De Marine krijgt
twee volwaardige
kruisers Schepen met een waterver-1
De papieren der Belgische
J
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Proefvaart einde 1941
Nederland erkent
Franco de jure
Dc visscherijkwestie nog
steeds gevaarvol
Hare Majesteit telegrafeert
De Joden moeten
weer bloeden
Onder mijn
oude paraplu
Een begrootingstekort
van 2500 millioea francs
Frankiiik en Engeland
in alles één
Bokswedstrijd
per televisie
Laan, Schagen Tel. 20.
VRIJDAG 24 FEBRUARI 1939. 83e Jaargang. No. 10813.
r Jer KV. Uitg.-Mïf. Rolland» Noord eritworti er»
n*l%n
r
plaatsing van ong. 10.000 ton J
Gelijktijdige aanbouw geeft een besparing van ongeveer drie millioen
Wij vernemen, dat thans een definitieve beslissing is
genomen over den bouw van de twee vervangende krui
sers, welke op het aanbouwplan der Nederlandsche Re
geering staan.
De Regeering heeft één der kruisers in bestelling ge
geven bij de werf Wilton-Fijenoord te Schiedam en de
andere bij de Rottcrdamsche Droogdok Maatschappij.
Beide werven zullen bij den bouw samenwerken,
waardoor kostenbesparing zal worden bereikt.
De machine- en ketelinstallaties zijii besteld bij de
Koninklijke Maatschappij „De Schelde" te Vlissingen. De
electrische installaties zullen worden geleverd door de
Rotterdamsche firma's N.V. Rotterdamsche Electriciteits-
maatschappij v.h. H. Croon en Co. en de N.V. van Rietscho
ten en I-Iouwens.
Het is de bedoeling, dat de éérste kruiser in Septem
ber 1941 en de tweede op het einde van dat jaar voor de
proefvaart gereed zal zijn.
Draaibare catapult
De beide schepen zullen de groot
ste zijn van onze marine. De ton
nage zal 8350 ton bedragen. De
contracteerde snelheid is 33 mijl.
De bewapening zal bestaan uit tien
kanonnen van 15 c.m., twaalf dub-
belmitrailleurs van 40 en acht van
12,7 mm., en zes torpcdolanceer-
buizen in twee groepen van drie
van 53 cm.
Beide schepen zullen beschikken
over een draaibaren catapult en
zullen twee vliegtuigen aan boord
hebben.
De tien kanons van de twee nieu
we kruisers worden geplaatst in
twee tweelingtorens en twee drie
lingtorens.
NU NOG VERVANGING VAN
H.MS. DE RUYTER
De bouw van deze twee kruisers betee
kent geen verrassing voor de Marine. Wel
is men in Marinekringen dankbaar gestemd
dat de regeering met voortvarendheid, de
twee schepen, die eigenlijk gisteren door de
Kamer definitief toegestaan werden, met
een gegund heeft. Men is ook verheugd, dat
men door den bouw van deze schepen uit
de periode van de minima is en dat geen
halve schepen meer aan de marine worden
toegevoegd. Minister Weiter heeft het van de
week nog zoo karakteristiek gezegd: „De
basis van onze redeneering moet niet zijn
het minimum, dat voldoende is".
In hun genre zijn het prachtige projecten,
die in elke marine, ook bij de aanwezigheid
van zwaardere artillerieschepen (slagkrui
sers) ten volle tot hun recht komen.
De bouw van deze kruisers, ter vervan
ging van H. Ms. „Java" en „Sumatra", be
teekent de consequentie van het gewijzigde
vlootplan Deckers, waarin voorzien is in
drie volwaardige kruisers. Indien ook de
derde kruiser, H. Ms. de Ruyter. te zijner
tijd vervangen wordt door een even volwaar
dig schip, als deze kruisers, wordt aan de
eischen van het vlootplan Deckers geheel
voldaan.
De tijdsomstandigheden hebben een groo-
ten stoot gegeven aan de vervroegde ver
vanging van de kruisers „Java en „Suma
tra", Aanvankelijk werd geen haast ge
maakt met de vervanging van deze kruisers
Het vorig jaar kwam op de begrooting een
der nu te bouwen kruisers voor en deze
werd toen door de Kamer toegestaan, om
dat echter een tweede kruiser op de beg roo
ting van 1939 voorkwam, heeft, men de krui
ser van '38 niet eerder gegund, daar het ge
lijktijdig bouwen een besparing van 2 a 3
millioen gulden beteekent.
Het. is voorts om tactische redenen, dat
meerdere schepen van hetzelfde type aan
de weermacht worden toegevoegd,, omdat ze
ln nauwe samenwerking moeten optreden.
De grootte van de schepen, hierboven op
gegeven, beteekent de standaardtonnage. In
voluitgerusten toestand (brandstof, enz.) be
draagt de waterverplaatsing waarschijnlijk
minstens 10.000 ton. Hoewel de snelheid van
de nieuwe kruisers niet zoo groot is als die
van de buitenlandsche kruisers, kan ver
wacht worden, dat de uiterste snelheid eeni-
W mijlen zal liggen boven de gecontrac
teerde snelheid. De gecontracteerde snelheid
zal ook in de tropen kunnen worden volge
houden.
Uitmuntende pantsering.
Bij de beschikbare gewichten is
zeer de nadruk gelegd op een uit
muntende pantsering, zoodat de sche
pen zullen beschikken over een
groot incasseeringsvermogen. waar
bij rekening gehouden is, dat de
pantsering bestand is tegen grana
ten van 20 c.M. Ook is bizondere
aandacht besteed aan de horizon
tale pantsering, in verband met
eventueele luchtaanvallen.
Zie verder volgende pagina.
De regeeringspersdienst deelt mede
dat aan den agent der regeering bij
het bewind van generaal Franco
opdracht is verstrekt, aan dat be
wind mede te deelen, dat het door
de Nederlandsche regeering de jure
wordt erkend als de regeering van
Spanje.
Zuster Boonstra weer
naar Soestdijk
U spreekt met „de moeder van
Beatrix".
Kort voor haar vertrek naar Zwitserland
heeft prinses Juliana zich persoonlijk in ver
binding gesteld met de Haagsche diacones
zuster Trijntje Boonstra om baar uit te noo-
digen wederom als kraamverpleegster naar
Soestdijk te komen.
De prinses belde zuster Boonstra op en
maakte zich bekend als „de moeder van
een eersteling, die u gebakerd hebt". Zuster
Boonstra moest, aldus de Tel., antwoorden,
dat zij reeds vele eerstelingen gebakerd had
en dus nog niet wist, wAke mevrouw haar
dopheide. Het werd liaar; echter volkomen
duidelijk, toen de stem aan de andere zijde
vervolgde: „De moeder van Beatrix".
JAPANRUSLAND.
liet dagblad Kyo Asahi Sjiinboen meldt,
dat de Woensdag te Moscou tusschen den
Japanschen ambassadeur Togo en Litwinof
hervatte besprekingen over de kwestie der
Japansche vischrechten zonder resultaat
zijn gebleven.
Litwinof heeft op een opmerking van den
Japanschen ambassadeur volgens welke Ja
pan zijn vischrechten zou beschermen, ver
klaard, dat een „wegens de visscherijkwes
tie in de Sovjetwateren ontstaan gewapend
conflict nauwelijks te localiseeren zou zijn.
Volgens Domei zijn gisteren de minister
van buitenlandsche zaken en de beide mi
nisters der militaire departementen door
den keizer in audiëntie ontvangen, om ver
slag uit te brengen over politieke en mili
taire kwesties, welke vermoedelijk ook met
de visscherijkwestie verband houden.
Het streven van de „Groninger
Gemeenschap" heelt Haar in
stemming.
De stichting „De Groninger Gemeenschap"
welke beoogt de geestelijke herbewapening
in practijk te brengen, heeft telegrafisch
van Hare Majesteit de Koningin in antwoord
op het Hare Majesteit gezonden telegram,
het volgende telegram ontvangen:
„H.M. de Koningin draagt mij op U Ha
ren dank over te brengen voor het ter ge
legenheid van de eerste bijeenkomst der
„Groninger Gemeenschap" namens zoovele
Groningers gezonden telegram. Met waar
deering heeft Hare Majesteit kennis geno
men van aller voornemen om in saamhoo-
righeid het welzijn der provincie na te stre
ven.
(w.g.) Van Heemstra,
particulier secretaris.
i Vijftien ton ijzer valt omlaag
Goed af geloopen.
Bij het mét een laadboom ophalen van
ongeveer vijftien ton ijzer aan boord van
het. aan de werf der N.V. Koninklijke Maat
schappij „De Schelde" liggende nieuw ge
bouwde motorschip „Balkan" voor den Rot-
terdamschen Lloyd, is een defect aan de
hijsohinrichting ontstaan, waardoor deze
zware vracht van een hoogte van pl.m. tien
meter naar beneden is gevallen.
Het ijzer viel juist op den kant van een
langszij liggende zolderschuit. Op deze zol
derschuit bevonden zich vier arbeiders, van
wie er twee te water werden geslingerd.
Onmiddellijk schoot een motorboot te hulp,
die de drenkelingen redde. Niemand had
letsel bekomen en ook de bedrijfsschade is
gering, zoodat dit ongeluk goed is afgeloo-
pcn.
Al hun kostbaarheden moeten
ingeleverd worden.
Het „Reichsgesetzblatt" van 21 Februari
publiceert een verordening, waarin gezegd
wordt, dat alle Duitsche of statenlooze Jo
den verplicht zijn binnen tweeweken al
hun voorwerpen van goud, zilver en platina
en al hun edelsteenen en paarlen in te le
veren. De inlevering geeft recht op schade
vergoeding volgens de aanwijzingen van
den minister van economische zaken.
Mr. Chamberlain, de dankbetui
gingen beantwoordend, na de re
de, die hij Woensdagavond te
Blackburn gehouden heeft, en
waarop 8000 toehoorder» waren,
zcide:
x\ls iemand vele uren van be
zorgdheid moet doormaken, zooals
ik dat dikwijls doe, is het voor mij
een krachtige aanmoediging eu
een groote steun te weten, dat ik
onder die oude trouwe paraplu
zoo velen van mijn eigen land-
genootcn heb, die met mij geloo-
ven, dat vrede de grootste zegen
is die een land kan ten deel val
len en dat wij dien vrede door
vastberadenheid en volharding
voor ons en de geheele wereld kun
nen verzekeren.
NA EEN UITERST KOELE ONT
VANGST, PLOTSELINGE OMME
KEER.
Zelden zal een regeering zoo koel zijn ont
vangen als de nieuwe regeering Pierlot in
België. De eerste verklaring van het nieu
we kabinet werd in ijzingwekkende stilte
aangehoord. Noch de mededeeling, dat het
begrotingsevenwicht zoo mogelijk gehand
haafd zal worden, noch de mededeeling van
verlaging der staatsuitgaven mei 5 noch
zelfs de verklaring dat het onderwijs gede
centraliseerd zal worden, bracht de afge
vaardigden in beweging.
Deze regeering zou het geen 24 uur kun
nen uithouden, meende men.
Echter plotseling veranderde de stem
ming toen Pierlot aankondigde, een onder
zoek naar de zaak Martens te zullen instel
len. De kans dat het kabinet een meerder
heid zal vinden bij de stemming, welke van
middag over het lot der regeering zal be
slissen. stijgt daardoor belangrijk.
Wat Pierlot's papieren deed stij
gen.
Pierlot verklaarde dan. dat het incident
Martens ernstig is. Het werd op parlement
taire wijze geregeld, dcch sinds eenige da
gen zijn ten nadeele van Martens ernstige
feiten gesignaleerd, dateerena uit den tijd
der bezetting, welke, indien zij waar zou
den blijken, een hatelijk karakter dragen.
De heer Pierlot deelde mede, dat een on
partijdig onderzoek zal worden ingesteld
zonder dat sprake zal zijn van een herha
ling van het proces tegen de activisten. De
regeering is voornemens een onderzoek te
doen instellen in het dossier van het onder
zoek en zal zelf de beslissing nemen. Wan
neer de regeering haar besluit zal hebben
genomen, zal de Kamer eveneens kennis
kunnen nemen van het dossier en zich er
over uitspreken. Pierlot doet een opwekking
op het land het onderzoek in onpartijdig
heid te doen geschieden.
Mochten de aan Martens-ten laste geleg
de feiten spionnage, bezoek aan het Som-
me-front, enz. juist blijken te zijn, dan
zou hij natuurlijk niet als lid van de Ko
ninklijke Vlaamsche Academie gehandhaafd
kunnen worden.
De heer Gutt, minister van Finan
ciën, zeide, dat het deficit op de ge
wone begionting vodr 1938 wordt ge
schat op 1085 millioen, voor 1939
vernacht men een deficit van 353
millioen.
De buitengewone begrooting en de
luchtverdediging voorzien in uitga
ven van drie milliard. Daar de schat
kist over 500 millioen beschikt, zal
dus nog een bedrag van 2500 mill.
moeten worden gevonden.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTt
Verwachting: Zwaar bewolkt tot
betrokken met ©enigen re
gen, zwakke tot matige Z.O.
tot Z.W. of W. wind, weinig
verandering in temperatuur.
schadigd, doch van de opvarenden kreeg
niemand eenig letsel.
Het ongeluk schijnt te moeten worden toe
geschreven aan het feit, dat de machinist
niet, of pas op het laatste oogenblik, heeft
bemerkt, dat het brugsein op onveilig stond
en de brug was geopend. De brugwachter,
die zag, wat er ging gebeuren, trachtte den
machinist nog te waarschuwen, doch tever
geefs.
Rangeermotor tuimelt op tjalk
Door openstaande spoorbrug ge
reden.
Gistermiddag omstreeks drie uur is nabij
het station MeedenMuntendam een rangee-
rende locomotor door de opengedraaide
spoorbrug over een der kanalen aldaar ge
reden, in de diepte gestort en terecht ge
komen boven op een passeerende tjalk van
den schipper J. Amerika, welke op weg was
van Veendam naar Winschoten. De machi
nist wist nog tijdig van den locomotor te
springen en zich aldus in veiligheid te stel
len. Het dek van het schip werd zwaar be-
Er is geen enkel voorbehoud voor
do samenwerking tusschen beide
landen.
LORD HALIFAX SPREEKT IN
HET HOOGERHUIS.
Dat Engeland en Frankrijk het thans in
alles eens zijn, zonder eenig voorbehoud,
heeft Lord Halifax gisteren in het Hooger-
huis duidelijk doen blijken. In antwoord op
een desbetreffende vraag van een Labour-
lid zeide Halifax:
Het zou een groote dwaling zijn te veronder
stellen, dat eenigerlei onuitgesproken voor
behoud van eenigerlei aard gepaard ging
met Chamberlains woorden betreffende de
solidariteit met Frankrijk.
Die verklaring was duidelijk en ondubbel
zinnig.
ITALIë EN FRANKRIJK.
Ten aanzien van Italië en Frankrijk zeide
Halifax, dat noch de Fransche, noch de Ita-
liaansche regeeringen getoond hebben, ver
langend te zijn naar de bemiddeling van
een derde partij en natuurlijk kan niets van
dien aard verwacht worden, tenzij en totdat
beide partijen dit wenschen. In feite heeft
overigens op dit oogenblik de Italiaansche
regeering nog niet formeel aangeduid wat
naar haar meening de nauwkeurige punten
zijn van geschil tusschen Italië en Frank
rijk.
Wat nu verder de Britsdhe houding te
genover die alles betreft, zoo ging Halifax
ten slotte verder, voor zoo ver wij daartoe
in staat zijn moesten wij wenschen, dat onz©
gedachten dichter naderden tot die van an
dere regeeringen, hoe die ook mogen zijn,
welke zich zouden willen aansluiten bij ons
in die politiek van afschaffing van den ooi-
log als instrument der nationale politiek.
Dat wil niet zeggen, dat de menschen in dit
land of Frankrijk zich er van zouden weer
houden om met geweld weerstand te bieden
tegen iedere bedreiging van hun leven of
onafhankelijkheid.
De Spaansche kwestie.
Halifax verdedigde zich tegen een uitla
ting van Labour als zou de niet-inmengings
politiek verantwoordelijk zijn geweest voor
het opofferen van het Spaansche volk aan
de handhaving van den Europeeschen vrede
aangezien het duidelijk is, dat niets van
dien aard voor goedgegrond gehouden kan
worden, tenzij men de stelling goedgegrond
acht, dat wanneer alle Europeesche naties
geintervenieerd hadden het lijden van het
Spaansche volk geringer zou zijn geweest.
Deze indrukwekkende gevechtswagen is
t« Berlijn
thans op de groote autotentoonstelling
te zieiH
Londensche bioscoopbezoekers
worden onthaald, op het laatste
snufje der techniek.
Gisteravond heeft in twee groote biosco
pen in Londens West End een televisie—uit
zending plaatsgehad van een bokswedstrijd
welke door Boon en Danehar in de Har-
ringay Arena te Londen werd gehouden.
Tegelijkertijd konden de Londcnaars, die
zelf een televisie-ontvanger bezitten en dat
zijn er al heel wat, in hun hui ska mier den
bokswedstrijd volgen. Het spreekt vanzelf
dat de Britisch Broadcasting Corp (B.B.C.)
haar toestemming aan de televisie-uitzen
ding moest hechten. Door een overeenkomst
met de onderneming van beide bioscopen,
waarbij de zeer hooge uitzendingskosten
voor rekening der filmtheaters kwamen kon
de vertooning gisteravond plaats hebben.
Waarschijnlijk zullen in de toekomst de
bezoekers van nog cenige tientallen andere
bioscopen in de Engelsohe hoofdstad van
eoa televisie-journaal kunnen genieten.
