SS
s
Kardinaal Innitzer naar Hitier?
Palestina voor
dramatische
veranderingen
luie rijkswoningwet-
mrschot verlaagd
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Noodlottige
vliegramp
0p Duitsch
grondgebied
Twintig dooden
!S
Als door een
wonder ontsnapt
Carthagena gebombardeerd
„Eerlijkheid» vertrouwen
en liefde ons richtsnoer"
Lindbergh
te Rotterdam
Artillerie-inrichtiaieo
Laan Schaeen, Tel. 20.
DINSDAG 11 OCTOBER 1938. 83e Jaargang. No. 10697.
Jil9s»e der N.V. Uitg.-Mif. „Rollond» Noofderkwortier"
r ii t
N.
rHEi-
raan-
C. R
.voor
solli-
Een vliegtuig der Belgische
Luchtvaartmaatschappij „Sabe
na" is bij Soest (Westphalen)
verongelukt.
Er zijn twintig personen om
het leven gekomen, n.1. zestien
i passagiers en de vier leden der
bemanning.
.Yadere berichten melden, dat het veronge-
ikte vliegtuig, de ,0.0.A.G.T.", van de lijn
rnssel—DusseldorpBerlijn, gisterochtend
m half elf van het Belgische vliegveld Ha-
m was vertrokken.
De bemanning bestond uit den gezagvoer
der Van den Eynde, den tweeden bestuurder,
iloulin den marconist Baus en den werktuig
lundige Delleuse.
De zestien passagiers zouden allen van
[Duitsche nationaliteit zijn..
Nog geen bijzonderheden.
Te bevoegder plaatse te Brussel had men
(gisteravond te acht uur nog geen nadere bij-
jïondcrlieden omtrent de vliegtuigcatastrofe
van Soest ontvangen en omtrent de oorzaak
(van de ramp tastte men dan ook gisteravond
üo? volkomen in het duister.
De piloot Van den Eynde was een der beste
Belgische cscadrillevliegers. Hij gold als een
der boste en betrouwbaarste piloten van de
Sabena.' Verschillende malen viel hem de
^onderscheiding ten deel, passagiers van Ko-
jninilijken bloede te mogen vervoeren, daar-
jonder Prins Karei van Zweden, den vader
van Koningin Astrid en de Prinsen Axel en
Erik van Denemarken.
Met minder dan 4000 maal is hij per vlieg
tuig het Kanaal overgestoken Reeds in 1936
bad hij 7800 vlieguren, een afstand van 1
fffiill. km. in dienst van de Sabena afgelegd
en was daarmede de jongst „millionnair"
van Kurona, zegt het Hdbld.
Het schijnt dat het vliegtuig op een hoog
te van 1500 meter vloog en dat op dat oogen
Iblikalles wel aan boord was. Eenige oogen-
blikken daarna is het te pletter gevallen.
Verscheidene leden van de directie van
jde Sabena zijn gistermiddag naar de plaats
'van het ongeluk vertrokken.
te
beste F
bij
irspel
V,
Azn.,
Is
In overeenstemming met gel
dende rentestand op ZVz pet.
bepaald.
Teneinde de rente van de Rijlkswoning-
|vetvoorschotten meer in overeenstemming
,e brengen met den geldenden rentestand,
alsmede om tegemoet te komen aan de
Vele verzoeken van gemeentebesturen oon
renteverlaging, wordt blijkens een circulai
re van den minister van binnenlanrlsche za
*en aan de gemeentebesturen met ingang
van het annuiteitsjaar 1938—1939 de rente
|^an alle verleende voorschotten voorzoover
aarvoor thans een hoogere rentevoet geldt
T(,naaed tot 3U pet.
De verlaagde annuiteiten, berekend naar
«ezen verlaagden rentevoet en cpbaseerd op
je dan geldende restant-looptiiden, zullen
uerhalve voor de eerste maal zijn verschul-
1939 PCi ^°n verva'dag der annuiteiten in
De met de hernieuwde renteverlaging vrij-
poniende gelden komen weder om ten bate
pfln het huurverlaeingsfonds.
L D 1,0 eerste plaats strekken deze gelden
pus voor dekking van de kosten der na 1
anuari 1934 ingevoerde huurverlagingtm,
woorzoover deze kosten nog niet teu volle
Fit het fonds konden worden geput. Wat
paarn.i nog in 't fonds beschikbaar blijft,
pi in mindering komen van de exploitatie-
f corten, en derhalve uileindelijk van de
njKs- en gemeentelijke bijdragen.
ihn«a jvan ^et vroeger bepaalde
rIiV° vrijgekomen gelden niet mogen
pcijien ter verdere verlaging van het huur-
nn°«f V00r. voorschotten, te verleenen
lairp 'ia iC!e dagteekening van deze circu
WOrdt de rente bepaald op
VOOR HET VATICAAN WAREN DE
GEBEURTENISSEN GEEN VERRAS
SING. DE PAUS LAAT EEN ON
DERZOEK INSTELLEN. GROOTE
BETOOGING DER NATIONAAL SO
CIALISTEN VERWACHT.
In de kringen van het Vaticaan
te Rome verklaart men, dat hoe
pijnlijk het nieuws ook zij, de be
richten over de Weensche relletjes
geen verrassing vormden, daar in
Duitschland geweld tegen de kerk
en haar vertegenwoordigers den
laatsten tijd weer met opmerkelijke
veelvuldigheid is voorgekomen.
Op het Vaticaan zijn nog geen gedetail
leerde berichten ontvangen over de jongste
betoogingen tegen kardinaal Innitzer, aan
gezien te Weenen geen pauselijke nuntius
aanwezig was.
Een gevoel van verwarring.
„Wij publiceeren het bericht met een ge
voel van verwarring, zegt het Pauselijke Or
gaan de Osservatore Romano en zullen er
op terugkomen, wanneer wij onmiddellijke
inlichtingen over de reden en bijzonderhe
den over zulke ernstige uitspattingen zul
len hebben ontvangen.
In dit oogenblik voelen wij ons evenwel
broederlijk verbonden met de Oostenrijksche
katholieken, alsmede met de katholieken
van alle landen. Wij protesteeren op Chris
telijke wijze en bieden Zijne Excellentie don
Aartsbisschop van Weenen onze oprechte
gevoelens van deelneming mede met de
aanvallen op zijn persoon, den godsdienst
en de kerk.
Inmiddels is de Pauselijke nuntius te
Berlijn naar Weenen vertrokken om een
onderzoek in te stellen. Kardinaal Innitzer
mag nog steeds zijn woning niet verlaten.
Officieel wordt vernomen, dat de volgen
de week te Weenen een groote betoo^-'ner
der N.S.D.A.P. zal worden gehouden. Een
hooge nazi-autoriteit, waarschijnlijk gouw
leider Buerckel, zal het woord voeren en
daarbij het geheele vraagstuk der betrek
kingen met den staat en de N.S.D.A.P. in
Oostenrijk bespreken.
In zekere kringen beweert men ook, dat
Innitzer binnenkort zelf met Hitier zou
overleggen.
Zekerheid bestaat er niet, zegt de Mslb.,
doch men acht het wel mogelijk, dat, de
kardinaal gisterenavond, reeds uit Weenen
is vertrokken.
Uiterlijk gaat in Weenen het leven zijn
gewonen gang, doch onder de oppervlakte
gist het. Men acht het clan ook niet uitge
sloten, dat nieuwe incidenten zich zullen
voordoen, zoozeer zijn de gemoederen in be
roering gebracht.
Men is er zeer van onder den indruk, dat
dergelijke methoden zich in het Derde Rijk
telkens weer herhalen en men toont zich
zeer gereserveerd over de mogelijke gevol
gen van zulke gewelddaden.
Door een wonder ontsnapt.
Kardinaal Innitzer is Zaterdagavond als
door een wonder aan de naziwoede ont
snapt. De kardinaal had een deel van den
avond doorgebracht in een ander deel van
de stad en kwam per auto aan het paleis
toen het oproer in vollen gang was. De kar
dinaal begreep niet. wat die onlusten te
beduiden hadden en de menigte om de
auto wist niet, wie zich daarin bevond.
De politie liet de auto niet passeeren en
gaf bevel door te rijden naar een andere
straat. Vandaar begaf de kardinaal zich
naar zijn plaats waar hij vernam, wat er
gaande was.
De kardinaal heeft, zooals wij reeds be
richtten Zondagmorgen de mis gecelebreerd
Het werd tot een der meest ontroerende
plechtigheden, welke daar ooit gehouden
zijn. Men hoorde de menschen snikken. De
kardinaal zag er vermoeid uit.
'Na de H. Mis keerde de kardinaal onder
geleide van tien in burger gekleede politie
agenten, naar zijn paleis terug.
SPANJE
Groote schade, dooden en gewon
den.
Gistermorgen om elf uur en half twaalf
hebben verscheidene vliegtuigen der opstan
delingen de haven en een gedeelte van de
stad Carthagena gebombardeerd.
De vliegtuigen kruisted op 5000 m. hoog
te.
De projectielen hebben twaalf gebouwen
verwoest.
Er zijn twee personen gedood en 27 ge
wond.
Linksche linies vooruitgeschoven.
Barcelona meldt: In de Ebrozone hebben
wij gisternacht heuvel 350 in den sector
van den Coll de Coso veroverd. In de Siër
ra Pandols hebben wij de heuvels 705 en
670 genomen. Aan het middenfront in den
sector hebben de regeeringstroepen hun li
nie vooruitgeschoven over anderhalven ki
lometer ten noorden van het dorp Guama-
rada.
Een persoonlijk woord van H.M. de Koningin
tot Haar volk.
„Met instemming nam Ik kennis ook van het ver
volg van den oproep voor moreele en geestelijke herbe
wapening.
Nu de beklemmende dagen achter ons liggen, waarin
het dreigend gevaar ons zoo duidelijk voor oogen stond,
nu voor het oogenblik de mogelijkheid van de algeheele
vernietiging onzer beschaving is afgewend, is het een
verheffende gedachte ons allen vervuld te weten van
denzelfden wensch: den zegen van den vrede te bewaren.
Die begeerte naar vrede vormt een band tusschen
alle volken. Toch is deze, gepaard aan de versteviging
onzer weermacht, nog niet genoeg wil die vrede duur
zaam zijn, zoo moet hij gedragen worden door de ge
dachte gegrondvest in den oproep.
Allen zonder onderscheid kunnen wij persoonlijk bij
dragen tot den groei en de ontplooiing van die gedachte,
door van heeler harte mede te werken tot de moreele en
geestelijke herbewapening, dien innerlijken drang, welke
ook uitwendige ommekeer te weeg brengt en tot gevolg
heeft dat eerlijkheid, vertrouwen en liefde richtsnoer
worden tusschen personen en volken.
Behoef ïk U te verzekeren dat hoe dieper onze over
tuiging is en lioemeer ons eigen leven zelf die uitdraagt
en verder geeft in eigen kring en daarbuiten, des te groo-
ter de kans wordt op het verwezenlijken van een betere
toekomst.
Wie de teekenen des tijds begrijpt, weet dat thans
vaii ons gevraagd wordt eene daad van vertrouwen, van
zelfopoffering en zedelijke moed, en van geloof.
WILHELMINA.
Zoowel de Joden als de Arabie
ren zouden tegen een splitsing in
drie deelen zijn.
De naar Palestina gezonden troe
penversterkingen (zie elders in dit
blad) en de besprekingen die te Lon
den tnsschen MacDonald. den minis
ter van koloniën, MacMichael, den
Hoogen Commissaris van Palestina,
en Gort, den chef van den generalen
staf worden gevoerd, hebben te Jeru
zalem tot de opvatting geleid, dat
Palestina voor historische en drama
tische veranderingen staat.
Men gelooft, dat vooraanstaande Pales-
tijnsche Arabieren, die aanhangers zijn van
den Moefti, van plan zijn direct na het Pan-
Arabische congres naar Londen te vertrek
ken.
Het verluidt, dat de Arabische lei
ders er bij de opstandelingen op zon
den willen aandringen een wapen
stilstand in acht te nemen gedu
rende de te Londen te houden be
sprekingen.
Men gelooft te Londen, dat het rapport
der commissie inzake de verdeeling van Pa
lestina bijna gereed is. Het zal, aldus het
Hdbld., nog vóór het eind van deze maand
worden gepubliceerd.
Men acht het waarschijnlijk, dat het plan
om Palestina in drie deelen te splitsen, ter
zijde zal worden gelegd, daar zoowel de Jo
den als de Arabieren er tegen zijn.
Nederzetting bij Beisan overval
len.
Een bende Arabieren heeft op klaarlichten
dag een stoutmoedigen aanval gedaan op
een omheinde nederzetting bij Beisan. Zij
zijn echter door hulppolitie, grenswachten en
vliegers verdreven. Elf Arabieren zijn gedood
en drie gevangen genomen. Een Britsche of
ficier is gewond.
De Arabieren waren ten deele te voet en
ten deel? te paard.
Lichten aan voor
Koning Leopold
B. en W. van Amsterdam vragen
crediet aan voor feestelijke ont
vangst.
Naar het Hdbld. verneemt, koesteren bur
gemeester en wethouders van Amsterdam
het voornemen, voor de feestelijke ontvangst
van Koning Leopold III op 21 November a.s.
den Raad een crediet te vragen.
Tijdens het verblijf van Zijne Majesteit
zal 's avonds cfe verlichting van de grachten
en van den Westertoren functioneeren, de
intochtweg, het Damrak van het Centraal
station tot aan den Dam wordt versierd en
de Dam zelve zal in feesttooi zijn.
Aan de burgerij zal van gemeentewege
worden verzocht, door het uitsteken der vlag
gen sympathie te betuigen met het bezoek
van den Souverein van ons broedervolk.
Ir. Albarda jubilaris
25 jaar lid van de Tweede Kamer
Ter gelegenheid van het zilveren jubile
um van Ir. J. W. Albarda als lid van de
Tweede Kamer heeft de Federatie Den Haag
van de Sociaal Democratische Arbeiders
partij gisteravond een openbare vergadering
gehouden in het gebouw voor Kunsten en
Wetenschappen.
Op deze vergadering heeft Ir. Albarda een
rede gehouden, waarin hij o.m. als zijn mee-
ning uitsprak, dat de vrede van Muenchen
slechts een overgang beteckent van den
eenen toestand van gevaar naar een ande
ren, misschien nog gevaarlijker toestand.
Aan Hitiers verzekering geen territoriale
begeerten meer in Europa te hebben hecht
spr. geen geloof.
Ook voor ons land dreigt er, aldus Spr.,
gevaar wannepr Duitschland straks ons wil
„bevrijden". Vrede hëbben wij niet gekre
gen, slechts een pauze, waarin het zaak is
een internationale rechtsorde op te houwen
en de collectieve veiligheid te versterken.
De heer Albarda eindigde met een beroep
op aller samenwerking om den vrede te
redden.
Als voorzitter van de Federatie Den Haag
der S.D.A.P. heeft de heer J. E. Stokvis
den heer Albarda gehuldigd namens de
Haagsche moderne arbeidersbeweging.
Onder Albarda's leiding, zoo zeide de
heer Stokvis o.m., is de partij volkomen
gereed voor de regeeringstaak.
De heer Albarda heeft voor deze hulde ge
dankt en zijn gehoor verzekerd, dat zijn ge
loof in de arbeidersklasse hem steeds tot
steun is geweest,
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT.
Verwachting: Meest matige W.
wind, half tot zwaar be
wolkt of betrokken, weinig
of geen regen, iets kouder.
Verdere vooruitzichten: Krïm
pende tot weer toenemende
wind met toenemende kans
op regen.
De gezondheidstoestand
van de Prinses
Gunstige berichten.
Naar de Tel. verneemt, is de gezondheids
toestand van H.K.H. Prinses Juliana goed
vooruitgaande en is de Prinses de gevolgen
van de griep, welke zij bij de feesten te Am
sterdam had gekregen, zoo goed als te bo
ven.
De Prinses heeft van uit het Paleis te
Soestdijk reeds eenige malen met het hoofd
bestuur van het Ned. Roode Kruis te Den
Haag waarvan, zooals bekend, H.K.H. Pre
sidente is, getelefoneerd, hetgeen wel be
wijst, dat de somber getinte geruchten, wel
ke den laatsten tijd zoowel in ons land als
in het buitenland de ronde doen over den
gezondheidstoestand van de Prinses, gefan
taseerd zijn.
Onverwachts op Waalhaven ge
land.
Gistermiddag omstreeks vijf uur is kolo
nel Charles Lindbergh vergezeld van zijn
vrouw, in zijn Miles Mohawk vliegt 'g,
waarmede hij van Parijs gestart was om
morgen te Berlijn het Lilicnthal-congres
bij te wonen, op het vliegveld Waalhavon
geland. Kolonel Lindbergh stapte welge
moed uit zijn toestel, en onderhield zich
even met de weinigen die bij de aankomst
van het vliegtuig aanwezig waren, waarna
hij opdracht gaf het toestel gereed fe ma
ken om er den volgenden morgen mede
naar Berlijn te kunnen doorvliegen.
De komst van kolonel Lindbergh te Rot
terdam is volkomen onverwacht. Te Parijs
had hij, aldus het Ilsb., niet gezegd naar
Berlijn te zullen vliegen en ook te Rot'cr-
dam was men geheel onkundig van zrn
plannen. Zoo was er dan ook niemand
die wist van wien 't kleine sierlijke sport
vliegtuigje was dat tegen het vallen van
den avond op het Rotterdamsche vliegveld
neerstreek.
Onmiddellijk nadat op het vliegveld de
verschillende formaliteiten waren vervuld,
begaf de vlieger zich met zijn vrouw naar
de Maasstad, alwaar zij den nacht lieden
doorgebracht.
Den Haag en het
Centrale vliegve'd
Nog geen adres naar de regee
ring.
In de vergadering van den Haagschen
gemeenteraad is gistermiddag het voorslel
van B. en W. om een adres aan de regeering
te zenden nopens den aanleg van een cen
traal vliegveld bij Leiderdorp aangehouden
op voorstel van den heer Vliegen (S.D.), die
van meening was, dat het voorstel van B.
en W. onvoldoende was voorbereid voor een
principieele beslissing.
Verhooging van de begroolinq
aangevraagd.
Ingediend is een wetsontwerp tot verhoo
ging van de begrooting van het staatsbe
drijf der artillerie-inrichtingen voor het
dienstjaar 1937.
Zooals reeds eerder vermeld bewoog het
bedrag van de waarde der voorraden en
onderhanden werk zich sedert 1930 in da
lende richting, zoodat de betreffende post
(artikel 20), waar het niet mogelijk was
het eventueel benoodigde bedrag te schat
ten, steeds voor „memorie" uitgetrokken
werd. De daling van dit bedrag heeft in
1936 moeten plaats maken voor een stij
ging, welke stijging zich in 1937 zoodanie
heeft voortgezet, dat thans artikel 20 met
f 2.122.000 moet worden verhoogd, waarte
genover het correspondeerende artikel 25
(ontvangsten) met hetzelfde bedrag dient
te worden verhoogd, zoodat de totalen der
uitgaven en ontvangsten gelijk blijven.