Amerikas grenzen
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Roosevelt niet aan den Rijn
Tigueras gebombardeerd
Halifax antwoordt
Hitier
ki/EERBERICHT
Vrouw tusschen twee
wagens bekneld
r -\
CENTRALE
VERWARMING
DE V
R I E S
erCoii ii I
Laan, Schagen. Tel. 20.
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1939. 83e Jaargang. No. 10796.
Ultgare Je. N.V. Uitg.-M^. ,/HoHondi Noordertwortier"
zijn
telingen
bedot
nader
Officieel Amerikaansch protest te Rome
felle critiek in italië
en duitschland daardoor
ontzenuwd.
Vier punten der buitenlandsche po
litiek.
In een persconferentie heeft Pre
sident Roosevelt verklaard, dat het
bericht, volgens hetwelk hij in de le-
gercommissie van den senaat gezegd
zou hebben, dat .de grenzen der
Vereenigde Staten in Frankrijk of
aan den Rijn zouden Mggen, een „be
wuste leugen" Is.
De president vatte de buitenland
sche politiek in de vier volgende pun
ten samen:
1. de Vereenigde Staten zijn ver
strikkende bondgenootschappen,
2. de Vereenigde Staten zijn voor
standers van handhaving van den
wereldhandel voor iedereen,
3. de Vereenigde Staten stemmen
volkomen in met elke poging tot ver
mindering of beperking der wape
ning,
L Het volk der Vereenigde Staten
stemt in met vreedzame handhaving
van de politieke, economische en so
ciale onafhankelijkheid van alle
volken der wereld.
De president verklaarde met klem, dat
de buitenlandsche politiek der Vereenigde
Staten niet veranderd is en ook niet zal ver-
Möeren. Eenige leden van het congres en
eenige dagbladeigenaren hebben die poli-
Üek welbewust verkeerd uitgelegd. De pre
sident oefende een bittere critiek op de pers.
Vele berichten over de Amerikaansche De
fensie en de buitenlandsche politiek, die
verspreid zijn, waren zuivere verzinsels. Wij
zende op een aantal bladen, die op zijn bu
reau lagen, zeide hij: „Er is geen bericht
of geen kop in deze kranten, die niet een
verkeerden indruk wekken".
Ten slotte zeide Roosevelt, dat de Ameri
kaansche politiek volledig is uiteengezet in
zijn bondschappen aan het congres: die po
litiek is zeer eenvoudig en bevat niets nieuws
Er waren geen qeheimen.
Er is geen sprake van geheimen bij zijn
laatste besprekingen met de commissie van
senaat en huis van afgevaardigden zeide
Roosevelt verder. Het eenige element van
geheimhouding had betrekking op een
kere medcdeeling, die verkregen was door de
kanalen van den inlchtingendicnst. Indien
die mededeeling gepubliceerd zou worden,
zou de bron daarvan geen inlichtingen meer
opleveren.
Roosevelt verklaarde voorts, dat de partij
politiek of gedachten aan de naderende ver
kiezingscampagne geen invloed moeten uit
oefenen bij de bespreking der buitenland
sche politiek.
Toen de journalisten hem vroegen naar
de verklaring over de grenzen van de Ver.
Staten, zeide de President glimlachend:
«Met die verklaring moet een of andere
domkop zijn weggeloopen". Hij voegde
hieraan toe, dat hij die verklaring niet al-
kon niet had afgelegd, maar dat ook de in
houd geen waarheid bevatte. Hij zeide te
tvelpn. fiat de verklaring in Engeland en
Frankrijk instemming en in Duitschland en
'talie aanvallen heeft uitgelokt. Doch zoo
vel de instemming als cie aanvallen be
itsten op een vergissing.
officieel protest te rome.
De Amerikaansche ambassadeur te Rome,
Philip, heeft naar verluidt in een aan den
•hüster van buitenlandsche zaken, Ciano,
Wcht schrijven opheldering verzocht over
standpunt der Italiaansche pers tegen
ï'Wdent Roosevelt.
Fan officieele zijde wordt verklaard, dat
uitdrukking „opzettelijke leugen", die
janmorgen door Roosevelt gebruikt is tij-
®ons de persconferentie, uitsluitend betrek-
J'ng heeft op de zinsnede, die men hem in
'on mond had gelegd en volgens welke hij
jtotëgd zou hebben „de grenzen der Ver
enigde Staten liggen in Frankrijk", of vol
6011 an.^ere tering „aan den Rijn." De
««11(16 autoriteiten bevestigen, dat de gister
morgen door Roosevelt afgelegde verklarin
Reenszins beteekenen, dat er iets gewij
•igd is in de buitenlandsche politiek der
weemgde Staten, die duidelijk gedefinieerd
is in de boodschap van Roosevelt aan het
congres van 5 Januari.
De algemeene indruk is, dat sommige
Senatoren, die aanwezig waren in de ge
heime vergadering van de Senaatscommissie
waar Roosevelt het woord nam, onder den
indruk van de „alarmeerende verklaring'
van Roosevelt de gedachte van den presi
dent op treffende wijze hebben willen weer
geven met een paraphrase van de historische
woorden van Baldwin: „Engelands grenzen
liggen aan den Rijn".
De verklaring van Roosevelt heeft twee
felle critieken op zijn houding reeds weer
achterhaald. De Giornale d'Italia schreef gis
teren ronduit:
Roosevelt is door zijn verklaringen een
oorlogsprovocator gebleken en heeft olie op
het vuur geworpen, want het resultaat van
zijn woorden is slechts geweest de oorlogs
zuchtige partijen in Groot-Brittannie
Frankrijk aan te moedigen en het werk van
de vredesvrienden, zooals Chamberlain, Mus-
solini en Hitier, te ontmoedigen.
Verder schreef de Giornale d'Italia, dat de
beschuldigingen van Roosevelt jegens de po
litiek van Duitschland, Italië en Japan pre
cedenten hebben in 't optreden der Vereenig
de Staten zelf, die, gelijk in de Vereenigde
Staten geconstateerd is, honderd maal van
de honderd vijftig keeren de wapens hebben
gedragen buiten hun nationale gebied in een
veroverings- of represaille-oorlog.
Rudolf Hess, de plaatsvervanger van Hit-
Ier zeide ter gelegenheid van een eerste
steenlegging onder meer: Aan het wezen van
het nationaal-socialisme zullen ook de op
hitsers in de westelijke over den oceaan ge
legen democratieën niets veranderen, ook al
zouden speculatie- en wapenzaken daaron
der lijden. De nationaal socialisten zijn veel
gewend ten aanzien van „hét bepalen van
hun standpunt tegen den autoritairen
staatsvorm en de mannen, die hem vertegen
woordigen. Maar met eenige verbazing heeft
Duitschland toch kennis genomen van ge-
dachtengangen, die van over den oceaan ko
men. Uit Engelsche en Amerikaansche bla
den heeft Duitschland vernomen, dat een
leidend politicus van een democratie aan
gene zijde van het groote water de grens van
zij land naar Frankrijk, of direct aan den
Rijn verplaatst wil hebben. Daarbij komt
niet duidelijk tot uitdrukking, of deze grens
voor of achter de fartificaties van de weste
lijke grens gedacht is. De vestingzone in
het westen vormt de Duitsche grens, ook al
vestigen zich aan den anderen kant nog zoo
veel naties in klinkende redevoeringen of
ook in feite. Dat is dan- een aangelegenheid
van Frankrijk. De Duitsche grens ligt in
ieder geval hecht: achter haar zal geen
vreemd soldaat zijn voet plaatsen, ook al
verplaatsen de Engelschen en Amerikanen
hun grenzen, waarheen zij willen.
Ernstige aanslag te
Badupest
Handgranaten naar Joodsche
kerkbezoekers geworpen.
Gisteravond zijn voor de groote
synagoge te Budapest, twee hand
granaten geworpen, juist toen een
groot aantal Joden het gebouw ver
liet. Veertien personen zijn gewond
onder wie drie zwaar.
Drie arrestaties zijn verricht. Vermoede
lijk beeft men te doen met leden der uiterst
rechtsche beweging die uit wraak over het
echec van een nationaal-socialistischen can-
didaat bij een provinciale verkiezing, aldus
zouden zijn opgetreden.
Imrody heeft tegenover de pers uiting
gegeven aan zijn verontwaardiging over den
aanslag bij de synagoge. Hij zeide, dat de
daders blijkbaar wilden bereiken, dat de be
spreking van de anti-Joodsche wetten, die
thans in de kamer behandeld worden, ver
troebeld zou worden.
Italiaansch oorlogsschip vergaan?
Te Rome doen niet bevestigde gerucht
ten de ronde, volgens welke een Italiaansch
oorlogsschip een ramp is overkomen.
Japansche onderzeeër met 48
opvarenden gezonken
Botsing met andere onderzeeboot de
oorzaak. Reddingspogingen.
Het Japansche ministerie van marine
deelt mede, dat de onderzeeër „I 63" gis
teren bij manoeuvres in het Bungokanaal
ten zuidwesten van Japan, na een botsing
met een andere onderzeeboot is gezonken.
Er worden thans pogingen in het werk ge
steld de opvarenden, 48 man in totaal, te
redden.
Het is niet uitgesloten, meldt nog het Hsb.,
dat het schip kan worden gelicht, ofschoon
daaromtrent nog niets naders bekend is.
De „I 63" meet ruim honderd meter en
heeft een waterverplaatsing van 1G35 ton.
Zij behoort tot de klasse der groote - on
derzeeërs.
Britsch Guinea voor de
vluchtelingen?
Onderzoek begonnen.
Het aanbod van de door Roosevelt aange
stelde commissie van advies voor het vluch
telingenvraagstuk, om een onderzoek in te
stellen in Britsch Guinea ten aanzien van ko
lonisatie-mogelijkheden voor vluchtelingen,
is aangenomen door de coordinatie-commis-
sie voor de vluchtelingen na overleg met
het departement van koloniën. Hoogstwaar
schijnlijk zal de Amerikaansche commissie
van advies een commissie uitzenden, die op
10 Februari in Georgetown aankomt, of zoo
spoedig mogelijk daarna.
De opdracht der commissie is bestudeering
en rapport over de geschiktheid en uitvoer
baarheid van kolonisatie op groote schaal m
Britsch Guinea voor onvrijwillige cmigran
ten van Europeesche origine.
Dit onderzoek betreft o.a. de klimaat-eco
nomische omstandigheden, het aantal emi
granten dat kan worden opgenomen en te
vens een raming der waarschijnlijke kosten.
Het nieuwe, overbevolkte link-
sche regeeringscentrum moet het
ontgelden.
WANGEDRAG DER SPAANSCHE
VLUCHTELINGEN IN FRANK
RIJK?
Na Barcelona moet thans het
overbevolkte Figueras. het nieuwe
linksche regeeringscentrum het ont
gelden. Gisteren is de stad zesmaal
gebombardeerd en er zouden 500
personen zijn gedood.
Gisteravond trok een stroom van doode-
lijk verschrikte vluchtelingen en inwoners
uit Figueras naar alle richtingen. De men-
schen verkozen koude en honger boven de
verschrikking der luchtaanvallen.
Uit Perpignan komen inmiddels verhalen,
als zou de Fransche regeering overwegen
de vluchtelingen in het geheel niet meer
toe te laten, omdat velen zich aan wange
drag schuldig maken.
Volgens het Hdbld. keert zich de stem
ming tegen de desperado's en deserteurs en
scherp laakt men het, dat de vooraanstaande
linkschen hun bezittingen in veiligheid
brengen op wagens en in Roode Kruis-auto-
mobielen. De in de internationale tunnel ver
zamelde deserteurs zijn door Senegaleesche
troepen met de bajonet verdreven.
Franco zet de opmarsch voot.
De troepen van Franco zetten in alle sec
toren van het Catalaansche front hun op
marsch voort. In den kustsector, waar de te
genstand der regeeringstroepen krachtiger
is, trekken de rechtschcn op in de richting
van Geona. De republikeinschc troepen trek
ken in goede orde terug. Iedere stelling
wordt hardnekkig verdedigd. Ten Noorden
van Vich, waar dc rechtsche druk zeer sterk
is, trachten d regeeringstroepen een verde-
digingslinie te vormen van de Salterra-ber-
gen door de Siërra dc San Gregoria, de
Ame-hergen en langs den linkeroever van
de Ter.
Do reclitsclien verklaren nog slechts 16
KM. van Gerona verwijderd te zijn. Te Bar
celona zijn twee belangrijke achtergebleven
linksche figuren gearresteerd. Zij worden
verantwoordelijk gesteld voor de terechtstel
ling van Franco-officieren tijdens het link
sche bewind.
Kunstschatten in veiligheid.
Verscheidene vrachtauto's, geladen met
schilderijen van beroemde meesters, kunst
werken en goudsmeedwerk van hooge kunst
waarde wachten in de zone der Spaansche
republikeinen op toelating in Frankrijk, aan
de grens bij Perthus. Het betreft zeer zeld
zame werken uit Spaansche musea, met na
me uit die van Barcelona.
De geheele expeditie gaat uit van den
Volkenbond. Aan het einde van den oorlog
zullen de kunstschatten worden teruggege
ven aan de regeering, welke dan in Spanje
aan het bewind zal zijn.
AMERIKAANSCHE UITZENDINGEN
VIA DE V.P.R.O.
ln het einde des vorigen jaars heeft de
V.P.R.O. een reeks voordrachten naar Ame
rika uitgezonden over de Nederlandsche
cultuur in de laatste veertig jaren.
Naar wij vernemen, zullen nu in de
maanden Februari Maart en April een
twaalftal uitzendingen uit Amerika plaats
grijpen, georganiseerd door de Hollandsche
Club in Boston Van deze uitzendingen zal
de V.P.R.O. geregeld heruitzendingen geven
over de Nederlandsche zenders op dc golf
lengten 1875 M. en 301.5 M.
Dit nummer bevat 16 pagina's
HET IS NIET ONS DOEL DE DUIT
SCHE HANDEL TE BELEMMEREN,
VERKLAART DE BRITSCHE MI
NISTER.
Degenen, die zouden denken dat En
geland indien het tot een conflict zou
komen, slecht voor den dag komt, be
gaan een zeer ernstige fout, zeide Ha
lifax, de Britsche minister van Bui
tenlandsche Zaken, gisteravond tij
dens een rede te Huil. Pertinent ont
kende Halifax dat de wereldoorlog
.was begonnen om Duitschland van
den wereldhandel uit te sluiten.
Na den arbeid van Chamberlain te hebben
geprezen en zijn bezorgdheid over de
FranschItaliaansche betrekkingen te heb
ben uitgesproken, ging Halifax in op de re
de van Hitier dezer dagen gehouden. Hit-
Ier, zoo zeide Halifax, heeft een dezer da
gen verklaard, dat de Duitsche natie moet
leven, hetgeen naar hij zeide, beteekent, dat
moet uitvoeren of ten onder gaan. Zon
der twijfel is het juist voor Duitschland en
zeer zeker is het waar voor het Vereenig
de Koninkrijk.
Doch wat volkomen onwaar is, aldus Ha
lifax, is zijn verklaring, dat de oorlog ge
voerd is om Duitschland van den wereld
handel uit te sluiten.
Duitschland was Engelands beste
klant vóór den oorlog. Zijn handel
HALIFAX.
bloeide toen de onze bloeide, hij ver
minderde toen de onze verminderde
en geen twee landen waren door
commercieele en financieele samen
werking nauwer gebonden. Waarom
zouden wij toen of thans Duitsch
land wenschen uit te sluiten van den
wereldhandel?
Het onproductieve doel vern
tigt den handel!
Wat den handel vernietigt, is ten deele
de verspilling van energie, uitgedrukt zoo
wel in kapitaal als in werkkracht, voor een
onproductief doel, zooals bewapening. Fm
bovenal gebrek aan vertrouwen en vrees
voor oorlog. Hitier heeft een langdurige pe-
riode van vrede voorspeld,, en niemand belang moet, hechten aan de door Mussolini
hoopt meer dan ik, dat deze .voorspelling I gegeven verzekeringen.
vervuld zal worden. Geef de wereld een wer
kelijke verzekering van den vrede en de
handel zal opleven en economische ontwik
keling mogelijk zijn, waarvan allen zullen
profiteeren en die de verrichtingen der laat
ste eeuw verre in dc schaduw zullen stel
len.
De totstandkoming van de overeenkomst
tusschen de Britsche en Duitsche steenkool
industrieeën noemde Halifax een hoopvol
toeken voor de toekomst, daar hij meende,
dat Britseh-Duitsche samenwerking niet
alleen wenschelijk, doch ook noodzakelijk
is.
Halifax haalde dc verklaring aan,
die Chamberlain Dinsdag in het La-
gehuis heeft afgelegd toen de pre
mier zeide, dat er geen kwesties tus
schen de naties zijn, hoe ernstig
ook, die niet door een rondetafel
conferentie kunnen worden opgelost,
doch natuurlijk, zoo voegde Hali
fax er aan toe heeft het, naar de
premier deed uitkomen, geen zin, be
sprekingen te openen voor algemeene
regeling van geschillen, bevrediging
van verlangens en het wegnemen
van grieven, tenzij de atmosfeer
gustig is.
Van zulke methoden kan, aldus Halifax.
geen succes verwacht worden, ten zij
Europa een veel groot ere mate van ver
trouwen en samenwerking bestaat, zoowel
op politiek als economisch terrein, dan he
den ten dage hcerscht.
Het is het doel van onze politiek, dit ver
trouwen en deze samenwerking tot stand
te brengen en wij zijn thans en te allen
tijde bereid sarncn te werken met ieder, die
met goeden wil met ons wil samenwerken
om tot dat doel concrete en practische maat
regelen te formuleeren.
In zijn rede legde Halifax voorts nog eens
den nadruk op de beteekenis der Britsche
bewapening en zeide ten aanzien van de
Spaansche kwestie, dat men het grootste
DE BILT SEINT.
Verwachting voor het gehccle
land: Zwakke tot matige, Z.
tot Z.W. wind, nevelig tot
licht of half bewolkt, later
wellicht toenemende bewol
king, droog weer, matige
tot lichte vorst in den och
tend, overdag om het vries
punt.
Alg. vooruitz.: Mooi winterweei
met afnemende vorst, later
toenemende bewolking en
dooi.
Vele treinongevallen
in Duitschland
Het materiaal kleiner dan in 1932.
Over het uitvallen van vele diensten bij
de Duitsche Spoorwegen, vernemen wij na
der dat de moeilijkheden met het materiaal
gedurende de laatste weken zijn geïllus
treerd door verschillende ongevallen en
vooral door aanzienlijke vertragingen, ter
wijl talrijke treinen uitvielen. Naar schat
ting worden thans dagelijks 150 tot 200
treinen uit do dienstregeling geschrapt.
Volgens deskundigen zou het materiaal
van de spoorwegen niet uitgebreid genoeg
zijn; de gevolgen van de zware eischen, die
in 1938 bij de gedeeltelijke mobilisaties en
den aanleg van versterkingen in het Wes
ten gesteld werden, zouden zich langzamer
hand doen gevoelen. Algemeen verwacht
men, dat de spoorwegen binnenkort een
binnenlandsche leening zullen uitgeven.
Uit het jaarverslag over 1938 blijkt dat de
verkeersbehoefte niet altijd voldoende kon
worden bevredigd. Dit feit zal in de naaste
toekomst tot een uitbreiding der investee-
ringen moeten leiden, voornamelijk wat
betreft het rollend materiaal, dat sinds
verscheidene jaren slechts op onvoldoende
wijze werd aangevuld, waardoor dit than?
kleiner is dan in 1932.
Noodlottige botsing in den mist
Op den nieuwen weg te Poeldijk
is gisteravond om acht uur de 24-
jarige mej. H. van der k., wonende
aldaar, bij een botsing tusschen een
paard en wagen en een bestelauto
om het leven gekomen.
Mej. H. van der K. stond aan de achter
zijde van den stilstaanden bodewagen van
den heer Paalvast uit Poeldijk om een pakje
in ontvangst te nemen. Terwijl de voerman
den wagen openmaakte naderde uit de rich
ting 's Gravenhage de bestelauto van den
heer G. Lock uit Naaldwijk.
Door den zwaren mist zag de bestuurder
den stilstaanden bodewagen te laat en met
een luiden klap botste de auto tegen den
wagen. Hierbij geraakte de vrouw tusschen
de beide voertuigen bekneld. Zij werd zes
meter meegesleurd en was op slag dood.
Een jongen, die bij het paard stond, sloeg
door den schok tegen den grond en liep een
hersenschudding op.
De chauffeur en de voerman bekwamen
geen letsel. Beide voertuigen werden zwaar
beschadigd.
Het stoffelijk overschot van het slachtof
fer is naar het gemeente ziekenhuis aan den
Zuidwal te 's Gravenhage overgebracht.
ALLEEN VOOR blij
vend genoegen
WORDEN ONZE IN
STALLATIES
BOUWD.
GE-
TECHN.BUREAU
ALKMAAR
3045 - 2 lijnen
ROTTERDAM
44504