De veranderingen in Tsjecliojlowaliije Abnormale regenval Gesprek met H.M. deKoningin Pover geestelijke =1 -herbewapening!I Het recht «en vereeniging en vergadering Maansche vrijwilligers verlaten Spanje Wat het land verliest Franco-vliegtuig bombardeert een trein Postvluchten op Iodi De „Mercury" niet geslaagi Nachtclub gestoord Radioprogramma CONFERENTIES OVER DE NIEUWE VASTSTELLING DER GRENZEN. ONDERHANDELINGEN WORDEN IN VRIENDSCHAPPELIJKEN GEEST GEVOERD. Men kan niet zeggen dat de rust te Praag reeds is weergekeerd; nog bijna el-ken dag gebeuren er dingen van veel belang en de ze eischen zoozeer de aandacht voor zich op, dat het moeilijk is zich onder de wis selende omstandigheden voor te stellen wat de gevolgen van alle veranderingen zullen zijn. Toch kan men uit de gebeurtenissen der laatste dagen wel eenige voorloopige conclusies trekken. Alles wijst er op, dat Tsjechoslowakije zich ontwikkelt tot een staat met een zeer nationaal karakter en dat de buitenJandsche politiek een veel op- portunistischer karakter zal dragen dan tot dusverre. Wat Tsjecho-Slowakije verliest. Een der Tsjechische bladen geeft de vol gende cijfers nopens de bevolking van eeni ge plaatsen in Zuid-Moravië en Bohemen, welke zijn opgenomen in de vijfde zone van bezetting door de Duitschers. Te Petrzalka- Engerau, het bruggehoofd van Bratislava, op den rechteroever van den Donau, wonen 7800 Tsjechen tegen 3700 Duitschers, te Znojma 33.900 Tsjechen tegen 30.300 Duit schers, ie Breclav 30.000 Tsjechen tegen 1100 Duitschers, te Hustopece 17.000 Tsjechen te gen 8000 Duitschers, te Krumlau in Mora- vië 17.000 Tsjechen tegen 8000 Duitschers, te Prachatico 11.000 Tsjechen .tegen 9000 Duitschers. Van de Tsjechoslowaaksche textielindus trie en de glas- en porceleinindustrie was tien jaar geleden nog het grootste deel in Duitsche handen. Sindsdien zijn tal van bedrijven in Tsjechisch bezit gekomen. In -de papier- en cellulose-industrie is dat in veel mindere mate het geval geweest. In 1937 bracht het Duitsch-talige ge/bied 17 miliioen ton bruinkool voort. Voorts lig gen binnen de Duitsche taalgrens belang rijke ertslagen. Het bekendste zijn. de ura nium- en radium-ertsen bij St. Joachimsthai in het Noorden van Bohemen, welker op brengst alleen door die van de mijnen in Belgisch Kongo wordt overtroffen. De nieuwe grens tusschen Slowa kije en Hongarije. Bij de bespreking tusschen Slowakije en Hongarije over de vaststelling van de nieu we grens toonde men aan beide zijdén den wil om de onderhandelingen in vriend- schappelijken geest te voeren. Volgens zekere inlichtingen zouden de Hongaren in Slowakije een gebiedsstrook opeischen ter breedte van 40 k.ni. en zich uitstrekkende tusschen Bratislava, de tegen woordige hoofdstad van Slowakije en Sevl- jus in Sub-Karpatisch Rusland, over een lengte van ongeveer 830 k.m. Dit gebied wordt bewoond door 600.000 Hongaren en 100.000 Slowaken en Roethenen. Twee uur nadat de onderhandelingen hier over waren begonnen werd bekend gemaakt dat een overeenkomst reeds tot stand was gekomen op drie punten, aldus meldt de speciale corr. van Reuter. Deze punten zijn: 1. De beide steden Polysas en Satoral- jaughely zullen door Hongaarsche troepen bezet worden binnen de eerstvolgende 36 uur. 2. De Hongaarsche politieke gevangenen in Tsjechoslowakije zullen geleidelijk in vrijheid worden gesteld. 3. De Hongaren in het Tsjechische leger zullen geleidelijk uit den dienst ontslagen worden. Geen gemeenschappelijke grens tusschen Polen en Hongarije. Poolsche bladen blijven aandringen op' de toekenning van sub-Karpatisch Roethenië aan Hongarije, .waardoor een gemeenschap pelijke PoolschHongaarsche grens zou ont staan, welke, naar genoemde bladen zeggen, om staatsredenen door Polen en Hongarije gewenscht wordt, en van in het oog sprin gende beteekenis is voor het behoud van vre- dé en evenwicht in Europa. Over een beweerde stap der Engelsche re geering te Warschau om het standpunt van Engeland ten aanzien van een gemeenschap pelijke £rens tusschen Hongarije en Polen toe te lichten, wordt door een Poolsch pers agentschap geconstateerd, dat een dergelijke stap niet werd gedaan. Bovendien blijkt uit de bovenvermelde overeenkomst tusschen Slowakije en Hon garije geenszins, dat over deze gemeenschap pelijke grens besprekingen zijn gevoerd. Kerkdief gearresteerd De gemeentepolitie van Geleen heeft Zon dag zekeren J. W. uit Brunssum in arrest gesteld, die blijkbaar van kerkdiefstallen een beroep maakte. De man werd op heeter- daad betrapt, toen hij zich tijdens een oc- taaffcest in de kerk der paters Carmelieten geld toeeigende van een offerschaal. Daar hij meermalen tijdens feesten in ver schillende kerken was gesignaleerd, ver moed men, dat hij ook van deze gelegen heden gebruik maakte om op een handige manier offergelden te stelen. t)e oproep heeft in wijden kring weerklank gevonden. Wij moeten ons wapenen met eer lijkheid en onzelfzuchtigheid. Men schrijft ons: Onze oproep tot geestelijke en moreele herbewapening heeft in wijden kring weer klank gevonden. Zooveel bewijzen van in stemming mochten wij ontvangen, dat aan persoonlijke beantwoording niet kan worden gedacht. Wij zijn daarvoor zeer dankbaar, in de eerste plaats aan Hare Majesteit de Ko ningin, die door Hare openlijke instemming onzen oproep zoo nadrukkelijk heeft on derstreept. De bespreking waartoe Hare Majesteit enkelen onzer heeft wil len uitnoodigen en welke aanvanke lijk bepaald was op 26 September, heeft in verband met de politieke om standigheden eerst op 6 October plaats gehad. Met het oog op de groote beteekenis van de moreele herbewapening wenschte Hare Ma jesteit voor deze bespreking ruim schoots tijd en aandacht beschikbaar te stellen. Nu het onmiddellijk oorlogsgevaar is af gewend, dient de kans, die dit uitstel ons biedt, te worden aangegrepen. Oorzaken van den oorlog. De spannende dagen die wij doorleefden, hebben een algemeenen oorlogsafkccr ge openbaard. Die afkeer schiet in kracht te kort indien zij zich niet richt tegen de' diepste oorzaken van den oorlog. Welke fouten hebben geleid tot deze crisis? Zijn hét niet dezelfde die de aanleiding zijn van de meeste moeilijkheden in 't leven: angst voor verlies van eigen bezit, macht cn pres tige? Zelfzucht, die zichzelf, eigen familie, eigen belangensfeer, eigen lai^d wil veilig stellen ten koste van anderen? Verheinjelij- king van eigen bedoelingen en wantrouwen in des anderen bedoelingen? Deze fouten te zien in anderen is gemakkelijk, maai baat weinig, cleze fouten te ontdekken in zichzelf en in eigen volk en ze tevens te herstellen is moeilijk, maar verhoogt het moreele peil van het volk. Vrees voor af braak moet worden omgezet in wil tot op bouw. Onze Christelijke beschaving is 'teri doode gedoemd, tenzij zich in het leven van elk volk een nieu we moreele kracht baanbreekt. Bij militaire paraatheid alleen, hoe noo dig ook, mogen wij het niet laten. Daarnevens moeten wij, als volk en als individu ons wapenen met de eenvoudige eigenschappen van eer lijkheid en onzelfzuchtigheid. Al leen op den grondslag der hoogere beginselen is èèn doeltreffende, rechtvaardige en duurzame vrede te bereiken. Alleen op dien grondslag mogen wij hopen tot betere toestan den in eigen land te kunnen mede werken. De ons omringende volken hebben groo- ten geestelijken invloed op Nederland uit geoefend. Nederland van zijn kant heeft igrooten geestelijken invloed uitgeoefend en kan dien uitoefenen op de ons om- rihgende volken, van wie hét welzijn van Europa en van de wereld afhangt. Neder land moet rloor het leven van zijn burgers een Zoodanige zedelijke kracht uitstralen, dat de andere volken zich aan den invloed daarvan niet kunnen onttrekken. Laat ieder onzer zich deze levenshouding ten doel stellen. Prof. Mr. P. J. M. Aalberse. Jhr. Mr. F- Beelaerts van Blokland. Jhr. Mr. Rh. Feith. Vice-Admiraal J. Th. Fürstner. Jhr. Mr. B. C. de Jonge. Mr. D. A. P. N. Kooien. Jhr. Ir. O. C. A. van Lidth de Jeude. Jhr. Ir. H. Loudon. Mr. P. J. Oud. Dr. A. A. L. Rutgcrs. Luitenant-Generaal J. J. G. baron [van Voorst tot Voorst. Tal van scherpe bepalingen. Buitenlandsche giften aan staat kundige vereênigingen niet geoor loofd. Verschenen zijn de memorie van toelichting, betreffende het Voorstel tot wijziging en aanvulling van de wet van 1S55, tot regeling en beper king van het recht van vereeniging en vergadering, henevens een nota van wijzigingen op de reeds voorge stelde wijzigingen. Uit een en ander blijkt, dat- de regeering niet voornemens is verder te gaan, dan thans is voorgesteld. Eenige van de voornaamste bepalingen van de nieuwe wet zullen- even tueel zijn, dat de deelname aan internatio nale congressen in het algemeen niet ver boden is. Buitenlandsche giften aan staat kundige vereenigingen zullen niet veroor loofd zijn. Van staatkundige vereenigingen mogen vreemdelingen geen lid zijn. Regeering houdt heft in handen Mocht een enkele keer, zoo lezen wij in de memorie van toelichting, het voorkomen, dat de werkzaamheid van een vereeniging vortduurt, ook na verbodsverklaring dan staan zeer scherpe bepalingen tegen bestuur en leden ten dienste. Verbeurtverklaring van goederen eener vereeniging acht de mi nister van justitie over het algemeen niet noodig. Eén feitelijke handeling, of een on opzettelijke overtreding zal de ver eeniging niet direct tot een verbo den vereeniging stempelen, tenzij het gaat om een bijzonder gewichtige en kenschetsende, bijv. een daadwerke lijke aanslag tegen den grondwette- lijken regeeringsvorm. Vreemdelingen in staatkundige vereenigingen. Een Nederlandsche staatkundige vereeni ging met vreemdelingen onder haar leden wordt als strijdig met de openbare orde ge acht. Was het bestuur met een en ander niet bekend, dan zijn de bepalingen niet van toe passing. Zelfstandige staatkundige vereenigingen van Nederlanders in het buitenland, blijven geoorloofd. Giften van buitenlandsche rechtspersonen, hetzij privaatrechtelijke, hetzij publiekrech telijke, zullen verboden zijn. Er is geen bij zondere regeling getroffen voor anonyme giften. In het artikel 23 (spreekverbod voor vreemdelingen), wordt eveneens de uitdruk king „Nederlandsche staatkunde" aangevuld met „in algemeenen zin". Een stelsel van dispensatie op dit gebied, zou gelijk in het verslag reeds wordt opge merkt, tot groote moeilijkheden kunnen voe ren. De toepassing daarvan kan gemakkelijk een indruk van willekeur of van eenzijdige benadccling van bepaalde wereldbeschou wingen wekken; de regecring is van oordeel, dat zoodanige schijn, hoe ongegrond deze op zich zelf zou zijn, onder alls omstandighe den moet worden vermeden. In één week meer dan in een normale maandl Het is nauwelijks- te realiseeren, dat het nog slechts ruim een week geleden is, (lat wij volledig zomerweer hadden: warm, rus tig en in het algemeen ook droog. Nu zit ten wij, zegt het Hsbl., ineens volmaakt in den herfst, de eene depressie volgt, de an dere snel op, al dan niet door storm verge zeld. Eén der elementen ontbrak in de afgeloo- pen week bij geen enkele depressie op het appèl: de regen. Wij hebben, zegt het blad, in de vorige maanden meest moeten wijzen op een tekort aan regen; waar er dan meer dan normaal viel, kwam dat door plaatse lijke onweersbuien. Dat régime is thans voorbij: In het grootste deel van het land regent het nu telkens weer over uitgestrek te gebieden en in enorme hoeveelheden. Daarvan is men vooral Woensdag en Vrij dag overtuigd, toen het overdag zoo gewel dig plenste. Maar reeds Dinsdag was er 's nachts hijzonder veel gevallen en alleen Donderdag en Zaterdag was het overdag vrij goed. Het is dezen keer niet slechts de tegenstelling met het voorafgaande weer, die ons dezen regen zoo bui tengewoon doet vinden, doch wij hebben wel degelijk met een abnor maal hevigen regentijd te doen zelfs voor den herfst. In Groningen en Den Helder is in één week reeds meer regen gevallen dan voor de geheele maand normaal is. Doch tevens valt op, hoe het Z.O. van het land dezen keer bijna niet in den overvloed heeft, gedeeld: Maastricht had minder dan 'n kwart van den regenival van den Helder! Wanneer wij ook nog even het contrast mot de voorafgaande periode willen doen uitkomen, dan geschiedt dat het beste door te vermelden, dat in Den Helder in een week meer regen is gevallen, dan in de S weken, die er aan voorafgingen. Voor Am sterdam was dit 7 weken. Historische buien. Iritusschen herinnert men zich nog wel meer van die regenachtige najaren en de vraag is nu, of het dezen keer werkelijk exceptioneel is. Hiervan kunnen wij zeggen dat de regenval in de laatste zes dagen in het N. en N.W. des lands zeker overvloedi ger was dan in eenig zes-daagsch tijdvak in den vorigen natten October, n.1. die van 1932 Doch als wij verder in de geschiedenis te ruggaan, dan vinden wij speciaal voor Am sterdam eenige gevallen van nog heviger regen. 5-1? Oct. 1917: 110 mm. 9—14 Sept. 1918: 110 mm. Laatstgenoemd geval is in de geschiede nis bekend gebleven, omdat de regenval toen op 13 Sept. het ontzettende spoorweg ongeluk bij Weesp tengevolge heeft gehad. Tot nu toe heeft deze maand dus in de hoofdstad nog geen record gebracht, maar bet blijft toch zeer ongewoon en bet feit dat er nog steeds geen eind komt aan den depressies! room de volgende komt heden reeds sneller dan men gisteren dacht doet veronderstellen, dat er nog menige mil limeter aan de reeds liooge getallen zal worden toegevoegd. JVlet onwillige konden. Is ket slecht kazen oangen. £en oude oergelijlclng, die oaalc oan toe passing Is. hinderen zijn ook nog at eens onwillig, zelfs als ket om kun bestwil gaat. "Oaak staan ze afwerend, als moeder ze met leoertraaa wil laten beginnen. JWet Dralsma oan Valkenburg's leoertraan zijn ze eckter spoedig gekeel oertrouwd. Reeds voor München het besluit genomen. Een stap nader tot het inwerkingstellen van de Britsch-Italiaansche overeen komst. In overleg met Franco heeft de Ita- liaansche regeering besloten tot on middellijke terugtrekking der Itali- aansche vrijwilligers in Spanje. Za terdag berichtte Stefani uit Sala- manca: „Generaal Franco bereidt den onmiddellijken terugkeer voor der Italiaansche legionairs, die lan ger dan 18 maanden ononderbroken dienst in Spanje hebben gedaan. Door deze terugtrekking op be langrijke schaal draagt het nationa listische Spanje op doeltreffende wijze bij tot het herstel van het in ternationale vertrouwen, terwijl het tevens voldoet aan het verlangen van de niet-inmeiigingscommissie". Rechlsche bladen in Spanjo juichen van zelfsprekend Fr airco's beslissing warm toe als een beslissend gebaar ton behoeve van den vrede in Europa. Er zijn nog steeds geen bijzonderheden- medegedeeld omtrent het aantal betrokken vrijwilligers noch omtrent den datum en de haven van vertrek. In welingelichte kringen wordt vernomen, dat onder de vrijwilligers die uit Spanje zullen worden teruggeroepen, zich ook de vliegers e. a. specialisten bevinden. Reeds voor Miinchen. Een Italtaansch blacl, de Informazione Diplomatica publiceerde gisteravond een nota. waarin o.m. gezegd wordt, dat men er in verantwoordelijke kringen te Rome otj"WjVt, "da¥°HFl "fiésluit tot repatrieering van een groot contingent infanterieder Italiaansche legionarissen in-Spanje, lang voor de conferentie te Munclien door Franco in volledige,overeenstemming met Italië ge nomen is. Voorts schrijft de nota, dat dit besluit niet in verband staat met bijzondere omstan digheden van internationaal politieken aard of besluiten der nietinmengingscommissie. Onafhankelijk van de ontwikkeling der Britsch-Italiaansche betrekkingen is de te rugtrekking tot een feit geworden. Men is in verantwoordelijke kringen te Rome ech ter van meening dat zij Groo Brittanje de gelegenheid zou kunnen bieden over te gaan tot uitvoering van de accoorden van 16 April, die sedert zooveel maanden in de ar chieven van de Engelsche regecring rus ten. Wanneer dat gebeurt, des te beter. In verantwoordelijke kringen te Rome denkt pion, dat na te zijn overgegaan tot deze nielsymbolische, maar daadwerkelij ke repatrieering van vrijwilligers, Italië niets meer eenzijdig zal doen. Alles wat ge drukt wordt over Middellandsche zeepas ten in wording is tendentieus en voorbarig en doet de oplossing van sommige welom lijnde problemen geen stap voorwaarts ko men. Honderdvijftig dooden. Franco kri'gt zijn broodjes terug. - Druk ke Zondag aan het Oostelijk front. I Zoterdagavond om acht uur is een perso nentrein gebombardeerd door een rcchtsch vliegtuig. Op het oogenblik, waal-op de trein van acht wagons bij San Vicente Cal- ders aankwam, wierp een watervliegtuig zes bommen van 100 kg. bij den spoorweg neer. De locomotief en verscheidene rij tuigen, die vol reizigers zaten, wer den omvergeworpen en vlogen in brand, waardoor een paniek ont stond. De overlevenden verdron gen elkander om aan den dood te ont komen. In het donker moest de eer ste hulp worden georganiseerd. Tot drie uur verzorgden de toegesnelde artsen ter plaatse de gewonden, ter wijl de dooden langs den spoorweg werden gelegd. Later is medegedeeld, dat 150 personen gedood sn meer dan 300 gewond zijn. Linkschen schieten het brood terug. Het grootste deel van de broodjes, welke vier dagen geleden door cle rechtsche lucht macht boven Madrid waren neergeworpen, is verzameld- en naar het front gevoerd. In den nfgcloopen nacht hebben de soldaten van de regeering deze broodjes door middel van mortieren of niet, de hand naar de recht sche linies teruggeworpen, terwijl zij riepen; Vertrek van Aankomst W Torenvalk ^heenreis) [Rang. 8 Oct. Singap. 8 Oct,- Gier (terugreis) Athene Oct. A'dam Oct, Buizerd (terugreis) Jjodhp. Oct. [Bagd. 8 Oct, Wielewaal (heenreis) jBasra 8 Oct. jjodhp. Oct, Valk (heenreis) jA'dam Oct [Alex. 8 Oct Ibis ^terugreis) jMedan Oct. [Rang. 8 Oct. „Hier heb jullie je brood terug, wij hebb het niet noodig". De rechtschen antwoordden hierop een hevig vuur, dat geen verdere gevok had. Barcelona en Valencia zijn voor de zoovee ste maal gebombardeerd; vooral de eers stad moest het hevig ontgelden. Gisteren rf dan het oostelijk front de rechtschen volgen de berichten uit Barcelona, zeer actief weest. De strijd woedt nog voort, zonder dj bepaalde resultaten gemeld worden. Wegens brandstofgebrek 370 m vóór Kaapstad gedaald. De „Mercury", het Engelsche watervliet, tuig, dat vanaf den rug van zijn inoedep vliegtuig de „Maya" boven Londen ge, start, om te trachten in een ononderbroken vlucht Kaapstad te bereiken, is daarin geslaagd. Door de ongunstige weersomstandigheden waardoor bij het vliegen op groote hoogt ijsvorming op de vleugels optrad, en den sterken tegenwind en onweders Afrika verloor de „Mercury" veel snel waardoor gebrek aan brandstof ontstond. Het vliegtuig moest, na 6000 mijl te hi ben afgelegd, 370 mijl vóór Kaapstad op Oranjerivier dalen. Het toestel heeft het wereldafstandsi voor watervliegtuigen, dat op naam van Duitsche machine stond, op 'zijn naam bracht. Nadat vanaf Port Nolloth benzine aangevoerd is de „Mercury" weer oj gen en veilig te Kaapstad geland. Zes Amsterdamsche agenten don een inval. De politie van het bureau Leidschepleinj Amsterdam heeft in den nacht van Zatl dag op Zondag een inval gedaan in w huis in de Leidsclie Kruisstraat. Reeds® ruimen tijd vermoedde men, dat er in» perceel een nachtclub was gevestigd, «v' gelegenheid zou worden gegeven tot V zardspel en waar vermoedelijk de dran* werd overtreden. Zes agenten, onder leiding van een ins» teur, gingen in den voornacht naar det ning waar naar men had waargenon» in den loop van den avond veel bezoel# waren binnengegaan. De inspecteur en zijn mannen wisten:# toegang te verschaffen, zonder op eenig* zet te stuiten. In een der kamers waren personen bijeen. Sterko dranken werden o ter gedurende het nauwkeurige onden niet in de kamer aangetroffen. Wel vi men speelkaarten. De bezoekers en de l| ploitant van het nachthuis, een koopmacjl zijn helpers werden per uitruk-aulo naar*' bureau Lcidscheplein gebracht. Na verlp zijn allen weer in vrijheid gesteld. DINSDAG 11 OCTOBER 1938. Hilversum L 1875 en 301,5 m. KRO-Uitzending. 8,009.15 Gramofoonmuziek (Om ca. 5- Berichten). 10.00 Gramofoonmuziek. 11.30 Godsdienstig halfuur. 12.00 Berichten. 12.15 KRO-Melodisten en solist. (1.00-b Gramofoonmuziek 2.00 Vrouwenuur. 3.004.00 en 4.05 Gramofoonmuziek. 4.15 KRO-Kamerorkest. 5.00 Gramofoonmuziek. 5.15 KRO-orkest. (5.45—6.05 Felicitatiebtf 7.00 Berichten. 7.15 Causerie over de Noordelijke Peel, 7.35 Sportpraatje. 8.00 Berichten ANP. Mededeelingen. 8.15 Stedelijk Orkest van Maastricht en soliö 9.00 Interviews. 9.20 Vervolg concert. 10.05 Lajos Halazs en zijn Zigeuners. 10.30 Berichten ANP. 10.40 KRO-Boys en solist (11.0011.10 Gfi mofoonmuziek). 11.3012.00 Gramofoonmuziek. Hilversum II. 415,5 m. AVRO-uitzending. 8.00 Gramofoonmuziek (Om 8.15 Berichten 10.00 Morgenwijding. 10.15 Gramofoonmuziek. 10.30 Voor de vrouw. 10.35 Omroeporkest. 11.00 Huishoudelijke wenken. 11.30 Omroeporkest. (Om ca. 12.15 Ber.). 12.30 Het AVRO-Amusementsorkest en solist 1.15 Orgelspel. I.45 Gramofoonmuziek. 2.00 Omroeporkest. 2.45 Kniples. 3.45 Cello en piano. (Om ca. 3.45 Berichten)' 4.30 Kinderkoorzang. 5.00 Kinderhalfuur. 5.30 Het AVRO-Aeolian-orkest. 6.30 Het AVRO-Dansorkest. 7.00 Voor de kinderen. 7.05 Zang met pianobegeleidnig. 7.30 Engelsche les. 8.00 Berichten ANP. Radiojournaal. Medede? lingen. 8.30 De Bonte Dinsdagavondtrein. 10.00 Disconieuws. 10.30 Damnieuws. Hierna: het Ensemble GrC hut. II.00 Berichten ANP, hierna tot 12.00 De P' ladians.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1938 | | pagina 2