Het bruidsgeschenk
Postboot op IJselmeer
in nood?
Engeland begrijpt de
Duitsche vlootplannen niet!
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
aan ons Prinselijk Paar
Fraaie, gerieflijke vertrekken, rijke stof
te feering, modern comfort. Turn- en filmzaal
Engeland versnelt de
productie van wapentuig
Japanschc kabinet
afgetreden
Groote boerderijbrand
op Texel
Laan, Schagen, Tei. 30.
WOENSDAG i JANUARI 1939. 83e Jaargang.
UHgove dar KV. img.-Mif „HoOoach Noord»r>rwort»«r"
Verbouwing van Paleis Soestdijk gereed gekomen
Een der kamers van het gerestaureerde paleis Soestdijk. Op den
achtergrond rechts onderscheidt men een kostbare wandversiering
De verbouwing van het Paleis Soest
dijk tot woning van ons Prinselijk
Gezin, het geschenk van het Neder
landsche volk aan het Oranje-brnids-
Paar, i« thans gereed gekomen. Wij
zijn in staat onze lezers een uitvoe
rige beschrijving van de nieuwe pa
leisinrichting te geven.
Op Zaterdag 7 Januari, den Prinselij
ken Trouwdag, zullen Prinses en
Prins het Nationaal Comité voor de
aanbieding van het huwelijksge
schenk ontvangen.
De verbouwing van het Paleis Soestdijk
omvat den zgn. Baamschen vleugel, dat is
de rechtervleugel, die nog nooit als afzon
derlijke woning in gebruik is geweest; zoo
was er bijv. in dit gedeelte geen keuken, ter
wijl de smalle gang geen tochtafsluiting had
De architecten, de ir.'s J. de Bie Leuveling
Tjeenk en A. J. van der Steur, hebben nu
zeer doeltreffendeen fraaie veranderingen tot
stand gebracht.
Nienw trappenhuis.
De nieuwe ingang van de Prinselijke wo
ning is niet in het midden van het hoofdge
bouw gelegen. Op de stoep van de zij-ingang
ter rechterzijde bemerkt de binnentreden
de een nieuw licht bronzen ingangsportaal,
dat als tochtafsluiting voor den nieuwen
hoofdingang dient.
Door dit portaal komt men in een in de
lengterichting van hét gebouw loopende
gang, welke is ontstaan door verbreeding
van de vroeger aanwezige gangruimte.
Rechts wordt deze gang afgesloten door een
nieuw aan gebouw# trapoenhuis, waardoor
bet mogelijk was de nieuwe woning te
K Voorzien van de rovale en gemakkelijk be
gaanbare trap, welke* daarin noodig was.
Ook is er een personenlift aanwezig, welke
[\8ousterrain, hoofdverdieping en eerste ver-
diening van het paleis verbindt
Op de gang komt een aantal aan de tuin-
ji zijde gHegen vertrekken uit, te weten, van
bet midden van het paleis uit gerekend: de
Werkkamers van Prins Bernhard em Prin-
ïes Juliana, een dienkamer, de eetkamer
en de ontvangkamer tevens bibliotheek. Aan
de voor/.üde ligt aan het einde van die
pang de kinderspeelkamer.
In de werkkamer van Prins
Bernhard.
Dp kamer van Prins Bernhard heeft een
toodtmige ligging, dat een prachtig uitzicht
over den gr ooien vijver in het park kan
worden genoten. Men heeft dit uitzicht door
«en zeer groot raam met een onverdeelde
spiegelruit, wolk raam door electrisohe be
weegkracht in den vloer kan wegzakken,
jpodat men dan door een wijde opening een
lerras kan betreden, dat voor deze kamer
én die van Prinses Juliana is aangebouwd.
De kamer van Prins Bomhard is ingericht
met gebruikmaking van verschillende meu
belstukken, die Z.K.II. als persoonlijk ge
waardeerde eigendommen meebracht De
betimmering van de kamer, in zehrano-hout
is een geschenk van de gezamenlijke bur
gemeesters der Nederlandsche gemeenten.
Lederen clubfauteuils worden aangeboden
door de Nederlandsche Maatschappij voor
Nijverheid en handel.
De kamer van Prinses Juliana, naast die
van Prins Bomhard gelegen, heeft nage
noeg hetzelfde uitzicht; ook hier is een
groot, electrisch beweegbaar raam, dat toe
gang geeft op het terras. De meubileering,
hoofdzakelijk bestaande uit metalen meu
belen, is een geschenk van de Leidsche
vrouwelijke studenten.
Rijke stoffeering van de eetkamer.
De inrichting van de eetzaal, die in de rij
volgt, is een geschenk van de bewoners van
Curagao en de overige Nederlandsche Antil
len. Deze zaal is in lichtkleurig berken
hout betimmerd cn voorzien van een wand
bespanning van champagnekleurige moiré
zijde. Het plafond is flauw gewelfd en kan
worden beschenen door oen indirecte ver
lichting, die in een kooflijst langs de beide
lange wanden van het vertrek is inge
bouwd. Aan de korte wanden zijn twee
kleine stuc-reliefs van den beeldhouwer F.
J. van Hall aangebracht. Op den langen
wand tegenover de drie op den tuin uit
ziende ramen wordt de aandacht getrokken
door een groot geborduurd wandkleed.
De meubelen zijn uitgevoerd in notenhout
met stoelbekleeding van zwijnsleer. Boven
de tafel hangt een bronzen lamp, ontwor
pen en vervaardigd door de edelsmeden
Jan Elov en Leo Brom.
De betimmering van de bibliotheek, in
den vorm van groote, in den wand inge
bouwde boekenkasten met schuivende
spiegelruiten, is uitgevoerd in Ameri-
kaansch notenhout. Een groote zandstee-
nen schouw met open vuur geeft iets zeer
voornaams aan het vertrek.
Het vloerkleed is een effen groen, hand
geknoopt Smyma tapijt.
Wanneer men de ontvangkamer verlaat,
staat men weer in de gang, die een effen
blauw tapijt heeft, licht grijs, op Zwitsersch
doek geschilderde wanden en een in hout
getimmerd plafond in cassettenverdeeling
met vergulde rozetten. De lichtkroon, die
voor de hoofdtrap hangt, en de kleinere,
daarbij aansluitende lichtomamenten in de
gang zijn van Fransch glaswerk.
De met de hand geknoopte traplooper is
een werkstuk van de Baamsche vrouwen.
Hais-apotheek en turnkamer.
Wanneer men langs deze hoofdtrap of
met de lift naar boven gaat, komt men in de
slaapvertrekken van het Prinselijk Paar, die
aan de tuinzijde zijn gelegen boven eetka
mer en ontvangkamer De kinderslaapkamer
met bijbehoorende badkamer en kamer van
de verpleegster liggen boven de kinderspeel
kamer aan de voorzijde. In de nabijheid
vinden wij nog de huisapotheek, volgens
de meest deskundige voorschriften ingericht:
een geschenk van het Nederlandsche Roode
Kruis.
In de vleugel bevindt zich voorts een turn
kamer met verschillende apparaten voor li
chamelijke oefeningen en verschillende lo
geervertrekken.
He«t sousterrain is geheel door dienstruim
ten in beslag genomen.
De keukenafdeeling werd van alle moder
ne installaties voorzien, terwijl hier nog af
zonderlijk eet- en zitkamers voor het perso
neel zijn ingericht.
Tenslotte moge nog vermeid worden een
afzonderlijke nieuwe aanbouw aan 't sous
terrain, n.1. de filmzaal met volledige mo
derne geluidsfilminstallatie, welke instal
latie een schenking is van den Ned. Bios
coopbond. De zaal is met een terras afge
dekt, dat op het niveau van de bovenver
dieping ligt.
Tal van onderdeelen der rijke meubilee
ring en stoffeering der Prinselijke woning
zijn, zooals bekend, aangeboden door ver
schillende Nederlandsche en Ned.-Indische
vereenigingen, terwijl vele kunstenaars hun
medewerking verleenden, om het bruidsge
schenk van het Nederlandschevolk aan zijn
Prinses en Prins tot iets waarlijks konink
lijks te maken.
Arbeid voor duizenden...
Het Engelsche departement van oor
log heoft gisteravond een verklaring
uitgegeven, waarin wordt medege
deeld, dat een regeeringsgeschutfa-
briek gevestigd zal worden te Dalmir
nabij Glasgow.
Hieraan wordt toegevoegd, dat de re
gelingen gereed zijn gekomen voer
het overnemen van de bestaande ia-
brieken, die uitgerust zullen worden
voor de vervaardiging van kanonnen.
De werkplaatsen waren vroeger het eigen
dom van de scheepsbouwers Beardmore Com-
pany. Tijdens de slapte in het scheepsbouw
bedrijf werden de fabrieken gedemonteerd.
Verwacht wordt dat de nieuwe fabriek
duizend werktuigkundigen in dienst zal ne
men. Voorts worden stappen gedaan tot ves
tiging van een vliegtuigenfabriek te Dum-
barton, terwijl een munitiefabriek te Bis-
hopston thans bijna gereed is. Wanneer al
deze fabrieken in werking zullen zijn, zal
werkgelegenheid zijn ontstaan voor verschei
dene duizenden arbeiders in de technische
vakken.
Materiaalreserve voor eleetrlci-
teitsfabrieken.
Het ministerie van vervoer meldt, dat bin
nenkort zal worden overgegaan tot het vor
men van een buitengewone materiaalreserve
welke in oorlogstijd ter beschikking van de
groote electriciteitsfabrieken zal staan. De
vorming van deze reserve zal 3 millioen pond
sterling kosten, waarvan de helft door de re
geering beschikbaar zal worden gesteld cn
de andere helft uit de opbrengst van een lee
ning zal worden verkregen.
IJsloopers op dc wadden
Postboot „Ameland." kon niet
verder.
De postboot .Ameland", die gistermorgen
om zes uur van Ameland naar Holwerd
vertrok, is op ongeveer 100 meter afstand
van de pier van Holwerd, in het ijs blij
ven steken. De vijf passagiers zijn te voet
over het ijs naar Holwerd gegaan. Op defe
wijze zullen ook de passagiers voor Ameland
de boot trachten te bereiken.
Als gevolg van den ongeregelden boot-
dienst, zal een inwoonster van Nes per
vliegtuig naar den vasten wal worden ver
voerd, teneinde een spoedoperatie te on
dergaan.
De keuken ven het gerestaureerde paleis te Soestdijk
Dc „Von Gensau" door
het ijs opgewipt
Directeur van Urker Stoomboot
maatschappij sust de eerste ver
ontrustende geruchten.
Gisteravond omstreeks negen uur
heeft men op Urk een radiobericht
opgevangen waaruit bleek, dat de
postboot „von Geusau", welke in het
ijs bekneld was geraakt tusschen Urk
en Den Ketel, in nood verkeert.
Het sohip, dat pogingen deed om
zich los te werken en het eiland te
hereiken, zit boven op het ijs, dat on
der de boot is opgestuwd en deze ge
deeltelijk heeft opgelicht. De „von
Geuau" kon voor- noch achteruit,
want het ijs sluit haar geheel in, ter
wijl ook de gemaakte geul weer
potdicht is. Meters hoog kruien de
schotsen tegen het achterschip op.
Aan boord bevinden zich vier personen.
Hoewel er geen onmiddellijk gevaar is, ver
keert het vaartuig in een zeer benarde po
sitie.
Ben nader radio-bericht.
Uit een nader radiobericht van de „von
Geusau" blijkt dat het ijs rond het schip
niet werkt en dat de boot nog op het ijs
staat.
De directeur van de N.V. Urker Stoomboot
Maatschappij waartoe de postboot behoort,
blijft contact houden met den kapitein.
De „von Geusau" heeft den radiozender
ingeschakeld ten einde de maatschappij op
de hoogte te houden.
Mocht er iets gebeuren, dan zal de post
boot vuurpijlen afsteken.
De vereeniging „Hulp en Steun" houdt de
bemanning van de reddingboot gereed om
zoo noodig hulp te verleenen.
Slechts een gerucht?
Naar de directeur der N.V. Eerste
Urker Stoomboot Maatschappij ons
mededeelt, is uit de radiogesprekken
met den schipper van de postboot
„von Geusau" ten onrechte afgeleid,
dat het schip in nood zou verkeeren.
Er is namelijk bericht, dat het vaartuig
wegens het invallen van de duisternis zijn
pogingen om het eiland te bereiken heeft
moeten staken tot het aanbreken van den
dag. Om elf uur werd van boord gemeld, dat
alles wel was en dat men zich naar kooi be
gaf.
Het lot van de post.
Gisteravond om half zes is de ijsvlet met
38 zakken post, welke waren afgehaald van
de „von Geusau" op Urk teruggekeerd.
Heden zal de vlet opnieuw naar het schip
gaan om de post over te nemen. In totaal
bevinden zich 56 postzakken aan boord, zoo
dat de vlet twee tochten zal moeten ma
ken.
Dii nummer bevat 8 pagina's
In oen semi-officieele mededeeling
wordt vanuit Berlijn verklaard, dat
met betrekking tot de Duitsch-Brit-
sche vlootbesprekingen in enkele
Engelsche en ook in Fransche bla
den commentaren zijn verschenen,
die van een verkeerd begrip getuigen.
Er wordt op gewezen, dat in het
vlootverdrag van 1905, waarin de
totale tonnage van de Duitsche vloot
werd vastgesteld op 35 pet. van die
der Britsche vloot, de duikbootton
nage voor Duitschland werd bepaald
op 46 pet. van die van England, doch
dat Duitschland het recht kreeg van
een boven de 45 peta uitgaand per
centage gebruik te maken, indien dit
naar de meening der Duitsche re
geering noodzakelijk zou zijn.
Duitschland was echter verplicht omtrent
deze aangelegenheid van tevoren met En
geland vriendschappelijke besprekingen te
voeren. Dc bedoelde noodzakelijkheid achtte
de Duitsche regeering thans gekomen /.i
daarom kwam het op verlangen van Berlijn
tot de vlootbesprekingen van 30 December.
Het aanvullend acoord van 1937 gaf
Duitschland het recht, vijf zware kruisers
der a-klasse (10.000 ton, maximum kaliber
20,3 c.M.) te bouwen, ofschoon los hiervan
overeengekomen was, in den bouw van deze
scheepsklasse tot 1942 voorloopig een pauze
te laten intreden.
Duitschland verklaarde zich echter destijds
vrijwillig bereid, van den bouw van den
vierden en vijfden kruiser van deze klasse,
hoewel het hiertoe het recht had, voorloo
pig af te zien, zoolang niet bijzondere om
standigheden het wenschelijk zouden maken,
ook den bouw van dezen vierden of vijfden
kruiser ter hand te nemen.
Ook deze omstandigheden achtte de Duit-
DE BILT S EI NT t
Verwachting voor de kuststrook:
Matige tot krachtige, Wes
telijke tot Zuidelijke wind
aanvankelijk opklarend, la
ter weer toenemende be
wolking met later regen,
koude morgen, overdag iets
zachter.
Algemeens vooruitzichten: Aan
houden van het gure en bui
ige weer.
sche regeering thans ingetreden, zoodat de
besprekingen met de vertegenwoordigers van
de Britsche admiraliteit ook op dit punt
van het aanvullend accoord van 1937 be
trekking hadden
In hoeverre de Duitsche regeering van haar
rechten, haar duikboottonnage overeenkom
stig het vlootverdrag van 1935 te vergrooten
en het aantal a-kruisers overeenkomstig het
aanvullend accoord van. 1935 te vermeerde
ren, gebruik zal maken, zal bekend gemaakt
worden na de slotmededeeling, die, zooals
in het officieele communiqué over de vloot-,
besprekingen van 30 December gezegd wordt,
door de Duitsche regeering schriftelijk ter
kennis van de Britsche regeering zal wor
den gebracht.
In deze semi-officieele verklaring wordt
ten slotte nog betoogd., dat de voorgenomen
uitbreiding van de duikboottonnage en de
zware kruisers uitsluitend aanleiding vindt
in het belang van de landsverdediging en
de beveiliging der overzeesche verbindingen
en dat er geen sprake van is, dat dit het be
gin is van een bewapeningswedloop ter zee.
Het is niet tegen de vele moei
lijkheden opgewassen.
De uitvoering van het program
ma der nationale moreele mobilisatie
is het Japansche kabinet te zwaar
geweest. Zooals wij gisteren in een
deel onzer oplage reeds vermeldden,
was Konoje van plan af te treden.
Hij heeft dit thans gedaan.
Als nieuwe premier wordt Hira-
noema, voorzitter van den geheimen
raad genoemd
De Japansche opperbevelhebber in Cen
traal China generaal Hata, is benoemd tot
lid van den oppersten oorlogsraad en heeft
zich dientengevolge op weg naar Tokio be-
geven. Hij wordt opgevolgd door generaal
Yimada.
Britsch-Japansche spanning neemt
toe.
De Britsch—Japansche spanning te Tient-
sin is, naar het Chineesche persbureau uit
Tientsin verneemt, toegenomen doordat de
Japanneezen in de voormalige Duitsche con
cessie tijdens de Kerstdagen drie Britsche
soldaten hebl>en gearresteerd.
De zaak is tot dusver echter nog niet gere
geld en de soldaten worden door de Japan
neezen nog steeds vastgehouden.
Veestapel behoeden.
Gisteravond te omstreeks half zes is ver
moedelijk door kortsluiting brand ontstaan
in de kapitale boerderij „De Volharding"
van den heer B. Dros, en bewoond door
diens zoon, den heer A. Dros.
In een oogwenk stond de groote schuur
in lichter laaie. Het vuur werd sterk aan
gewakkerd door den straffen Noordwesten
wind. Bovendien bevorderde een groote
partij stroo in de schuur dezen brand.
Een 18-tal koeien en drie paarden, in de
schuur staand, konden nog net bijtijds op
een nabijgelegen land in veiligheid gebracht
worden. Spoedig arriveerde de motorbrand
spuit uit Oosterend en Den Burg, die met
kracht het vuur aantastten. Tegen de vlam
menzee viel echter praktisch weinig uit te
richten, zoodat de brandweer zich als spoe
dig goeddeels moest beperken tot het nat
houden van de belendende gebouwen. Toch
gelukte het, een groote hangar, vol met
pakken stroo, benevens de paarden- en
varkensstal te behouden.
De heer Dros deelde ons nog mede, dat hij
aanvankelijk gepoogd had het vuur met
een bluschapparaat te bestrijden. De vlam
men grepen echter dermate snel om zich
heen, dat aan blussching op deze wijze al
spoedig niet meer te denken viel.
De heer Dros is verzekerd.
Uiteraard was veel publiek bij dezen brand
aanwezig.
