C 1*1*0 Ul*< lilt
Duitsch protectoraat over
Tsjecho-SIowakije
Proclamatie van Hitier
.De Duitschers
bezetten Bohemen
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
KavpathenOekraïne
onafhankelijk
Jcden komen niet onder
Arabische overheersching
Nationale Verdedigingsraad
wenscht spoedigen vrede
Duitschland op marsch
Zal Engeland in oorlogstijd
Nederland helpen?
Minister inoet elk ontslag
goedkeuren
Eeuwenoud kasteel
in lichterlaaie
Het Belgische elftal
samengesteld
Laan, Schagen. Tel. 20.
WOENSDAG 15 MAART 1939. 83e Jaargang. No. 10829.
uitgave <Je» KV. Uitg.-Mif „Rollondt NoordeffcwoHier"
Dr. Hacka, de Tsjechische Staatspresident en zijn mi
nister van buitenlandsche zaken, Chwalkowsky, hebben
gisteren te Berlijn een bezoek aan Hitier gebracht. Als
hoofd van een bevrienden staat werd Dr. Hacha met alle
.verschuldigde eerbewijzen ontvangen.
Volgens zeer betrouwbare inlichtingen zijn de Tsje
chen met het officieele verzoek bij Hitier gekomen, dat het
Derde Rijk het protectoraat over het Tsjechische deel der
republiek moge aanvaarden.
Het feit, dat hedenmorgen vroeg geregelde Duitsclie
troepen de grens van Bohemen hebben overschreden en
de Tsjechische troepen ontwapenen, kan als bewijs die
nen, dat Hitier op het Tsjechische verzoek is ingegaan.
Waar ook Slowakije een beroep op den Führer heeft
gedaan, mag worden aangenomen, dat tusschen Duitsch-
land en Tsjecho-SIowakije een tolunie en munteenheid
zal tot stand komen en dus practisch de Tsjecho-Slowaak-
sche staat in het Duitsche Rijk zal opgaan.
De Tsjechische weermacht zal worden vervangen door
Duitsche soldaten.
Een twistpunt blijft nog het overblijvende deel, nl.
Roethenië of wel Karpaten-Oekraine, dat de onafhankelijk
heid eveneens heeft uitgeroepen, maar nóch economisch,
nóch militair als zelfstandige staat kan blijven bestaan.
Hier stooten echter de Duitsche belangen, welke dit
landje als opmarschgebied naar de rijke Russische Oe-
kraine verlangen, tegen de Poolsch-Hongaarsch-Roemeen-
sche wenschen, welke landen zeer ongaarne de machtige
Duitscher zoo ver in Oost-Europa zien doordringen.
In de afgeloopen dagen is weer historie
gemaakt en heeft zich het ontbindingspro
ces voortgezet van Masarijk's trotsche schep
ping, de vercenigde Slavische broedervol
ken, der Tsjechen, Slowaken en Roethenen
in één staat.
Het ziet er op dit oogenblik niet naar uit,
dat deze schokkende gebeurtenissen aan
leiding zullen geven tot tusschenkomst van
de Westersche democratiën.
Engeland heeft, bij monde van Chamber-
lain, reeds verklaard, niet te zullen inter-
venieeren en Frankrijk zwijgt in alle talen.
Het groote vraagteeken in een „vredelie
vende" oplossing is op dit oogenblik nog de
houding van Polen en Hongarije.
Zooais elders in dit nummer gemeld heeft
Boedapest zeer verstrekkende eischen aan
Praag gesteld ten aanzien van de Karpathen
Oekraine en schijnen Hongaarsche troepen
reeds een aantal dorpen in Roethenië te heb
ben bezet.
Zelfs komen berichten uit Polen, dat men
daar voorbereidingen treft om de Honga
ren aan de Poolsche grens hartelijk welkom
te heeten.
Dus toch een PoolschHongaarsche grens!
Deze berichten, welke een ver doordrin
gen van de Hongaren in Karpaten Oekraine
veronderstellen, worden echter door Boeda
pest ten stelligste tegengesproken.
Blijkbaar houdt Hongarije bij zijn plannen
nog terdege rekening met de wenschen van
Berlijn, temeer omdat Italië zich strikt af
zijdig houdt.
(Zie verder volgende blz.)
Groot Chineesch tegenoffensief
op komst
Japanners schieten vijftig vijan
delijke vliegtuigen neer
Na een belangrijke militaire conferentie
heeft gisteren een Chineesch bevelhebber
verklaard, dat een Chineesch tegenoffen
sief op groote schaal ophanden is. Hij
weigerde bijzonderheden bekend te maken,
doch zeide, dat een zeker punt gebruikt
zal worden als centrale basis en dat twee
andere punten de bases zullen vormen
voor de beide vleugels in een breede flank
beweging.
Chineesche opperbevelhebber ge
wond. 50 Chineesche vliegtui
gen neergeschoten.
Generaal Tsjeng Tsjien, de opperbevel
hebber der Chineesche troepen in het N.-
Westen van China, is bij een Japanschen
luchtaanval op Lantsjau, de hoofdstad van
de provincie Kansoe, gewond. Bij deze ge
legenheid schoten de Japanneezen ruim 50
Chineesche toestellen neer. De toestand van
den generaal is niet ernstig.
Langer werktijd voor den
Duitschen mijnwerker
Het vierjaarplan eischt verhoog
de steenkoolproductie.
De lasthebber voor het vierjarenplan, ge-
neraal-veldmaarschalk Göring, heeft een ver
ordening uitgevaardigd betreffende de ver
grooting van de productie en het loon in
de mijnen. Daarin wordt o.m. gezegd: Voor
de wéerbaarmaking van het Duitsche volk
en de uitvoering van het vierjarenplan, moet
de productie der mijnen belangrijk vergroot
worden. De nieuwe verordening moet daar
voor de voorwaarden scheppen. De werktijd
voor de ploegen der onder den grond wer
kende arbeiders wordt derhalve met 45 mi
nuten, doch niet boven de 8 uur, verlengd.
Voor dit meerdere werk wordt een toeslag
van 25 betaald. De dagelijksche arbeidstijd
ijer boven den grond werkende arbeiders
wordt verlengd in overeenstemming met de
behoeften van het bedrijf. De toelaatbare
maximale arbeidstijd mag echter niet wor
den overschreden. Ook hiervoor wordt een
toeslag van 25 voor meerdere arbeid be
taald. Wanneer onveryvStM meer werk moet
worden verricht, moet de ondernemer zorg
dragen voor de noodige levensmiddelen voor
het personeel.
Engeland staat niet toe het Jood-
sche Nationaal Tehuis te liquidee
ren. Verklaring van Chamberlain.
Hedenmiddag om vier uur is een bijeen
komst der Arabische delegaties belegd, waar
in de Britsche regeering de conclusies zal
voorleggen, welke het resultaat zijn der be
sprekingen van de laatste vijf weken aan
gaande het Palestijnsche vraagstuk.
Voor hetzelfde doel zal vanavond om ne
gen uur een bijeenkomst worden gehouden
met de Joodsche delegatie.
Verwacht wordt, dat de definitieve beslui
ten hedenmorgen aan het kabinet, dat dan
in zijn wekelijksche vergadering bijeenkomt,
zullen worden voorgelegd. Prof. Weizmann
heeft gisteravond een bezoek gebracht aan
Chamberlain.
Deputatie van Lagerhuisleden
door Chamberlain ontvangen.
Een deputatie van Lagerhuisledcn van
alle partijen, w.o. Lloyd Gcorge heeft Maan
dagavond een bezoek aan Chamberlain en
Mac Donald gebracht. Zij hoopten, dat de
regeering de politiek belichaamd in de Bal-
fourverklaring niet zou laten varen, ten zij
de beginselen van het mandaat zullen blij
ven voortbestaan en de groei van het Jood
sche nationaal tehuis zal zijn gewaarborgd.
Naar verluidt heeft Chamberlain de de
putatie de verzekering gegeven, dat de re
geering niet heeft toegestaan het Joodsch
Nationaal Tehuis te liquideeren en niet
overweegt de Joden onder Arabische over
heersching te plaatsen.
Valencia en omgeving gebombar
deerd Frankrijk neemt maat
regelen voor een snelle repatri-
eering der vluchtelingen.
Uit Madrid wordt gemeld, dat Uni-
on-Radio een verklaring van kolo
nel Casado heeft uitgezonden, waar
in wordt gezegd, dat de Nationale
Verdedigingsraad, na de communis
tische beweging den kop te hebben
ingedrukt, arbeidt om zoo spoedig
mogelijk het verlangen van de ge-
lieele natie te verwezenlijken!
Het verkrijgen van een duurzaam
waardigen en vruchtdragenden Vre
de.
Luchtbombardementen eischen
slachtoffers.
Gisterochtend is de omgeving van Valen
cia uit de lucht gebombardeerd, waarbij
eenige bommen terecht kwamen in het
plaatsje Afueras, waar een krankzinnigen
gesticht werd getroffen. Hierbij werden 12
personen gedood en meer dan 20 gewond.
Een tiental Savoia-vlicgtuigen bombar
deerden bovendien de haven van Valencia
en dc omringende wijken. Vijftien burgers
werden gedood en dertig gewond.
Het opperbevel van het Duitsche leger
heeft medegedeeld, dat de Duitsche troepen
onder commando van den generaal der in
fanterie Blaskowitz en den generaal der in
fanterie List vanochtend vroeg de Duitsch-
Tsjeohische grens hebben overschreden en
zich op marsch bevinden naar het voor he
den gestelde doel in Bohemen en Moravië.
Reeds gisteravond hebben afdeelingen van
het leger en van de „Leibstandarte Adolf
Hitier" Maehrisch Ostrau en Witkowitz be
zet.
Escadrilles van de Duitsche luchtmacht
onder leiding van de generaals der vliegers
Kesselring en Sperrle en luitenant-generaal
Loehr, zijn tegelijkertijd de grens gepas
seerd.
Dit nummer bevat 12 pagina's
„Betalingen op. de rekening
van Muenchen."
Lees Smith (Labour-oppositie) heeft de
debatten over de Engelsche legerbegrooting
geopend en verklaard, dat het zeer wel dui
delijk is, dat wanneer zich een crisis voor
doet, er geen tijd is voor een langdurige be
raadslaging over de definitieve politiek.
Na gesproken te hebben over Scan
dinavië en Nederland, zeide Lees
Smith dat er andere landen zijn,
wier bestaan in gevaar wordt ge
bracht en tevens landen, die van
groote beteekenis zijn voor Groot-
Brittannië.
Het is volgens Lees Smith de plicht
van de Britsche vertegenwoordigers
zorg te dragen voor deze landen als
of zij onder hun eigen verantwoor
delijkheid vallen.
Compliment van Churchill.
Ghurchill prees de regeering voor de ver
klaring, dat het de plicht van het land is
onmiddellijk negentien divisies te verschaf
fen voor algemoonon dienst over zee, indien
een dergelijke stap noodzakelijk zou zijn.
Churchill noemde dit een belangrijke ver
klaring en zeide, dat het Iïuis zelden iet?
zoo belangrijks heeft hooren verklaren door
net dep. van landsverdediging. Iedereen, al-
flus Churchill, kan er de verklaring van
zien. Het is de eerste betaling op de reke
ning van Muenchen.
„Ik wenschte, dat ik kon denken, dat het
de laatste betaling dezer rekening was, doch
ik ben bang, dat verdere wissels, jaar na
jaar en maandna maand gedurende een
groot deel van ons leven zullen worden ge
trokken."
Minister Hore Belisha zeide in zijn ant
woord, dat de territoriale troepen volgens de
plannen binnen zes maanden zullen kun
nen trekken. Onze reserves, zoo deelde
de minister nog mede, zijn voldoende om
in de behoeften te voorzien tot na een mo
bilisatie weer recruten zijn verkregen.
Sanders (Labour oppositie) gaf als
zijn oordeel te kennen, dat Zweden
en Nederland dienden te worden ge
rekend tot de door Lees Smith ge
noemde landen en hij voegde hier
aan toe: Wij zouden gedwongen kun
nen worden te overwegen of wij Ne
derland en België hebben te helpen
als er vijandelijkheden uitbreken.
Puce (Labour oppositie), bepleitte toenade
ring tot de Sovjet Unie, Turkije en Roeme-
Franco beleedigd
Hij ls thans hoofd van een be
vrienden staat!
Tegen het Rotterdamsche gemeenteraads
lid, den heer A. Menist (R.S.A.P.) is pro
ces-verbaal opgemaakt wegens beleediginp
van een hoofd van een bevrienden staat,
J Hij zou namelijk in een Zondag te Rot
terdam gehouden vergadering zich op bc-
leedigende wijze over Franco hebben uit
gelaten.
Duitsche troepen naar Moravië en Bohemen
De Führer heeft de volgende proclamatie uitgevaardigd:
Aan het Duitsche volk
Nadat eerst voor eenige maanden Duitschland gedwongen is ge
weest zijn, in aaneengesloten nederzettingen wonende volksgenooten
in bescherming te nemen tegen de niet te dragen terreur van het
regiem in Tsjecho-SIowakije, hebben zich in de laatste weken weder
om dergelijke verschijnselen voorgedaan. Dit moest in een gebied,
waar zooveel nationaliteiten naast elkander leven, tot ondragelijke
toestanden leiden.
Als reactie op deze nieuwe aanvallen,op de vrijheid en het leven
van volksgroepen, hebben zich deze van Praag losgemaakt Hier
mede heeft Tsjecho-SIowakije opgehouden te bestaan.
Sedert Zondag hebben zich op vele plaatsen woeste uitspattin
gen voorgedaan, waaraan wederom talrijke Duitschers ten offer vie
len. Van uur tot uur neemt het geroep om hulp van de vervolgden
toe. Uit de volkrijke Duitsche taaleilanden welke door de groot
moedigheid van Duitschland in den afgeloopen herfst bij Tsjecho-
SIowakije zijn gebleven, komt wederom een stroom van vluchtelin
gen, die have en goed hebben achtergelaten, naar Duitschland. Een
voortduren van dezen toestand moet leiden tot een verstoring van
de laatste orde, welke nog in dit gebied, waarin Duitschland een
levensbelang stelt en dat zelfs meer dan duizend jaar deel heeft uit
gemaakt van het Duitsche rijk, heerscht.
Teneinde nn definitief een einde te maken aan deze bedreiging
van den vrede en goede voorwaarde te scheppen voor de nieuwe
orde in dit gebied heb ik besloten vandaag Duitsche troepen te laten
binnenrukken in Bohemen en Moravië. Zij zullen de terroristische
benden en de Tsjechische strijdkrachten, welke hen beschermen ont
wapenen, het leven van alle bedreigden beschermen en de grond
slagen leggen voor het invoeren van een doeltreffende regeling, welke
recht zal doen aan de geschiedenis van duizend jaar en de practische
nooden van het Duitsche en Tsjechische volk.
ADOLP HITLER.
DE BILT SEINTi
Verwachting: Zwaar bewolkt m.
opklaringen, afgewisseld
door regen- of hagelbuien,
krachtige, tijdelijk stormach
tige, N.W. tot N. wind, iets
kouder dan gisteren.
Duitschland verzet zich tegen „ver
huizingvan arbeidskrachten.
De Duitsche minister van arbeid heeft een
decreet uitgevaardigd ten einde de vaak
voorkomende verplaatsingen en „verhuizin
gen" van arbeidskrachten tegen te gaan.
Hierin wordt vastgesteld, dat in landbouw
bedrijven, boschbedrijvcn, mijnbedrijf, met
uitzondering van den bouw van steenkolen-
bergen, chemische industrie, bouwtechnische
industrie, ijzer, en metaalindustrie bedrijfs
leiders en arbeiders hun betrekking of hun
dienstverband slechts kunn cnopzeggen, wan
neer het ministerie van arbeid goedkeuring
verleent.
De nieuwe bepalingen, diende voor de be
scherming van den landbouw, betrekken in
de maatregel, aldus de N.R.Crt., ook de
gezinsleden, die regelmatig in de bedrijven
meehelpen, ook wanneer zij daarin geen be
paalde aanstelling hebben.
Vele kostbare kunstschatten
een prooi der vlammen
Gisteravond omstreeks half elf
werd brand ontdekt in het kasteel
Bergh te 's Heerenberg.
In allerijl werden maatregelen
genomen den brand, te bestrijden.
Niettemin stond tien minuten la
ter het eeuwenoude kasteel in lich
terlaaie.
Kasteel Bergh is bezit van de familie van
Heek uit Enschede, die het vóór den we
reldoorlog kocht van de Tak Sigmaringen
van het huis I-lohenzollem. Groote sommen
gelds heeft de familie besteed om het kas
teel in zijn ouden toestand terug te bren
gen. Niet alleen architectonisch, doch voor
al ook cultureel.
Kostbare schilderijen, voortreffelijk beeld
houwwerk en zeldzame incunabelen werden
hier verzameld en men zal niet overdrijven
wanneer men zegt, dat hier een millioenen-
bezit is verloren gegaan.
Van tijd tot tijd bewoonde de familie J.
van Heek het kasteel. Vandaag zal de fami
lie van een reis naar Egypte te 's Heeren
berg terugkeeren. Wat de oorzaak van den
brand betreft, deze is nog niet vastgesteld.
Wel weet men, dat tot een uur of half
tien in het kasteel is gewerkt aan den elec-
trischen aanleg.
Om half twaalf stortte het dak met groot
geraas in. Daar de gemeentebrandweer te
genover deze vuurpoel machteloos stond,
werd assistentie gevraagd van de brandwe
ren van Arnhem en Emmerik.
Om vijf minuten over elf rukte die van
Arnhem uit, tien minuten later trok de
Emmeriksche brandweer naar den brand.
Om half een vannacht had men den brand
nog niet onder de knie. Men hoopt, den
grooten stompen toren en de kapel die aan
de buitenzijde van het kasteel liggen te be
houden.
Omstreeks 1735 werd het slot eveneens
door brand zwaar geteisterd.
UaMai,
De wedstrijd tegen Nederland
op Zondag a.s.
Het Belgische elftal, dat op Zondag a.s.
Ie Antwerpen tegen Nederland zal uitkomen
is als volgt samengesteld:
Doel: Ba djou (Daring, Brussel),
Achter: Paverick (Antwerp F. C.) en v.
Calenberg (S. C. Anderlecht);
Midden: Van Alphen (Beerschot A.C.),
Stijnen (Olympic Charleroi) en Paul Henry
(Daring Brussel);
Voor: Fiévez (White Star), Voorhoof
(Liersche S.K.), Capelle (Standard Luik),
Braine (Beerschot A.C.) en Isemborghs
(Beerschot A.C.)
Reserves: doel Deraodt (Gantoise), Ach
ter: Homble (Olypic Charleroi); midden:
Ceuleers (Beerschot A.C.); Voor: Lamoot
(Olympic Charleroi).
Buyle, die de linksbuitenplaats zou be
zetten, is om gezondheidsredenen Zondag
.verhinderd uit te komen.