Eén dag oorlog
8in Hongarije!
Wethouder de Miranda wijst
alle beschuldigingen af
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
7 januari 1937
Trouwdag
van ons Prinselijk Paar
Amsterdam wacht
op Alkmaar
Fantastische ijsbergen
op het Ilselmeer
DE V
R I E S
Laan, Schapen, Tel. 30.
ZATERDAG 7 JANUARI 1939. 83e Jaargang. No. ItfW.
UHgave ciat KV. llitg.-Mif. Jloltomt» HawiWfcwW
7 januari 1939
Ook de Koninklijke glorie
Van dien Bruidsdag aan ons Hof
Is al weer een stuk historie,
Geeft de krant geen schrijvens-stof.
Doch al valt het stof van jaren
Op Oranje's bruidsfestijn,
t Volk zal in zijn hart bewaren
Een herinneringzoo fijn:
Rijdend langs versierde wegen
Gouden Koets met lieven Last,
Op twee Hoofden daalde zegen,
Hollandsch Trouwverbond is vast!
van
liet
bij
E rustige incidenten in het door
Tsjecho-Slowakije afgestane gebied.
Een stad met groot materiaal aan
gevallen? Dooden en gewonden.
HET INCIDENT BEZWOREN?
Pijnlijke verrassing
te Rome en Berlijn
Er heeft een ernstig grensinoident
plaatsgevonden nabij het in 1938
door TsjechosloWakije aan Honga
rije afgestane stadje Munkacs. Vol
gens de Hongaarsche lezing hebben
Tsjechoslowaaksche troepen en Oe-
kraïnsche vrijscharen een aanval op
de stad gedaan. Van Karpathen-
Oekraïnische zijde wordt de voor
stelling gegeven, dat de schietpartij
werd uitgelokt door Hongaarsche
terroristen, die over de grens waren
gekomen. Het is duidelijk dat het
bericht te Berlijn, zoowel als te
Rome met pijnlijke verrassing is
ontvangen.
Immers, Duitschland staat thans
achter Tsjechoslowakije, terwijl Ita
lië steeds meer invloed in Hon
garije krijgt. Een TsjechischHon
gaarsche strijd zou de asgenooten
voor wel zeer groote vragen en
moeilijkheden stellen
Van officieuse Honeaarsche' zijde verne
men wij .dat gistermorgen te 3.40 uur
Tsjechoslowaaksche troepen en Oekrainsche
'njscharen Munkacs hebben aangevallen
1 het dorp Orosveg hebben bezet. De pant-
ïrwagen, waarvan de aanvallers gebruik
Makten, kon door de Hongaarsche grens
wachten en gendarmen worden veroverd.
Er vielen acht granaten op de stad negen
Hongaren werden gedood, de Tsjechen lie-
vijf dooden achter. De stad zou door de
Tsjechen zijn bezet. Er schijnen geregelde
Wvechten te hebben plaats gevonden, waar-
van tanks en gesehut gebruik gemaakt
*rd. Van Tsjechische zijde worden de
Hongaarsche berichten categorisch tiegen-
riroken. Men zegt dat een patrouille door
Hongaren werd overvallen, waarop een
Schietpartij ontstond. Ons kaartje geeft de
spatie weer.
Gisteravond werden de vijande
lijkheden eerst gestaakt,
toeldt men uit Boedapest, De Hongaarsche
zaakgelastigde heeft de. noodige stappen bij
Tsjechische regeering gedaan. Boeda-
Wst beschouwt het incident reeds weer als
peregeld. Een commissie tot onderzoek is
'agesteld.
Indrukken in Duitschland nv
Italië.
Het incident heeft een pijnlijken indruk
gemaakt te Berlijn, waar men steeds ver
kondigt, dat de te Weenen door Italië en
Duitschland gevelde scheidsrechterlijke uit
spraak een definitieve oplossing vormt en
eindelijk pacificatie gebracht heeft in deze
streek van Europa. Bevoegde Duitsche krin
gen hellen er toe over in diiit incident een
zelfstandig optreden te zien van locale leger
formaties, waarbij de belanghebbende sta
ten niet betrokken zijn.
Inmiddels zal met te Boedapest zoowel
als te Praag ernstige waarschuwingen ge
ven. In Italië onthoudt men zich officieel
van commentaar. De pers, welke slechts
over Homgaarsch materiaal schijnt te be
schikken, spreekt in voor Hongarije gumsti-
gen zin.
Ruimtegebrek voor de luchtdoel-
artillerie, doch de kazerne In de
kaasstad is nog lang niet ge
reed-
Naar het Hsb verneemt, zal de thans te
Amsterdam in de Oranje-Nassau-kazerne ge
legerde luchtdoelartillerie langer in de
hoofdstad blijven dan aanvankelijk in de
bedoeling lag. Het plan was namelijk, om
deze luchtdoelartillerie in Amsterdam
slechts één jaar te houden en waar deze hier
midden Juni 1938 is gekomen, zou zij dus in
het midden van het jaar 1939 moeten ver
trekken en dat wel naar Alkmaar.
Met den bouw van de nieuwe kazerne in
de Kaasstad moet echter altijd nog begon
nen worden. En het laat zich aanzien, dat
deze bouw niet voor November a.s. voltooid
zal zijn.
Nu is echter de omvang van de luchtdoel
artillerie in de hoofdstad geleidelijk aan
vergroot. Het voor de zes batterijen benoo-
digde personeel kan de Oranje-Nasau-ka-
zerne echter onmogelijk bergen.
Daarom ligt het in het voornemen,
dat reeds met Juli a.s. drie batterijen naar
Alkmaar zullen gaan, om daar in noodge
bouwen te worden ondergebracht. De drie
andere batterijen blijven hier. Wanneer dan
eenmaal de nieuwe kazerne te Alkmaar ge
reed zal zijn, trekken daar alle zes batte
rijen gezamenlijk binnen.
Het bouwschandaal in de hoofdstad
De S.D.A.P. achter haar aangevallen leden
Schippers keeren onverrichter-
zake terug.
Het IJselmeer bij Harderwijk begint thans
een waarlijk Zwitsersch aspect aan te ne
men. Voor de kust hebben zich namelijk de
ijsschotsen opgestapeld tot bergen vaak
twintig tot dertig mieter hoog, welke een
fantastisch schouwspel opleveren.
Sedert den strengen winter van 1929 heeft
zich een dergelijk verschijnsel niet voorge
daan. Men kan deze ijsbergen te voet berei
ken en men waant er zich in een gletscher-
gebied. Verwacht wordt, dat Harderwijk
zich nog een dag of vier in deze ongewone
bezienswaardigheid zal kunnen verheugen.
Scheepvaart belemmerd.
De sleepboot „Zeemeeuw", welke met de
post en een 25-tal reizigers gistermorgen om
zeven uur van Urk naar Kampen vertrok,
bereikte door zwaar ijs om half twee Kam
pen. De postboot „von Geusau" kwam om
half vier te Kampen aan.
De twee sleepbooten „Jama" en „Mercuur"
welke gistel-morgen om zes uur naar het
schip „IJsselstroom". schipper L. Kamper,
dat tusschen Urk en Enkhuizen in het ijs
bekneld zit, vertrokken, moesten om vier
uur terugkeeren. Op ongever 3 k.m. ten
westen van de haven jvas het ijs niet t§ bre
ken. De dikte van het ijs bedroeg ongeveer
35 c.M.
Het beurtschip „Eben Haezer', schipper
D. Romkes, dat de beurtvaart Urk—Kam
pen onderhoudt, en trachtte Kampen te be
reiken. kon wegens het stukslaan van de
roerketting niet verder en begaf zich weder
naar de haven van Urk.
Baan naar Marken berijdbaar.
Het bestuur van de ijsvereeniging „Olym-
pia" te Monnikendam deelt ons mede, dat
de baan naar Marken in goede conditie ver
keert; op de Gauwzee heeft men vele tentjes
opgesteld, die met vlaggetjes zijn versierd.
De verbinding met Ameland weer
normaal.
Voor het eerst sedert 16 December heeft de
postboot de heen- en terugreis NesHol-
vverd zonder stoornis volbracht. De vracht
en passagiersboot „Friesland" heeft, dank zij
de doortastendheid van de bemanning, de
laatste week tonnen levensmiddelen, vee
voeder en grondstoffen via de Zwarte Haan
naar Ameland gebracht.
Woensdagavond openbare behandeling in
den Amsterdamschen Raad
Zooals wij gisteren reeds in het kort mededeelden,
heeft de uitgifte van erfpachtsgronden door de gemeente
Amsterdam, bedoeld om de wilde bouwspeculatie tegen te
gaan, naar alle waarschijnlijkheid een averechtsche uit
werking gehad. Het opzienbarend artikel in „De Tele
graaf", welk blad den Amsterdamschen wethouder S. Ro-
drigues de Miranda en het raadslid Z. Gulden ernstige be
schuldigingen, welke neerkomen op corruptie, naar het
hoofd slingert, blijkt in zooverre juist te zijn, dat inderdaad
de rijksrecherche deze zaken reeds eenige maanden in on
derzoek heeft. In een communiqué heeft de heer de Miran
da verklaard, dat hij zelf van een justitieel onderzoek nog
niets afweet. Voorts heeft genoemde heer een aanklacht
tegen de Telegraaf ingediend naar aanleiding van de pu
blicaties. De door den heer de Miranda tegen den heer
Gulden geuite beschuldigingen, eveneens door de Telegraaf
in het geding gebracht, met de commentaar, dat dit was
gedaan om eigen figuur te redden, herhaalt de heer de Mi
randa in zijn eigen communiqué.
Daar de justitie vooralsnog elke inlichting weigert, is
het zeer moeilijk zich aan voorspellingen te wagen. De
grief van „De Telegraaf", dat in Amsterdam bij de uitgifte
van erfpachtsgronden bepaalde groepen worden bevoor
deeld, wordt in ieder geval door velen gedeeld. Het is dui
delijk, dat deze geschiedenis, wanneer ze op waarheid be
rust, met het oog op de aanstaande verkiezingen, een klap
in het aangezicht van de S.D.A.P., tot welke partij de Hee-
ren de Miranda en Gulden behooren, zal zijn. Tenslotte
hebben wij ons nog de vraag gesteld: Heeft de regeering
ook met het oog op deze kwestie, burgemeester de Vlnqt
verzocht voorloopig aan te blijven, om zijn opvolger niet
in een moeras van ongerechtigheden te laten beginnen?
De beschuldiging.
Voor een goed begrip van de zaak herha
len wij nog even de beschuldiging:
1. Er zouden gronden zijn toegewezen
door bemiddeling van wethouder de Miran
da, als wethouder van publieke werken, aan
onvoldoende kapitaalkrachtige personen. De
ze personen verkochten de gronden met
winst. Van deze winst profiteerde de zoon
van wethouder de Miranda Mr. de Miranda,
terwijl tusschen de regels door is te lezen,
dat de wethouder zelf daarvan finantieel
voordeel genoot.
2. De heer Z. Gulden, architect en leider
van het bouwbureau Gulden en Geldmaker,
tevens lid van de Amsterdamsche gemeente
raad, zou eenige andere architecten als stroo
man naar voren hebben geschoven, en een
soort handel in bouwplannen hebben ge
dreven.
De gevolgen
van een en ander waren, dat de bonafide
bouwers aan geen grond konden komen en
de huren en lasten steeds werden opgedre
ven. Men had alleen eenige kans om plan
nen goedgekeurd te krijgen, als men met
bepaalde architecten vrienden van de
firma Gulden en Geldmaker naar voren
kwam.
Deze architecten wisten dan weer kapi
talen te verdienen door provisie aan te ne
men van bepaalde leveranciers. Het is dui
delijk dat deze leveranciers niet het beste
leverden: Er werd, zoo zegt het Nat. Dagbl.
dat zich natuurlijk gretig op deze „Joodsch
marxistische bouwzvvendel" werpt, ontaarde
kunst gepredikt om een grenzenloozo goud
dorst bot te vieren. In hoeverre dit alles
juist is, zal de tijd moeten leeren.
Dit nummer bevat 16 pagina's
Een feit is, dat het sinds gerui-
men tijd tusschen wethouder de Mi
randa en de hoofd ambtenaren van
zijn dienst niet boterde. Het is zoo
ver geloopen, dat slechts schriftelijk
contact was. De Tel beweert dat dit
verband houdt met de zaak, welke
het blad aan 't rollen heeft gebracht.
De ambtenaren zouden het geknoei
beu geworden zijn. In het Hsb. lezen
wij echter dat deze onaangenaamhe
den een andere oorzaak vonden en
reeds lang zijn bijgelegd.
DE VERDEDIGING
Wethouder de Miranda verdedigt zich op
twee manieren. In de eerste -plaats ontkent
hij groot en deels wat de Telegraaf schreef,
en voor het overige hevelt hij de beschuldi
gingen over naar zijn partijgenoot Gulden.
Betreffende de Telegraafpublicaties zegt de
heer de Miranda.
1. Tot vandaag is nog van een justitioneel
onderzoek niets gebleken:
2. Noch mij, noch door den dienst van
Publieke Werken is den heer Fuldauer.
(door de Telegraaf een der speculanten ge
noemd) grond toegewezen. De uitgifte van
bedoelde terreinen geschiedde op normale
wijze tegen den normalen canon aan de
bonafide bouwers Venemans c.s.;
3. Nimmer heeft tusschen mij en mijn zoon
eenige bespreking plaats gevonden omtrent
uitgifte van grond (De Telegraaf beweerde
dait de Miranda Jr. zijn vader had overge
haald, en er f 500.aan had verdiend.)
4. De verhouding tusschen maj en de hoofd
'mbtenaren is volkomen normaal. De di
recteur va.n Publieke Werken, zoomede de
hoofdambtenaren, plegen dagelijks met mij
mondeling overleg.
1
EERBERICHT
DE BILT SEINT.
Verwachting: Meest zwakke,
aan de kust later weer tot
matig toenemende W» tot Z.
wind, aanvankelijk helder
tot licht bewolkt, later in 't
Westen weer toenemende be
wolking, droog weer, lichte
tot matig vorst in den mor
gen, overdag dooi.
Alg. vooruitz.: Wind uit Zuid.
richtingen, toenemende be
wolking, later weer kans op
sneeuw of regen.
Evenals zijn vader, overweegt ook mr. de
Miranda de zoon van den wethoiider, een
klacht tegen De Telegraaf in te dienen.
DE S.DJLP. ACHTER
DE VERDACHTEN!
Gisteravond is de Sociaal-Democra
tische Raadsfractie in spoedverga
dering bijeengekomen. Met groote
voldoening heeft men kennis geno
men van de aanklacht van wethouder
de Miranda tegen „De Telegraaf'.
De klacht de Miranda-Gulden en het
verweer van Gulden daartegen wor
den als een partij-aangelegenheid
beschouwd, zoolang de justitie even
tueel geen uitspraak heeft gedaan
Voorloopig zijn de uiteenzettingen
van beide heeren onvoorwaardelijk
aanvaard.
De beschuldigingen van den heer de Mi
randa tegen den heer Gulden liepen over
een complex woningen in het Bosch en
Lommerkwartier bij den Haarlemmer
straatweg.
Volgens den heer De Miranda zou de heer
Gulden er op aangestuurd hebben groote wo
ningblokken- neer te zetten, waaraan veel
teekenloon vastzat. Dit teekenloon werd uit
betaald aan stroomannen van Gulden, die
daarvan direct profiteerde.
De heer Gulden zegt niet achter de overige
architecten te staan, hoewel deze vroeger
aan zijn bureau verbonden zijn geweest. Deze
architecten, waaronder de Alkmaarsche
architect Elte werken geheel zelfstandig.
De Raad bijeen.
Woensdagavond zal de gemeenteraad van
Amsterdam bijeenkomen en de kwestie in
het openbaar worden besproken.
„Schoon schip".
Onder dit hoofd schrijft de Tel. o.a.:
Amsterdam heeft tot nu toe van het erf
pachtstelsel slechts ellende beleefd. Zoolang
als het bestaat zijn de verdachtmakingen niet
van de lucht, al namén zij nooit zulke con
crete vormen aan als thans het geval is.
Het eerste wat thans gebeuren moet is een
zuivering der betrokken instanties.
De laatste paar jaar verkreeg een
vriend van het raadslid Gulden 40
terreinen in West, 18 aan de Ten
Katestraat, 16 aan de Baarsjes en ver
der terreinen aan de Wenslauer-
straat Deze statistiek is nog niet
volledig, want nog verschillende an
dere groote complexen kreeg deze
bouwer in handen, terwijl andere
bouwers, wier reputatie ten minste
evengoed was, met leege handen ble
ven staan.
Bitter is het, dat de transacties met de
bouwgronden opnieuw een slag hebben toege
bracht aan de zelfstandigheid van ons ge
meentelijk bestuur. Indien de regeering te
's-Gravenhage verlaging van den canon voor
volkswoningen verlangt, dan is het haar be
doeling, dat de huurders van deze volks
woningen in den vorm van huurverlaging
profiteeren van den verlaagden canon. Het
was daarom de plicht van onze gemeente
te zorgen, dat de gronden, die tegen een
verlaagden canon ter beschikking werden
gesteld, in handen kwamen van serieuze
bouwers, die inderdaad goedkoope woningen
zouden bouwen. In dezen plicht is de ge
meente schromelijk te kort geschoten.
CENTRALE
VERWARMING
ALS U PRIJS STELT
OP EERSTE KLAS
WERK, DAN IS ONZE
PRIJS STEEDS DE
LAAGSTE.
\LKMAAR
Tel. 3045 - 2 lijnen
TECHN.BUREAU
ROTTERDAM
44504 Jf
