beroep op de natie
Be kindermoord
in Oen Helder
Ons vlootplan
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
wordt niet uitgebreid
f Chamberlain doet
Vrede door kracht!!
Een verrassende wending
Heden directe besprekingen
tusschen Joden en Arabieren
Wil Duitschland militaire
vliegtuigen leveren
Slagschepen te kostbaar
Laan, Schaden. Tel. 20.
DONDERDAG 23 FEBRUARI 1939. 83e Jaargang. No. 10812.
Uftgore cfer N.V. Uitg.-Mrf. „VtoHoed# hfoofdefkworfier"
Hiaten in de aanmelding van vrijwilligers erkend
Wanneer de drie hoeken der
wereld de wapens opvatten, zullen
wij hen treffen
heeft Chamberlain te
Blaekburn een redevoering uitge
sproken, warin hij een beroep heeft
gedaan op de natie om de politiek
der regeering van „vrede door
kracht" te steunen.
Hij zeide, dal het natuurlijk is in deze
dagen van onzekerheid in internationale
aanpelegenlieden, dat de publieke belang
stelling voor een groot deel geconcentreerd
is op de buitenlandsche politiek en dat voor
bereidingen worden getroffen om aan iede-
ren mogelijken noodtoestand het hoofd te
bieden.
Wanneer overal sterk wordt bewapend,
kan dit niet een zekere bezorgdheid weg
nemen, dat een incident, misschien op zich
zelf onbeteekenend, de gcheèle machinerie
in beweging kan zetten.
Indien zich een dergelijke ontzettende ge
beurtenis zou voordoen, zou niemand er op
kunnen rekenen te ontsnappen aan de ge
volgen.
„Het komt mij voor, dat onder dergelijke
omstandigheden alleen rockelooze, onverant
woordelijke of onwetende lieden kunnen
wonschen, dat de regcering eenige andere
politiek zou volgen dan wij voor onszelf hei)
hen vastgesteld, een politiek van vrede door
kracht, welke geen gelegenheid zal voorbij
laten gaan verdenkingen en vijandelijkheden
den kop in te drukken en tezelfdertijd ge
stadig, vastberaden en mei de hulp van on
ze vrienden binnen en huiten het rijk een
macht op te bonwen, die zoo formidabel is,
dat zij onze rechten en vrijheden kan hand
haven tegen ieder die zoo onbezonnen zou
zijn ons aan te vallen."
De herbewapening.
t Chamberlain herinnerde aan de jongste
debatten over de landsverdediging. Hij zei-
de, dat de kosten der herbewapening toe
nemen.
Er zijn één of twee troostrijke conclusies
te trekken uit de geweldige bedragen, die
zouden kunnen opwegen tegen de tamelijk
onbehaaglijke wijze, waaron de rekening
moet worden betaald. Welke bezorgdheid
nok moge bestaan over het uitstel der wa
penproductie, dit uitstel zal spoedig zijn in
gehaald.
Schepen, geschut, vliegtuigen en munitie
verlaten thans in voortdurend toenemende
hoeveelheden en aantal onze werven en fa
brieken en onze positie is thans, vergeleken
bij een paar maanden geleden, geweldig ver
sterkt.
Sprekende over de ontwikkeling der lucht
macht, welke, naar hij zeide, een geheel
nieuw element in de moderne oorlogsvoe
ring heeft ingevoerd en de gevaren van den
oorlog naar de burgerbevolking heeft ge
bracht, verklaarde Chamberlain:
„Niets wat wij kunnen doen, kan den bur
gers volkomen bescherming geven tegen
aanvallen uit de lucht, doch wij kunnen
veel doen om haar doeltreffendheid te ver
minderen, paniek te voorkomen de ge
vechtskracht te verzekeren. De natie zal
borden gehandhaafd".
Chamberlain trad in bijzonderheden over
het werk der verdediging van de burgerij,
oat geschiedt onder leiding van Sir John
Anderson.
Hij zeide te hebben opgemerkt, dat een
aantal critici zeer stellig verklaren, dat
«aar stalen schuilplaatsen welke aange
schaft worden en waarvoor de kosten 20
nullioen pond bedragen, geen bescherming
geven tegen directe treffers, deze moeten
worden opgegeven en dat in plaats daarvan
schuilplaatsen moeten worden verzorgd,
me zoo diep onder den grond liggen, dat
2il door geen enkelen bomykunncn worden
getroffen. Wanneer men de zaak zou over
denken, zou men zien, dat het niet zoo en-
voudig is.
Er moet rekening worden gehou
den met de mogelijkheid dergelijke
diepe schuilplaatsen binnen te gaan
zonder paniek of overijling, Een
directe treffer bij den ingang zou
vete slachtoffers eischen. De regee-
mng heeft nog geen definitief be
sluit kunnen nemen over de kwestie
van diepe bomvrije schuilplaatsen,
doch intusschen is het volgens spre
ker zeer zeker juist voort te gaan
niet de splintervrije schuilplaatsen.
De vrijwilligersdienst.
dankte don vaderlandslie-
hnriiio manncn en vrouwen, die zich reeds
dpn opgegeven om deel te nomen aan
von 'Kcn nationalen dienst.. Zij hel-
net land op drie manieren:
Hier bf de Wen?ld te toonen, dat wij,
kumJn de* °b vrijwillige dienstneming
rekenen, waardoor dwang niet noo-
bevolking het vertrouwen Ie
zonHan indien onrust zou komen, wij
den we*en Hoe daaraan het hoofd te bie-
hafnR00! er 0T\ fnitelijke wijze aan mede te
kêiPr J;-00 °°rl0*.te voorkomen, daar, hoe
wij voorbereid zijn, hoe minder waar
sohijnlijk het zal zijn, dat iemand ons zal
aanvallen.
Er zijn echter nog steeds hiaten
en Chamberlain deed dan ook een
beroep zich ook verder vrijwil
lig aan te melden. De groote bedra
gen voor de herbewapening ver-
eischt, zal allen de geweldigheid
onzer financicele bronnen duidelijk
maken, die ons niet alleen in staat
stellen dergelijke koloseale bedra
gen te vinden, doch ook te overwe
gen hoe deze uit te geven zonder op
merkbare wijze het vertrouwen te
verstoren, dat de basis van onze
financieele kracht is.
„Wanneer wij nagaan, dat hetgeen wij
thans overwegen, een inspanning voor dit
land alleen is, zonder daarbij rekening te
iiouden met de bijdrage, weike, indien de
nood aan den man zou komen, door de
groote Dominions of door onze bondgenooten
en vrienden buiten het Britsche Rijk, zou
geleverd kunnen worden, kunnen wij de
woorden begrijpen van onzen Shakespearc
„wanneer de drie hoeken van de wereld de
wapens opvatten, zullen wij hen treffen".
Ik spreek deze woorden niet uit pocherij
en nog minder in een geest van agressie.
Onze wapenen bedreigen niemand en wij
hebben ook geen andere gedachte dan van
vriendelijkheid jegens eenig ander volk ter
wereld.
Mijn eigen meest oprechte wensoh is de ves
tiging van den vrede te zien en het vertrou
wen. dat hij bewaard zal kunnen blijven.
Ik geloof, dat zoodra dit vertrouwen in
aanzienlijke mate zal zijn verkregen, het
mogelijk zal zijn over te gaan tot de taak
der ontwapening door algemeene overeen
komst.
Geen land gaat voor de aardigheid over
tot dezen ruineuzen vorm van uitgaven. Zij
doen dat. omdat zij bevreesd zijn voor het
geen met hen zou gebeuren, indien zij ont
wapenen. Neem deze vrees weg en automa
tisch zal ontwapening volgen."
De werkloosheid.
Vervolgens sprak de minister-president
over de werkloosheid en zeide er van over
tuigd te zijn, dat deze slechts te wijten is
aan bezorgdheid over den internationalen
toestand, waardoor den handel elke onder
nemingslust wordt ontnomen.
De regeering zal dan ook trachten handel
en industrie die steun te verleenen, welke
noodig is om uitbreiding aan haar zaken te
verleenen.
De verhouding tot Duitschland.
Chamberlain voegde hieraan toe, dat hij
de onlangs tusschen de Duitsche en Brit
sche kolenindustrieën gesloten overeen
komst, welke gevolgd zal worden door on
derhandelingen tusschen de vertegenwoor
digers der Britsche en Duitsche industrieën,
in het algemeen, ten zeerste toejuicht.
Bovendien zal de minister van handel de
volgende maand een bezoek aan Berlijn
brengen en op deze wijze door persoonlijk
contact, welke methode reeds zulke kost
bare resultaten heeft opgeleverd, deze me-
hode verder bevorderen.
Deze toenadering door den handel, waarbij
beide partijen gemeenschappelijke belangen
hebben, zou wel de snelste en beste manier
kunnen blijken te zijn om een beter begrip
tusschen Groot Brittannië en Duitschland
tot stand te brengen.
„Ik ben het eens met de vorige
maand door Hiler gesproken woor
den, toen hij zeide, dat samenwer
king tusschen onze volken in het
volledig vertrouwen voor elkander
voor de gehcele wereld geluk zou
beteekenen.
Vertrouwen wordt niet in een dag gebo
ren en wanneer het eens verstoord is, is er
veel tijd voor noodig het te herstellen.
Doch een weinig goede wil aan beide
zijden heeft een wonderlijk heilzaam effect
en ik voor mij bezie de toekomst met de
groote verwachting, dat deze gelukkiger zal
blijken te zijn, dan het verleden".
Thans de moeder in arrest.
In het drama in Den Helder, waarbij een
kind van drie maanden van het echtpaar
Z. zóó ernstig was geslagen, dat het aan de
gevolgen daarvan is overleden, is, zegt de
N. R. Ct., een verrassende wending geko
men.
Zooals men zich zal herinneren, werd in
den laten avond van 16 Januari in het huis
van Z. een dokter geroepen, omdat de baby
plotseling was overleden. De dokter consta
teerde den dood. Hij merkte ook op dat een
armpje van de kleine was gebroken. Z. gaf
toen een verklaring, die nogal aannemelijk
klonk; 't kind had erg gehuild bij het naar
bed brengen en toen had hij het een paar
klappen gegeven en later nog méér, toen het
huilen niet ophield. Toen was het kind stil
geworden dood.
Thans is een verrassende wending in hét
geval gekomen, met het gevolg, dat de man
op vrije voeten is gesteld, terwijl zijn echt-
genoote thans in het Huis van Bewaring is
ingesloten. Dit kwam zob: Z. schijnt de be
lofte, aan zijn vrouw gegeven te hebben dat
hij de schuld op zich zou nemen. Deze be
lofte heeft hij nu verbroken, daar hij ver
nomen had, dat zijn echtgenoote als huis
houdster in dienst zou treden bij een jon
gen man. Hij was daarover zóó verbolgen,
dat hij Maandag aan den rechtercommis
saris mededeelde, dat de vrouw het kind
had doodgeslagen en toen had voorgesteld
om het in den tuin te begraven, iets waar
in hij niet had willen toestemmen, zoodat
overeengekomen werd oni een dokter te ha
len en het bovenvermelde verhaal te doen.
Deze beschuldiging heeft er toe geleid, dat
de vrouw voor den rechter-commissaris werd
geleid, die haar aan een langdurig verhoor
heeft onderworpen. Tenslotte erkende de
vrouw de juistheid van de beschuldiging,
zoodat zij terstond werd ingesloten en de
man werd vrijgelaten.
OVEREENSTEMMING IS WEINIG WAAR
SCHIJNLIJK.
Officieel wordt medegedeeld, dat de ver
tegen wooixligers van eenige Arabische sta
ten, n.1. van Irak, Egypte en wellicht Saoe-
disch Arabic, en vertegenwoordigers der
Joodsche delegatie, n.1. dr. Weizmann cn
enkele anderen, heden met de leden der
Britsche delegatie informeele beraadslagin
gen zullen hebben.
Halifax, Mac Donald cn Butler zullen de
bijeenkomst bijwonen. Er is geen agenda en
de besprekingen zullen een algemeen ka
rakter dragen.
Havas meldt nog, dat de Executieve van
het Joodsch Agentschap gisterochtend was
bijeengekomen om den toestand te bespre
ken, waarbij Weizmann cn Ben Gurion ver
slag* hebben uitgebracht omtrent een be
spreking, welke zij vóór de bijeenkomst van
het kabinet met Halifax en Mac Donald
hadden ge-had, ten einde de middelen onder
de oogen'te zien om een einde te maken
aan de impasse, waarin de conferentie
dreigt te komen, doordat beide partijen star
aan hun eischen vasthouden.
Men schijnt in Britsche kringen weinig
vertrouwen te hebben in de mogelijkheid
van een compromis tusschen de Joden en de
Arabieren en invloedrijke kringen te Londen
verzekeren dan ook dat de Engelsche re
geering reeds plannen gereed heeft om de
partijen haar wil op te leggen.
Het mag wel als vaststaand worden aan
genomen, dat deze Engelsche maatregelen,
welke desnoods met behulp der wapenen
zullen worden doorgezet, gunstig zullen zijn
voor de Arabieren.
Er is beslist geen sprake van, dat Enge
land zich als verdediger der Joodsche be
langen zal opwerpen. Hiervoor is, naar men
te Londen meent, het belang van Brittannië
bij een goede verstandhouding met de Ara
bische landen te groot. Engeland kan het
niet wagen ter wille van de Joden zich de
haat van de geheele Arabische wereld op
den hals te halen.
Een verscherping van den toe
stand in Palestina.
Er is opnieuw een verscherping van den
toestand ingetreden, die de Engelsche regee
ring niet onverschillig laat en, naar. het
schijnt, de positie der pro-Arabische partij
in Engeland bemoeilijkt.
Deze verscherping komt in de statistiek
der slachtoffers van de terreur nog niet
voldoende tot uiting, maar is niettemin een
feit. Het is n.1. den ex-moefti gelukt, weer
eens tamelijk groote groepen terroristen te
importeeren. naar men veronderstelt, dit
maal niet uit Syrië, maar uit het Zuiden,
via de woestijn.
Voor het eerst zijn weer groepen van
eenige honderden gesignaleerd
De vastberaden vijandigheid van de mi
litante Arabieren, die uit deze nieuwe be-
zendingen blijkt, past niet al te goed in
den opzet der oplossing, die de Engelsche
regeering voor den geest staat. Zij is tegen
het verblijf van Engeland in Palestina ge
richt en 't kan nu al niet meer waarschijn
lijk lijken, dat de vriendschap van den ex-
moefti alleen met concessies ten nadeele
van het Zionisme te koop zou zijn.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTi
Verwachting: Matige tot krach
tige, tijdelijk stormachtige
wind uit Zuidelijke richtin
gen. Zwaar bewolkt tot be
trokken, eenige regen, zelf
de temperatuur als gisteren.
Onthullingen in de Amerikaan-
sche legercommissie.
„Associated Press" heeft nadere inlichtin
gen van vertrouwelijken aard gepubliceerd
over de besprekingen van de Amerikaansche
Senaatscommissie voor militaire zaken.
Tijdens deze besprekingen, gehouden vóór
de goedkeuring van het bewapeningspro-
gram voor de luchtmacht, zou senator Grant
Mason hebben verklaard, dat na het bekend
worden van den verkoop van vliegtuigen
aan Frankrijk Duitsche functionarissen had
den laten doorschemeren, dat Duitschland
gaarne vliegtuigen van het nieuwste type
zou leveren aan de landen, welke zulke toe
stellen zouden bestellen, ook eventueel aan
Frankrijk.
Zij zonden daaraan hebben toege
voegd, dat de Duitsche productie
zoo groot is, dat indien de oorlog
verklaard zou worden op den dag na
een levering aan Frankrijk. Duitsch
land den dag daarna nog moderner
typen vliegtuigente zijner beschik
king zou hebben.
Nog een onthulling.
Generaal Arnold moet in de leger
commissie hebben medegedeeld, dat
de Duitsche luchtmacht op het
oogenblik waarschijnlijk beschikt
over 1700 toestellen, welke van de
Oostkust van Afrika naar de West
kust van Zuid-Amcrika kunnen vlie
gen cn van de Kaap Verdische eilan
den naar de Vereen. Staten.
Spr. wees er evenwel op, dat deze vlieg
tuigen den Oceaan niet kunnen oversteken
met een bommcnlast. Het eenige middel
voor de Duitschers om de Vereen. Staten
aan te vallen zou zijn over te steken naar
Zuid Amerika, waar zij, die met Duitsch
land sympathiseeren, vliegvelden gereed
zouden kunnen maken en voldocndfe brand
stof en bommen opslaan, waardoor een deel
van Zuid Amerika kan worden beheerschL
EERSTE KAMER AANVAARDT DEFENSIEBEGROOTING.
AANZIENLIJKE GRENSVERSTERKING.
ERNSTIGE AANDRANG OP VER
STERKING VAN ONZE WEER
MACHT.
Aan het begin der Eerste Kamervergade
ring van gisteren werd z.h.st. aangenomen
het wetsontwerp tot verlenging van den ter
mijn, gedurende welke de algemeene Vorde
ringswet 1938, de wet Economische Verdedi-
gingsvoorberciding 1938, de Prijsopdrijvings
wet 1938, de Schepenvorderingswet 1938, de
Schepenuitvoerwet 1938, de Oorlogszee- en
Luchtvaartverzekeringswet 1938, de Distrihu-
tiewet 1938 en de Bodeniproductiewet 1938
van kracht zijn.
De minister verklaart tijdens het debat
hierover, dat er door de regeering reeds vol
doende maatregelen zijn genomen om de
voedselvoorziening in oorlogstijd menschc-
lijkerwijs te verzekeren.
Hierna wordt de behandeling van de
Rijksbegrooting voor 1939 voortgezet.
De heer Savornin Lohman (c.h.) zegt met
betrekking tot de kosten van Defensie, dat
het in den regel tegenover 't nageslacht on
billijk is, teveel te brengen op den kapitaal-
dienst. Maar met de defensie is het hier wat
anders. Of deze generatie moet het spit af
bijten voor de toekomende, óf de laatste zal
voor minder zware lasten staan. Leenen
voor defensiedoeleinden is dus geoorloofd.
Overal worden enorme offers gevraagd,
b.v. in België heeft men veel meer op den
kapitaaldienst gebracht dan hier te lande.
Voor Nederland komt spr. aan defensiekos-
ten op f 16.per hoofd. In Zwitserland zon
der vloot is dit f 19.—. Met andere kleine
landen kan de vergelijking goed worden
doorstaan.
Spr. uit zijn groote ongerustheid ten aan
zien van de paraatheid van ons leger en
onze vloot. Kunnen alle garnizoenen der
tweede bataljons tijdig aan de grenzen zijn?
Het kan een kwestie van een half uur zijn,
zegt spr., die voorts opmerkt, dat de zee
gaande vloot niet meer voor haar taak is
berekend. In verhand met de bezetting van
Hainan door Japan moet de mogelijkheid
van een directen aanval op Java onder het
oog worden gezien. „De tijd is krab aan".
Spr. wil splitsing van het dep. van Defen
sie in éen van Oorlog en één van Marine.
De heer Brict (a.r.) wekt het geheele par
lement op, den minister te steunen. Neder
land is aan de landzijde veel kwetsbaarder
dan aan de kust. De geschiedenis leert het.
De heer Van Vessem (n.s.b.): U vergeet
de invallen van de Noormannen.
Aan de landzijde moet dan ook de meeste
aandacht worden besteed, aldus gaat de
heer Briet voort. Spreker beveelt met 't
oog op het SDoedeischende van Indië's ver
dediging, klein materiaal aan, boven den
bouw van slagschepen. Wij moeten ons toe
leggen op een vloot met onderzeeërs als
kern.
Nadat de soc.-dem. afgevaardigde verbcto
ring dor positie van de oud-geponsionncer-
l den heeft bepleit, merkt de nat.-soc. verte
genwoordiger de lieer Van Vessem, o.m. op,
dat ons leger niet meer nationaal is, doch
tot een partijleger gedegradeerd, en het ver
trouwen in onze neutraliteit door een zóó
samengeselde weermacht ondermijnd wordt.
Spr. brengt den N.S.B.-eisch van 6 krui
sers nog eens naar voren. Particuliere be
veiliging van gebouwen is onjuist. Tenslotte
bestrijdt spr. de verwijten van den heèr Van
Embden als zou de N.S.B. streven naar an
nexatie van ons land door Duitschland, en
critisecrt daarbij de Joodsche mentaliteit
van den heer Van Embden.
Minister verdedigt zijn beleid.
In zijn beantwoording van de verschillen
de sprekers merkt de minister van Defensie,
de heer Van Dijk dit aan het adres van
den heer Wiardi Beekman op, dat aan
sociale en cultureele belangen van het volk
geenszins te kort is gedaan.
Met verlies van de onafhankelijk
heid komen sociale en cultureele be-
langen in ernstig gevaar. De minis
ter verwerpt met den meesten na
druk de conclusie van den heer Van
Embden, als zoude een verlaging
van defensie-uitgaven mogelijk en
noodzakelijk zijn. Wanneer ons land
beschikt over een sterk weermacht
apparaat, dan heeft dit inderdaad
precentieve werking, terwijl wij
daarenboven in tijden van gevaar
paraat zijn.
Het heele kabinet beschouwt het de-
fensiebelang als uniek.
N.S.B. en leger.
Komende tot de rede van den heer Van
Vessem, merkt do minister op, dat een aan
tal reserve-officieren, aangesloten bij de
N.S.B., de weermacht heeft verlaten, omdat
deze officieren zelf verklaarden het leger
niet te kunnen steunen.
Spr. vindt geen aanleiding het Nat. Jonge
ren Verbond medewerking te weigeren in
zake het trekkamp. Opname van oudere be
roepsofficieren in het beroepskader is on-
noodig en ongewenscht.
De f 11 millioen voor de groote gezinnen
kunnen niet voor de oud-gepensionneerden
besteed worden.
Grensbeveiliging en oefentijd.
Een 2-jarige oefentijd is niet mogelijk. Er
zou 2 maal zoo veel kazerneruimte moeten
zijn. De kosten zouden f 150 millioen per
jaar meer bedragen.
Spr. verklaart, dat binnenkort
een groote reeks versterkingen aan
de grens zullen worden uitgevoerd,
welke een veelvoud van de gevraag
de 200 kazematten uitmaakt.
Maritieme weermiddelen.
Ofschoon erkennende, dat een paar zware
schepen een belangrijke waarborg zouden
zijn voor de beveiliging van Indië, zal de
minister geen stap verder gaan dan het te
genwoordige vlootplan. Gegevens worden
echter voortdurend verzameld om zoo goed
mogelijk geinformcerd te zijn.
Thans zijn 40 lot 50 grootere cn kleinere
eenheden in aanbouw.
Een slagschip kost f60 tot f70 millioen,
Wanneer 4 slagschepen zouden worden ge
bouwd. zouden exploitatiekosten per jaar
f40 millioen stijgen. In totaal is hier f340
millioen mee gemoeid.
Na korte replieken is de defensie-begroo
ting z.h.st. aangenomen met de aanteeke-
ning „tegen" van den heer Van Embden
(v.d.)
De Pausverkiezing
begint 2 Maart
Het uitbrengen van de stemmen voor het
kiezen van een nieuwen Paus zal Donder
dag 2 Maart beginnen.
Kardinaal Pietro Boetto, de aartsbisschop
van Genua, is gistermorgen naar Rome ver
trokken om deel te nemen aan het conclaaf.