D
Chevrolet
GOOI WEG
I N D
Jac.
Groote
De kwakzalver en zijn
wondermiddelen
Oames-Heeren&Kinderonderldeeding
fa. SCHMALZ, Schagen
personenwagens en
nog enkele trucks
P. WAIB0EK
Roosjes
Succes
Dameshoeden
Hoornsche Crediet- Effectenbank N.V.
die ouderwefsche
BRIL
„Het Groene Kruis"
KOFFIE ENTHEE
F! SDLEVELT
0FFRINGA.HART1"
BREED
HOORN
Zaaigranen
Pootaardappelen
Spek met
laurierbladen
DE WERELD WIL BEDROGEN WORDEN!
Pieter Langendijk dichtte op een
wonderdokter het volgend veelzeg
gend grafschrift:
Hier legt een dokter, koud als lood;
Die meesterknecht was van den Dood
De zieken, die hij niet kon redden,
Zijn opgesprongen uit hun bedden
En volgden 't lijk tot aan het graf,
Daer elk zijn dranken overgaf,
En riepen met hun tien of elven:
Slok op den brui en help u zei ven!
Het magere lichaam gehuld in een
zwarte samaar, het hoofd gehuifd
door een zwarte doek, een gordel,
waarop de figuren van den dieren
riem zijn afgebeeld, een ivoren too-
verstaf in de hand... daar staat hij
voor ons, meester Barbanera, de mid-
deleeuwsche kwakzalver, ons door
den grooten Van Lennep op zoo
meesterlijke wijze geschilderd in zijn
Roos van Dekama.
Daar staat hij, schijnbaar onaandoenlijk
voor de grappen van het kermis-feestpubliek
dat zich vergaapt aan de vreemde zaken, die
op het tafeltje vóór den duivelskunstenaar
zijnuitgestald en door zijn metgezel, den
hansworst, aan het volk worden vertoond,
het elixir longae vitae, de kraaienmergzalf,
de Chineesche balsem en een dozijn andere
praeparatcn. Ge weet het, Barbanera komt
er in het verhaal niet best af, hij sterft den
hongerdood en zijn kist met medicijnen valt
zijn helper ten deel, die op zijn beurt de ge
neesmiddelen tracht te slijten en zoo komen
we te weten, dat zijn beroemde zalf niets an
ders blijkt te zijn
dan spek met laurierbladen
Barbanera is dood en zirn zalf is al lang
opgedroogd. Maar het gilde der rondreizen
de oliekoopers is, aldus het orgaan van de
Vereeniging tegen de Kwakzalverij, nog niet
uitgestorven en menig goedgeloovig mensch
is er nog in onze dagen voor te vinden,,
een lief bedrag te betalen voor een wonder
middel weinig verschillend van het spek met
de laurierbladen uit veertienhonderd.
De kwak door alle tijden... inderdaad,
door de eeuwen heen hebben ze getracht, hun
slagje te slaan, de wonderdokters, de kruid
kundigen, de kwakzalvers, en er hun treurig
bedrijf van gemaakt, arme tobbers te bewe
gen, hun goede geld te besteden aan midde
len, die in het gunstigste geval niets hel
pen, dikwijls echter kwaal of ziekte verer
gerden. Bedriegers... maar.
menschkundige bedriegers!
Want ze weten opperbest, dat ieder mensch
ten slotte toch altijd twee zaken beoogt:
maatschappelijke welvaart en lichamelijke
gezondheid en wie met deze twee zaken aan
de markt, komt vindt altijd luistergrage oo-
ren, goedgeloovige zielen en geopende beur
zen.
We zullen de eerste categorie, die u aan
boord komt met obligaties van Amerikaan-
sche sporen, die nooit bestaan hebben of met
aandeelcn van mijnen, die nooit gedolven
zijn, laten voor wat ze is. De tweede interes
seert ons meer, de categorie der geneesheeren
zonder bekwaamheid en zonder bevoegdheid
de geneesmiddelen zonder geneeskracht.
Lichamelijke gezondheid is, zoo zeiden we,
het benijdenswaardig bezit,
waarnaar iedereen verlangt,
die haar mist. Dat is een natuurwet en het
ligt dan ook voor de hand, dat zelfs in de
meest primitieve omgeving een lijder zijn
vertrouwen stelt in ieder, die hem sugge
reert, zijn ongemak op afdoende wijze te
kunnen bestrijden.
Aanvankelijk zien we dan ook de hoofden
der huisgezinnen, de onbetwiste leiders im
mers van de primitieve samenleving, als ge
neesheer, als genezer van ongesteldheden op
treden. Vertrouwd als ze waren met het ve-
getale leven kenden ze menig kruid, dat, al
dan niet toebereid, pijnstillend of genezend
werkte. Wellicht werd menige ervaring uit
gewisseld, vermoedelijk werd anderzijds me
nig middel geheim gehouden en van vader
op zoon overgeërfd, waarbij natuurlijk aller
lei vormen van bijgeloof zich deden gelden.
Hier zijn we nog op het terrein dei-
huismiddeltjes,
kamillenaftrekseï tegen kiespijn, honig te
gen hardlijvigheid, eierdooier tegen hoest,
diverse bladeren en oliën tegen brandwonden
altemaal zaken, waarvan zelfs de Australi
sche inboorling wel op de hoogte is.
Doch als het religieuze.element in
de geneeskunde te hulp wordt geroe
pen door den natuurmenschdan
komt do priester, de toovenaar, de
medicijnman op de proppen en eischt
de waardigheid van geneesheer al
spoedig voor zich op.
Zoo zien we bijvoorbeeld in het oude Grïe-
k nland de geneeskunde vrij spoedig privi
lege van de priesters, van wien sommigen
zich allengs gaan specialiseeren tot genees
heeren. Vermoedelijk zet dat kwaad bloed,
althans deze geneesheeren scheiden zich af
en vormen dan als Pytagoraëers en Ascle-
piaden een afzonderlijke vereeniging met af
zonderlijke wetten. De beroemde Galenus
kwam uit deze vereenigingen voort. De me
dische wetenschap gaat in die dagen ziender-
oogen vooruit en het aanzien der geneeshee
ren stijgt dan ook, vooral als een soort staats
examen wordt ingesteld, waaraan iedereen,
die zich als medicus wil vestigen, zich moet
onderwerpen.
Ook in het Romeinsche rijk regelt de staat
de, bevoegdheid der geneesheeren, maar met
het verval yan Rome komt de geneeskunde
weer in handen yan
priesters en monniken
en hiermede is de deur voor de geneeskunde
door onbevoegden weer opengezet. Want
waar men om den een of anderen reden niet
gediend is van kloosterlijke hulp of daarvan
gedwongen verstoken moet blijven, daar ver
schijnt de buitenlander, de Arabier, de Moor,
de Israëliet' met zijn mengsels en tincturen,
zijn talisman en amulets en menig goedge-
rand geldstuk wordt ingeruild tegen een
doosje mos, dat onder de buik van een pad
is gebonden, het bloed van een vleermuis,
een flacon slangenmerg of iels dergelijks.
En het klooster? Er zijn kruidenboeken
bewaard gebleven en eerlijk gezegd blijkt
daar nu niet uit, dat de vrome vaders het
bijster ver hadden gebracht in de genees
kunde en hun verdiensten dan ook meer
danken aan hun wijze van ziekenverzorging
dan aan ziekengenezing. Al treffen we er
natuurlijk menig recept aan, dat nog heden
ten dage zijn waarde heeft behouden. Maar
daarvoor behoeven we niet slechts naar de
middcleeuwsche kloosters te gaan. Reeds
in de bibliotheek van Asurbanipal, 500 voor
Chr. vinden wc als middel tegen diverse kwa
len allerlei voorschriften, die nog heden
ten dage opgeld doen, al ontkomen we ook
hier natuurlijk niet aan
rariteiten
als zalf tegen luizen, dikke melk tegen een
ontstoken oog (denk het u in!) en toover-
spreuken tot het „uitdrijven van den worm"
die de kiespijn verwekt.
Eerst tegen het einde der middeleeuwen
ontstaat er weer een stand van geneeshee
ren, die op zichzelf staat, al onderhoudt
men nog altijd de relatie met de kerk. Dat
intusschen aan de hoogescholen faculteiten
dor geneeskunde worden ingesteld is een
overwinning der wetenschap op zichzelf.
De kerkhervorming verbreekt dan
de band tusschen kerk en medische
wetenschap en voortaan bekleedt
de medicus een zuiver maatschap
pelijk beroep.
En daarmede het klinkt vreemd
breekt voor den kwakzalver een gouden
lijd aan. Want de geneesheer vraagt van
zelf sprekend vergoeding voor zijn diensten
en de apotheekcr kan het ook niet voor
niets doen. Welnu, geen wet belet den
rondreizenden wonderdokter, den man van
het vak concurrentie aan te doen. Daar is
allen maar een flink dosis brutaliteit, een
abnormale woordenrijkdom en een paar
stuivers grondstoffen voor drankjes en zal
ven noodig voor en de eenvoudige ziel mis
trouwt den inan van het vak en er is
niets nieuws onder de zon offert gewil
lig zijn goede geld voor de kwakzalversmid
delen.
Wie er de moeite voor over heeft kan in
zestiende- en zeventiende eeuwsche kunst
meermalen den kwakzalver uit die tijden
tegenkomen. Wie kent niet de schilderij
van Jan Steen, waarop een rondreizende
kiezentrekker een arme drommel de kaak
bijna uit elkaar getrokken heeft?
De kwak heeft echter een taai leven en
de verwenschingen van teleurgestelde pa
tiënten laten hem koud. Veel zal hij er ook
niet van bemerken, immers hij werkt op
kermissen en markten, in 't algemeen over
al waar volk en dus nering is. Daar heeft
hij vlug genoeg de goegemeente om zijn
staletje verzameld en aangezien hij groote
woorden genoeg in den kraam heeft valt
het hein niet moeilijk, de menschcn onder
zijn bekoring te krijgen.
Dan komt de negentiende eeuw met haar
ontzaggelijke expansie van den menschelij-
ken geest. De medische wetenschap fiiat
met sprongen vooruit en langzaam aan
breekt het besef zich baan, dat een ziek or
ganisme nu eenmaal dokters hulp noodig
heeft en door schadelijke of onschadelijke
wondermiddelen dikwijls onherstelbaar 'be
dorven kan worden. En als de strafwet zich
met den charlatan gaat bemoeien wordt het
heelemaal een bedrijf met risico.
Hij reorganiseert dus de zaak. Hij mo
derniseert zijn bedrijf. Want er mede uit
scheiden, terwijl er, ook in onzen tijd, nog
zoo lief mede te verdienen valt, daar denkt
hij niet aan!
Dat kan je gebeuren, als je leert fietsen!
ALKMAAR
Oudegracht 297
HOORN
Dal 8
SCHAGEN
Torenplein E 76
Alle Bank- en Effectenzaken.
Moderne Kluisinrichting.
Denkt aan uw gezondheid
Draagt goede Onderkleeding!
Wij verkoopen de bekende: Nederland, Co-
mète, Derby, Benger en Scholl Engberts,
Scholten kwaliteiten in
Vraagt naar onze bekende
JAEGER FLANELLEN EN BAAL
Door onze Nederland organisatie beslist
prima kwaliteiten voor de laagste prijzen.
Bontmantels
Bontkragen
Vossen
Vakkundig vermaken
en repareeren van alle
bontwerk
ANGESTRAAT 72, ALKMAAR
Hoek van den Boschstraat
BONTWERKERS SINDS 1882
Ook in 1938 weer de meest verkochte wa
gen ter wereld! Ondanks het feit, dat de
productie van General Motors te Antwer
pen nagenoeg geheel is uitverkocht, kunnen
wij U nog verschillende modellen
uit voorraad leveren.
THANS voor U het meest gunstige oogen-
blik om tot aanschaffing over te gaan!!
Onze afd. GEBR. AUTOMOBIELEN heeft
een groot tekort voor een ruime keuze;
vraagt daarom direct vrijblijvend eens een
inruilofferte!
ALKMAAR.
N.V. De Heldersche Graan- en Kunst
mesthandel voorheen C. R. Keyser Co.,
Binnenhaven 64, tel. 106, Den Helder
Vrijblijv. noteering af magazijnen op onze bekende
condities:
Laplatamaïs f 8.40 Maïsmeel f 8.40
Gerstemeel prima f 8.30 Voerroggemeel - 7.23
Voertarwe, zware blanke - 8.30
Haver geschoond - 6.50
Chevaliergersi, zware geschoond - 8.20
Voerrijst - 9.~
Gemengd Kippenvoer - 8.70
OCHTENDVOER C.R.K. - 10.-
Varkensmeel A f 8.70 B f 8.60 C - 8.50
Kalvermeel met mineralen A f 10.— B - 9.50
Koeienmestmeel A f 8.70 B - 8.60
Koeienmeel 30—32 °/0 eiwit en vet - 8.80
Murwe Lijnkoek W.L., in kisten, netto 12% vet - 11.10
Wessanen's Weidekoekjes B 28-30% eiwit en vet - 8.75
Weidekoekjes Prins - 8.60
Gebr. Amerikaansche Lijnkoek - 9.60
Gebr. Zaansche Voorslaglijnkoek f 9.60 Vette - 10.10
Lijnzaadschilfers SYPESTEYN e.a. - 9.75
Gebr. Grondnotenkoek 55% f8.50 Schilfers 58%- 8.65
Gebr. Cocoskoek, blanke - 8.65
Soyaschroot Inlandsch - 8.25
Gebr. Palmpitkoek - 8
Tarwezemelen t 7.70 Tarwegrind - 7.70
Vischmeel „Hollandia" f 12.80 Haringmeel - 11.20
Diermeel SCHAGEN f 9.70 Carnarina N.S. - 11.20
Delftsche Voederkalk f 7.geslibd krijt - 1.80
TURFMOLM per pak - 1.30
Per 100 K.G. Gemalen en gebroken bruto voor netto.
MAAL- EN PLETLOON van granen f 0.30 per 100 K.G.
10 October 1938
te Nieuwe Niedorp
b. h. café van H. J. KOSSEN op
Woensdag 12 Oct. '38
v.m. 10 uur, van
Groote partyen
NIEUW HOUT
w.o. planken, vloer- en schot
hout, latten, palen, enz. Alles
best werk- en timmerhout.
KOUDENBURG AMOUREUS
Deurwaarders - Alkmaar.
inniayiii i ii^a^iiiiiiiagtiiiiiiiiaiiiii i iiiüanuii
Moderne glazen voor nabij en
vérzien, uit één stuk geslepen,
6.00 per paar.
Geplakte glazen beduidend
goedkooper, bij:
J. H. VRIELINK,
HOOGZIJDE 115 SCHAGEN.
Ziekenfondsleverancier.
EBlSBraKBIEB
Pr. Hendrikkade 26, A'dam.
Steeds 't beste I
is zoo DE
TEMPERATUUR
IN UW HUIS?
Ben! U 's winters
een kluizenaar
Uw eigen huis?
Is de helft van Uw
huis niet te gebrui
ken door de kou?
Neem dan CEN
TRALE VERWAR.
MING en in Uw
hele huis heerst
een aangename
temperatuur.
Maar laat de aai\.
leg dan door ons
verzorgen, wij
garandeeren U
in alle opzichten
een eerste klas
installatie.
Willen wij U
even inlichtin
gen sturen
NV.
Origineele en le nabouw ZAAI
TARWE en ROGGE.
Voor ontsmetting:
GERMISAN en TUTAN.
WITTE en BL. EIGENHEI
MERS A.
SCHAGERBRUG.
TEL. 11
N.V, De Heldersche Graan-
en Kunstmesthandel v.h. C. R.
Keyser Co., Binnenhaven
64, flten Helder, vraagt voor
kantoor
JONGSTE BEDIENDE,
mnl., Alleen schriftelijke solli
citaties.
Te koop gevraagd:
BIGGENMERKEN,
Br. m. prijsopgaaf. Tevens te
koop aangeboden: Een beste
versche Schot. Te bevragen bij
JAC. VISSER Cz., Sijbekarspcl
I
d
Te koop: Een z.g.a. nieuwe
MIELE TUIMELKARN,
inh. 100 1., bij C. KLEIN Azn.,
Stroeërweg 6, Wieringen.
hebben steeds
Aparte modellen
Moderne tinten
Grootste keuze
Laagste prijzen
L'
ANGESTR. 72, ALKMAAR
Hoek van den Boschstraal