DAGBLADEN
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
kunnen verboden worden
„Britsche vloot is sterk
genoeg"
Persoorlog tusschen
Duitschland en Polen
Maatregelen tegen
landverraad
De Miranda uit deu
Amsterdamschen Raad?
Italië behoeft
niet bang te zijn!
Laan, Schagen, Tel. 20.
WOENSDAG 3 MEI 1939. 83e Jaargang. No. 10870.
ée> H.V. Urtg.-Mi£ „HoHoedt Hoo«d»ftwoH»er-
Wetsontwerp tegen leugen en laster ingediend
Vrije critiek blijft
onverkort mogelijk
Bescherming van volks
groepen tegen beleediging
Ingediend is een wetsontwerp houdende nadere voor
zieningen ter berscherming van de openbare orde.
Ter toelichting schrijft de minister van Justitie o.a.:
De herhaalde persexcessen van den laatsten tijd, ge
combineerd met een reeks van ontoelaatbare mondelinge
uitingen in het openbaar, nopen er toe nadere voorzienin
gen te overwegen ter bescherming van de openbare orde.
Het thans ingediend ontwerp stelt nieuwe voorschrif
ten voor in tweeërlei richting:
A. Vooreerst bevat het een aantal aanvullingen van
de bestaande bepalingen betreffende beleediging van het
openbaar gezag, openbare lichamen en instellingen, en
van groepen van de bevolking, of ten deele tot de bevol
king behoorende groepen van personen;
B. Daarnaast wordt een nog belangrijker materie
de mogelijkheid geopend van een rechterlijk verbod van
verschijning van dagbladen en andere periodieke geschrif
ten, waarmede bij herhaling misdrijven worden gepleegd
tegen de veiligheid van den Staat, de openbare orde of het
openbaar gezag.
Rede van Shakespeare.
De parlementaire secretaris van het En-
gelsche ministerie van marine, Shakespeare,
heeft in een rede te Liverpool gezegd, dat
de Britsche vloot sterk genoeg is oin het
hoofd te bieden aan iedere mogelijke com
binatie van vijanden.
Indien het programma wordt uitgevoerd,
dan zullen dit jaar op de Britsche werven
negen slagschepen, zes vliegkampschepen,
25 kruisers, 39 torpedojagers, 19 onderzeeërs
en een groot aantal kleinere schepen op sta
pel worden gezet. In het loopcnde kalender
jaar zullen van stapel loopen 4 slagschepen,
4 vliegkampschepen, 7 kruisers van 8.000
ton en 7 kruisers van 5000 ton, 10 torpedo
jagers en 6 onderzeeërs, alsmede een aantal
hulpschepen.
Shakespeare verklaarde verder, dat de
maatregelen, welke de regeering zich voor
stelt te nemen, goede vooruitzichten bieden
voor de scheepvaart. Op de werven heerscht
een groote drukte, aangezien sedert 28 Mrt.
belangrijke bestellingen aan koopvaardij
schepen zijn gedaan, terwijl nieuwe bestel
lingen worden overwogen, hierbij is sprake
van een totaal van een millioen ton.
De vrije meeningsuiting
Letter A. Het misbruik, waarover
het hier gaat, raakt de vrijheid
van meeninguiting, 'n vrijheid die,
mits goed gebruikt, ook voor de
richitige functionneering van onze
staatsinstellingen van groot be
lang kan zijn. Eisch is echter dat
critiek te goeder trouw geschiedt.
Wat geschiedt echter bij de excessen, waar
van sprake is?, aldus de minister in zijn
toelichting. Nauwkeurig het omgekeerde,
Van de vrijheid1 van openbare meenings-
uiting wordt misbruik gemaakt tot het stel
selmatig oefenen van critiek niet te goeder,
doch te kwader trouw.
De meest onoirbare middelen.
Zelfs de meest onoirbare middelen wor
den aangewend om het bestaande gezag en
de bestaande openbare lichamen en instel
lingen in de oogen van critieklooze mede
burgers omlaag te halen. Verdachtmakin
gen, heele en halve leugens en laster wor
den bij voortduring gebezigd. Blijkbaar is
het dezen .critici" in het geheel niet om de
waarheid te doen en achten zij alle wegen
geoorloofd, welke kunnen leiden tot het
door hen gestelde doel.
Hun partijorganen wemelen van lichtvaar
dige beschuldigingen en van aantijgingen,
waarvan de onwaarheid hun maar al te
zeer bekend moet zijn.
Deze aantijgingen raken niet slechts het
openbaar gezag. Zij richten zich daarnevens
in ons land trotsch op zijn geschiedenis
van vrijheid en verdraagzaamheid, een ge
heel onnationaal verschijnsel tegen
paalde groepen van de bevolking, welke
tan voortdurende beleedigingen en denigree
renden laster worden blootgesteld. Daarme
de komt een ander groot goed in onze
staatsorde in het gedrang, n.1. de gelijke
aanspraak van allen, die zich op het grond
gebied van hot rijk bevinden, op bescher
ming van persoon en goederen.
Een soortgelijke tactiek hooft in andere
landen de meest verstrekkende gevolgen ge
had. De gebeurtenissen elders nopen tot
krachtig ingrijpen ten opzichte van gelijk
soortige verschijnselen in Nederland.
Gepoogd is bij het nu ingediende wetsont
werp het. beginsel van de vrije meenings
uiting volledig te handhaven.
Vrije critiek op het openbaar gezag, op
openbare lichamen en instellingen en op al
J«s wat de openbare sfeer betreft, dus ook
ep bepaalde groepen van de bevolking
haar rol binnen het staatsbestel, blijve on
verkort mogelijk.
Duidelijk misbruik van het recht, dJ. cri
tiek, welke alleen voort kan vloeien nit
kwade trouw, worde echter met kracht
onderdrukt.
De aard der beschuldigingen.
Volgens de nieuwe artikelen 137 a bis en
137c bis van het Wetboek van Strafrecht
(art. 1 en 3 van het wetsontwerp) zijn
strafbaar zij, die beschudigingen van feite
lijken aard uiten, indien zij weten of rede
lijkerwijze moeten vermoeden, dat de be
schuldigingen onwaar zijn.
In de openbare sfeer zullen dit in het
gemeen beschuldigingen zijn, waarvan (le
onwaarheid of lichtvaardigheid aan allen
dus ook aan den rechter bekend is. Verder
bewijs zal dan nauwelijks noodig zijn, of
zeer gemakkelijk kunnen worden verschaft.
Indien bijv. onlangs van zekere zijde de
kennelijk als beschuldiging bedoelde bewe
ring werd geuit, dat de regeering „niets"
doet voor de werklnozen, zou, had de bepa
ling toenmaals reeds gegolden en was een
strafvervolging ingesteld, overlegging n van
cenige begrootingscijfers ter adstructie te
genover den rechter hebben volstaan.
Persdelicten.
Letter B. Tot nog toe werd bij een pers
delict alleen de persoon gestraft, die zich
daarvoor verantwoordelijk stelde, terwijl het
blad, waarin de gewraakte uiting voorkwam
rustig kan blijven doorgaan met dergelijke
uitlatingen.
Het wetsontwerp beoogt in deze belang
rijke lacune te voorzien.
Het stelt voor, worden bepaalde mis
drijven tegen de veiligheid van den
Staat, de openbare orde of het open
baar gezag bij voortduring gepleegd
door middel van hetzelfde dagblad
of ander periodiek geschrift, een tij
delijk verschijningsverbod door den
rechter mogelijk te maken in het
vonnis, waarbij wegens tweede of
volgende herhaling wordt veroor
deeld. Overtreding van dit verbod
zal een nieuw, zelfstandig misdrijf
vormen.
Men kan tegen dit voorstel niet
aanvoeren, dat het ongrondwettig
zoude zijn.
Het tijdelijke verschijningsverbod' geldt
voor ten hoogste zes maanden, terwijl een
gelijk verbod mogelijk is in geval van her
haling binnen een jaar na afloop van den
verbodstermijn.
Dc minister wijst er met nadruk op, dat
slechts organen, die van kwaden wille zijn,
reëel gevaar zullen loopen.
Reuter verneemt, dat eenige afdeelingcn,
die uit Bohemen en Moravië terugkwamen
en met verlof zouden gaan naar de grens
gezonden zijn.
Rcsumeercndc, kan gezegd worden, dat te
Berlijn achter uiterlijke rust, groote bezorgd
heid heerscht. Men weet, dat Warschau an
ders kan en zal reagecren dan Praag en
vreest dat dc periode van onbloedige expe
rimenten voorbij is.
Dc pers wijst steeds op de groote macht
van Duitschland en de onoverwinnelijkheid
van leger en vloot.
Intusschen zou nog opheldering bereikt
zijn op een punt van de EngelschPoolsche
overeenkomst, dat tot dusver onduidelijk
was, cn wel in dien zin, dat, indien Enge
land zich verplicht zag Duitschland den oor
log tc verklaren om een Duitschen aanval
op België of Nederland te weerstaan, Po
len zich verplicht zou voelen om een derge
lijke actie tc ondernemen.
Memel officieel ingelijfd
Thans deel van de gouw Oost-
Pruisen.
De „B.Z. am Mittag" maakt melding van
een plechtigheid, welke in Memel heeft
plaats gehad, en waarbij Memel officieel
is ingelijfd bij de provincie en de Gouw
Oost-Pruisen.
De Regeeringspresident van Oost Pruisen
deelde daarbij mede, dat voor de economi
sche, sociale en cultureele ontsluiting van
het Memelgebied een maximum van 50 mil
lioen mark zal worden uitgetrokken. Tevens
is een aanpassing van looncn en prijzen
ingetreden.
De verhouding tot Lilauen.
Naar de regeeringspresident voorts aan
de „B. Z." meedeelde, wenscht Duitschland
een eerlijke en duurzame vriendschap met
Litauen. Teneinde deze betrekkingen te
ontwikkelen, zullen de economische relaties
bevorderd worden. De haven van Memel zal
ook in de toekomst aan de Litauschen bui-
tcnlandschen handel ter beschikking staan.
Daarom krijgt Litauen in Memel een sjTeci-
ale vrijhaven. In Memel zullen verscheide
ne nieuwe gebouwen worden opgetrokken.
Gissingen omtrent den inhoud van
Becks rede van a.s. Vrijdag. Ber
lijn opgewonden achter uiterlijke
rust.
ZAL ENGELAND WEL, ALLEEN
OM DANTZIG INGRIJPEN?
In afwachting der rede van den
Poolschcn minister van Buitenland-
sche Zaken, welke Vrijdag gehouden
zal worden, agceren de Poolsche dag
bladen op scherpen toon tegen do
Duilschc eischcn. Omgekeerd schrijft
ook de Duitsche pers felle artikelen
tegen de houding van Polen. Gespro
ken kan worden van een ware pers
oorlog. Te Berlijn wil men echter
nog niet aannemen 'dat minister
Beek Vrijdag even uitdagend zal
zijn, als men den. toon der Poolsche
bladen noemt. Het is overigens dui
delijk, dat de Duitsche regeering dc
rede van Beek afwacht en direct
daarna haar houding zal bepalen.
Men zegt in Berlijn nog steeds te hopen,
dat een beslissing zonder geweld van wa
penen te bereiken is en doelt hierbij voor
namelijk op Dantzig.
Hoe zal evenwel de Dantziger bevolking
op een Poolschcn eisch om een protectoraat
over Dantzig uit te oefenen, reageeren?
Uit betrouwbare bronnen waaronder
wel de Dantziger nationaal-socialistische re-
gceringskringen zullen moeten worden ver
staan heeft men te Berlijn kennis gekre
gen van de omstandigheid, dat de Duitsche
bevolking van Dantzig, welke op zijn minst
95 pet van het heele zielental uitmaakt, den
toestand van spanning niet lang meer rus
tig zal kunnen verdragen en dat zij bij zulk
een eisch van Polen waarschijnlijk in be
weging zou komen cn zich eventueel zou
verzetten, indien Polen door druk op Dant
zig zijn eisch zou willen doorzetten. Met an
dere woorden is er kans, aldus de N.R.C.,
dat reeds ten gevolge van het uiten van het
verlangen naar een protectoraat over Dant
zig, een „terug naar het rijk" beweging los
barst.
Dit alles is in zoover theorie, als het berust
op de veronderstelling, dat Polen aanspraak
zou maken op het uitoefenen van een Poolsch
protectoraat over Dantzig. Dit is nog niet
zeker, maar. gezien de toon van de Poolsche
pers, is het lang niet onmogelijk.
Het is verstandig zich niet bij voor
baat te verdiepen in alle gevolgen,
die zulk een ontwikkeling zou kun
nen hebben, maar op één ding moet
dadelijk worden gewezen. Indüen
Polen zich tegen zulk een beweging
in Dantzig met geweld zou willen
gaan verzetten, ontstaat er dan een
conflict over Poolsch grondgebied?
Neen, want Dantzig is volgens den
tegenwoordigen status een zelfstan
dige staat en het behoort niet aan Po
len.
Het zou dus in dat geval om een conflict
gaan tusschen Polen en Dantzig, waarbij Po
len nauwelijks zou kunnen beweren, dat het
door Dantzig zou zijn bedreigd of aangeval
len. Het is dus zeer de vraag of Engeland zijn
voor Polen gegeven garantie op dit geval toe
passelijk zou achten en terecht is dezer da
gen dan ook voorspeld, dat nu eerst alles
zich op Dantzig zal concentreeren, waarbij
rechtstreeks noch de onafhankelijkheid, noch
de integriteit van den Poolschen staat wordt
ingeklemd.
Veel troepen aan de Poolsche
grens.
Reuter meldt uit Berlijn dat reizigers, die
van de streken aan de Poolsche grens ko
men, verklaren dat de groote steden vol troe-
jien zijn. Officieel wordt gezegd, dat langs de
grens, die altijd streng bewaakt wordt, geen
buitengewone troepenbewegingen zijn ge
schied.
Dit nummer bevat 8 pagina's
Minister grijpt in
ER STAAT VIJF JAAR OP.
WIJZIGING WETBOEK VAN
STRAFRECHT VOORGESTELD.
Ingediend is een wetsontwerp houdende
aanvulling van den eersten titel van het
tweede boek van het Wetboek van Straf
recht (misdrijven tegen de veiligheid van
den staat).:
De tekst is als volgt:
Na artikel 96 van het Wetboek van Straf
recht worden ingevoegd twee nieuwe arti
kelen:
„Artikel 96a.
Hij die bij anderen tracht op te
wekken of aan te kweeken een ge
zindheid om, al dan niet bi] het in
treden van bepaalde omstandighe
den, te bevorderen of te aanvaarden,
dat het Rijk geheel of gedeeltelijk
onder vreemde heerschappij komt,
wordt gestraft met gevangenisstraf
van ten hoogste vijf jaren.
Artikel 96b.
Hij die een geschrift of afbeelding, waarin
getracht wordt bij anderen op te wekken of
aan te kweeken een gezindheid om, al dan
niet bij het intreden van bepaalde omstan
digheden, te bevorderen of te aanvaarden,
dat liet Rijk geheel of gedeeltelijk onder
vreemde heerschappij komt, verspreidt, open
lijk ten toon stelt of aanslaat of, om ver
spreid, openlijk tentoongesteld of aangesla
gen te worden, in voorraad heeft, wordt, in
dien hij weet of ernstige reden heeft om te
vermoeden, dat in het geschrift of dc af
beelding getracht wordt bij anderen zoo
danige gezindheid op te wekken of aan tc
kweeken, gestraft met gevangenisstraf van
ten hoogste een jaar of geldboete van ten
hoogste driehonderd gulden.
Met dezelfde straf wordt gestraft hij, die
gelijke wetenschap of een gelijke reden tot
vermoeden, den inhoud van een zoodanig
geschrift openlijk ten geiioore brengt.
Indien de schuldige een van de misdrij
ven omschreven in dit artikel, in zijn
beroep begaat en er, tijdens het plegen van
het misdrijf, nog geen vijf jaren zijn verloo-
pen, sedert een vroegere veroordeeling van
den schuldige wegens een van deze mis
drijven onherroepelijk is geworden, kan hij
van de uitoefening van dat beroep worden
ontzet."
DE BILT SEINT:
Verwachting: Gedeeltelijk be
wolkt, overwegend droog, in
den middag iets zachter dan
gisteren, meest matige Noord
Oostelijke lol Noordelijken
wind.
Vulkanische uitbarsting
Na twintig jaren...
Maandagavond te 21.53 Greenwichtijd is
een aardbeving gevoeld in Noord Califor-
nië. De bewoners hebben verklaard, dat zij
rookwolken hebben zien opstijgen uit den
krater van de Mont lassen, de eenig wer
kende vulkaan in de Vereenigde Staten.
Het laatst heeft deze gewerkt in 1919, na
een hevige aardbeving.
De wethouder zwaar aangegre
pen over hetgeen hem werd aan
gedaan in een sanatorium op
genomen.
Naar „De Tijd" meldt, is wethouder De
Miranda, sterk aangegrepen door de tegen
hem ingebrachte beschuldigingen inzake de
erfpachtskwestie, thans met ziekteverlof naar
Laag Soeren vertrokken om er in een sana
torium te worden opgenomen.
Het is volgens het blad echter zeer waar
schijnlijk, dat hij zich nog voor een candida-
tuur bij de a.s. gemeenteraadsverkiezingen
beschikbaar zal stellen.
Hieromtrent verneemt het Hsbld. het vol
gende:
De heer De Miranda dat viel ieder op,
die met hem den laatsten tijd in aanraking
kwam - ging zwaar gebukt om hetgeen hem
persoonlijk werd aangedaan. Gevolg geven
de aan het advies uit raadskringen, heeft hij
reeds een tiental dagen elders in rust door
gebracht. Hij kwam dc vorige week terug,
verdedigde in den Raad enkele P. W. voor
drachten, doch het „ware" was het niet en
met moeite bleef hij in staat ccnigen arbeid
te verrichten.
Zijn geneesheer, het oud-raadslid dr. W.
Polak, heeft hem ten slotte voorgeschreven
zich vrij gcruimen tijd aan eiken arbeid te
onttrekken cn in de „Geneeskundige Badin
richting" te Laag Soeren, volstrekte rust te
nemen.
Wijl het wel van vier tot zes weken zal
kunnen duren voor hij zijn werkzaamheden
kan hervatten, is wethouder Baas met de
voprloopige waarneming van P. W. belast.
Uit een en ander kon echter, naar het
Ildbld. van bevoegde zijde werd medegedeeld,
vooralsnog geen enkele politieke conclusie
worden getrokken.
Gayda over de militaire kracht.
In de „Giornale d'Italia" wijst Gayda
(Muasolini's lijfjournalist") op het nutte-
looze der pogingen van de Fransche pers
om te trachten Italia af te brengen van
zijn solidariteit met Duitschland. Gayda
dient in het bijzonder het „Journal des De-
bats" van repliek, dat beweerd heeft, dat
de asmogendheden in oorlogstijd verslagen
zouden worden, omdat de democratieën
meer goud, meer grondstoffen, meer bewa
pening bezitten, terwijl Italië in een moei
lijke positie verkeert, geisoleerd als het is
in dc Middellandsche zee, waar het terstond
verslagen kan worden.
Hierop antwoordt Gayda met de
Franschen te verzoeken op te pas
sen, alvorens het te laat is. Hij
herinnert eraan, dat de voorspellin
gen der Fransche politieke en mili
taire leiders over het conflict met
Abessinic, den oorlog in Spanje en
dc actie in Albanië niets waard ge
bleken zijn. Maar Italië wacht het
Fransche offensief -rustig af. Zijn
tien millioen man, die opgeroepen
kunnen worden, worden in geen dag
en in geen vier jaar verslagen. Zijn
machtige vloot, met schepen Van
35.000 ton cn een imposant aantal
duikhooten. welke na de bezetting
van Albanië, de Adriatische zee niet
meer behoeft te bewaken, ver
dwijnt niet zonder den bij and on
herstelbare slagen te hebben toege
bracht. Zijn in twee oorlogen ge
drenkte luchtmacht wordt niet uit-
geschakclt verwijderde punten van
en verst verwijderde punten van
het vijandelijke gebied te hebben
vernietigd.
Ten slotte kan het „chemische leger" van
Italië, dat over formidabele geheime ont
plofbare stoffen beschikt, niet zoomaar in
eenige dagen tot zwijgen worden gebracht
Maar Italië kan bovendien tegenover de
Fransche plannen andere militaire en poli
tieke machten in en buiten Europa stellen.
Ten slotte zou Frankrijk dat in Europa
wordt bezig gehouden niet in staat zijn, zijn
koloniale rijk. dat over de geheele wereld
verspreid ligt te verdedigen. Als de oorlog
zou geëindigd zijn, en Frankrijk met een
twee millioen dooden, verminkten cn ge
wonden zou zitten, en met vernielde centra
van leven en arbeid, zou het geen mannen
en geen kracht meer hebben om zijn rijk te
exploiteeren en te besturen. Frankrijk, dat
herhaaldelijk zijn vijandigheid jegens Italië
heeft gedemonstreerd, dat verzuimd heeft
zijn in de verdragen vastgelegde koloniale
rekeningen te vereffenen, dat voortdurend
het Italiaansche fascistische bewind cn le
ger heeft belasterd, kondigt thans de vernie
tiging aan van Italië, dat weigert in zijn
dienst te treden, terwijl Duitschland op
nieuw jegens Italië zijn solidariteit voor
zijn rechtvaardige eischen bevestigt. De
Franschen, zoo besluit Gayda. volgen een
verkeerden weg, die steeds verder den grep
pel verdiept, welke zij door hun politiek
hebben doen ontstaan tusschen hun land en
Italië.
