5 Hm
politieke
beteekenis
'flltt.
Agitatie in Polen krijgt
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Balans van
Ciano's bezoek
Engeland in een
moeilijk parket
Engeland en Frankrijk
erkennen Franco
Tuinbouwexporteurs
eischen recht
hee
t R.K
sembli
envoi
wijze
mede
„in de
Schoii'
van
woor-
Mevr;
i voor-
was,
tc" en
num-
amen.
had,
werd
Daan
ocicn,
nog
cn i
an dc
de
Wie-
ai den
szins
schil'
onte,
der
,Bur-
'digd
1 op
Bur
ing",
Chr.
ii»g.
roor-
van
slag
•ger-
tcr-
zij
!SUl-
Vrij-
en
ge-
een
vcr-
Laan, Schagen. Tel. 20.
PINSDAG 28 FEBRUARI 1939. 83e Jaargang. No. 10816.
Uilgove det N.V. Uitg.-Mi" „'Hohoech Noorderi-wor*er-
Nieuwe incidenten
in Polen en Dantzig
HET BEZOEK VAN CIANO
VERHINDERT DUITSCHLAND
ZICH UIT TE SPREKEN.
HET NEEMT EEN EN ANDER
„GELATEN" OP.
Polen staat thans in het brandpunt
van de algemeene belangstelling.
De studentendemonstraties tegen
Duitschland wegens onvriendelijke
behandeling van Poolsche studenten
in Dantzig krijgen een politiek ka
rakter. Waar echter de betoogingen
samen vallen met het bezoek van
den Italiaanschen minister Ciano
aan Polen, is het voor Duitschland
zeer moeilijk zich over de agitatie
uit te laten, daar de Poolsch-Italiaan-
sche betrekkingen immer zeer harte
lijk zijn. Het heeft tot dusverre dan
ook officieel gezwegen en ondertus-
schen neemt het verzet in Polen
steeds scherper vormen aan, ter
wijl de Duitsche contra-actie in
Dantzig eveneens onverminderd
voortduurt.
ïin-
i
.L.t
-30,
8-
ed-
bo-
Betoogingen tegen Beek.
De studenten der universiteit in KraJiau
hebben een stoet georganiseerd, die een pop
mededroeg, welke Beek voorstelde, die een
kjeinen I-Iitler op zijn schouder droeg, wel
ke hem iets in het oor fluisterde. De stoet
wilde naar het Duitsche consulaat trekken,
doch werd door de politie tegengehouden.
Vijandige kreten tegen den minister van
buitenlandsche zaken werden gedurende
ongeveer twee uur uitgeschreeuwd.
In Posen zijn opnieuw ruiten ingeslagen
en Duitsche zaken vernield. De Poolsche
politie heeft maatregelen genomen om ieder
nieuw 'incident te voorkomen. Het, deel der
straat, waar de Duitsche ambassade staat,
is afgezet, door agenten, die geen enkele
vreemde auto de straat laten passeeren.
Te Dantzig nieuwe incidenten.
Te Warschau is verklaard dat Poolsche
studenten te Dantzig zijn aangevallen door
geüniformeerde Duitschers.
Wanneer de Dantzigschc autoriteiten niet
tussehenbeide komen tot herstel van de
orde, zal Polen verplicht zijn tot een pas
sende tegenactie over te gaan. De Poolsche
regeering heeft tevens verzocht de colleges
aan de Polytechnische school te onderbre
ken, later heeft zij zelfs sluiting van de
school geëischt.
De vice-president, van den Dantziger se
naat Huth heeft een vertegenwoordiger van
het commissariaat-generaal van Polen een
verbale nota overtuigd, waarin de regeering
van Dantzig er bij de Poolsche regeering
op aandringt, haar afkeuring uit tc spreken
over dc door leden der Poolsche studenten
organisatie Bratnia Pomoc te Dantzig aan
genomen resolutie, welke in de Poolsche
pers is gepubliceerd, ten einde daardoor de
ia de betrekking van goede buurschap tus
schen beide staten ingetreden spanning weg
te nemen.
Havas verneemt uit Duitsche bron in
Warschau, dat den vier Poolschen studen
ten in Dantzig een boete is opgelegd van
120 Dantzigsche guldens wegens verzet aan
de autoriteiten.
Het kaartje geeft Polen weer, ingedeeld
ia provincies, de plaatsen alwaar massa
bijeenkomsten gehouden werden, zijn met
een zwart blokje aangegeven.
Ter vergemakkelijking geven wij van som
avige plaatsen de Poolsche benamingen, om
dat deze wel eens gebezigd worden. Gdin-
Ren (Gdynia, Posen (Poznan) Torn (Torun,)
Krakau (ICrakow) Lemiberg (Lwow) Brom
berg (Bydgoszoz) Wilna (Wilno)
Verder overziet men Polen 's grenzen,
even eens Oost P rui zen dat als een enclave
tusschen de Poolsche corridor en de Vrij
staat Danzig gelegen is.
Perscommentaren.
Op vorzichtige wijze begint de Duitsche
Pers thans over de demonstraties te schrij
ven. Duitschland heeft er „gelaten" kennis
van genomen zegt men. Met voldoening
neemt men kennis van de verontschuldi
gingen der Poolsche regeering.
Duitschland en Polen, d.w.z. niet slechts
een van beide naties, hebben er in ieder
geval een welgemotiveerd belang bij, dat
hun politiek, die door vooruitziende staats
lieden ten bate van hun landen werd inge
leid, niet wordt doorkruist door onverant
woordelijke of onrijpe vredeverstoorders,
doch wordt voortgezet, niet om te misluk
ken door moeilijkheden, welke zeer zeker
bestaan, doch om deze te overwinnen en op
te lossen.
Besprekingen begonnen.
Van semi-officicele zijde wordt medegedeeld,
de heden begonnen besprekingen tusscher
vertegenwoordigers der Duitsche en Pool
sche regeeringen over problemen der behan
deling van de wederzijdsche volksgroepen
worden gevoerd op den grondslag van dc
Duitseh-Poolsche minderhedenverklaring van
5 Novcrmiber 1937, die, zooals men weet, ten
doel had op het gebied der nationaliteiten
kwesties een ontspanning tot stand tc
brengen en daarmede de Duitsch-Poolsclie
overeensteramingspolitiek te dienen.
Polens vriendschap met Frank
rijk geen instrument tegen de
In de Giornale dllalia maakt Gayda de
balans op van het Italiaansche bezoek aan
Polen. Hij legt cr in een brief uit Warschau
allereerst den nadruk op, dat de besprekin
gen, welke gevoerd zijn zonder dat cr voor
af een program voor was opgemaakt, ten
volle haar doel hebben bereikt, n.1. klaar
heid te brengen in de betrekkingen tusschen
de Poolsche politiek en de as-mogendheden
met het oog vooral op de snelle en onzekere
evolutie van den Europeeschen toestand mei
haar groote problemen van de Italiaansche
en de Duitsche eischen en op de nieuwe po
litieke en economische regeling van het Do
naugebied na de gebeurtenissen van verle
den jaar.
De besprekingen hQbbcn de vriendschap
pelijke houding en het begrip van Polen
bevestigd ten aanzien van wezen, doel en
middelen van dc politiek van de as Rome
Berlijn.
Dit beteekent dat clc regeering van
Warschau, hoewel trouw blijvend
aan haar verbond met Frankrijk,
weigert er een instrument van te
maken, gericht tegen de rechtmati
ge belangen van Duitschland en
Italië.
De waarde van de resultaten van dc be
sprekingen te Warschau, zal, aldus Gayda,
ten slotte, heter kunnen worden gewaar
deerd in den loop van de aanstaande ont
wikkeling van de Europeesche gebeurtenis
sen
JODEN WEIGEREN DE BRIT-
SCHE VOORSTELLEN INZAKE
PAEESTINA TE AANVAAR
DEN.
Amerika steunt de
Joodsche eischen
Engeland staat ten aanzien van
de Palestijnsche kwestie thans tus
schen twee vuren. De brief van Ibn
Saoed, heeft de balans ten gunste
van de Arabieren doen overslaan,
zoodat wij gisteren konden berichten
dat Engeland een onafhankelijk
Palestina wilde met gewaarborgde
rechten voor de Joodsche minder
heid. Amerika schijnt het hier lang
niet mee eens te zijn en dringt aan
op eerbiediging van 't beginsel van
het Joodsche Nationaal Tehuis.
Wat zal Engeland thans doen?
De Joden hebben medegedeeld, dat
de Britschc voorstellen geen grond
slag vormen voor verdere onderhan
delingen.
Hoewel het Britsch-Amerikaansche ver
drag van December 1934 uitsluitend ten
doel heeft de rechten der Amerikaansche
burgers in Palestina te waarborgen, is het
duidelijk, zoo doet men uitkomen, in poli
tieke kringen, dat de Britsche regeering
noodzakelijk rekening moet houden met. de
opinie in de Vereenigde Staten bij de gehce-
Binnenkort benoeming van am
bassadeurs.
LINKSCHE REGEERING IN SPAN
JE VRAAGT LONDEN HULP UIT
VREES VOOR WRAAK.
Alles gereed voor den
intocht te Madrid
De Fransche ministerraad heeft met
algemeene stemmen besloten, de re
geering van Franco de jure te er
kennen.
Inmiddels heeft, naar Reuter seint,
in het Engelsche lagerhuis de En-
gelsche premier medegedeeld, dat
ook de Britsche regeering besloten
heeft het bewind van Franco de jure
te erkennen.
Gejuich en gejoel!
In de motiveering van het Britsche besluit
verklaarde Chamberlain o.m. het volgende:
Zelfs wanneer de repuhlikeinsche strijd
krachten in den zuidelijken sector eenig ver
toon van tegenstand zouden blijven bieden,
is het aan geen twijfel onderhevig, dat het
hier een laatste fazc van den strijd zou be
treffen, waarvan slechts verder verlies aan
menschenlevens het gevolg zou kunnen
zijn.
Franco triumphator.
De Britsche regeering. aldus Chamberlain
heeft met voldoening kennis genomen van
Franco's openlijke verklaringen, volgens
welke hij cn zijn regeering vastbesloten zijn
de traditioneele onafhankelijkheid van Span
je te verzekeren en slechts maatregelen te
nemen tegen degenen, die van crimineele
delicten beschuldigd worden.
De verklaring van Chamberlain werd door
de meerderheid niet gejuich dor de opposi
tie met gejoel, en kreten als „schande" ont
vangen.
Totdat een vaste ambassadeur bi.j de re-
geering van Franco benoemd is zal Hodgson
als zaakgelastigde optreden.
Voor de Fransche Ministerraad begon,
hadden Bérard en Bonnet een langdurig
onderhoud. Bérard heeft na de zitting ont
kend de nieuwe ambassadeur te Burgos te
zijn. Hij verklaarde alleen, dat het te Bur
gos zeer koud was, doch dat hij den indruk
heeft, dat de betrekkingen tusschen Frank
rijk en Spanje in ed toekomst warm kunnen
zijn, waartoe zonder twijfel de stemming in
de Kamer veel heeft bijgedragen.
En nu Amerika nog
Washington bestudeert thans de moge
lijkheid Franco te erkennen.
Naar in welingelichte kringen vernomen
wordt, zijn er twee redenen waarom de Ver
eenigde Staten waarschijnlijk niet al te
veel haast zullen maken met het erkennen
van Franco. De eerste is, dat Washington
met belangstelling afwacht, welke politiek
Franco zal volgen ten aanzien van dc lan
den, die door cultureele banden met Spanje
verbonden zijn.
Iedere poging van het nieuwe Spanje, in
Zuid-Amerika fascistische propaganda te
gaan voeren, zou op verzet van de zijde der
Vereenigde Staten stuiten.
De tweede reden is, dat de regeering der
Vereenigde Statten met belangstelling af
wacht, hoe Franco zijn overwonnen landslie
den behandelt. Men hoopt, dat Spanje aan
een tijdperk van gewelddadigcn wederop
bouw zal ontsnappen, doch als het mocht
komen tot bloedige wraaknemingen tegen
de repuhlikeinsche leiders en partijgangers,
zou er hier een krachtige strooming zijn voor
het achterwege laten van de erkenning.
Linksche regeering vraagt Lon
den hnlp.
De Spaansche repuhlikeinsche autoriteiten
hebben zich, naar Reuter verneemt, tot de
Britsche regeering gewend met het oog op
de mogelijkheid van vergeldingsmaatregelen
van de zijde van Franco in geval van een
overgave aan de nationalisten.
Union radio deelt mede, dat het comité
van het volksfront, dat vertegenwoordigers
omvat van de repuhlikeinsche linkerzijde,
de communistische partij, de C.N.T., de an
archistische federatie en de U.G.T.. bijeen is
gekomen om den toestand te bestudecren.
Besloten werd een delegatie naar Negrin te
zenden. Men weet niet welke besluiten ge
nomen zijn.
Naar in militaire kringen te Burgos ver
luidt, heeft de rechtsche legerleiding den in
tocht in Madrid tot in alle détails voorbe
reid. Colonnes met levensmiddelen zijn tot
dicht bij Madrid aangekomen. Voorts wer
den in het land achter het front groote col
lectes gehouden voor de verzorging van
de bevolking van Madrid, wanneer de recht-
schen de macht zullen hebben overgenomen.
Steun door de tuinders misbruikt?
„Eén man beslist over de levens
belangen van den exporthandeL"
Gistermiddag kwam de Alg. Ned. Bond
van Fruit-, Groenten- en Aardappelen-expor
tours in jaarvergadering te 's Gravènhage
bijeen. Na het huishoudelijk gedeelte, sprak
de secretaris, irir. Lttc Schenderling, over
„Onze taak voor-1939".
Spr. herinnert aan de verjaarde verplich
tingen, waaraan dc export handel is onder
worpen door de maatregelen, ten behoeve
van land- en tuinbouw genomen. Den ex
porteurs is de verplichting opgelegd aan
gesloten te zijn hij de Ned. Groenten- en
Fruitcentrale. Daar wij als bedrijfsgenooten
zijn ingeschakeld, aldus spr.. wenschen wij
ook als bedrijfsgenooten volledige mede
zeggenschap. Er zijn weinig takken van
handel, die reeds aan zoo vergaande orde
ning zijn onderworpen. Al deze lasten zijn
door ons gedragen ten behoeve van de pro
ducenten, wij erkennen de noodzakelijkheid
BRITSCHE OORLOGSBODEMS
DWAHQiRBElDS RAMPEN
ONRUST GEBIEDEN
OLIE PIJPLEIDING
ACRE KAATSEN WAAR DE MEESTE
le oplossing van het Palestijnsche Drobleem.
Het Engelsch-Joodsohe onderhoud in klein
comité van heden zal in staat stellen tot
een discrete bespreking van de mogelijke
wijzigingen in de Engelsche voorstellen.
De Amerikaansche ambassadeur Kenne-
dy moet in een en ander thans een leidende
rol hebben gespeeld. Hij heeft Ilalifax be
zocht. Officieele mededeelingen zijn even
wel niet verstrekt.
Ernstige incidenten in Palestina.
Als gevolg van de aangekondigde Brit
sche voorstellen heeft Mac Donald in het
Lagerhuis verzocht geen verdere gevolg
trekkingen te maken en het oordeel op te
schorten.
Macdonald gaf de verzekering, dat de
Palestijnsche politiek niet kan worden ge
wijzigd, voor het Lagerhuis zijn goedkeuring
daaraan had gehecht.
Wat nu de incidenten betreft, wordt uit
Jeruzalem meegedeeld, dat deze door de pu
blieke opinie algemeen aan extremistische
joodsche kringen worden toegeschreven.
Acht zionisten zijn gearresteerd. Onder de
Joden heerscht algemeene ontstemming.
De diepe geschillen, die de rechtsche re
visionisten van Jabotinski, de arbeidersor
ganisaties van Katznelson en de gematigde
richting van Weizmann gescheiden houden,
'verdwijnen om plaats te maken voor een
gemeenschappelijke strijdorganisatie tegen
ieder plan, dat het beginsel van het Jood
sche nationale tehuis en de voorwaarden
waaronder het Engelsche mandaat wordt
uitgeoefend, aantast.
Bomaanslagen te Haifa en Je
ruzalem.
Te Haifa en Jeruzalem zijn bomaanslagen
gepleegd, waarbij talrijke dooden zijn ge
vallen.
Na het ontploffen van de bom op de markt
van Jeruzalem, bood deze plaats een afgrij
selijk aanzien. De groote hoeveelheid groen
ten, waaronder de bom verborgen lag. was
oorzaak, dat niet veel meer dooden zijn te
betreuren. Bij de ontploffing werden groente
en menschelijke lichaamsdeelen naar alle
kanten in het rond geslingerd. Politie en
militairen hebben de markt afgesloten en
stellen thans een onderzoek in.
Uit het kaartje blijkt, hoe de Engelsche
regeering het land Palestina met drasti
sche maatregelen in foom moet. houden.
Men overziet de onrust gebieden, alwaar
nog steeds botsingen tusschen Arabieren en
Joden plaats vinden. In de onderlijnde plaat-
n vonden de meeste overvallen .plaats.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT:
Verwachting: Zwaar bewolkt tot
betrokken met eenigen re
gen, matige tot krachtigen
Z.' tot W. wind, iets kouder.
en billijkheid van vele maatregelen. Wij
hebben dan ook echter recht op een behoor
lijk gewaarborgde rechtspositie.
De verhouding tot den Centrale.
Hoewel de exporthandel vertegenwoordigd
is, in het bestuur der Ned. Groenten- en
Fruitcentrale, ligt het zwaartepunt nu een
maal bij het dagelijksch bestuur. Het be
stuur heeft op het nemen van besluiten geen
invloed.
Zelfs is de ontwikkeling nog ver
der gegaan, doordat bij enkele be
stuursbesluiten het dagelijksch be
stuur der Ned. Groenten- en Fruit
centrale zijn bevoegdheid aan den
voorzitter heeft gedelegeerd,, zoodat
over de levensbelangen van den ex
porthandel wordt beslist door één
man. Deze ontwikeling is, gezien
uit het gezichtspunt van de rechts
positie van onzen exporthandel, zeer
onbevredigend en uiterst bedenke
lijk.
Tenslotte behandelde spr. de moeilijkheden
waarmede de tuinbouw nog altijd worstelt.
Spr. wekte zijn hoorders op tot. een ruim
begrip voor de nooden van den tuinbouw.
Wij zijn, aldus mr. Schenderling, onzer
zijds gaarne bereid met den tuinbouw sa
men te overwegen, wat gedaan kan worden.
Exporteur draagt volle risico.
Men kan de positie van den handel niet
vergelijken met den toestand van hen, die
ervan verzekerd #ijn, dat de regeering
bijspringt.. De exporteur draagt het volle
risico, dat niemand van hem overneemt
In dit verband wees spr. op de circulaire
van het Centraal Bureau voor de Veilingen,
welke ongerustheid onder de tuinders heeft
gewekt.
De voorstelling, als zou het Centraal Bu
reau met de campagne voor tomatensoep
zooveel succes hebben gehad, is eenïgszins
onjuist, daar de regeering er achter stond.
Spr. heeft de overtuiging, dat dit inzicht
door de verantwoordelijke leiders van den
tuinbouw gedeeld wordt.
„Dat nemen wij niet!"
Er schijnen echter sommigen te zijn, die
van de gelegenheid, dat dc tuinljouw ieder
jaar met ettelijke millioenen door de regee
ring gesteund wordt en de handel aan
handen en voelen gebonden is gebruik
willen maken om den handel van zijn
plaats te verdringen door den export ge
deeltelijk zelf ter hand te nemen.
Spr. zou hen daar groot gelijk in geven
als de handel in zijn taak te kort schoot.
Maar waar dit geenszins het geval is, zegt
spr.: ,Dat nemen wij niet."
Tenslotte hield snr. een krachtig pleidooi
voor samenwerking op basis van gelijkheid
met den tuinbouw.
Debat.
Bij dc op deze rede volgende bespreking,
ging er een stem op voor verruiming van
den export, naar Duitschland. Deze zou van
groot belang zijn voor dc Nederlandsche
exporteurs. Enkele aanwezigen waren van
meening, dat men van samenwerking mot
het Centraal Bureau voor de Veilingen niet.
veel venvachten kan. Men moest zich met
man en macht verzetten tegen de eischen
van dat bureau.
Mr. Luc Schenderling .was het hiermede
eens, wanneer er mee bedoeld werd, dat de
veilingorganisaties zich hebben begeven op
een terrein, waar zij niet thuis bchooren.
Doch in zekeren zin hebben de exporteurs
dit zelf in de hand gewerkt, daar zij zich
alvorens zich te organiseeren, geregeld tot
dat bureau wenden. Een strijdhouding acht
te spr. niet noodig, zelfs schadelijk.
In de oogen van regeering en in de pu
blieke opinie zou dc bond dan bij voorbaat
het pleit verloren hebben. Men moet niet
te hard van stapel loopen en alles doen,
om den bond sterk te maken.
ïlo&Mn
Van Klaveren bokst te Berlijn
Tegen Josef Bcssclmann.
Naar wij vernemen, zijn de contracten
geteekend voor een match tusschen Josef
Besselman, den middengewichtkampioen
van Duitschland, en Beb van Klaveren
welke ontmoeting op Donderdag 9 Maart
a s t® Berlijn in het Sportpaleis is vastge
steld.
De wedstrijd is bepalad op 12 ronden van
3 minuten. Het initiatief voor deze match
is van Duitsche zijde uitgegaan.
