onderbaarlijke redding
an Texelschen kotter
1
n j
Sffe
K
TABAK'
Drie schepen dreven
verlaten rond
Grensincident
Polen-Tsjechoslowakije
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Schipper Vlaming en z'n mannen
ontsnappen aan den dood
Utt schip om de lengte-as gekapseisd.
De Paus weer
ernstig ziek
Anti-communistische
driehoek versterkt
POODtftfP
ITlPlAAfA
vl/EERBERICHT
Ook België bij Franco
vertegenwoordigd
CENTRALE
VERWARMING
Laan, Sehagen Tel,
I^TBRDAG 26 NOVEMBER 1938. 83e Jaargang. No. 10737
r Jer N.V. Uitg.-Mij". „Hollands Noorderkwartier
isten, want en stuur
huis weggeslagen
(Van onzen eigen verslaggever)
In de haven van Oudeschild ligt
nijwel de geheele visschersvloot
bij elkaar: het is één deinend en
schommelend mastenbosch, waarbo-
van de blauwe wimpels en goud-gele
Shell-vlaggetjes in den stijven
Noordwester te klapperen hangen.
Het is druk aan de haven, maar de
polste drukte concentreert zich
toch op de plaats waar de motorkot-
Ier Texel No. 49 geboeid ligt: dat
lj het schip, dat als door een won
der behouden is thuisgevaren. De
schipper, Cor Vlaming, en zijn
maats hebben de sensatie van hun
leven gesmaakt en heel Texel
spreekt er over. Van de Koog tot
Oudeschild is er maar één ge
sprek: deze miraculleuze redding.
iggcn naast elkaar, de Texel No. 11,
^liip. dat als redder optrad en de Texel
Ijzeren wanden schuren en kreunen
kaar. De trossen, waarmee de sche-
leerd zijn liggen te trillen en te
in man of twintig staan er voor. Ze
a niet veel, maar staren naar het
van de No. 49. Alleen het casco
al het andere is gebleven in den or-
die het schip Woensdagavond zoo
bij zijn ondergang bracht.
Ook schipper Piet Vlaming van de
io. 11 staat er bij, en met hem is
iet dat wij in het schemer-duister
ooronder verdwijnen, alwaar deze
evaren Texelsche visscher ons van
et drama vertelt. Ken verhaal, zoo
ngelooflijk, zoo wonderbaarlijk,
lat men zou meenen dat het een
pisodc is uit oen spannende zeero-
van Conrad.
kotter van Cor, m'n broer, en die van
aldus onze zegsman, gaan meestal sa-
ie visschen, Zoo ook van de week, toen
Ouweskil" verlieten. Bij Cor voer de ge-
bemanning: Bremer, Jan Sleutel, Han-
an Dijk en Jan Blom. Het was vrij goed
en niemand kon vermoeden dat we iets
n meemaken wat we ons heele leven
Deer zullen vergeten.
we twee dagen gcvischt hadden, za-
e dat het slechte weer hand over hand
•ej m, en daar het een belabberd jaarge-
besloten we een onderkomen te zoeken
haven van Nieuwediep. We waren op
ogenblik in de omgeving van lichtschip
Jhellingerbank, en 't was in den voor-
d. Het weer werd met bet uur slechter
m 8 uur 's avonds stond er een zware
an. De zee was een onafzienbare vlakte
schuim en hoogé golven en het was
r werk om onze schepen met den kbp
e golven te houden.
Ik stond juist in de stuurhut te kij-
tèn naar de no. 49, die een mijl ver
weg was, toen ik plotseling de lich
ten zag verdwijnen. Ik ('acht té droo-
nen en riep direct de jongens. Maar
»k die zagen niets meer van de
chten.
Het waren vreeselijke oogenblik-
,ken, zegt Vlaming, en ik hoop dat we
gR nooit meer zooiets behoeven mee te
maken. Direct hebben we het roer ge
dweild en gepoogd in de buurt te ko-
—4 men waar we de lichten het laatst
Bezien hadden. Dat was taai werken
tegen zee en wind in, maar einde
lijk eindelijk daar zagen we
Iets zwarts afsteken tegen de golven.
We kwamen nog iets naderbij en
floddank: het was de No. 49.
SN
'aar hoe! Er was geen mast meer te be-
•fen. Die lagen half overboord en sloegen
da verschansing. Het stuurhuis was even-
verdwenen. terwijl van het want geen
ls)e meer overeind stond. Maar we zagen
menschen, we zagen m'n broer en van
p en Blom n de anderen en dat was op
oogenblik liet voornaamste.
Toen begon zwaar werk. Het trachten over
•rongen van een tros om liet wrak, want
Kr was het niet, op sleep te nemen.
Het was hopeloos werk. Steeds
weer werden we teruggeslagen van
de stunrlooze kotter. Uur na uur
verstreek, en waar de 49 halfvol wa
ter bleek te staan, wilden we zoo
vlug mogelijk hulp verleenen. Aan
boord van de ander konden ze weinig
anders doen dan het tuig kappen.
Eindelijk eindelijk, om 4 uur
Donderdagmorgen, kregen we haar
te pakken, dank zij ons sleepmate
riaal, dat we pas een paar weken ge
leden vernieuwd hebben.
Op dat oogenblik lagen we dwars
voor Ameland. Via Terschelling zijn
we binnendoor gegaan, langhaam
aan, achter elkaar, en zoo kwamen
we op Oudeschild behouden aan
We begrepen dat ze in Oudeschild na
tuurlijk in angst en vreezen zouden zitten
over het uitblijven en waren blij dat de
boot van Doeksen ons passeerde. Die heb
ben we gepraaid en Doeksen zorgde dat er
een radiobericht naar huis ging.
Later hebben we toen pas gehoord wat
er eigenlijk gebeurd was. Dat was nog stuk
ken erger dan we hadden kunnen vermoe
den. Je moet. het eigenlijk zelf-beleefd heb
ben om het te kunnen gelooven.
Zoo was het gegaan: toen de 49 met de gol
ven aan het worstelen was is het schip op
een fataal moment op een enorme grondzee
gekomen. Hoog werd de kotter opgenomen,
neergèsmakt en voor de opvarenden feitelijk
wisten wat er met hen gebeurde sloeg de
49 om haar lengte-as over den kop en ver
dween in de diepte. Toen dat gebeurde lag
schipper Vlaming juist in kooi, de anderen
stonden in het stuurhuis.
'Dat oogenblik, dat moment van het
naar de diepte gaan, was vreeselijk.
Geen der opvarenden geloofde meer
aan redding. Maar zie... het onge
looflijke, het mirakel gebeurde toch.
Want langzaam kantelde de kotter
weer en eindelijk, na momenten die
uren schenen kwam men weer recht
standig terug aan de oppervlakte
der zee.
Het bleek dat schip en opvarenden
er miserabel aan toe waren, maar
wie telde dat! Men leefde nog, men
was gered, er was weer een kans op
lijfsbehoud!
De schipper was uit de kooi gesmeten en
de anderen in de stuurhut, welke even la
ter geheel wegsloeg, hadden allemaal lee-
lijke builen en schrammen opgeloopen. De
schuit stond leelijk vol water, want al wa
ren de luiken gesjord, door den enormen
luchtdruk waren ze open gebarsten. En
het was een verschrikkelijke ravage aan
boord. Er was geen stuk meer heel, alles
lag door en tusschcn elkaar. Een hopeloóze
aanblik. Licht kon men niet maken, de ka
chel was weggesmeten en de kolen nat. Tot
op het lijf doorweekt en ijskoud stond men
daar. Een kleijje hoop, dat het hulproer nog
dienst kon doen vervloog in rook. Ook dit
was gebroken. Er was maar een hoop op
redding: de no. 11!! Als die de ramp maar
bemerkte!.
Die nacht zullen ze nooit, nooit ver
geten. Al die uren in de misère, op
een halfvol geloopen wrak. Stuur
loos op een wilde zee, die door den
orkaan tot wilde razernij opge-
zweept was. Maar de makker, de no.
11, bracht hulp. En veilig kwam men
binnen.
Nu ligt daar aan de haven van Oudeschild
de 49. De Oudeschilders staan er naar te
kijken en het gaat hen aan 't hart dat deze
kotter, die pas in 1933 in de vaart kwam
daar als een stuk wrak ligt.
Maar toch is er tevredenheid omdat hun
vrienden en familie het veege lijf hebben
kunnen bergen.
Ook al was dat op het uiterste nippertje!
Eén er van door Hollandschen
schipper opgepikt.
Gistermiddag is in de Schevening-
sche haven binnengeloopen de mo-
törbottèr UK 44, waarvan schipper
A. Post rapporteerde, dat hij 17 a
18 mijlen dwars van Ka;twijlc aan
zee twee drijvende zeilschepeft, zg.
„koffers" zonder bemanning is
gepasseerd.
Naar aanleiding hiervan, is' de
sleepboot „De Schelde" van Smit en
Co, voor een onderzoek uit IJmui-
den vertrokken.
Ook schipper W. van Zuurmond van de
motorlogger Sch. 280 heeft op de Noordzee
een schip zonder bemanning aangetroffen,
doch slaagde er in dit schip op sleeptouw
te. nemen. Gisternacht kwam hij er de
Schevcningsche haven mee binnen en ver-
lelde, dat hij op 23 November het Engelsche
zeil vrachtschip „Astrild" op 52 gr. 20 min.
Noorderbreedte en op 2 gr. 30 min. Ooster
lengte, dat is niet ver van de Engelsche
kust had opgepikt.
Het schip was geheel verlaten en dreef
met zwaar gehavende zeilen hulpeloos rond
Het roer was evenwel nog onbeschadigd,
de ankerketting was gedeeltelijk uitgewor
pen.
Over het lot van de bemanning
tast men volkomen in het duister.
De sloep bevond zich niet meer
aan boord, in de kajuit trof men
echter nog wel de zwemvesten aan.
Blijkens de papieren is het schip, dal
thans in de binnenhaven ligt, uit Londen af
komstig, de naam van den kapitein is Good
wild.
De Scheveningsche havenautoriteiten ver
moeden, naar het Hb. meldt, dat men hier
niet met een schoepsdrama te doen heeft
en dat de bemanning op zee het schip heeft
verlaten, maar reeds eerder aan wal is
gegaan. De Schevcningsche deskundigen
/.ijn namelijk tot de conclusie gekomen,
dat het zeilschip tijdens don jongsten storm,
welke ook naar bekend de Oostkust van
Engeland hevig heeft geteisterd, van zijn
ankers moet zijn losgerukt en op drift moet
zijn geraakt op de Noordzee. Er zijn name
lijk meerdere van deze kleine zeilschepen in
Engeland losgeraakt en aan het zwerven
geraakt*
Een week lichte rouw aan
ons Hof.
In verband met het overlijden
van Koningin Mand.
De opperceremoniemeesler maakt bekend
dat het Hof ingevolge de bevelen van
H. M. de Koningin wegens het overlijden
van H. M. Koningin Maud van Noorwegen,
den rouw zal aannemen voor den tijd van
één week, ingaande 25 November 1938 en
wel één week lichten rouw.
Frankrijk bestelt
Koolhoven-jagers
Naar de Tel. verneemt, heeft de Fransche
regeering de Koolhoven Vliegtuigfabrieken
opdracht gegeven tot levering van een aan
tal F. K. 58-jagers. Deze F. K. 58 is een nieuw
type van Koolhoven, dat thans op den
Luchtvaartsalon te Parijs geëxposeerd
wordt. Met dit toestel bereikte de invlieger
luit. Coppers dezen zomer bij proefvluchten,
een snelheid van 504 k.m.
Zijn toestand als zeer ernstig
beoordeeld.
DE KARDINALEN BIJEEN.
Paus Pius XI, wiens gezondheids
toestand de laatste jaren telkens
groote zorg baarde, heeft een ern
stige hartaanval gehad. De laatste
H. Sacramenten zijn hem toege
diend. Er schijnen thans echter
eenige teekenen van verbetering te
zijn.
De lijfarts, Prof. Milani, heeft gistermid
dag na een bezoek te hebben gebracht aan
den Paus, verklaard, dat diens toestand
eeriig&zins beter was en dat hij in staat
was eenig voedsel tot zich te nemen,. De
geneesheer voegde hieraan toee. „I'k per
soonlijk ben optimistisch gestemd, maar na
tuurlijk hangt alles af van den weerstand
van het hart".
In verband met den hoogen leeftijd van
den Paus en zijn zwakte blijft men onge
rust. Vaticaansche kringen echter blijven
hoopvol gestemd.
De kardinalen bijeen.
Alle te Rome verblijf houdende kardi
nalen, d.w.z. de kardinalen, die in de Curie
zitting hebben, zijn te hunnen huize
rechtstreeks gewaarschuwd door een afge
zant van het Vaticaan in verband met de
risis. die in den gezondheidstoestand van
den Paus was ingetreden. Daaruit blijkt
wel hoe ernstig men den toestand van den
Paus beoordeelt.
Het gaat niet vlot met de afba-
kenning. Duitschland wil zich
aan de uitspraak van Weenen
houden.
ZAL KARPATHO RUSLAND BIJ
TSJECHOSLOWAKIJE BLIJVEN?
De afbakening van het Poolsch
Tsjechoslowaaksch gebied verloopt
niet zonder incidenten. Het Poolsche
leger heeft zijn opmarsch voortge
zet in de richting van Svrainovo.
Er zijn schoten gewisseld tusschen
de Poolsche en de Tsjechoslowaak-
sche troepen. De Polen openden het
vuur. Later is de zaak diploma
tiek geregeld.
Voorts vernemen wij, dat de Poolsche
grensafbakeningscommissie gisteren per
auto te Arava is aangekomen. De bevolking
wierp barricades op den weg en wilde de
Polen niet laten binnenkomen Het anti-
Poolsche gevoelen alle ruilen van de auto
woners van Orava alle ruiten van de auto
stuksloegen en twee Polen licht gewond
werden.
De Poolsche grenscommissie werd ge
dwongen zich terug te trekken in Tatras
Via Cazca, Zilina, Kralovany, Ruimbrok.
Uok in Stis is de bevolking, toen zij hoor
de, dat de Poolsche commissie was aange
komen, in talrijke groepen te hoop geloo
pen. Zij wilde de Polen, die op zoo weinig
broederlijke wijze optreden tegen de Slowa-
ken, beleedigen. De plaatselijke politie en
de wachtlieden van Zilina slaagden er met
groote moeite in de orde te herstellen en
ieder ander incident te verhinderen.
Het gevaar in Karpatho-Rusland
afgewend?
De „Times"-correspondent te Praag ver
nam uit betrouwbare bron, dat zoowel Polen
als Hongarije troepen hebben geconcentreerd
iangs de Karpaten-Oekrainsche grenzen. De
sterkte dezer troepen is niefr nauwkeurig be
kend, doch het is zeker, dat, speciaal wat
Polen betreft, militaire "'eenheden worden ge
concentreerd op plaatsen, waar rij voordien
nooit gelegerd zijn geweest.
In Berlijn hoopt men volgens de
„Times dat de val van het Hongaar-
sche kabinet een einde heeft gemaakt
aan het gevaar van een Hongaar-
sche invasie in de Karpaten-Oekraine
welke invasie nog Zondag j.1. te Ber
lijn als zeker werd beschouwd.
Het is niet duidelijk, aldus het Hdbld.,
of de Polen het uitlokken van grensinciden
ten, bedoeld als hulp voor de Hongaren,
hebben stopgezet, maar Polen en Hongarije
zijn er zoowel langs diplomatieken weg als
door de aankomst van Tsjechoslowaaksche
gemotoriseerde troepen in de Karpaten-Oe-
kraïne aan herinnerd, dat Duitschland de
scheidsrechterlijke uitspraak van Weenen
als bindend beschouwt.
De regeeringscrisis in Hongarije.
Op het oogenblik is het nog niet bekend
hoe de regeeringscrisis in Hongarije zal af-
loopen. Verdwijnt Imrédy en komt er een
meer Duitsch georiënteerd bewind dan
schijnt het gevaar voor Karpato-Rusland
geweken.
Ook al ziet men op het oogenblik den toe
stand gunstiger dan een paar dagen gele
den, toch kan men, volgens de N.R.C., nog
niet voorspellen hoe de verdere loop van za
ken in Roethenië zal zijn. Het voornaam
ste is, dat de bevolking voldoende levens
middelen krijgt en haar hout kan exportee
ren. Mais wordt thans uit Roemenië inge
voerd. De export van hout is echter feite
lijk onmogelijk, daar Roemenië geen hout
noodig heeft, Hongarije, teneinde onrust te
wekken, zijn grenzen dicht houdt en het
vervoer naar het Westen der Tsjecho-Slo-
waaksche republiek moeilijk is en veel te
duur wordt.
Een aanvulling op het Anti-Ko
minternpact tot stand geko
men.
Gisteren, den tweeden verjaardag van het
anti-komintern pact is in Tokio het Duitsch-
Japansche cultureele accoord geteelcend,
krachtons hetwelk beide staten er naar zul
len streven, hun cultureele betrekkingen op
een vasten grondslag te plaatsen en te
bevorderen en wel in wetenschap en kunst,
muziek en letterkunde, film en radio,
jeugdbeweging en sport.
Dit accoord beteekent, naar de Duitsche
ambassadeur Ott verklaard heeft, een
aanvulling op het Anti-Kominternpact, ter
verdere versteviging en verdieping van de
vriendschap en samenwerking tusschen
Duitschland en Japan.
In het kader van deze overeenkomst zal
o.m. uitwisseling plaats hebben van stu
denten, professoren en kunstenaars, van
boeken en tijdschriften en zal ook het
vriendschappelijk verkeer tusschen de
jeugdorganisaties van beide landen bevor
derd worden.
De Duitsche pers is vol blijdschap over
deze versterking van den anti-communis-
tischen driehoek, welke laatste, naar de
„Berliner Boersenzeitung" schrijft, „een
wereldbrand verhinderd heeft., welke het
einde van de menschelijke beschaving en
het begin van de wereldheerschappij van
'de Komintern ware geweest".
Dit nummer bevat 16 pagina's
6, 10. 13 CT. PER HALF ONS
DE BILT SEINT:
Verwachting: Meest krachtige,
tijdelijk stormachtige, Wes
telijke tot Zuidelijke wind,
zwaar bewolkt tot betrok
ken met opklaringen, nu en
dan regen, weinig verande
ring in temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Noodzakelijk voor de beharti
ging der commercieele belangen
van het land.
De Belaische minister-president Spaak
heeft gistermiddag in den kabinetsraad rae-
dedeelingen gedaan over de besprekingen,
welke hij met de ministers Colijn en Patijn
heeft gehad ter gelegenheid van het offi-
cieele bezoek van den koning aan Neder
land.
Hij heeft voorts de groote lijnen aangege
ven van de verklaring, welke hij Dinsdag
in den Senaat zal afleggen over de politiek
der regeering tegenover Spanje.
Na den ministerraad werd gister
avond vernomen, dat de eerste mi
nister tijdens deze verklaring 't be
sluit zal mededeelen. dat een agent
naar Burgos zal worden gezonden.
Hij zal er de gebiedende noodza
kelijkheid van aantoonen voor de
behartiging der commercieele be
langen van België. De agent van
België zal niet worden benoemd
voor de debatten in het parlement.
FOTOGRAFISCH KUNSTATELIER
ARPAD MOLDOVAN
NIEUWE N 1 E D O R P
Speciaal adres voor artistieke f o to's en
vergrootingen.
Geopend dagelijks, ook Zondags.
Bestellingen voor St. Nicolaas
gelieve zoo spoedig mogelijk te
doen.
r "n
WIJ MAKEN ALLEEN
DE BETERE VER
WARMINGEN TEGEN
DE GOEDKOOPSTE
PRIJZEN.
DE V
TECHN.BUREAO
R I E S
ALKMAAR -
Tel. 3045 - 2 lijnen
ROTTERDAM
44504
