GOLD fTAR fhoo
Niets veranderlijker
dan economie!
■IUITENL A NDSCH
I»
1
VERZICHT
KLOOSTERBALSEM
'n Knoop
er in!
Economische beschouwing
KONING KIEZER
WINTERvoeten
Als baby straks gaat loopen
Fa. HERM. DE RAAT
Zaterdag 4 Februari 1939
J)e mensch wil bij alles mensch blijven
LIBERALISME—SOCIALISME—
absolute-staats-idee.
Wanneer men economische leerboeken
opslaat van een 25 jaar terug, dan dringt
zich heel spoedig bij iemand de gedachte
0p. ontzettend verouderd! En toch verte
genwoordigen de in die werken verkondig
de ideeën de hoogste wijsheid uit een peri
ode die nog maar heel kort in het verleden
Jigf.
Waaraan is dat toe te schrijven?
Men moet daarbij bedenken, dat geen
wetenschap kan worden opgebouwd zonder
uit te aaan van zekere axioma's, zekere
grondwaarheden. Deze axioma's vormen
voor de betreffende wetenschappen iets als
Let vaste rustpunt, de onvergankelijke
waarheid, die de vaste basis vormt van 't
gebouw, dat moet worden opgetrokken.
Wanneer bij een huis de fundamenten
beginnen te verzakken, dan duurt het niet
lang of het bouwwerk draagt daarvan de
onmiskenbare sporen en spoedig zal het
weinig anders zijn dan een bouwval.
De grondwaarheden nu, waarop de we
ienschappen zijn gegrondvest, zijn evenmin
onvergankelijk als een bouwwerk, al be
staat er natuurlijk groot verschil in de
snelheid en de mate, waarin zich eventu
ele veranderingen voltrekken.
ken, verdeeld over het heelc oppervlak dei-
aarde en de katholieke kerk is een instel
ling, die geen landsgrenzen kent.
Er is niet de minste twijfel aan
of de nationale gedachte is geduren
de een lange reeks van jaren te
kort gedaan. Het begrip „volk" be
gon te vervagen, men zag het be
lang er van soms nauwelijks meer
in. Wat niet wegnam, dat de we
reld nu eenmaal wordt bewoond
door tal van volkeren. Er zijn za
ken, die alleen een volk aangaan!
Men kan de situatie zeer goed vergelij
ken met die in een straat, waar tal van ge
zinnen wonen. Hoe wenschelijk het ook ge
acht mag worden, dat deze allen leven in
goede verstandhouding, toch is het gezins
verband niet weg te nemen. Althans naar
den gedachten van den tegen woord igen
mensch.
Het resultaat van deze heele gang van
zakenis, dat meer dan vroeger het nationa
lisme een grondbeginsel werd van de mo
derne economie.
Het is een bekend verschijnsel, dat iedere
nieuw opkomende strooming dikwijls voert
tot excessen, die op zichzelf weer liet uit
gangspunt zijn van bewegingen in een te
genover gestelde richting. Dat het nationa
lisme in enkele staten vandaag aan den dag
veel te ver gaat, daarover behoeven we nau
welijks te spreken. Het merkwaardige daar
bij echter is, dat de overwinning van liet
socialisme, die den werknemer maakte tot
een inensch, er door ten offer wordt ge
bracht.
Niet alleen de werknemer echter wordt
ondergeschikt gemaakt aan den almachtigen
en alléén-tellenden staat, ieder burger wordt
gemaakt tot een individu, een nummer, één
der velen, die leeft enkel en alleen om den
staat tot grootheid te brengen.
Dit is verkeerd en het moet op den duur
voeren tot nieuwe explosies.
Ten deele was deze totalitaire staat mis
schien de onaangename reactie op een te
ver doorgevoerde socialisatie. Want ook
deze heeft haar bezwaren. Ten slotte zijn
er zekere grondregelen, waaraan niet te
ontkomen valt, grondregelen, die voortsprui
ten uit het wezen der natuur. Als zoodanig
is b.v. op te vatten de leer. dat men, zon
der armer, te worden, niet meer kan ver
bruiken dan is geproduceerd.
Deze regel geldt voor de gemeenschap en
voor ieder afzonderlijk bedrijf. We meenen
echtcc. dat er vaak zwaar tegen is gezon
digd met het gevolg dat zekere wantoestan
den ontstanden als b.v. de werkloosheid.
Voetje voor voetje groeien we door dit
alles tot een grootere nationale en interna
tionale cultuur. Het is mogelijk, dat over
enkele eeuwen onze nakomelingen hun
schouders zullen ophalen voor de dwaashe
den van onzen ijd. Wanneer ze echter le\en
in een betere maatschappij dan die, welke
wij thans kennen, zullen ze begrijpen, dat
onze strubbelingen de geboorteweeën zijn
geweest, die moesten worden doorgemaakt,
omdat men alleen daardoor kan komen tot
oen algemeen inzicht omtrent datgene, wat
recht en billijk is.
Want recht en billijkheid zullen, bij al
hun vaagheid, de grondbeginselen blijken te
zijn van eeu economie, die zich weet te
bestendigen.
Tot dusverre werd te veel en steeds op
nieuw door de geleerden vergeten, dat de
mensch... mensch wil blijven!.
dusverre niet konden of vergaten te beta
len. De Amerikaan, die in de eerste plaats
denkt aan „money", wil niet voor de tweede
maal eenzelfde strop halen en dus sprak
Roosevelt van contante betaling. Wat uit
iets dergelijks in werkelijkheid groeit, wan
neer het werkelijk ernst begint te worden,
vermag geen mensch te zeggen. Op het
oogenblik is dat overigens van weinig bc-
lai g.
Wel van gewicht is, dat Roosevelt
concludeert, dat de neutraliteitspo
litiek verouderd is, dat Frankrijk als
de verdedigingsgrens van de Unie
is te beschouwen, dat de daden van
agressie tegenover democratische
zustervolken de Vcrecnigde Staten
systematisch ondermijnen en soort
gelijke meer.
Bedenkt men voorts, dat blijkbaar reeds
vrij bindende afspraken zijn gemaakt met
de Europeesche democratieën, dan wordt
het begrijpelijk, dat de woorden van den
Amerikaanschen president in de West-Euro-
peesche hoofdsteden met groote instemming
in die der Centraal Europeesche staten met
even groot leedwezen zijn ontvangen.
Het resultaat er van zullen we moeten
afwachten. Yoorloopig moet de werking wel
een remmende zijn, te meer waar ook uit
Engeland zelfverzekerde klanken tot ons ko
men. In de Engelsche Lagerhuisbesprekin
gen, die volgden op de Hitlerrede, kwamen
de verklaringen van Chamberlain er op neer,
dat het thans de beurt was der Centralen
om hun vredesbereidheid te bewijzen. In
September hebben de democratieën hun bij
drage aan den vrede geleverd. Hierin mag
men lezen, dat deze laatsten thans niet be
reid zijn om in alles en overal toe tc geven
en zoo sohijnt het er van te zullen moeten
komen, dat Italië en Duitschland zich na de
overwinning van Franco om te beginnen
uit Spanje moeten terugtrekken.
Zal iets dergelijks inderdaad geschieden?
We zullen het voorloopig eerst nog moeten
zien. Waarbij we er aan herinneren, dat men
in Italië zoover was gekomen Frankrijk te
vergelijken met het Cartago uit de oudheid.
Gelijk velen zullen weten, was Cartago de
aartsvijand van het oude Rome en de Ro
mein Cato had de gewoonte om iedere door
hem gehouden redevoering te besluiten met
de woorden „En ten slotte, vind ik, dat Car
tago verwoest moet worden".
De beteekenis der Italiaansch beeldspraak
is dus allerminst onduidelijk.
Toch schijnt het alsof, voornamelijk door
de houding van Roosevelt, de Italiaansche
propaganda tegen Frankrijk oven een in
zinking vertoont. Mogen we hopen, dat de
ze blijvend zal blijken te zijn. Het is meer
dan noodig!
Tusschcn dit alles door komt nu de ont
wapeningsgedachte weer wat meer naar
voren. Chamberlain heeft er bij de Lager
huisdebatten aan gerefereerd en in de
blijkbare moeilijkheden, die Duitschland op
economisch gebied ondervindt, scheen hij
de gedachte te putten, dat de situatie be
moedigender is geworden. Als lokvink wetxl
zijdelings de koloniale kwestie aangeroerd.
Er zijn geen vraagstukken, aldus Chamber-
iain, die niet door onderlinge besprekingen
uit den weg kunnen worden geruimd. Dit
was een herhaling van datgene, wat door
hem te Birmingham werd gezesrd en men
mag aannemen, dat het ook slaat op de
koloniale kwestie. Echter, zoo vervolgde
hij, men diende er van overtuigd te zijn,
dat degenen, die zich aan de conferentie-
tafel zetten, inderdaad den vrede wilden en
geen kwade nevenbedoelingen hadden.
Bedenken we voorts, dat Chamberlain
durfde zeggen, dat het prestige van Enge
land nooit grooter was geweest dan thans,
dan schijnt het dat ook al nemen we
deze laatste verklaring met een korreltje
zout de vredeskanscn in Europa 'n lichte
stijging vertoonen.
regeert weer
Gisteravond dag 't eerste verkiezings
pamflet op de gangmat.
D' eerste van de honderdduizend
Zevenhonderd negentien,
Ileeft zijn licht-beneveld aanschijn
Reeds weer aan ons laten zien.
Want met vet-kapitale letters
Vreugdedronken staat er daar:
Kies toch ónze eandidaten,
Wij alleen slechts spelen 't klaar.
Kies, kies, kies, kies, kies, kies, kies,
Goudmijn voor den drukkersbaas,
Jan Publiek tenslotte kiespijn,
Van 't kicsche kiesgedaas.
Heel de groote leuzenwinkel
Iloudt confectieuitverkoop.
Het diëet van Koning Kiezer:
Driemaal daags drie lepels stroop.
Die mij anders nimmer groeten
Buigen zich ia 't stof nu neer,
Zijn maar kleine candidaatjes,
Maar: Ik hen de Stemmenéér
Ik regeer, Ik ben gewichtig,
Ik heb thans 't vol' profijt.
Met een fiksclie trap beland ik
Straks weer in d' vergetelheid
Hoe spoediger U
er Kloosterbalsem
op doet, hoe beter!
winterteenen, winterhielen, winterhanden
ontstaan, doordat er vergiften zich hebben
vastgezet in Uw weefsels. Deze schadelijke
stoffen prikkelen van binnenuit Uw huid.
Deze wordt rood, jeukt, zwelt en gaat open.
Neem 's-avonds een neet voetbad en doe
dan een verband met Kloosterbalsem erop.
Dadelijk verdwijnt de jeuk. Doe er ook
's-morgens Kloosterbalsem op en verras
send snel zult Ge er vanaf zijn, zelfs ala
Uw winterteenen al zijn open gegaan.
Onovertroffen als huidgenezend middel bij
gesprongen handen, kloven, schrale huid.
AKKER'S
Per pot van 25 Gram f 0.621 p, pot van 50 Gram f 1.04
Tweede blad
Vermoedelijk echter heeft zich de
wijziging der grondwaarheden ner
gens sneller voltrokken, dan in de
economie het geval is geweest en
zoo staan we hier voor een zeer
opvallende metamorfose dier weten
schap in het algemeen.
Dit zal in hoofdzaak wel moeten worden
toegeschreven aan het feit, dat de grond-
iefinselen der economie zijn gelegen in
zekere algemeen heerschende begrippen
omtrent datgene, wat goed en billijk is. En
aaneezien het spreekwoord: „niets veran
derlijker dan de mensch" nog altijd op
gaat, lijkt het niet geheel ongerijmd om,
met een kleine variatie daarop te zeggen:
j^iets veranderlijker dan de economie".
Welke nu zijn de veranderingen, welke
we ia den loop van den tijd zich hebben
/jen voltrekken?
Iets dergelijks geheel nauwkeurig aan te
geven is natuurlijk uitermate lastig en
wo willen daarom volstaan met het wijzen
op zekere stroomingen in den algemeen
wensclielijken gcdachtengang.
Bij het begin van deze eeuw stonden de-
le stroomingen feitelijk nog met beide
bcencn in het liberalisme, de leer van de
totale onthouding door de overheid. De
productie was overgelaten aan het parti
culiere initiatief en daarmee behoorde geen
regeering zich te bemoeien. Aanvankelijk
had dit liberalisme gevoerd tot een enorm
overwicht van den werkgever, dat tot uit
drukking kwam in een vaak bijna gren-
zenlooze armoede van den werknemer.
Ten einde zich teeen deze onderdrukking
<e verdedigen groeiden, gevoed door de so
cialistische gedachte, de vakvereenigingen.
Inplaats van den enkelen arbeider trachtte
men tegenover den wcrkgever'te stellen de
geheele arbeiderschap, terwijl de werkne
mer tevens invloed trachtte uit te oefenen
op de wetgeving door zich te doen verte
genwoordigen in het parlement.
Hoewel van een socialistische meerderheid
nooit sprake Is geweest, drong de socialis-
lltche gedachte meer en meer door en ge
ldelijk begint de overheid haar standpunt
ma algeheele onthouding prijs te geven.
Et komen sociale wetten tot stand en ein-
Mijk geraken we mede in verband met
veranderingen In het staatsbestel van na
burige volkeren, waardoor onze buitenland-
whe handel ernstig werd benadeeld tot
bet tegenwoordig stelsel, waarbij de over-
beidsonthouding is overgegaan in een over
heidsbemoeiing, die op bedenkelijke wijze
begint te lijken op overheidsbedillerij.
Be grootst.e winst van den werknemer be
staat wellicht daarin, dat hij heeft weten
te bewerksteligcn, in economischen zin niet
ffieer te worden beschouwd als een koop
baar, doch als een mensch. Aan de ar
beidskracht wordt een voorrechtspositie in
geruimd, in zooverre, dat men ze in alge-
wieenen zin heeft weten te ontrekken aan
de leer van vraag en aanbod. De werkman
wil geen handelsartikel meer zijn, wiens
PT'ls daalt naarmate het aanbod van be-
Kbikbare krachten toeneemt. Dit aanbod
jtoe zoo groot zijn als het is, de gedachte
tot vóór alles een werknemer een mensch-
waardig bestaan behoort te kunnen voeren,
een nieuw grondbeginsel van de moderne
j-fonomie, waarvoor men een oud axioma
beeft moeten laten vallen.
Be allerlaatste bijdragen tot de wetenschap
STIJGENDE VREDESKANSEN. NA HIT-
LER ROOSEVELT EEN STREEP DOOR
DE REKENING DER AUTORITAIREN?
CHAMBERLAIN NEEMT EEN KRACHTIGE
HOUDING AAN.
Eerder dan Hitier zal hebben vermoed,
mocht hij de aigeloopen dagen een antwoord
incassceren op de rede, Maandag j.1. door
hem gehouden. Dit antwoord kwam van
Roosevelt en daarmee van een andere zijde,
dan Hitier waarschijnlijk had venvacht en
het was wellicht ook harder dan de Führcr
zich had durven denken. Zoo was het in al
le opzichten een verrassing en zeker een
voor den Duitschen dictator zeer onaange
name. Weliswaar is Hitier zoo verstandig
geweest zijn volk op iets dergelijks voor te
jereiden door zijn mededeeling, dat de be
trekkingen met de Vereenigde Staten leden
onder een lastercampagne en bleef ook de
geruststelling van zijn kant niet uit, doordat
lij als zijn meening te kennen gaf niet te
gelooven, dat de Amerikaansche pogingen
om een heel continent op te zetten tegen de
„door het volk geregeerde staten van Euro-
ia" dat zijn: de autoritaire staten!
dentick zouden zijn met den wil van mil-
lioenen Amerikaansche burgers. Niettegen
staande reusachtige Jocdsch-kapitalistisiiie
film-, pers- en radiopropaganda zouden deze
Amerikanen hoegenaamd geen geloof slaan
aan de bewering, dat Amerika door Duitsch
land werd bedreigd.
Dit alles is nog al „simplistisch" voorge
steld, het is de argumentatie, die we al tien
tallen keeren van den Führcr te hooren heb
ben gekregen en die vervelend, afgezaagd
begint te worden. We blijven geheel in zijn
eigen stijl, wanneer we ons afvragen of niet
tor
economie is intusschen geleverd door
to, sedert enkele jaren opgekomen, ideolo
gie van den totalen staat. We willen niet
uitvoerig stilstaan hij de omstandigheden,
toe de opkomst van deze gedachte bijzonder
Tn de hand hebben gewerkt en die oorzaak
zijn geweest van liet feit, dat ze de overdre
ven vormen hoeft aangenomen, gelijk we
uln .onze dagen kennen.
Het is vermoedelijk geen louter toeval, dat
men m de bestaande totalitaire staten de
aanvallen veelal gericht ziet tegen marxis
me, joden en katholieke kerk. Aan alle
one is de gedachte van internationalisme
niet vreemd. Het marxisme kwam met de
iri^rr PrT iari®rs al'er landen, vereenigt
ui fiet Joodsche yolk is, practiscii gespro-
millioenen Duitsche burgers, niettegenstaan
de de gigantische pers-, radio- en filmpropa-
ganda, die wordt gelanceerd door het Derde
Rijk, beginnen te begrijpen, dat van des
Führers beweringen veel op onjuistheid be
rust. (Hijzelf sprak van „geen woord waar",
toen hij het had over de Amerikaansche
burgers; zoo pertinent echter willen wij niet
zijn). Het zou .kunnen zijn, dat Hitier met
zijn steeds herhaalde, en sterk overdreven
argumenten meer kwaad dan goed begint
te doen. De Duitsche propaganda heeft altijd
de groote fout gehad weinig of nooit reke
ning te houden met de buitenlandsche men
taliteit. De heeren te Berlijn nemen het blijk
baar als iets vanzelfsorekends aan, dat de
denkwijze van en de opvattingen onder het
publiek in het buitenland geheel overko
men met die van het Duitsche volk. Ze de
den dat en doen het nog steeds, waarmee ze
een blunder maken van kapitale grootte.
Hun propaganda werd wellicht daardoor
alleen reeds gedoemd tot onvruchtbaarheid.
De reactie nu, welke de rede van Hitier
in Amerika blijkt te hebben veroorzaakt, is
weinig anders dan een illustratie van dit
Duitsche gebrek aan inzicht.
Men dient daarbij te bedenken, dat Roo
sevelt de Amerikaansche mentaliteit wel
kent en wel kan peilen. Wanneer Roosevelt
spreekt mag men aannemen, dat hij tot op
zekere hoogte weergeeft, wat onder de Ame
rikanen leeft. Hoezeer hij zich verplaatst in
de Amerikaansche gedachtengang blijkt
overduidelijk uit de zinsnede der door hem
gehouden redevoering, waarin hij zegt, dat
Amerika de democratieën in Europa oorlogs
materiaal zal gaan leveren „tegen contante
betaling". Dit slaat op de leveranties, die
in den grootcn oorlog hebben plaats gehad
en die de bondgenooten uit die dagen tot
moeten er schoentjes komen die de
voetjes en teentjes dezelfde bewe
gingsvrijheid laten. Bespaar Uw
lieveling veel voetlijden later. Koop
voor de eerste stappen de beste
schoentjes die U krijgen kunl.
Gaat daarom naar de
LANGESTRAAT 80 - ALKMAAR.
Daar bent U verzekerd van goede modellen.
Goed zoo, die knoop! Hij her-
innert hem er aan, dat zijn pakje
Niemeijer's Gold Star Shag weldra
leeg zal zijn. Doe dus verstandig,
zorg nu meteen voor een nieuw
pakje van die geurige, geweldig
zachte GOLD STAR Shag!
'n Extra tractatie:
Gold Star de Luxe 12 ct.
