De opmarsch van
het Rallye-leger
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Nieuwe Aziatische
machten
China en Spanje in den
Volkenbnndsraad
•ijs!
LM,
arlo
Goering
ministerpresident?
Amerikaanscbe luchtvloot-
versterking ia ijltempo
N.S.B. en Burgerwacht
Gereformeerden
steunden vrijzinnigen
tegen,
ra.
■eni uur
eid van
zuiden
vielen
len sec-
bben de
nde re-
Iranada,
rijn een',
n noord
'ee pun-
Zij
de stad.
dor van
troepen
Tozar,
oosten
van
;ezet in
:ala—La
van
1. Hun
Laan, Schagen, Tel. 20.
DONDERDAG 19 JANUARI 1939. 83e Jaargang. No. 10782.
tNgOl* <fe» KV. Uttg.-Mty „XoBomfc NoofdeHtworHer-
ie thans
ereidin?
geheels
divisies
jebracli
oor
front-
die
ipan zal
krijgen,
re niili-
blijkt
Een regen van mascottes daalt op de dapperen
Is ons koppel de zege beschoren
Bijgaand verslag van onzen heer Van Kampen over het
vertrek uit Tallinn, werd ons door bemiddeling van een
Hollander vanuit de Estlandsche hoofdstad doorgebeld en
geeft een beeld van de stemming in het Rallye-kamp. He
laas kwam de telefonische verbinding te laat tot stand om
de reportage nog in de krant van gisteren op te kunnen
nemen. Echter heeft daardoor de waarde van het artikel
weinig geleden. Elders in dit blad vindt men nog een brief
van onzen Rallye-verslaggever over het verblijf van het
Noord-Hollandsche koppel in Tallinn. Hoewel de „Rallye
koorts", waarmede zoowel redactie als lezers bevangen
zijn, dit artikel eigenlijk reeds tot „historie" stempelt, wil
len wij het den lezers niet onthouden.
sche
Per-
Houding
doch
r
de ïiati-
voor d?
.iblikeitt'
evenwel
el wordt
op weg
'erklaart
per
te
h nog te
ïachtvei'
rport.
Deze Dinsdag is als een koorts ge
weest. Een Rallye-start-koorts. Een
nachtmerrie van laatste voorberei
dingen, van d i t inpakken en d a t
uitpakken. Van 't bij elkaar zoeken
der lcleeren, der driedubbel-gevoer-
de 'borstrokken, der gewatteerde
trainingspakken. Ook van de wol
len mutsen, de wegenkaarten,
het geld voor 7 landen en de sta
pels douane-paperassen.
Dan zijn er de kennismakingen, die men
moet verbreken, de onbetaalde rekeningen,
de vergeten portiers die het niet verge
ten...), het aardige kamermeisje en de
mondvoorraad. Daar is de auto. Die tieiv-
maal nagezien wordt, die van vierkante
centimeter tot centimeter onderzocht wordt.
Daar is de benzine (hier Russische, die
'stinkt naar zwavel en andere ongerechtig
heden), de olie die nu eens te dik en dan
weer te dun is. De motor, die de helft van
't Rallye- succes zal moeten boeken...Ja,
wat is er n i e t. dezen laatsten dag? Dui-
ifind zaken, waarvan je zenuwen, zeggen,
datje er de helft van vergeet.
Sombere visioenen.
Voor dag en dauw was 't Rallye-leger
uit de veeren vanmorgen Gehuld in bevlek
te en gescheurde overalls is men aan 't
;Wrk gegaan, in de garages, waar men
voor de 7 graden vorst veilig was en waar
voor half Tallinn samendromde.
Haast,., nervositeit... spanning ziedaar,
de Rallye-koorts.
Kruit verliest z'n kalmte niet. Die gaat
'bedaard z'n gang, draait aan dit schroefje,
Air
id, waai
rlichtin?
el nieuw
gf-
bestemd
oodiginr^ijkt dit onderdeel nog eens na, en gelooft
1 verder wel. Ikzelf heb 't danig te pak
te. Steeds zie ik in gedachten de smalle
wogen, die geen wegen meer zijn, de be
sneeuwde ravijnen en de steigerende slee-
Wen. Ik denk aan de Poolsche „we
gen", die een aanklacht tegen iedere ver-
tereopvatting vormen, ik denk aan de
tel op de wegen in Littauen en aan de
Jde decimeters dikke sneeuwlaag in de
aio do J» iuwl,"ieiers oiKKe sneeuwlaag m
en za! SSfP^ landen. Dat we ooit levend
'rde: j e Ca,'l° zullen arrivecren, lijkt me te
0in ze^s maar te veronderstellen.
tot Man'
g te gfr
emeenifr
eeds zetf
omdaij
t schap
tussclieaj
jnt
dkoming
vu
gcsfrl
j;'L «f
len,
re nachi-
ïachtlarf
1 maker.
De sneeuwploegen er op uit.
te half uur geleden hebben we voor 't
hitst gegeten. Spaghetti met tomaten,
wat bunkerde er aardig op los, doch on-
de Wieeken de bleef 't in de keel steken....
Buiten sneeuwt het. Niet hard, maar trei-
•orcndkalm. Een sneeuwbui voor uren.
Misschien wel voor dagen. Slecht begin!
Vannacht zijn ze er met de sneeuwploe-
?en &P uitgeweest. Op verzoek van de Au-
omohielclub hier zorgt de Estlandsche re-
Lm il§voor' ('at de wegen tenminste
e's berijdbaar zijn. Maar die ploegen kun
en s'ech(s 10 kilometer per uur doorne-
en met. deze sneeuw beteekent de
merjJ niet bijster veel.
Afscheidsbal.
Gistei
!ravond gaf de „Eesti Auto Klubi" een
as?
Stö-*
w ^aar paradeerde de groote
ri« van. Tallinn. Regeeringscommissa-
ne diplomaten, kunstenaars en schoo-
jrenis i. vrouwen. Er is braaf plezier
dat 7 n Tallineezen hebben getoond
511 feest kunnen arrangeeren, zooals
lve-r ^aa* *s ^oworden. De Ral-
«fen 'n r? tennen de waarde van den laat-
jn(emDf- en yd°r 12 uur lag de heele
™a"onale brigade in de veer en. Voorloo-
•""w de laatste maal...
verdDv-0r*en werden de papieren ingele-
acnir C0ntrole, die uiterst soepel en
gemorw Daarna werden de auto's
derdpli ^r^we' a"e chassis- en motoron-
zit fc en datgene, wat onder de wagens
Jclftiiwp een vei"1 van een allerraarst
is saTnenstelling van dat smeersel
dppo reden is, dat men geen an-
«rei on(ier(ieelen tijdens de Rallyi
^nörengen.
Een grapje?
Voorts werden de 24 auto's gewogen. Dit
gewicht moet precies overeenstemmen met.
dat wat in Monte Carlo aankomt. Nu, de
„Groene" werd in geen geval „te zwaar"
bevonden... Overigens had hij ook hier de
algemeene belangstelling. Er was zelfs ie
mand, die vroeg of 't een grapje was dat
we meededen? Een ander informeerde iro
nisch of we in 1939 nog dachten aan te
komen
Jammer van de aardige meisjes...
Het is een half uur vóór de start. Alle
auto's, alle 24, staan in een lange rij
opgesteld. De garde der Fords, Fiats,
de Lagonda's en Lancia's. Een kapi
taal aan wagens. Er is er niet één bij,
die niet in de meest perfecte con
ditie is.
Er naast staan de bestuurders. Gehuld in
bont en wol. Loopende confectiemagazijnen.
Maar je kunt je niet goed genoeg voorbe
reiden, want in Letland 'en Polen schijnt het
een graad of 16 te vriezen.
Freule van Vreedenburgh ziet er
kalm uit. Ze vertelt me dat ze eergisteren
zoo dolgraag „even" naar St. Petersburg was
getoerd. Maar men had haar verzekerd, dat
je zonder visum de grens van Rusland niet
overkomt. Overigens is dit typisch voor een
Rallye, een afstand van 800 kilometer is niets
bijzonders. Men spreekt, er over alsof je van
Alkmaar naar Amsterdam gaat.
De tijd dringt. Iedere minuut brengt ons
nader tot de start. Heel Tallinn is uitgeloo-
pen. Al die aardige meisjes, met hun pit
tige bontmanteltjes, al de Grootvorsten en
kleinere luiden zijn present. Ze lachen en
kijken hun oogen uit. Heimelijk ben ik ja-
loersch, als ik eraan denk dat zij allen
straks kunnen gaan slapen a
't Eerste startschot valt.
De starter staat nu klaar. Een groote, blon
de Estlander. Pistool in de hand. Nóg eens
worden handen gedrukt, een regen van
mascottes daalt in de auto's neer (wij. hebben
er nu al precies geteld 7!) en dan dan
klinkt 't eerste startschot. Bakker-Schut en
Nortier, de winnaars van de vorige Rallye,
geven gas en vertrekken. Een minuut
later no. 2, en dan, met tusschenpoozcn van
één minuut, de anderen.
De duizenden Tallinneezen juichen
en wuiven, 't Is een afscheid en
grand spectacle. Je ontroert er zoo
waar van.
Dan komt onze beurt. Een handdruk
van den contTóle-leider een
schot Eruit geeft gas en
daar gaan we.
Voor ons op den besneeuwden weg, een lint
van glinsterende auto-lichten. De voorste
kon je nog nèt zien.
We zijn op weg; Kruit probeert de voor
ons rijdende Lancia al in te halen
De 100 uurs-rit, dwars door Èuropa, de
monsterrace van 4000 kilometer, over slechte
wegen, door'sneeuw en ijs, door modder en
over spiegelglad asfalt is begonnen. Een
grootsche ouverture.
Hoe zal de finale zijn
En waar zal die zijn
We hebben 7 mascottes!
Aanslag op aanhanger
van Wang
Dader gearresteerd.
De eigenaar van een in Zuid-China ver
schijnend Chineesch dagblad, een zekere Lin
Po, is Dinsdagmiddag in een der drukste
wijken van Hongkong aangevallen en ern
stig gewond. Hij is in een ziekenhuis opge
nomen. Een der beide aanvallers is gear
resteerd. Lin was door de Kwo Min Tang
regeering ontheven van zijn post. in den wet-
gevenden Yoean, omdat hij m zijn blad de
vredesvoorstellen van Wang Tsjing Wei had
gepubliceerd. Hij is een der getrouwste aan
hangers van Wang.
Sohandaal rond Goebbels?
Geruchten over belangrijke mu
taties in het Duitsche bewind.
De Daily Teïegraph and Mioirndng Post
meldt uit Berlijn, dat er nog steeds druk
wordt gegist over de positie van rijksmi
nister van propaganda dr. Goebbels, van
wien in de laatste weken ongekend weinig
is vernomen. Hij heeft Dinsdag zijn werk
zaamheden in zijn departement hervat, nadat
hij een paar dagen op den Obersalsberg
had vertoefd bij Hitier om er wat op te knap
pen van zijn jongste ziekte.
Het is openlijk verklaard, dat dr.
Goebbels tengevolge van recente
schandalen van zijn tegenwoordige
functie zal worden overgeplaatst
naar een minder verantwoordelijke
positie.
Het feit echter, dat hij gast van Hitier ïs
geweest, schijnt de mogelijkheid van eenige
wijziging uit te sluiten, althans voor het
oogenblik.
Dr. Goebbels, aldus het blad, is zoo'n be
langrijk lid van de Nazi-hierarchie, dat de
geheeïe structuur van het regiem ernstig
zou worden geschokt indien Hitier zich ge
roepen zou gevoelen af te zien van zijn dien
sten.
Er kan echter worden gezegd, dat het Duit
sche volk niet ongeneigd is voor een derge
lijke ontwikkeling.
Oncontroleerbare geruchten.
Volgens oncontroleerbare geruchten zouden
voor verscheidene andere leidende posten in
het Duitsche bewind mutaties te vernachten
zijn ter gelegenheid van den zesden ver
jaardag der nationaal-socialistische regee
ring.
Een persministerie zou worden geschapen
voor Otto Dietrich, die thans perschef en ver
trouwd medewerker van Hitier is. Hij zou
daarmede een der belangrijkste taken van
het door Goebbels geleide ministerie van
propaganda overnemen.
Verder wordt reeds- geruimen tijd
gesproken over een benoeming van
Goering tot minister-president. Ook
zon er sprake zijn van een benoe
ming van Goering tot minister van
oorlog, welke post sinds het heen
gaan van von Blomberg onbezet is
gebleven.
Het is mogelijk, dat Hitier in zijn Rijks
dagrede op 30 Januari mededeeling zou doen
van eenige wijzigingen in den staf van lei
ders. Ook daarvan is echter geen enkele of
ficieel© bevestiging te ven-krijgen.
Naar een productie van 12JJ00
vliegtuigen per jaar.
Aan generaal-'majoor Arnold, opperbevel
hebben van 't lucihtoorps van 't leger, wordt
de voorspelling toegeschreven, dat de Ver.
Staten binnen drie jaar in staat zullen zijn
oorlogsvliegtuigen te produceeren in een
tempo van 12.000 per jaar.
Volgens leden van het huis van afgevaar
digden legde generaal Arnold deze verkla
ring af in een geheime zitting van de mi
litaire commisie van het huis. Tevoren, tij
dens een openbare zitting, had Arnold ver
klaard, dat een overzicht van het leger aan
toont, dat de productiecapaciteit thans 2500
per jaar bedraagt, welke capaciteit verdub
beld of verviervoudigd kan worden.
De voorzitter van de commissie voor mili
taire zaken uit het huis van afgevaardig
den heeft een wetsontwerp ingediend tot
het verleen en van machtiging tot een uit-
bredding van 3680 vliegtuigen voor het le
ger.
Generaal majoor Arnold heeft o.m. nog
verklaard, dat vier luchtbases, een in Puer-
torico, een in Alaska en twee op het vaste
land der Vereenigde Staten, binnen de
eerstvolgende twee jaren behooren te wor
den aangelegd en dat dé luchtbasis op Ha-
Waii moet worden uitgebreid.
Wijnkoop heeft er iets over te
vragen.
Het Tweede Kamerlid die heer Wijnkoop
heeft de volgende vragen gericht tot den
minister van binnenlandsche zaken:
Zijn don minister de feiten bekend van
den invloed dien de NSB in bepaalde Bur
gerwacht-organisaties, meer speciaal te
Amsterdam, en vooral ook in het hoofdbe
stuur der Burgerwachten in Nederland uit
geoefend heeft en (of) nog uitoefent?
Zoo ja, acht hij die feiten dan niet ver
ontrustend voor het vertrouwen dat de Ne-
derlandsche burgers in deze wachten moet
kunnen stellen?
Wil de minister mededieeüen wat hij terza
ke heeft gedaan of alsnog van plan is te
doen, om ervoor te zorgen dat dergelijke
feiten zich in geen geval meer kunnen voor
doen?
Onze Oost door Siam bedreigd?
„Reden tot herziening van ons
vlootprogram".
Verscheidene Tweede Kamerleden vesti
gen in het zoo juist verschenen Voorloopig
Verslag over de begrooting van Ned. Indië
de aandacht op de groote ongerustheid,
waarvan de Indische pers heeft blijk gege
ven, ook nadat het dreigend gevaar voor een
onmiddellijken oorlog in September was af
gewend.
Als diepere oorzaak van deze onrust zien
sommige leden het nog in vele kringen
heerschende onjuiste inzicht in de verhou
ding tusschen de overzeesche gewesten en
het moederland.
Het is ook onjuist Nederland nog een ko
loniale mogendheid en de betrekking van
Nederland tot Indië een koloniale verhou
ding te noemen. De Nederlandsehe regeering
heeft deze eenheid van het Koninkrijk en de
onaantastbaarheid van het Rijksgebied, waar
ook gelegen, tot grondslag van haar beleid
aanvaard, maar dit opzicht heeft niet alom
erkenning gevonden, in het bijzonder niet bij
gedachtenwisselingen, die een internationaal
karakter dragen.
Vele leden zijn van oordeel, dat de
ontspanning, welke de strijd tusschen
Japan en China in het zuidelijk
deel van den Stillen Oceaan tijdens
het jaar 1938 had doen ontstaan,
meer schijnbaar dan werkelijk moet
worden geacht.
Nieuw gevaar?
Al is het waar. dat de naderende vol-
tooning van de Engelsche vlootbasis te Sin
gapore en de uitbreiding van de Engelsche
vloot de balans der militaire en maritieme
krachten in het verre oosten wellicht weder
iets meer in evenwicht zal brengen wat
slechts aan onze positie kan ten goede ko
men het is ook waar. dat nieuwe Aziati
sche machten binnen zeer afzienbaren tijd
eveneens gewicht in de schaal zullen leggen.
In dit verband werd die vraag ge
steld, of de minister in staat is de
juistheid te bevestigen van de ge
ruchten, dat. het Siameesche leger in
de laatste jaren veel aan kracht en
goede organisatie heeft gewonnen en
de Siameesche luchtvloot! reeds be
staat uit 350 vliegtuigen ih de eerste
linie en tevens een aanvang is ge
maakt met den bouw eener niet on-
beteekenende Siameesche vloot.
Is het waar, dat de Siameesche regeering
in 1937 aan Japansche werven opdracht heeft
gegeven tot den bouw van 12 torpedojagers
en dat onlangs in Italië de contracten wer
den afgesloten voor den bouw van twee lich
te kruisers, gevolgd door den bouw van
twee snelvarende „zakformaat"-slagschepen
van 10.000 ton?
Deze ontwikkeling van een nieuwe
macht zeer dicht in de nabijheid der
Nederlandsch-Indische wateren, is
van te meer beteekenis, omdat alle
verschijnselen er op wijzen, dat er
zeer intieme betrekkingen bestaan
tusschen Siam en Japan en via Ja
pan met Italië en misschien Duitsch-
land.
Is de regeering van oordeel, dat deze ver
schijnselen aanleiding behooren te zijn tot
herziening van ons Nederlandsch vlootpro
gram?
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT:
Verwachting: Voor de kush
strook: iets kouder dan
gisteren, geen regen van be
teekenis, gedeelt bewolkt,
meest matige Zuid. wind.
De „Kerk- en Staat" kwestie te
Alblasserdam.
Zooals wij meldden, werd de Vereenigitng
van Vrijz. Her voerenden afd. Al'blasserdlam,
Nieuw Lekkerland en Omstreken door B. en
W. van Alblasserdam 'n eigen kerkgebouw
geweigerd, omdat naar het oordeel van dit
college zulks aanleiding tot wanordelijkhe
den zou kunnen geven!
Er staat n.1. reeds een Herv. Kerk in de
ze plaats en men achtte het niet oirbaar, dat
de Vrijzinnigen, indien zij in de Herv. Kerk
geen bevrediging voor hun godsdienstig le
ven vonden, zóó maar een eigen tempel er
op na hielden Zij moesten dan eerst maar
eens overleg plegen met den Hervormden
kerkeraad. De Vrijz.»stelden bij Ged. Staten
van Zuid Holland beroep in en, naar wij ver
nemen, met succes.
God. Staten hebben thans het be
sluit van Alblasserdams vroede vade
ren vernietigd en de vrijzinnigen ver
lof gegeven, het voormalige Nutsge-
bouw tor plaatse als bedehuis iin te
richten, zooals-ook de bedoeling was.
Gedeputeerden hebben bij hun beslissing
overwogen dat het eenige gebouw, waarvoor
door bestemming van genoemd pand tot
kerk, hinder zou kunnen ontsatan, de in de
buurt liggende gereformeerde kerk is.
De wet bepaalt n.1. dat perceelen, waarin
openbare godsdienstoefeningen worden ge
houden, niet binnen een afstand van „200 el-
len" van elkaar mogen liggen. Hoewel de
vrijzinnige kerk reeds op 80 meter afstand
van de gereformeerde komt, heeft laatstge
noemde schriftelijk aan Ged. bevestigd, geen
enkel bezwaar tegen het plan der vrijz. te
hebben!
Zoo is deze kwestie tot een gelukkige op
lossing gekomen, in zoover althans de Al-
blasserdamsche overheid de Kroon niet te
hulp roept De vrees, dat, indien de vrij
zinnigen hier het spel verloren zouden heb
ben, het grondwettelijk beginsel „Kerk en
Staat zijn gescheiden" niet zou worden ge
handhaafd, blijkt voorloopig ongegrond.
DE BOMMENWERPERS VOOR CANADA.
Het worden Oceaan-vliegtuigen
De Canadeesche luchtvaartdeskundige Le-
wis Ord, heeft bij zijn. terugkeer uit Engeland
verklaard, dat de aanmaak van bommen
werpers in Canada voor de Britsche lucht
macht. over een paar weken zal beginnen.
Als zij gereed zullen zijn, zullen zij hoogst
waarschijnlijk over den Atlantischen Oce
aan vliegen, hetgeen voor deze toestellen in
het geheel geen bezwaar zou zijn.
Trotsche woorden van den Spaan-
schen minister.
ITALI6 IN DEN VOLKENBOND
AANGEKLAAGD.
De Volkenbondsraad te Genève
heeft gisteren 2 belangrijke vraag
stukken behandeld: het Chineesche
en 't Spaansche. Het Chineesche be
roep is in geheime zitting behan
deld, men verneemt dat steun aan
China wordt overwogen. Het Brit
sche rapport over de Spaansche
kwestie was zeer bezwarend voor
Franco.
Hoewel men met China nog weinig verder
schijnt te zijn gekomen achtte men gis
teravond het in Volkenbondskringen niet
uitgesloten dat de Volkenbondsraad tenslot
te gevolg zal geven aan de wenschen van
Wellington Kóo over het benoemen van een
beperkte co-ordinatie-commissie, met groote
belangen in het Verre Oosten, wier leden
met elkaar overleg zullen hebben te plegen
oyer de aan China te verleenen ondersteu
ning en over de tegen Japan toe te passen
maatregelen.
Het is aan te nemen, dat ook de Neder
landsehe regeering zal worden uitgenoodigd
zich in een derg. co-ordinatie-com/missie, in
dien deze in het leven za1 worden geroepen,
te doen vertegenwoordigen.
Bommen op weerlooze bevolking
De Spaansche minister Del Vayo klaag-
de Italië era... den Volkenbond aan. Ita
lië, omdat dit land verantwoordelijk is
voor wreedheden, die slechts door Italiaan-
sche vliegers kunnen zijn bedreven, den Vol
kenbond omdat niet opgetreden wordt tegen
deze manier van moord op een weerlooze
burgerbevolking. De minister wees voorts
op het zeer bezwarende rapport der Brit
sche commissie tot onderzoek van de bom
bardementen.
De Spaansche regeering wil geen
wraak
zeide Del Vavo en geen misdaad met mis
daad beantwoorden. Zij is nog steeds vastbe
sloten om haar humane houding te handha
ven. Verder deed del Vayo uitkomen, wel
ke tegenstelling er bestaat tusschen de maat
regelen die door de Spaansche regeering ge
nomen zijn om haar leger voor 100 pCt. te
doen bestaan uit Spanjaarden en de korte
lings te Rome afgelegde verklaring, volgens
welke „de Italiaanschc hulp voortgezet zal
worden tot de geheele overwinning der op
standelingen"
Del Vayo eindigde met trots uit te spreken
over het feit, dat hij zijn land kan verte
genwoordigen „ter verdediging van zijn be
langen, niet alleen tegen de rebellen, maar
ook tegen hen, wier zwakheid de ontwikke
ling van den opstand mogelijk heeft ge
maakt.
De afgevaardigden der andere landen ver
oordeelden eveneens de bombardementen
maar kwamen niet verder dan tot formeele
weinig zeggende protesten.
