Onze weermacht
oet goed zijn!.
Dertig Grieken
opgepikt
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Brand op de
Deutschland"
Weerbericht
ederland straks
es moderne
(f utsers i
Hertog van Kent
gouverneur-generaal
van Australië
fl
Londen, de laatste hoop
der Joden
Tusschen trein en perron
bekneld
"ifOENSDAG 26 OCTOBER 1938.
T. I u_n
Laan. Schagen. Tel. 20.
83e Jaargang. No. 10710.
Jet N.V. Uitg.-Mit". „NoHondt Noorderkwartier"
i itl
ii tff
al
Ier»
Uit de algemeene beschouwing, die
de bespreking van onderdeelen van
het voorloopig verslag over de de-
fensiebegrooting voorafgaat, blijkt
wel dat de meeste leden der
Tweede Kamer tevreden zijn over
de prestatie van onze weermacht
in de spannende Septemberdagen.
Vele leden zijn van oordeel dat de
gedeeltelijke mobilisatie van leger
en vloot een uitstekende proef is
geweest om na te gaan of onze
weermacht paraat is. Vele leden
merken met voldoening op dat de
minister van defensie met voort
varendheid er naar streeft den
'achterstand op het gebied van be
wapening in te halen. Verkla
ren enkele leden "ich tegen elke
uitbreiding onzer weermacht, en
willen zij slechts een politieleger, de
meeste afgevaardigden zijn van
oordeel, dat thans finantieele over
wegingen niet den doorslag mogen
geven, maar 's lands onafhankelijk
heid voorrang moet hebben. Over
de cijfers der begrooting heerschte
echter over het algemeen geen een
stemmigheid. Vele leden verklaar
den echter de consequenties van
besluiten het vorig iaar genomen,
thans te aanvaarden, ook al waren
zij er toen tegen.
Dorè
?tui|
eegs
den
Be
edet
t do
ikele leden hebben bezwaar, omdat naar
meening, geheel uit het oog is verloren
loodzakelijkheid van versterking van de
lomische weerbaarheid van Nederland
iederlandsch-Tndië.
ele leden zien in, dat de versterking der
nsie op den duur zal leiden tot kosten-
jöoging met. 17.5 en 15.8 mïllioen gulden,
zij begrijpen niet. waarom het noodig
Ie gewone dienst der begrooting 1939
21,5 millioen te verhoogen.
Ernstig bezwaar hadden deze le
den tegen het voorstel, den kapitaal-
dienst te verhoogen van 41.6 tot 98.8
millioen gulden. Met deze verhoo
ging van f,57.2 millioen ten behoeve
van uitgaven, waarvan het vorige
jaar niet gerept werd, konden zij
Izich niet vereenigen. In het bijzon
der maakten zij ernstig bezwaar te
gen het voorstel, reeds thans een
tweeden vervangenden kruiser op
stapel te zetten.
tud
Zuinigheid of een Maginotlinie?
Jjei «n vers billende zijden werd opgemerkt,
deze begrooting allerminst doet blijken
een krachtig streven naar zuinigheid,
waar dit mogelijk is. Deze leden er-
ecI den, dat de achterstand nog groot is en
„1 Pr'.izen van oorlogsmateriaal sterk
7e l °Pgeloopen, maar daarmede zijn de
wongingen van tal van posten voor de
ncfer €l'iaalvoorzieïiing nog niet verklaard,
uit!
ui!'
i dj
sri!
A
:hï'
Naar het oordeel van sommige le
den moet onze Oostgrens worden
versterkt met permanente werken, in
den trant- van de Fransche Maginot-
de Duitsche Siegfried-linie.
ogen dit denkbeeld werd door andere
en aangevoerd, dat het in strijd is met
?chi c ze^slandigheidspolitiek. Wil men ves-
)rIgwerken, dan ook naar alle zijden, maar
1 pi is onbetaalbaar.
Te veel eer aan Nationaal Socia
listen?
Verscheidene leden, die van oordeel
waren, dat onze weermacht moet
steunen op do gansche bevolking.»
betreurden, dat de minister niet
krachtiger optreedt tegen pogingen
tot fascistische bcinvloeding van on
ze marine.
Daarbij wezen zij op verschillende
feiten.
Het voorloopig verslag der Tweede
Kamer over de deiensiebegrooting.
De leden aanvaarden over het alge
meen de consequenties van beslis
singen in vorige jaren, ook al heb
ben zij er zich toen tegen verzet.
Economische weerbaarheid
even noodig als militaire.
Op 7 Mei 1937 werd te Socrabaja de
„Mussert-jeugd" aan boord van Hs. Ms. „De
Ruyter" ontvangen, waarbij een ontslagen
luitenant de gelegenheid kreeg, een rede
uit te spreken.
Op 27 Maart 1938 was het een gezelschap
van 250 nationaal-socialisten dat te Amster
dam aan boord van H. Ms. „Java" werd
ontvangen.
Op 17 Juni 1938 stond bij de aankomst uit
Nederland van eenige leden der N.S.B. te
Medan de Nationale jeugdstorm opgesteld.
Een kapitein ter zee inspecteerde deze
organisatie, waarna de vlag werd gesalu
eerd. Ten slotte onderhield deze officier zich
eenigen tijd met den „plaatselijk leider."
Ook wordt gewezen op een nationaal-so-
cialistisch getint artikel in „Onze Vloot"
over de politiek in Frankrijk en Duitsch-
land. Bezwaar wordt ook gemaakt tegen
het optreden van het nationaal Jongeren
Verbond. Enkele leden vragen opheffing
van het defensieverbod voor communisten.
Inlichtingen worden gevraagd over een te
stichten dienatweigeraarskamp te Gieten-
borger onder toezicht van Sociale Zaken.
Meer graan verbouwen!
Sommige leden achtten het met het oog
op.de voedselvoorziening in tijden van bui
tengewone spanning of oorlog van het groot
ste belang, dat in ons land veel meer
graan wordt verbouwd. Zij achtten de on
verwijlde indiening van een wetsontwerp
betreffende de bodemproductie noodzakelijk*
Een economische weermacht is even noodig
als een militaire!
Aangedrongen wordt zooveel mogelijk Ne-
derlandsch fabrikaat aan te schaffen, in het
bijzonder Nederlandsche vliegtuigmotoren.
Een lans wordt gebroken voor de oud-gepen-
sionncerden van 1918, die zijn achtergesteld
bij later gepensionneerden.
Eveneens werd het billijk gevonden dë mi
litaire weduwen van voor 1909 te brengen
onder de bepalingen van de pensioenrege
ling voor weduwen van militairen.
DE ZEEMACHT.
Critiek op den kruiserbouwplan-
nen.
In de algemeene beschouwingen maken
vele leden reeds een opmerking over den
tweeden vervangenden kruiser, bij de be
handeling van het hoofdstuk zeemacht ko
men zij hier op terug.
Kan men er stellig op rekenen, dat deze
kruiser werkelijk een vervangende zal zijn?
Of zullen, als ook deze kruiser eenmaal in
gebruik is gesteld, de „Java" en de „Suma-
tra" nog eenigen tijd in dienst blijven om
slechts voor nieuwe vervangende kruisers
plaats te maken?
De regeering stelde zich aanvankelijk op
het standpunt, dat 'n tweede vervangende
kruiser eerst in 1942 of 1943 op stapel zou
worden gezet. De minister moge den ver
vroegden bouw daarvan onder meer moti-
veeren met er op te wijzen, dat een kosten
besparing kan worden verkregen door twee
kruisers tegelijk te bouwen, maar van zui
nigheid kan hier toch bepaald niet gespro
ken worden.
Langs een omweg.
Het onderhavige voorstel had deze leden
bevestigd in hun meening, verleden jaar in
de Kamer uitgesproken, dat de marinelei
ding tracht langs dezen omweg tot een groo-
tere kruisersterkte te komen. Deze leden
waren er vast van overtuigd, dat men, al
thans in marinekringen, er naar streeft een
sterkte van ten minste zes kruisers te be
reiken.
Te meer waren deze leden tegen verderen
lcruiseraanbouw, wijl zij het nut van deze
weinig krachtige groote eenheden voor de
Indische defensie zeer problematisch acht
ten. Deze lichte kruisers deugen niet in het
systeem van de Indische defensie. Naar hun
meening is in de uitgestrekte Indische wa
teren met klein materiaal, in het hijzonder
vliegtuigen, meer te bereiken dan met groo
te eenheden, waarvan de tonnage en het
aantal wegens de enorme bouw- en exploi
tatiekosten toch altijd zeer beperkt moeten
zijn.
Verscheidene leden achtten 's ministers
motiveering van de voorgestelde uitbrei
ding en vernieuwing van het maorieel aan
nemelijk, vooral voor wat het kleine mate
rieel betreft. Met betrekking tot den aan
bouw van den tweeden vervangenden krui
ser stelden deze leden voorop, dat vastge
houden dient te worden aan het plan-
üeckcrs. Met het voorslel tot versnelden
aanbouw konden zij slechts instemmen on
der het nadrukkelijk voorbehoud, dat dit
voorstel geen aanloop mag worden om tot
een grootere sterkte dan drie kruisers te
geraken.
Andere leden vereenigen zich met de
aanbouwplannen, sommigen achten vijf
kruisers het minimum.
Ten einde over een vloot van volwaardige
kruisers te kunnen beschikken, zal het
noodig zijn, dat op de begrootingen voor
de dienstjaren 1940, 1941 en 1942 telkens de
gekten voor den eersten termijn van een
kruiser worden aangevraagd. Ook zal bij
de samenstelling van de begrooting voor
1940 moeten worden gerekend op den aan
bouw van eenige torpedohootiasmrs.
Gevraagd werd voorts, of bet aantal zee
verkenners geen vermeerdering behoeft. In
dit verband vroeg men nog, hoeveel vlieg
tuigen uiteindelijk noodig zullen zijn om
naar behooren in de maritieme verdedi
ging van Nederlandsch-Tndië te voorzien
en over hoeveel vliegtuigen de marine
daar thans beschikt. Men meende te we
ten, dat er bij de marine nog een groot ge
brek is aan luchtafweergeschut en lucht
doelmitrailleurs. Men drong er oo aan, dat
de minister hierin spoedig zal voorzien.
V-rschillende leden zouden gaarne in
gelicht worden over den voortgang, welken
de versterkte en versnelde onleidinn van
het personeel beneden den rang van offi
cier heeft.
DE LANDMACHT.
Met bijzondere belangstelling zag men de
door den minister in de memorie van toe
lichting toegezegde meededeelingen tege
moet omtrent de uiteindeliike raming van
de uitgaven ten behoeve van den kazerne
bouw, den aanleg van vliegvelden 'en de
inrichting van magazijnen.
Verscheidene leden merkten op, dat het
hij de uitwerking en de toepassing van de
gewijzigde dienstplichtwet mot den dag
duidelijker blijkt, dat de aanvulling van
het officierskorps groote moeilijkheden op
levert.
Ook is er een nijpender tekort aan goed
geschoold kader; daardoor ontbreekt veel
aan de opleiding der manschapnen.
De geoefendheid van de dienstplichtigen,
die 11 maanden onder de-wapenen zijn ge
weest, is weinig beter dan de epoofondheid
van hen, die 5Vi maand zijn opgeleid.
Vele leden achten het niet juist, dat
burgerarchitecten zijn uitgesloten van den
bouw van de nieuwe kazernes.
DE LUCHTVERDEDIGING.
Vele leden vragen in welke enheden de
wapens en diensten der luchtbescherming
bestaan.
Gevraagd werd, of de militaire vliegvelden
alle binnen de stelling Holland zijn of wor
den geconcentreerd. Zoo neen, welke mili
taire vliegvelden zijn of worden daarbuiten
aangelegd?
Van verschillende zijden werd gevraagd
om een uiteenzetting over het verloop van
de onderhandelingen betreffende de over
neming van civiele vliegvelden door het
departement van defensie. Men hoopte
daaruit te leeren, hoe de minister zich
voorstelt, in de behoefte aan militaire vlieg
velden te voorzien. Een aantal dezer
leden meende, dat, indien te dezer zake
een ander heleicj was gevoerd. e«n beha
ring van eenige millioenen guldens had
kunnen zijn verkregen. Vele leden snraken
in dit verhand de hoop uit, dat de minister
zal meewerken tot een voor Roterdam be
vredigende oplossing van het. Waalhaven
probleem.
Wederom drong men er op aan, dat de
minister aandacht zal schenken aan de mo
gelijkheid van het houwen van ondergrond-
sche vliegtuigbergplaatsen. De grondwa
terstand is, zoo meende men toch niet
overal zoo hoog. dat deze mogelijkheid uit
gesloten moet worden geacht?
Zeer vele leden moesten tot hun leedwe
zen vaststellen, dat, naarmate het defensie
apparaat zich uitbreidt, het voor de kamer
steeds moeilijker wordt op de defensie-uit
gaven controle uit te oefenen.
Tal van schepen snellen
te hulp
Volgens de laatste berichten
zou het vuur bedwongen zijn
De gezagvoerder van de „Deutsch-
land" heeft draadloos bekend ge
maakt. dat brand aan boord van zijn
schip is uitgebroken en dat hnlp
dringend noodig is.
Volgens de ambtenaren van de
New-York Line bevinden zich aan
boord van de „Deutschland" 591 pas
sagiers, terwijl het schip een beman
ning van 400 koppen aan boord
heeft.
Schepen ter assistentie onder
weg.
Volgens Radio Marine, dat het laatste
draadlooze bericht, dat door de „Deutsch
land" is uitgezonden, heeft opgevangen, be
geven zich een zestal schepen in allerijl ter
assistentie naar het brandende vaartuig.
Het dichtst bij zijn de „Europa", nl. op 75
mijl, en de „Collamer". op 86 mijl.
Beide schepen varen met een snelheid
vfcn 12 knoopen, zoodat zij ongeveer zes uur
noodig zullen hebben voor zij de „Deutsch
land" kunnen bereiken.
Rodia Marine Chatham meldt, dat het
Amerikaansche s.s. „American Farmer' ter
assistentie onderweg is. Volgens een door de
„Bremen", welk schip op een afstand van
500 mijl is, heruitgezonden draadloos be
richt, staat het Fransche s.s. „Champlain"
in verbinding met de „Deutschland". Volgens
ditzelfde bericht woedt het vuur in ruim 4.
De „Deutschland" seinde herhaaldelijk:
„Gevaarlijk" en „Hulp noodzakelijk".
Het laatste draadlooze bericht van boord
van de „Deutschland" meldt echter, dat: „Het
vuur bedwongen" is.
De „Deutschland". van de HamburgAme-
rika-lijn, heeft een bruto-inhoud van 21.046
ton. Het schip is in 1923 te water gelaten van
de werf van Blohm en Voss te Hamburg.
Een korte ambtsperiode.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
Hertog van Kent tot Gouverneur-Ge
neraal van Australië is benoemd, in
de plaats van Lord Gowrie, die ont
slag neemt.
De Hertog van Kent zal zich in November
van het volgend jaar naar Australië begeven
om de taak van Lord Gowrie over te nemen.
Reuter verneemt, dat de Hertogin haar ge
maal zal vergezellen en dat ook de kinderen
meegenomen zullen worden.
Slechts voor twee of drie jaar?
Terwijl de normale ambtsperiode van een
Gouverneur-Generaal vijf jaar duurt, meent
men te weten, dat de Hertog van Kent waar
schijnlijk niet langer dan twee of drie jaar in
Australië zal blijven.
Scheepsramp op den
Nieuwen Waterweg
VIJF SLEEPBOOTEN VERLEENEN
HULP.
Gisteravond te ongeveer tien uur is
het Grieksche s.s. „Chryssi" op den
Nieuwen Waterweg nabij Poortersha
ven, vermoedelijk tengevolge van den
dikken mist, in aanvaring gekomen
met een onbekend schip. De klap van
de botsing was tot ver in den om
trek te hooren. Vijf sleepbooten trok
ken ter assistentie uit en slaagden er
in de dertig opvarenden van het zin
kende schip te redden.
De „Chryssi", die van Rotterdam op weg
was naar Buenos Aires, behoort toe aan de
reederij der erven P. J. Goulandris te \ndros
en heeft een bruto inhoud van 5367 ton. Het
is in 1913 te Triest gebouwd*
Drie sleepbooten van L. Smit en Co., de
„Blankenburg", de „Maas*, en de „Hoek
van Holland" voeren onmiddellijk na het
ontvangen van het noodsein ter assistentie
uit. Ook de bergingsvaartuigen „Bruin-
visch" en „Meermin" spoedden zich naar
Poortershaven.
Men slaagde erin de „Chryssi" aan den
noordwal hij Ducdalf. „rood 8" aan den
grond te zei ten. Het achterschip ligt onder
de oppervlakte van het vaarwater. Het is
een nogal hinderlijke plaats, zoodat moei
lijkheden voor de scheepvaart kunnen ont
staan.
Het onbekende schip.
De „Chryssi* heeft een groot gat ter hoog
te van de machinekamer. Men hoopt, dat
het spoedig mogelijk zal zijn het schip te
bergen.
Van het andere schip, dat op weg was
naar Rotterdam, heeft men niets meer be
speurd. Men neemt aan, dat het een eind
verder voor anker gegaan is en dat het geen
radio aan boord heeft.
Bemanning gered.
Nader wordt uit Maassluis gemeld, dat de
sleepbooten „Blankenburg" en „Maas" we
der vertrokken zijn, nadat geconstateerd
was. dat deze geen onmiddellijke hulp zou
den .kunnen verleenen. De „Chryssi" welke
aan stuurboordzijde, tusschen de ruimen 4
en 5 is aangevaren, ligt thans tot aan het
sloependek geheel onder water. De beman
ning en de kapitein, ongeveer 30 koppen,
zijn van boord gehaald en voorloopig te
Maassluis ondergebracht,
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTi
Verwachting: Veranderlijke
wind, toenemende bewol
king, met plaatselijk mist
banken, weinig of geen
neerslag, in het O. tempera
tuur om het vriespunt des
nachls en zelfde temperatuur
overdag, in het W. iets
zachter des nachts, overdag
iets kobder.
Verdere vooruitzichten: Toene
mende regenkans.
Het wereldprobleem der Jood-
sche vluchtelingen. - Verbrokke
ling van Palestina ongewenscht.
Lord Rothschild besloot een giste
ren te Londen uitgesproken redevoe
ring ter gelegenheid van een Zionis
tenvergadering te Londen als volgt:
„Op ons rust de taak, als Brit-
sche Joden en als Joden, de regee
ring van Londen, op wie onze eeni
ge en om zoo te zeggen laatste hoop
gevestigd is, te helpen ten aanzien
van een regeling van een probleem,
dat in belangrijkheid uwe zoowel als
mijne inzichten te boven gaat. Dat
probleem is de toekomst der Joden
over de wereld".
Ten aanzien van Palestina verklaarde
Lord Rothschild, dat een verbrokkeling in
welken vorm ook niet voldoende is. Wij
moeten meer doen en wanneer ik dezen
wensch uitspreek, aldus de Lord, maak ik
een toespeling op de twee machtigste en
rechtvaardigste landen ter wereld: Groot-
Brittanje en de Vereenigde Staten. Ik ben er
volstrekt van overtuigd,, dat de Britsche re
geering een regeling van het Palcstijnsche
probleem onder oogen ziet in den cenig
moge!ijken geest: in een geest, die tegelijker
tijd i-echt doet wedervaren aan de Joden en
rekening houdt niet de behoeften van het
Britsche rijk, aldus eindigde de spreker.
Boete in 't groot
Een groot aantal Arabische dorpen in
Noord-Palestina is voor verschillende bedra
gen collectief beboet, wegens vernieling van
wegen en telefonische verbindingen.
Bij de zuivering van Haifa en Nazareth
en de omliggende gebieden van gewapende
Arabieren zijn vandaag twee Arabieren ge
dood wegens het geven van rooksignalen en
het verbreken van afzettingen. Een aantal
tenten van Bedouinen is afgebroken bij wijze
van straf voor het schieten op militairen..
In de afgeloopen 24 uur zijn drie Arabie
ren door terroristen gedood en werden te
Jaffa en Gaza drie bommen geworpen.
Oude heer te Leiden op vreese-
lijke wijze omgekomen.
Gistermiddag te vier uur is op het station
te Leiden een ernstig ongeluk gebeurd, waar
bij de 73-jarige heer H. van der P. uit Den
Haag op tragische wijze om het leven is
gekomen.
Met zijn echtgenoote was de heer v. d. P.
op familiebezoek geweest te Leiden en wilde
naar de residentie terugkeeren. Hij stapte
echter in den trein naar Amsterdam en be
merkte zijn vergissing eerst op het laatste
oogenblik. Zijn echtgenoote zag nog kans op
het perron te stappen, voordat de trein zich
in beweging zette. De heer van der P. even
wel gelukte dit niet meer. Hij sprong mis en
geraakte bekneld tusschen den trein en het
perron, waardoor zijn hoofd verbrijzeld werd
en de ongelukkige op slag werd gedood.
Het stoffelijk overschot is door de politie
in beslag genomen. Met enkele minuten ver
traging verliet de trein het station.
Een automobilist als
moordenaar
Maximumstraf geëischt.
Voor de Almclosche rechtbank moest
zich gisteren verantwoorden de kelner W.
V. uit Zuid-Lutte bij Oldenzaal, die op den
weg Oldenzaal—Enschedé op den middag
van 30 Augustus j.1. het meisje Susanna
Juninck had aangereden, waardoor zij op
slag was gedood. Het tragische hierbij was,
dat het meisje juist dien dag met de hand
schoen in het huwelijk zou treden. V. bleek
geen rijbewijs te hebben en hovendien bad
hij sterken drank gebruikt. Na het ongeluk
was hij doorgereden
De Officier noemde hem dan ook in zijn
requisitoir een „moordenaar" en eischte dé
maximumstraf, één jaar gevangenisstraf*
