoodat zij voelen, dat zij veilig haar wapens stuk voor stuk kunnen af schaffen, zou ik alle energie en tijd willen wijden, die mij nog resten vóór ik mijn ambt aan een jongere overdraag." Regeering dient motie in. Nadat ook andere sprekers het woord had den gevoerd en daarbij critiek op Chamber lain niet hadden gespaard (zie daarvoor de volgende pagina) hebben Chamberlain, Sir John Simon en Macdcjnald een motie inge diend, waarin het Lagerhuis de politiek der regeering, waardoor een oorlog werd afge wend tijdens de recente crisis, goedkeurt, en haar streven naar de verwerving van een duurzamen vrede steunt. Deze motie zal morgen, Woensdag, in stemming worden gebracht. De algemeene debatten worden vandaag voortgezet. Men verwacht, dat Woensdag avond over de motie gestemd zal worden. Arbeider gedood Dit nummer bevat 8 pagina's DE GROND ZAKTE WEG Gistermiddag omstreeks twee uur heeft te Swalmen een instortings ongeluk plaats gegrepen, in de mouterij der firma J. Hendrickx- Crijns, waarbij twee personen kwetsuren hebben opgeloopen, van wie één vrij ernstig. De moutfabriek bestaat uit twee gedeel ten, een oud en een nieuw. In dit laatste deel, dat drie jaar geleden gebouwd werd en een oppervlakte bestrijkt van vüftig bij dertig meter, is het ongeluk gebeurd. Tegenwoordigheid van geest. Twee arbeiders waren hier aan het werk. Zij waren bezig met het „omzetten" van gerst. Eén van hen, P. Walenberg, bevond zich op de bovenste étage van het uit vier verdiepingen bestaande gebouw. Even vóór de instorting, voelde hij den grond lichtelijk trillen. Hij schonk hier weinig aandacht aan. Op een gegeven ooeonblik evenwel hoorde de man een hevig gekraak. Tegeliikertijd zakte de grond onder hem weg. Gelukkig bezat hij nog de tegenwoor digheid van geestf om zich aan een balk vast te griinen, welke slechts langzaam doorzakte. Hierdoor bereikte de man zon der noemenswaardig letsel den beganen grond. De tweede arbeider, de 32-jarige H. Geer- lings, die zich op het gelijkvloersche ge deelte bevond, werd onder het vallende hout en ijzer bedolven. Op zijn hulpgeroep en het lawaai, waarmede de instorting ge paard ffing, schoten de arbeiders pit het oude fabrieksgedeelte onmiddellijk te hulp.. De redding. Men nam dadelijk een aanvang met het reddingswerk, waaraan ook werd deelge nomen door enkele inwoners van Swalmen, de rijks- en gemeentepolitie en den burge meester dien men spoedig na het ongeluk gewaarschuwd had. Dit ging evenwel met groote moei lijkheden gepaard, aangezien men een ijzeren balk en twee houten dwarsbalken electrisch moest door zagen om het slachtoffer te bereiken Met dit karwei was meer dan twee uur gemoeid. Inmiddels had hét slachtoffer kan^ gezien zich zoodanig los te werken, dat zijn lichaam vrij kwam. De man bleek een bekkenfractuur te hebben opgeloopen. terwijl zijn rechterbeen bijna geheel verbrijzeld werd. Verder had hij een bloedende wonde aan het hoofd. Het slachtoffer werd naar het Sint Laurentius- ziekenhuis te Roermond overgebracht, waar hij in den loop van den avond is overle den. Omtrent cle oorzaak van de instorting tast DE BILT SEINT» Verwachting: Zuidwester tot Wester storm, betrokken tót zwaar bewolkt met regen, later opklarend, des nachts iets zachter, guur overdag. Verdere vooruitzichten!: Buiig en guur. men in het duister. Op den zolder van het nieuwe gedeelte lag een hoeveelheid gerst van 80.000 kg. opgeslagen. Het parket uit Roermond kwam eenigen tijd na het onge luk ter plaatse om een onderzoek in te stellen. De aangerichte verwoesting is zeer groot UIT HET ENGELSCHE HOOGERHUIS „Nooit was een meer wreede of meedoogenlooze verminking van een staat geëischt, dan die van Tsjecho-Slowakije" In het Engelsche Hoogerhuis heeft Lord Halifax de jongste Europeesche crisis aan een terugblik onderworpen. O.a. zeide hij, dat naar zijn meening van den aanvang af in de Britsche opvattingen twee beginselen met elkaar in conflict waren geweest. Het eerste was de noodzaak, op eenigerlci wijze tegemoet te komen aan de eischen, die na mens de Duitsche bevolking van het Sude- tenland werden gesteld. In de tweede plaats was er het gevoel geweest, dat. hoe men ook over deze abstracte eischen zou denken, een beslissing door geweld op den langen duur fnuikend zou zijn voor de Europeesche orde en die betrekkingen tusschen de naties, waarop de veiligheid alleen gebaseerd kan zijn. Wij waren bereid, ongewoon ver te gaan, door druk uit te oefenen op een onafhanke lijke en bevriende regeering, om deze te be wegen tot aanvaarding van de voorstellen tot volledigen afstand van het Tsjechische grondgebied met een Duitsche bevol'kings- ai eerderheid. Waarom de Sovjet-Unie niet bij de besprekingen was betrokken. Voortgaande zeide Halifax, dat men hem zou vragen, waarom de Sovjet-Unie niet bij de besprekingen omtrent Tsjechoslowakije was betrokken. Hij was zoo vrij te herhalen wat hij een paar dagen geleden tegen den Sovjet-ambassadeur had gezegd. Het was, wilde men een oorlog vermijden, van het grootste, belang, dat een basis voor onder handeling moest worden gevonden, het was noodig, snel te handelen. De regccring was gedwongen te erkennen, dat de hoofden van de Duitsche en de ïtaliaansche regeering vrijwel zeker zouden weigeren, te onderhan delen in een conferentie, waarin de Sovjet- regeering vertegenwoordigd zou zijn. Hali fax voegde hieraan nog toe: „Het feit, dat het, wilden wij met de Duitsche en ïtaliaan sche regeering tot. een bespreking komen, on mogelijk was, de Sovjet-regeering recht streeks bij deze besprekingen te betrekken, beteekende geenszins een verslapping van onzen wensch, ongetwijfeld evenmin als die van de Fransche regecring, de goede ver standhouding en betrekkingen met de Sov- jetregeering te bewaren. Halifax sprak de hoop uit, dat het Huis bereid zou zijn, het standpunt der regeering te deelen, dat zij juist handelde door de nieu we moreele verplichting tot waarborging van de nieuwe Tsjechische grenzen op zich te nemen. Halifax zeide vervolgens, dat er wel geen lid van het Huis zou zijn, die niet aan pre sident Benesj hulde zou Avillen brengen en hem zijn sympathie betuigen. Nooit was een meer wreede of meedoogen looze verminking van een staat geëischt. Doch Benesi heeft, gesteld voor een wreed dilemma, zijn rol vervuld en de geschiedenis zou hem een sneciale plaats inruimen van wege de wijsheid van zijn keuze, want zon der zijn besluit had een Europeesche oor log onmogelijk voorkomen kunnen worden. Halifax bracht hulde aan Runciman en zijn staf. Het heeft, zeide de minister, ongetwijfeld niet aan hen gelegen, dat de Runciman-mis- sie heeft gefaald. Runciman aarzelde niet. de verantwoordelijkheid voor den defini- ticven breuk op de schouders te leggen van de Sudetenduitsche leiders en degenen bin nen en huiten Tsjechoslowakije, die hen steunden. Halifax wijdde tenslotte eenige woorden aan minister-president Chamberlain. De moed, aldus Halifax. waarmede hij alle po litieke risico's nam. zijn volharding en ge loof, zijn weigering mislukking te aanvaar den, zijn onuitputtelijkheid in het uitden ken van nieuwe middelen om succes te be halen wanneer alles scheen te mislukken, dit waren dingen, die de geheele wereld wel heeft begrepen, doch wat de wereld nooit naar waarde zou kunnen schatten, is het vrijwel ondraaglijke gewicht, dat persoon lijk en nagenoeg alleen op de schouders van den minister-president rustte» Hitier zou Chamberlain, Musso lini en Daladier tot besprekingen willen uitnoodigen. Bijeenkomst od het jacht van den Duoe. De Berlijnsche correspondent van het Hsbl. wijst er op, dat uit tal van uitlatingen der vier Europeesche kopstukken, die te Muenohen een ommekeer gaven aan den loop van het wereldgebeuren, blijkt, dat het hun bedoeling is om opnieuw bijeen te ko men, ten einde te trachten de nog hangen de kwesties te regelen, als daar zijn de bur geroorlog in Spanje, den Poolschen corridor, de inlijving van den Vrijstaat Dantzig en de oplossing van het Koloniale vraagstuk. Als oplossing van de Spaansche kwestie zou men denken aan het herstel der mo narchie, terwijl men de moeilijkheid met den Poolschen corridor, die eigenlijk Duitsch land in twee stukken snijdt, zou -willen op lossen door het scheppen van een „Duit schen corridor", als verbinding van het Centrale gebied met Oost Pruisen (dus „een corridor door den Poolschen corridor!") Verder zou men de Vrijstad Dantzig bij het Derde Rijk willen inlijven en Duitsch- land willen tevredenstellen door afstand van Britsch en Fransch koloniaal bezit in West Afrika. Het schijnt, zegt de correspondent, dat over al deze belangrijke zaken reeds terloops te Muenchen is gesproken. De corr. van de Tel. weet over de komen de conferentie mede te deelen, dat zij zal plaats hebben in de Middellandsche Zee aan boord van het jacht van Mussolini. Nu ook moeilijkheden met de Slowaken? Ministers dreigen met aftreden. Volgens een bericht uit Praag dreigt de kwestie der betrekkingen tusschen de Tsje chen en de Slowaken brandend te worden en dit terwijl de toestand reeds zoo met moeilijkheden overladen is. Volgens het orgaan van de Slowaaksche autonomistische partij heeft Cermak, de minister zonder portefeuille, die in het kabinet was opgeno men om zijn grondslag van volksvertegen woordiging te verbreeden tijdens de crisis, de regeering ervan in kennis gesteld, dat hij zal aftreden, tenzij de Slowaaksche auto nomistische eischen binnen 24 uur aan vaard worden. Storm over Engeland. Na tuurverschijnsel in Frankrijk. Gis!eren heeft boven geheel Engeland een storm gewoed, die gepaard ging met zwaren regenval, vooral in de Oostelijke graafschappen. De stoombootdiensten tus schen het eiland Wight en Engeland moes ten stopgezet worden. In Frankrijk werd gisteravond omstreeks half negen bij Finisterre en Morbihan een opmerkelijk natuurverschijnsel waargeno men. Een groote vuurbol ongeveer zoo groot als de volle maan, verscheen aan den hemel en liet bij verdwijnen een vurig spoor achter. Na het verdwijnen werd een .geluid -als van de donder .gehoord.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1938 | | pagina 1