De staking in Frankrijk mislukt
;|f)nze grens zelfs niet
op een kier
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Meer Nederlandsch geld
voor de
Indische weermacht?
Petroleum in
Nederland?
Radiorede
van
Daladier
mNmt
Laan, Schagen Tel. 20.
DERDAG 1 DECEMBER 1938. 83e Jaargang. No. 10741.
liuarr <fe' Uilg- Mif. „>lohondl Noorderkwortigf-
stand gaat vóór* t hart!
jUCRANTEN van middelbaren
jflftijd een gevaar voor onze
uddenstanders en arbeiders.
0 zware plicht rust op de
joodsche gemeenschap.
2500 vervolgden toegelaten.
De vorige week publiceerden wij
van de hand van een onzer mede
werkers een reportage, waaruit
bleek, dat aan de Oostgrens des
lands gedurende de laatste maand
ontzettend geleden wordt. Als er
daarbij ooit sprake was van een
probleem, dan was dit thans wel
het geval. Wat deed de regeering
voor de gevluchte Joden, wat kan
zij doen en wat zal er nog gedaan
kunnen worden? Ziedaar vragen
die vrijwel de geheele Nederland-
sche pers zich stelt, en waarop tot
heden nog geen afdoend antwoord
door de regeering gegeven werd.
Het was zeer juist gezien door het De-
drtement van Buitenlandsche Zaken in
«rband met deze klemmende vragen gis
ten ten Departemenle een persconferentie
i beleggen, alwaar door de woordvoerder
t regeering, den secretaris-generaal bij 't
{parlement van Justitie, mr. J. R. M. van
ageren, een uiteenzetting is gegeven, en
narover onze vertegenwoordiger het voi-
sde bericht.
Nederland trad terstond daad
werkelijk op.
Bwas de chef van den Regeeringspers-
de heer A. J. Licvegoed, die de jour-
en, de geheele Nederlandsche pers
regenwoordigend, welkom heette en
üma :t woord verleende aan Mr. van
lieren.
Deze vestigt er a priori de aandacht op,
>i\ 't Nederland was, dat na dien fatalen
'een November, direct daadwerkelijk op-
Wil, Het waren, in contrast met de andere
inden, directe maatregelen.
Helaas bleef de regeering pritiek, zelfs
üherpo critiek, niet bespaard, maar daarbij
aag: niet vergeten, worden, dat veelal
«erder 't hart, dan 't verstand sprak.
dat deel van 't Nederlandsche volk had
tin wensch de overhand: „gooi de grens
tpen", waarbij men zich echter niet af
vroeg, wat er gebeuren zou, indien dit ge-
kiiied was, als men aan 7 a 800.000 Duit-
>:he Joden de gelegenheid geboden had ons
iind binnen te .trekken. liet is wel zeer
(iiidelijk dat een dergelijke immigratie
wiastroplialc gevolgen zou hebben gehad.
Regelmatig worden ook thans nog vluchte
lingen toegelaten, ook kinderen. Maar de
ïiiuatic is anders dan met eertijds de Duit
se, Oostcnrijksche en Belgische kinderen.
W gold het toch een t ij d e 1 ij k e maat-
Mi, maar diegenen die thans naar Holland
tóchten, b 1 ij v e n er.
Het financieele bezwaar.
De moeilijkheden van dit alles zijn legio.
R'ie brengt al die menschen verder, wie
zorgt voor hen, hoe verkrijgt men een ga-
rantie, dat deze emigranten financieel ge
holpen kunnen worden. Dit zijn slechts en-
ïele der vragen, waarmede de Regeering
«kening heeft te houden.
Wat het openen der grens betreft, de
finitief kan gezegd worden, dat deze
niet geopend zal worden op geen
„kier" zelfs, dan dit zon inplaats van
een verbetering, een verslechtering
beteekenen voor hen, die willen uit
wijken; het anti-semietische zou er
n.1. door worden aangewakkerd.
Door die denkbeeldige kier zouden de
vluchtelingen met autobussen vol aanstroo-
men en de toevloed zou zoo groot zijn, dat
de werkelijke noodgevallen geen kans meer
kregen vroeg of laat Duitschland te verlaten.
De kinderen.
Na gewezen te hebben op de plicht der
Joodsche familieleden in Holland jegens
hun betrekkingen in Duitschland, die mo
gen emigreeren, wijst de regceringswoord-
voerder op de moeilijkheden inzake het on
derbrengen der kinderen. Goeddeels is men
thans op de beschikbaar gestelde instellingen
aangewezen, daar het niet mogelijk is aan
iedere aanvraag van particulieren te voldoen.
Niet iedereen toch kan men deze verantwoor
delijke taak opdragen; ook al verzoekt men
dat. De praktijk leert dat het niet altijd fi
lantropische motieven zijn die de menschen
bewegen uitgeweken kinderen in huis te ne
men. Het liefst zag de regcering dat familie
leden in Holland zich over de kinderen ont
fermden. Bij de anderen blijft altijd de mo
gelijkheid bestaan dat ze na 2 of 3 maan
den genoeg van hun naastenliefde hebben
en de kinderen kwijt willen. En wat dan?
De moeilijkste categorie der emigran-
ten blijft die der menschen van mid
delbaren leeftijd. Het is duidelijk,
dat, laat men dezen zonder restrictie
toe, hier een lang niet denkbeeldig
gevaar schuilt o.m. voor middenstand
en arbeidersklasse.
In den sfeer van medelijden zegt men al
gauw: „laat hen toe", maar hebben ze zich
eenmaal verspreid over het geheele land,
dan eerst zou de regeering het verwijt naar
't hoofd geslingerd krijgen, de reeds kale '">o-
terham van velen nog kaler gemaakt te
hebben.
In uitersten nood.
Wat de z.g. „uiterste noodgevallen1" be
treft, diegenen dus die letterlijk en figuurlijk
uitgeschud aan de Oostgrens des lands staan,
de grens is gesloten, maar toch worden
menschen toegelaten. Dit is een kwestie van
directe „burenhulp". Men hoede zich echter
voor al te veel „noodgevallen". Ieder geval
op zichzelf dient uiterst nauwkeurig onder-
zicht te worden, en hierover heeft de grens
bewaking zeer precieze instructies.
Er is in deze dagen op de departemen
ten, aldus mr. van Angeren, veel en hard
gearbeid. Er is ontzettend veel werk ver
zet.. Tot diep in den nacht is men bezig de
aanvragen stuk voor stuk te onderzoeken.
Er waren dagen, dat er 300 Joodsche vluch
telingen binnengelaten moesten worden.
In totaal kwamen sedert den 7
November thans 2.500 Joden over de
grens, alle z.g. noodgevallen, terwijl
er over enkele dagen nog een 1000-
tal verwacht kan worden.
Wat de kinderen betreft, er zijn een 130-
tal de Oostgrens gepasseerd en onderge
bracht, waarbij men rekening houde met 't
feit, dat dit allen verlaten kinderen waren,
Niet dus kinderen, die van vaders, moeders
of naaste familieleden vergezeld waren.
Een Japansch soldaat voorziet een Engelsch handelsgebouw in Kanton van be
schermende opschriften, welke een waarschuwing behelzen aan de Japan6che
troepen, dit gebouw ongemoeid te laten.
4000 vluchtelingen kosten f2.2
millioen per jaar.
Op de Joodsche gemeenschap in ons land
drukt thans een zware last. Zij toch is
moreel verplicht hier, ook en vooral finan-
tieele hulp te verleenen.
Een eenvoudige berekening leert, dat, in
dien men de kosten van 1 uitgewekenen
per dag stelt op f 1.50 (zeker geen te hoog
bedrag) dit voor slechts 4000 menschen
reeds f 2.200.000.per jaar beteekent. Een
bedrag waarmede ernstig zeer ernstig, re
kening gehouden dient te worden.
De regeering heeft een verantwoordelijk
heid te dragen, en dat beseft zij. Het is haat-
plicht hier niet 't hart, maar allereerst -'t
verstand te laten spreken, ondanks de vele
beleid, protesten en de scherpe critiek op
haar beleid. Ook de minister wees wat lief
de en ouderplicht is, maar hij is ook... va
derlander.
Men hoopt dat het Nederlandsche volk de
ze houding zal billijken.
Journalisten vragen.
Na deze uiteenzetting volgde een levendi
ge gedachtenwisseling tusschen Mr. v. An
geren eenerzijds en een aantal journalis
ten anderzijds. Op een vraag hoe 't stond
met de toelating van vreemdelingen vóór 7
November wordt geantwoord dat 't asylrecht
toen breed werd toegepast. Dat blijkt wel uit
de „Duitsche wijken" iu enkele hoofdsteden
des lands. Buiten de 130 kinderen die reeds
binnengelaten werden, zullen er méér vol
gen. En dat zoo spoedig mogelijk.
Het is opgevallen, dat na 7 Novem
ber de druk op onze grenzen niet
zoo sterk was als verwacht werd; dit
vindt vermoedelijk zijn oorzaak in
het feit, dat Duitschland niet graag
de misère aan Nederland demon
streert.
Voor 't plan van prof. Bonger, om de grens
voor 10.000 Duitsche Je den open te zetten
voelt de regeering niets. De werkelijke nood
gevallen zouden daarvan onherroepelijk de
dupe worden.
Voorts vernemen wij nog dat over ieder
geval binnen 24 uur besloten wordt.
Na nog enkele, van minder importantie
zijnde vragen, sluit de heer Lievegoed de
bijeenkomst.
Japanners trekken van
Hongkong terug
„In een geest van vriendschappe
lijke samenwerking."
Volgens een bericht van gezaghebbende
zijde trekken de Japansche troepen, die de
zuiveringscampagne aan de grens van Hong
kong (de Britschc Kroonkolonie) en China
hebben voltooid, zich thans „in een geest
van vriendschappelijke samenwerking" in
noordelijke richting terug.
Betere verdeeling van de defen-
siekosten bepleit.
Verscheidene Tweede Kamerleden, aldus
het voorloopig verslag inzake wijziging be
grooting 1938 van koloniën, achtten dc
voorgestelde verdeeling van de kosten van
het in Nederlandsch-Indië dienst doende
deel van de staatsmarinc onredelijk ten op
zichte van Nederiandsch-Indië en ook prin
cipieel verouderd. Daarom betreurden zij te
meer, dat de nieuwe regeling feitelijk reeds
ten cleele wordt toegepast zonder nog door
het parlement te zijn bekrachtigd.
Nederland behoort zich er van te onthou
den, de eigen, inderdaad ernstige financiee
le moeilijkheden te verlichten ten koste
van de reeds sterk verarmde volkshuis
houding van Nederlandsch-Indië.
Een principieel juistere verdeeling zou
naar het oordeel dezer leden, kunnen wor
den gevonden door middel van een regeling,
waarbij, ten eerste: slechts ten hoogste een
zeker percentage van de gewone Indische
middelen voor de defcnsickosten zou mogen
'worden bestemd en ten tweede: Nederland
op zich neemt jaarlijks ten minste een ze
ker percentage van het totaal der Indische
gewone militaire uitgaven voor zijn reke
ning te nemen.
Andere leden doen een nog concreter
voorstel: zij willen dat Nederland ten min
ste 25 van de bedrijfskosten der vloot
in de Indische wateren draagt.
Bataafsche Petroleum Mij. ont
vangt toestemming, haar onder
zoekingen voort te zetten.
Ingediend is, aldus het Ilsb., een wetsont
werp tot wijziging van de wet van den len
November 1033 tot tijdelijke beperking van
de vrijheid van opsporing van delfstoffen
door boringen.
Het opheffen van het verbod van boren
diende om aan de N.V. de Bataafsche Pe
troleum Maatschappij gelegenheid te ge
ven, ongestoord een stelselmatige verken
ning in de provinciën Groningen, Friesland,
DU nummi
■t 8 pagina's
DE BILT SEINT.
Verwachting: Meest matige, tij
delijk krachtige, Z.W. tot W.
wind, half tot zwaar be
wolkt, of betrokken, regen
buien, weinig verandering
in temperatuur.
Verdere vooruil zichten: Buiig
weer met krachtigen wind
uit Westelijke richtingen.
Drente, Overijssel en Gelderland te verrich
ten naar de mogelijkheid van het voorko
men van aardolie in ons land.
De Bataafsche Petroleum Maatschappij
heeft het onderzoek naar de gesteld
heid van den dieperen ondergrond op voort
varende wijze verricht en daarbij resulta
ten verkregen, die de theoretische mogelijk
heid aanduiden van het voorkomen van pe
troleum in sommige gedeelten van Neder
land. Dit onderzoek is echter nog in gee-
nen deele ver genoeg gevorderd om tot
digenlijke exploiratie diepboringen naar
aardolie te kunnen besluiten.
De maatschappij heeft thans me
degedeeld, dat, hoewel de onderzoe
kingen nog gaande zijn, het niet
uitgesloten moet worden geacht, dat
hetgeen zij destijds ten aanzien van
de noordelijke provincies verwachtte,
wellicht zich ook zal voordoen in de
provincies Zuidholland en Utrecht.
Aangezien het toe te juichen is, dat een
groote onderneming als de Bataafsche Pe
troleum Maatschappij, een der weinige, die
zulk een kostbaar en omvangrijk onderzoek
kan verrichten, daarvoor belangstelling
toont, meent de minister van Waterstaat,
dat er alle aanleiding is om het verzoek
in te willigen.
DALADIER OVERWINNAAR.
Dala diers positie versterkt.
Geen incidenten van beteekenis.
„Men wordt door de Franschen
begrepen, als men de taal van
Frankrijk spreekt".
Wat meer en meer scheen be
waarheid te zullen worden: de groo
te algemeene staking door he* ver
bond van vakvereenigingen In
Frankrijk geproclameerd, is mislukt.
Daladiers positie is daardoor van
zelfsprekend zeer versterkt, die der
vakbonden, vooral wat de commu
nistische invloed daarop betreft,
sterk verzwakt.
Tot middernacht, het uur, waarop vol
gens het parool van de C.G.T. de staking
moest eindigen, had zich te Parijs geen en-
kei incident voorgedaan. De meeste mo
biele garden en soldaten, die de orde be
waarden. zijn in den middag naar hun ka
zernes teruggekeerd.
De prefectuur van politie heeft medege
deeld, dat een honderdtal arrestaties, welke
in den loop van den dag waren verricht,
gehandhaafd zullen blijven.
Een officieele mededeeling van
de vakbonden.
In een officieel communiqué tracht het
C.G.T. althans de schijn nog te redden. Het
zegt.
Zonder twijfel is de kalmte welke de
C.G.T. heeft gcwenscht, beinvloed door de
krachtige maatregelen, welke dc Regeering
heeft genomen. Niettegenstaande deze
krachtsontplooiing is het stakingsparool,
volgens de C.G.T., in groote mate opge
volgd in de particuliere industrie, zoowel
te Parijs als in de provincie. Bij de open
bare diensten is de staking in belangrijke
centra aanleiding eweest tot ernstige on
derbrekingen. Geheel hebben gestaakt de
mijnwerkers, zeelieden en havenarbeiders,
terwijl niet werd gewerkt in de voornaam
ste centra van dc metaalindustrie, de tex
tielindustrie en in de leerindustrie door 75
tot 95 procent .van de .werklieden.
Daladier overwinnaar
Minister-President Daladier heeft gister
avond om 8 uur een radiorede gehouden,
waarin hij den dag van 30 November een
historische» dag noemde.
De vaderlandsliefde en het juiste inzicht
van het Fransche volk zijn opnieuw op uit
gesproken wijze door de gebeurtenissen
van heden bevestigd, aldus de minister
president. Men heeft gezegd, dat 30 Novem
ber een historische dag moest zijn. Het ge
heele nationale leven moest 24 uur lang wor
den stilgelegd tot ironische vreugde van
onze tegenstanders en tot verdriet van onze
vrienden in de geheele wereld.
Op den avond van dezen dag heb
ik het recht te zeggen, dat 30 No
vember inderdaad een historische
dag zal blijven, want door het abso
lute echec van de algemeene staking
is bewezen, dat de natie besloten is
vol vertrouwen met de regeering sa
men te werken en door eerbied voor
de wet het heil van Frankrijk te
Yerzekeren."
Daladier voegde er bij, dat alle vitale be
drijven des lands volkomen ongestoord had
den gefunctionncerd: de trainen, de post, de
telefoon en de telegraaf, de Parijsche auto
bussen en de metro.
Zelfs in de particuliere industrie was de
staking slechts gedeeltelijk.
Ik was er zeker van, aldus Daladier, dat
men altijd door de Franschen wordt begre
pen, wanneer men de taal van Frankrijk
tot hen spreekt. Ik had gezegd, dat men
het gezag van den republikeinschen staat
moest eerbiedigen en dit is geschied. Ik
had gezegd, dat ik de stopzetting der open
bare diensten niet zou dulden en zij werden
niet stop gezet.
Ik had vertrouwd op de ambtenaren en
arbeiders om heden de overwinning te be
halen op een voor het vaderland noodlot
tige propaganda. Zij hebben aan mijn be
roep beantwoord. Zij zelf wisten te over
winnen, zij gevoelden zich gesteund door
den wil der regeering en de wetten der re
publiek.
Dat was onze taak, dat was de taak, die
ik heb willen aanvaarden!
Een overzicht*
Volgens de laatste berichten uit alle dee-
len des lands is het percentage dergenen, die
aan het stakingsparool gehoor gegeven heb
ben, in de voornaamste bedrijven als volgt:
Spoorwegen 1, wegvervoer 10, havenar
beiders en zeelieden 40, mijnwerkers 45, ijzer
en staalindustrie 75, machinefabrieken 40,
winkels en magazijnen 1, dagbladbedrijf 40,
gas- en waterleidingbedrijf nihil.
Staking mislukt: goud terug
Het ministerie van financien deelt mede,
dat de mislukking der staking een aanmer
kelijke terugkeer van goud tengevolge heeft
gehad. Gisteren zijn verscheidene millioenen
francs teruggestort.
Hier en daar opstootjes.
Hoewel nergens van ernstige ongeregeld
heden gesproken kan worden, zijn er hier en
daar opstootjes geweest, en daardoor arres
taties verricht. Te Parijs werden vierhon
derd personen gearresteerd, wegens het wei
geren te gehoorzamen aan bevelen tot door-
loopen, wegens het beleedigen van agenten,
het weigeren van requisitie of de belemme
ring van de vrijheid van arbeid.
Tegen half drie werden duizend arbeiders
uit de Hotchkiss-autofabrieken verwijderd.
Ook elders in het land was het hier en
daar onrustig, maar er zijn geen berichten
over ernstige ongeregeldheden.
Wederzijds kan bij deze staking van
„fair play" gesproken worden.
Jouhaux, de secretaris-generaal van het
vakvereenigingsverbond, heeft gisteravond
verklaard, toen hem werd gevraagd wat
hij van plan was te doen na de staking, dat
indien de regeering haar methode, we1'-
sedert het keizerrijk niet is gezien, niet
herroept en zich verheft op haar overwin
ning, zij wel moet bedenken, dat in een
overwinning vaak een nederlaag verscholen
ligtl