*f*OIN*«nl
onaangenaam
1
ezag van
.joosevelt
alende
Bewapening is Chamberlain
Von Rath
overleden
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
„Slechts Rusland
bewaarde
den vrede
Weerbericht
Men j
'b die
eerden
Laan Schapen Tel. 20.
PERDAG 10 NOVEMBER 1938. 83e Jaargang. No. 10723.
r der N.V. Uitg.-Mif. „Hollonds Noorderkwartier"
stri
Hoewel de democraten de meer
derheid behouden, boeken de re
publikeinen bij de Senaatsverkie
zingen bijna overal winst.
ÏRUGSLAG VAN MüNCHEN?
fïet gezag en prestige van Roosevelt
eelt een ernstige knak gekregen.
|jjna overal in Amerika hebben de
pablikeinen bij de Senaatsverkie-
bgen hun zetelaantal kunnen ver
boten.
Evenwel blijven in beide hui
lde aanhangers van Roosevelt nog
Lruime meerderheid behouden.
Én 21 democraten en 11 republikeinen
den post van gouverneur zijn 17 re-
leinen en 15 democraten gekozen. In
zijn er thans dertig democratische en
publikeinschc gouverneurs,
pens de laatste berichten hebben de
craten 243 zetels in het huis van afge-
igden verworven, de republikeinen 159
en de vooruitstrevenden 2. Nog 31
jen worden verwacht,
voornaamste verliezen boekt de New
in de landbouwdistricten, waar de da-
prijzen voor landbouwproducten on-
lenheid hebben gewekt over de land-
jolitiek der regeering.
sommige staten is het beeld anders. In
ïië bijvoorbeeld wordt de republi-
"oia che gouverneur vervangen door een
!3, 1 vraat Culbert Olson Dit is voor Tom
)x 0 ey, de vakvereenigingsleider. die be-
2 21 Idigd van moord sinds jaren in de ge
il enis zit en om wiens leven talrijke
Leg le processen zijn gevoerd, goed nieuws.
S- m heeft reeds voor de verkiezing be-
Ijfooney te zullen vrijlaten, als hij aan
lacht kwam.'
De democraten niet al te pessi
mistisch.
het hoofdkwartier der democratische
heeft men van de verkiezingsresulta-
zonder al te veel pessimisme kennis ge
in geeft toe, dat de rcpublikeinsche win-
wat grooter zijn dan men verwacht had,
beweert, dat ze niet zoo groot zijn als
epublikeinen zelt gehoopt hadden,
reden van het democratische optimis-
de overweging, dat de uitslag volgens
ievelt moet worden bezien naar het aan-
menschen van liberale gezindheid, dat
)zen is, ongeacht de partij, waartoe zij
si wrèn.
stperigens lijkt het niet onwaarschijnlijk,
de terugslag van Munchen ook Roose-
populariteit verminderd heeft. Was
direct na zijn optreden enthousiast, nu
f 2 sommige kringen de overtuiging groeit,
München geen verlossing heeft gebracht
het prestige van den man, die men
het accoord mede verantwoordelijk acht.
Boe
103
ti
tl
11
19
t, n It
Geknoei?
si' id.
politie van New York heeft, volgens de
L, order gegeven, dat de stembussen nog
i 0. uur langer onder bewaking moeten blij-
voor- het geval dat Dewey, de republi-
Jnsche candidaat, hertelling van het aan-
W.0 stemmen eischt.
Zonder Rusland kan
niet ontwapend worden
Lloyd George bepleit samenwer
king met de Sovjet Unie.
Indien München vi'ede zou beteekenen,
le Lloyd George, gisteren in bet Lagcr-
dan zou er geen reden zijn voor alle
over herbewapening, maar de Brit-
'e regeering staat blijkbaar op het stand-
d, dat München geen vrede beteekende.
'd zou een fundamenteele fout zijn, wan-
Rusland niet zou worden betrokken
een regeling tusschen Italië, Frakrijk,
'"ilschland en Engeland.
Hitier beroemt er zich op. dat zijn land
millioen inwoners telt, doch Rusland
leeft er ISO millioen. In Londonderry's ver-
«K van zijn onderhoud met Hitier zal men
'inden, dat Hitier in 1936 verklaard heeft.
^at het Russische leger het sterkste ter
Gereld was: technisch volmaakt, met de
meeste tanks en de meeste vliegtuigen.,
donder Rusland kan niet ontwapend wor-
^en- Rusland heeft onlangs iets gedaan,
*artoe het niet gedwongen was: het heeft
Zlch gewapend voor een oorlog aan twee
vouten.
Slechts hij die
sterk is, kan
ede lm oedig zijn"
Gisteravond heeft minister Cham
berlain het woord gevoerd aan het
jaarlijksche banket van den Lord
Mayor van Londen. Na verklaard te
hebben, dat het in dezen tijd voor
de Staten onmogelijk is, afgezonderd
te leven, zeide Chamberlain, dat de
richtlijnen der regeering blijven:
le. handhaving van den vrede;
2e. het land zoo sterk te maken dat
het overal met eerbied zou worden
behandeld; 3e. de welvaart der in
dustrie te bevorderen en op die wij
ze werkgelegenheid te verschaffen,
en 4e. steeds te werken aan de verbe
tering der levensvoorwaarden van 't
volk.
Wij willen ons niet mengen in de zaken
van andere landen of de rol van politie
agent op ons nemen, doch wij willen, indien
wij den vrede bedreigd zien, al onzen in
vloed, waarover wij beschikken, aanwenden,
om hem te redden en indien een oorlog uit
breekt, zullen wij iedere gelegenheid te baat
nemen om te zien er een einde aan te ma
ken.
Chamberlain besprak vervolgens de
Tsjechoslowaaksche kwestie.
Nu de crisis voorbij is. is het zeer gemak
kelijk de fout in de oplossing te zien.
Indien de regeling van München
Tsjeoho Slowakije een lot heeft op
gelegd, dat onze natuurlijke sympa
thie met den kleinen staat en den
trots van het dappere volk opwekt,
kunnen wij in stilte toch niet van
ons afzetten, wat het alternatief zou
zijn geweest voor de volken, niet al
leen van Tsjecho Slowakije, doch van
alle naties, die er bij betrokken zou
den zijn geweest. Ik twijfel er niet
aan, dat wat wij deden juist was.
(luide toejuichingen).
Chaimberlain vervolgde: Gij zoudt een
groote fout maken, indien gij zoudt denken,
dat Muenchen begon en eindigde met een
regeling der Tsjecho Slowaaksche kwestie.
Na den aanslag
te' Parijs
Hevige opwinding
te Berlijn
ANTI-JOODSCHE REPRESSAILES TE
DUCHTEN IN DUITSCHLAND.
Naar Havas uit Parijs meldt, is de
secretaris van de Duitsche ambas
sade te Parijs, Von Rath, op wien
dezer dagen door den jongen Jood,
Herschel Grunszian, een aanslag
werd gepleegd, gisteravond aan zijn
verwondingen bezweken.
Ofschoon de weinig bemoedigende
bulletins der geneesheeren een tra
gisch einde wel deden verwachten,
heeft toch dit overlijdensbericht te
Berlijn en in Duitsche kringen te
Parijs een zeer hevige opwinding
teweeggebracht.
De Duitsche radio-stations hebben
gisteravond om 18 uur ten teeken
van rouw twee minuten stilte in
acht genomen.
Gisterochtend had Hitier hem uit erken
telijkheid voor zijn met gevaar voor leven
en gezondheid bewezen trouwe plichtsbe
trachting benoemd tot gezantschapsraad
eerste klasse. De diplomaat was toen ech
ter reeds stervende en buiten bewustzijn.
De operatie, waarbij de milt verwijderd
werd, was weliswaar goed geslaagd, maar
het slachtoffer was bovendien door de
moorddadige kogels op twee plaatsen in de
maag getroffen en het lijdt geen twijfel, of
deze wonden hebben ten slotte den dood
veroorzaakt.
Spr. bracht vervolgens de te Muenchen door
hem en Hitier onderteekende verklaring ter
sprake en had het voorts over de hechte
Engclsch-Franschc vriendschap.
In het volgende gedeelte van zijn rede, dat
handelde over de
EngelschItaliaansche overeen
komst.
zeide de minister-president, dat, hoewel de
overeenkomst niet onmiddellijk geheel van
kracht werd, zij direct leidde tot een terug
keer van de oude gevoelens van hartelijk
heid en vriendschap tusschen de beide vol
ken. Daarom had deze wijziging ten goede
het gelukkigste resultaat gehad de machtige
hulp van Mussolini voor een vreedzame op
lossing van de Tsjecho Slowaaksche kwes
tie.
Chamberlain is ervan overtuigd,
dat de Engclsch-Italiaansche over
eenkomst, welke spoedig van kracht
wordt, een verdere schrede voor
waarts beteekent op den weg der al-
gemeene pacificatie van Europa.
In feite is er geen strijdigheid tus
schen deze politiek van verzoening
en pacificatie met de voltooiing of
zelfs versnelling van ons herbewape
ningsprogram.
Chamberlain wilde het volgende daar
aan toevoegen: De man, die zich bewust is
van zijn eigen zwakheid, kan zich het
minst permitteeren edelmoedig te zijn je
gens anderen, omdat hij steeds er voor zal
terugdeinzen toe te geven aan eischen van
rechtvaardigheid, opdat zijn actie niet zal
worden toegeschreven aan vrees voor de
gevolgen van tegenstand.
Onze taak, aldus besloot de pre
mier, is nu verbetering te brengen
in de tekortkomingen, welke zijn
aangetroffen in ons verdedigings
stelsel. Het opvoeren van onze wa
pening is voor spreker in één woord
onaangenaam doch hij acht dit voor
het oogenblik onvermijdelijk.
Spreker noodigde alle naties uit deel te
nemen aan een politiek van goed weder-
zijdsch begrip en goeden wil, een politiek,
welke door alle volken gewenscht wordt.
De door spreker geschetste bedoelingen zul
len niet in enkele maanden bereikt zijn,
zij vereischen geduld en langdurige krachts-
Een uiteenzetting van Molotoff,
voorzitter van den raad van
volkscommissarissen.
MÜNCHEN WAS.... EEN BRITSCH—
DUITSCHE OVERWINNING OP
FRANKRIJK.
Molotof, de voorzitter van den raad
van volkscommissarissen, heeft tij
dens de plechtigheden bij de herden
king van den 21en verjaardag van
de Octoberrevolutie, verschillende
interessante mededeelingen gedaan
over de Sovjet-Unie zelf en haar
houding tegenover de kapitalistische
staten. Rusland bleef, aldus Molotof
trouw aan de verdragen en was het
eenige land, dat werkelijk den vrede
diende.
In den Japanschen inval in China ziet
Molotof niet anders dan een streven van
Japan de Engelsche en Amerikaansche be
langen een ernstigen slag toe te brengen.
De recente gebeurtenissen verergeren den
toestand in China nog, welke ook aanleiding
geeft tot een oorlog tusschen de imperialis
tische mogendheden. Die oorlog wordt ge
voerd en uitgebreid door de agressieve sta
ten. terwijl de andere, de „democratische"
staten, tegen wie de oorlog feitelijk gericht
is, het doen voorkomen alsof die oorlog hun
niet aangaat, terwijl zij geleidelijk hun posi
ties uitleveren aan de aanvallers en terzelf-
dertijd verzekeren, dat zij zich voorberei
den om hen af te slaan.
Geen eenheidsfront van demo
cratische staten,
ziet Molotof. De democratische staten keu
ren wel de „excessen" der fascistische staten
af en vreezen hun consolidatie, maar vreezen
nog meer de arbeidersbeweging in Europa
en de nationale bevrijdingsbeweging in Azië,
waarbij zij het fascisme als een goed tegen
gif beschouwen.
Het RussischJapansche incident bij
inspanningen met het oog op verkeerd be
grip, critiek en teleurstelling.
Naar sprekers meening zijn de politieke
omstandigheden in Europa na de gebeur
tenissen in September bezig zich te stabili-
seeren en den weg voor te bereiden tot be
ter tijden.
VON RATH,
slachtoffer van den aanslag.
De dood van den gezantschapsraad heeft
vooral in de Duitsche kolonie te Parijs in
nige deelneming gewekt. Het bericht van
het overlijden verspreidde zich als een loo
pend vuur.
President Lebrun heeft door zijn adjudant
den Duitschen ambassadeur zijn deelneming
doen betuigen.
Eveneens kwamen bewijzen van deelne
ming binnen van den minister-president
Daladier en den minister van buitenland-
sche zaken. Bonnet.
Wat zal Berlijn doen?
Zooals gezegd, heeft het overlijdensbe
richt hevige opwinding veroorzaakt, niet
alleen in politieke kringen te Berlijn, doch
ook bij het Duitsche volk.
Zoo heeft het Duitsche ministerie van
oropaganda zich tegenover de „United
Press" op de volgende wijze geuit:
„De dood van von Rath verandert niets
aan ons standpunt tegenover de Joden. Hij
zal er echter too bijdragen, onze verbitte
ring en onzen afkeer nog te verhoogen. Het
feit, dat de moordenaar en de menschen,
die achter hem stonden, het vaste plan
hadden, von Rath te dooden, valt niet te
loochenen en het is dus natuurlijk, dat de
stappen, die de Duitsche regeering van plan
is te doen niet in het voordeel van de Jo
den zullen zijn."
Groot opzien heeft in verband hiermede
een incident gewekt, dat zich voor het Fran
sche reisbureau in de Unter den Linden
heeft voorgedaan. Dit reisbureau was ge
dwongen twee uur voor den gewonen tijd te
sluiten daar zich voor het gebouw een
menschenmenigte had verzameld. De me
nigte schreeuwde „weg met de Joden" en
nam ten slotte een dreigende houding aan.
Blijkbaar was men van meening, dat eeni
ge bezoekers van het reisbureau, die een
Joodschen indruk maakten spoorkaartjes
kochten om naar Frankrijk te emigreeren
en de betoogers brachten dit in verband
met den moord op von Rath. Ten slotte
belde de leider het bureau van politie op
om bescherming. De politie kwam en ver
ontschuldigde zich. zeggende, dat deze de
monstraties niet liegen Frankrijk gericht
waren.
Hieronder:
De jeugdige moordenaar (in het midden)
na zijn aanhouding in het Parijsche politie
bureau.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT:
Verwachting: Meest matige, la
ter wellicht toenemende
wind uit Zuidelijke rich
tingen, nevelig tot betrok
ken of zwaar bewolkt, waar
schijnlijk droog weer, wei
nig verandering in tempe
ra I uur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
MOLOTOF.
Tsjang Koe Feng is niet in Tokio besloten,
maar in Berlijn, zegt de volkscommissaris.
Wanneer echter de heeren Japansche en
Duitsche fascisten de kracht van de Rus
sische buitenlandsche politiek en van het
roode leger op de proef hebben willen stel
len, hebben zij daaromtrent goede ophelde
ring gekregen. Zij hebben zich duchtig ver
gist en kunnen nu niet anders doen, om
zich te troosten, dan verhaaltjes verzinnen
over de zwakheid van het Russische leger
en de Russische luchtmacht. Daarvoor ge
bruiken zij alle mogelijke humbug, Lind-
bergh's van allerlei soort. Wij echter geloo-
ven de feiten en raden zelfs onze vijanden
niet aan, die feiten te vergeten.
Tsjechoslowakije.
In het accoord van Munchen ziet Rusland
twee overwinningen, echter geen overwin
ning des vredes.
In de eerste plaats de overwinning van
Groot-Brittanje en Duitschland op... de
Fransche iegeering, die zich het bijstands
pact met Tsjechoslowakije zag ontwrongen.
De rest was voor de vier mogendheden ge
makkelijk: men behaalde een overwinning
op de Tsjecho-Slowaaksche regeering. De fas
cistische en zg. democratische staten maak
ten een handeltje in Munchen en de „over
winning" op Tsjechoslowakije was volledig.
Alle pogingefi om de houding van de Sov-
jet-Lhiie in deze kwestie anders voor te stel
len dan ze geweest is, zijn mislukt. De Sovjet
Unie is trouw gebleven aan haar verdragen
en heeft zich niet laten intimideeren door
de fascistische landen. Do Sovjet-Unie zal
ook verder op iedere provoceerende escapade
van den kant der oorlogsdrijvers, van den
kant der aanvallers tegen de Sowjet-Unie, in
het westen of het oosten, antwoorden met
een slag van dubbele of drievoudige kracht
tegen de oorlogsdrijvers en de oorlogsaan
stichters.
Onder de omstandigheden der kapitalisti
sche omsingeling is het punt, waar het om
gaat, dat de socialistische staat niet weg
sterft, maar bekwaam blijft om zegevierend
de slagen van den klasse-vijand af te slaan,
in het bijzonder van den kant van den nog
niet verslagen klassevijand over de grenzen
der U.S.S.R.
De toestand in de Sovjet-unie.
De uitgebreide mededeelingen van Molo
tof over den toestand in de Sovjet-unie zelf
komen hier op neer, dat overal in Rusland
vooruitgang hecrscht, dat de voorraden over
vloedig zijn, omdat er ten aanzien van in-
dustrieele producten nr»g een tekort be
staat.
Dit is een verschil met de kapitalistische
landen, waar geen goederentekort is, door
dat de arbeidersloonen besnoeid zijn, terwijl
zij in Rusland stijgen, zoodat in Rusland
meer industrieele goederen en levensmidde
len zullen moeten worden voortgebracht.
Vliegtuig landt op straat
Inzittenden gedood; automobie
len verbrand.
Een Amerikaansch militair vliegtuig is
op straat neergekomen. De beide inzittenden
werden gedood. Bij het ongeluk zijn nog
drie automobielen in brand geraakt, die
vernield werden.