urkije
bijt van
zich af
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
„Als het noodig
is zullen wij op
nieuw vechten'
De Koningin condoleert
Snijders
mevr.
Twee Juni Spanje Spaansch
Anti-fascistische pamfletten
in beslag genomen
Hagespraak van de N.S.B.
Bevolkingsonderzoek
in de drooggelegde
Zuiderzeepolder
Sportvliegers ia
onweerssform
Laan, Schagen, Tel. 20.
DINSDAG 30 MEI 1939. 83e Jaargang. No. 10891.
Uitgave cfer N.V, Uitg.-M»f. „HoHonds Noordedcwortier"
Ismet
Inonoe
ELK LAND HEEFT HET RECHT ZIJN
EIGEN, ONAFHANKELIJK LEVEN
TE LEVEN.
De Turksehe president, Ismet Ino
noe, heeft bij de opening van het
vijfde congres van de republikein-
sohe volkspartij een redevoering
uitgesproken, waarin hij o.m. zei-
de: „Wij zullen nooit hot recht er
kennen van groote coalities van
mogendheden om kleinere naties
omver te werpen. Elk heeft het
recht, zijn eigen onafhankelijk le
ven te leven. Daarom heblben wij de
Balkan-entente in het leven ge
roepen.
Voortgaande zeide hij: „Inziende, dat
[vandaag de slag kan neerkomen op onze
naburen en morgen op ons zelve, nemen
wij tijdig maarregelen om het hoofd te bie
den aan do gevaren, die ons bedreigen.. De
EngelschTuiksohe overeenkomst is niet
uitgedacht in eenigerlei agressieven geest,
doch heeft ten doel oen bijdrage te voimen
voor het 'behoud der humanitaire idealen.
Turkije was bereid verplichtingen op zich
tc nemen jegens ieder land, dat den vrede
diende. Ik kan u openhartig veiklaren,
dat onze betrekking met Rusland thans
warmer zijn clan zij ooit te voren geweest
zijn en dat. zij zijn gebaseerd op weder-
zijdsdli vertrouwen.
Sprekende over de FranschTurk
sehe onderhandelingen over 'n pact,
gelijk aan het EngelschTurksehe,
zeide spr., dat een principieele
overeenkomst bereikt is en dat na
de oplossing van het Alexandrette-
probleem geen mogendheid in staat
zal zijn het accoord tusschen de
beide naties te compromitteeren of
te vernielen.
De Turksehe en Fransohe naties zijn door
het lot saamgebonden cn bezitten de mid
delen om zich te verdédigen. Turkije is
thans volledig ontwaakt en niet tevreden
met slechts eigen veiligheid te verzekeren,
doch bereid en gereed om bij te dragen
tot den wereldvrede. Wanneer een nieuwe
slachtpartij wordtc uitgelokt zal Turkije
onbevreesd zijn plicht doen.
Ten aanzien van den internationalen toe
stand verklaarde Inonoe, dat de huidige
dreigende toestand niet veel langer kan du-
ren. Of wel de ecne groep onbewuste mas
sa's zal tegen den ander in het veld ge
worpen worden, of het gezonde verstand
zal overheerschen om een werkelijkcn vrede
tc vestigen in overeenstemming met de be
hoeften der menschheid.
Mussolini als „vriend van den
Islam" bespot.
De Turksehe pers is verontwaardigd over
de aanvallen van de Italiaansche bladep
op Turkije en spreekt over de „brutale
metboden, welke in Lybic en Ethiopië wor
den gevolgd. Verder wordt erop gewezen
dat het feit, zich uit te laten roepen tot
„vriend van den Islam" en een Mohamme-
daansch land als Albanië te verpletteren,
blijk geeft van een verwarring, welke be
grijpelijk is, aangezien de „as-mogerodhe-
den" voelen, dat hun politiek van agressie
ineenstort.
Dat de' met Engeland verbonden landen
er niet langer aan denken om tegenover
Berljjn en Rome hun mond tc houden blijkt
ook uit de woorden, welke de Turksehe mi
nister van buitenlandsche zaken. Saragpog-
loc, sprak bij een onderhoud met den cor
respondent van „Paris Soir".
Turkije heeft, zeide bij, twee fundamen-
tecle machtsfactoren: zijn ligging aan de
zeeëngten en zijn militaire kracht. Sedert
l!)ll hebben wij steeds gevochten en als
het noodig is, zullen wij opnieuw beginnen"
Ten aanzien van de Albaneesche kwestie
zeide de minister: „Wij Turken kennen Al
banië. Wij hebben liet bestuurd. Wij weten,
dat Albanië geen natuurlijke rijkdommen be
zit, welke de verovering zouden kunnen
motiveeren. Die verovering had in hoofd
zaak een strategisch doel. Tn verband met
die bedreiging moest Turkije zich bescher
men, eveneens door strategische maatrege
len."
Saradjogloo vertelde vervolgens van zijn
eerste onderhoud met den Duitschen ambas-
sadeur Von Papen. Deze zeide: „Wij hebben
ten aanzien van Roemenië een zeer redelijke
politiek gevolgd. We hebben slechts de
opbrengst verhoogd en de inwoners hebben
er niet van te lijden." Mijnheer de ambas
sadeur aldus had Saradjogloe geantwoord
als men in een Afrikaansche kolonie
komt, heeft men er ook geen belang bij de
inwoners te dooden. Men verhoogt liever de
opbrengst om de koloniseerende mogendheid
te verrijken. Gij wilde in Roemenië een ko
loniale politiek voeren. Wel, ik zeg U: ik
zou het ernstig vinden, als u op zekeren
dag Turkije een dergelijke politiek kwam
aanbieden."
Volgens de Paris Soir is de toestand zeer
duidelijk. De spiknogendheden achten het
onmogelijk Frankrijk in twee maanden te
verpletteren. Zij moeten de noodige reser
ves hebben door de hand op Klein-Azie te
leggen. En daarvoor moeten zij den Bos po-
rus oversteken.
„Wij Turken zeide Saradjogloe verder
zijn vast besloten. Wij zullen het Duit-
sche gevaar het hoofd bieden. Wij hebben
ons accoord met Engeland gesloten en zul
len ons binnenkort niet Frankrijk ver
staan." Ten aanzien van Rusland zeide de
minister: „Wij zijn beslist anti-conununis-
tisch en de Russen weten dat. Dat heeft
ons nooit verhinderd op 't gebied der bui
tenlandsche politiek samen tc werken."
joden in Palestina
beschuldigd
Zij zouden de daders van de ter
roristische aanslagen zijn.
liet schijnt wel, dat de beide ter
roristische aanslagen van Maandag
het werk van Joden zijn. Een onder
zoek heeft aan het licht gebracht,
dat de daders van den aanslag in
een dorp bij Jaffa waarbij 10 slacht
offers vielen, onder wie vijf dooden,
Em-opeesche kleeding droegen en He-
breeuwsch spraken. Een aanslag in
een Arabische bioscoop heeft 21
slachtoffers gemaakt, van wie vier
ernstig gewond zijn. Men meent te
staan voor manifestaties van de ge-
weldpolitiek, die na de publicatie
van het witboek is bepleit.
Aan den anderen kant wordt melding ge
maakt van pogingen der Arabische opstan
delingen om de gewapende benden opnieuw
te formeeren. Afgezanten van de opstand
leiders zouden reeds 1500 boeren te Samarie
bijeen hebben gebracht evenals in de Zui
delijke districten. Daarentegen gaat de ge
matigde Arabische partij voort op te wek
ken tot kalmte. De raad, waarin 150 leiders
van de „verdedigingspartij" bijeen zijn, is
bijeen geweest onder voorzitterschap van
Nasja Sjihi en heeft een resolutie aangeno
men, waarin formeel het witboek aanvaard
wordt en waarin wordt verklaard, dat het
terrorisme wordt afgekeurd, omdat het „in
strijd is met den wil van de meerderheid
der Arabieren in het land."
De houding der gematigde Ara
bieren.
Op een vergadering van de leiderfe en de
vooraanstaande personen der verdedigings
partij, de partij der gematigde Arabieren,
heeft men besloten het witboek als grond
slag voor onderhandelingen met Engeland
té" aanvaarden. De vergadering verooideelde
het terrorisme, dat werd gekenmerkt als ge
financierd door zekere mogendheden, die in
verbinding met de partij van den groot-
Moefti staan.
De Koningin heeft door Haar or
donnans-officier tweeden-luitenant
J. J. L. baron van Lynden Haar
rouwbeklag doen overbrengen aan
mevrouw Snijders en de familie van
generaal Snijders.
Het bestuur der Koninklijke Nederland-
sche Vereeniging „Ons Leger" heeft het ini
tiatief genomen tot het plaatsen van een ge-
denkteeken op het graf van den generaal.
De teraardebestelling van het stoffelijk
overschot van generaal C. J. Snijders zal
morgen om 12 uur geschieden op de be
graafplaats Oud Eik en Duinen in Den
Haag.
Ban zijjb alle vreeiiide troepen
vertrokken.
Gisteren is te Cadiz een begin gemaakt
met de inscheping der Italianen, die in
Spanje gevochten hebben. De inschepingen
zullen waarschijnlijk tot 1 Juni duren. Zoo
als voorzien zullen op 2 Juni geen vreem
de strijders meer op Spaanschen bodem be
vinden.
Franso heeft order gegeven tot de demo
bilisatie van 50.000 man, bchoorende tot de
lichting 1931. In totaal zijn sedert het ein
de van den burgeroorlog 250.000 sodaten
gedemobiliseerd.
De gezanten van Griekenland en Zweden
hebben Franco hun geloofsbrieven overhan
digd.
Arrestaties.
In den loop der dagen zijn te Valencia
een honderdtal personen gearresteerd, die
ervan beschuldigd worden, tijdens den bur
geroorlog moorden te hebben gepleegd. Ver
der is te Alicaute een twintigtal extremisten
gearresteerd.
Een clandestiene
oceaanvlucht
Waaghals tracht zonder toestem
ming van Amerika naar Enge
land te vliegen.
Het bureau voor burgerluchtvaart te
Washington heeft verklaard, dat Thomas
Smith, een vlieger, zonder toestemming der
autoriteiten is vertrokken met zijn toestel,
„Baby Clipper", waarmede hij Ierland hoopte
te bereiken.
Uit St. John's (New Foundland) wordt ge
meld, dat bij het vertrek het weer slecht
was en bijna geen zicht.
Volgens Press Association heeft men
gisteravond boven Londonderry en
later boven het Engelsche graafschap
Cumberland een klein vliegtuig ge
zien, naar men gelooft dat van Tho
mas Smith.
Thomas Smith. wachtte al een maand op
een gunstig oogenblik voor zijn vlucht. Hij
is vertrokken met slechts een schroeven
draaier, een Engelsohen sleutel, een revol
ver. cn ccn zakmes als instrumenten, vier
sandwiches, een flcsch limonade, een flcsch
water en wat geneesmiddelen bij zich. Hij is
27 jaar en vliegt al negen jaar.
Groote ongerustheid over het lot
van den „wilden" Oceaanvlieger.
Te 1.40 uur kon men geen bevestiging
krijgen van het bericht als zou de Ameri-
kaansühe vlieger Thomas Smith boven
Engeland gezien zijn.
Daar de benzinevoorraad slechts tot twee
uur reikte, verkeert men in de grootste on
gerustheid over het lot van den vlieger.
Amerika moet zich
niet afzonderen
Rede van Huil.
Cordell Huil heeft gisteravond het woord
gevoerd in de Sunday Evening Club te Chi-
cago en bij die gelegenheid de politiek van
isoleering een rampspoedige illusie voor de
Ver. Staten genoemd. Sprekende over de
mogelijkheid van een nieuw groot conflict
zoo spoedig na den grooten oorlog zeide
Huil, dat een oorlog thans een onvergelijk
baar grooter bedreiging voor den vooruit
gang vormt dan hij in het verleden ooit is
geweest. Daarom rust een wecrgalooze ver
antwoordelijkheid op die nationale leiders,
die de naties welke bedreigd worden, door
hun acties, dwingen tot een tragische keuze:
zioh over te geven of zich met de wapenen
te verdedigen. Zelfs indien een oorlog zou
kunnen worden voorkomen, zou volgens Huil
de wapenfabrikatie op de huidige schaal eco
nomisch en maatschappelijk ontzettend druk
ken op de geheelc wereld.
Buitenmongolen
in het offensief
Japan neemt de verwikkelingen
in Mandsjoekwo niet ernstig.
Volgens den woordvoerder van het mi-
historie van buitenlandsche zaken zijn de
strijdkrachten van Japan en Mandsjoekwo
aan de grens van Mandsjoekwo en Buiten-
Mongolië in het defensief, hoewel de Bui
ten-Mongolen in het offensief zijn. De ver
bonden srijdkrachten zullen hun defen
sieve operaties voorzetten om de grens
te beveiligen zoolang de Buiten-Mongolen
bij hun agressieve actie blijven.
„Wij nemen het geval evenwel niet zoo
ernstig op", aldus de woordvoerder. Op een
desbetreffende vraag van een buitenlandsch
journalist zeide de woordvoerder niet te
weten, wat de Buiten-Mongolen aanleiding
geeft tot hun verwoede pogingen te pro-
bccren de grens over te komen en het ge
bied van Mandsjoekwo binnen te vallen.
De correspondent van het Japansche blad
de Asahi Sjitmbocn te Hailar zegt, dat aan
de Khala, de grensrivier tusschen Mand
sjoekwo en Buiten Mongolië 500 cavaleris
ten uit Buiten Mongolië met 3 kanonnen
en 15 pantserwagens stellingen hebben be
trokken op het ge/bied van Mandsjoekwo
op ongeveer 20 K.M. ten Z.W. van Nomon-
han, ten Oosten van het Boeirnormeer, en
15 KM. van de rivier. Er werden voortdu
rend voorraden en munitie aangevoerd.
Groote aantallen gemechaniseerde troe
pen en vliegers van Buiten Mongolië be
vinden zich op het gebied van Buiten
Mongolië te Zuiden van de Khalharirivier.
De oude kous
van Sovjet Rusland
Begrootingsoverschot van 650 mil-
lioen roebel.
De begrooting der Sovjet Unie voor 1939
is goedgekeurd. De inkomsten zijn geraamd
op_ 156.097.829.000 roebel, de uitgaven op
155.447.829.000 roebel. Het begrootingsover
schot bedraagt derhalve naar raming 650 mil-
lioen roebel.
Geen eigen grondbezit!
Het centraal comité van de partij cn de
raad van volkscommissarissen hebben een
decreet uitgevaardigd tot bescherming van
de kolcliosen, tegen de pogingen het indivi
dueel eigendom te herstellen, welke door
sommige leden van de Kolchosen worden
aangewend. Zij, die zich alleen als lid van
de Kolchosen hebben opgegeven, om hierdoor
het reglementaire deel individueel in bezit
te krijgen en weigeren deel te nemen aan
de collectieve arbeid, moeten worden uitge
stoten.
De leden van de Kolchosen moeten min
stens zestig tot tachtig dagen per jaar ge
ven aan de collectieve arbeid. Talrijke leden
van de Kolchosen worden naar het Verre
Oostengevoerd, waar terrein in overvloed is.
Een aanval op de justitie.
Op last van den Amsterdamschen Offi
cier van Justitie is een groot aantal pam
fletten in beslag genomen, die werden ver
spreid door de Stichting ter Verdediging
van de Cultureele en Maatschappelijke
Rechten der Joden.
Tegen de verspreiders is proces-verbaal
opgemaakt. Ook in het kantoor der stichting,
dat is doorzocht, zijn een paar pakken pam
fletten in beslag genomen. De pamfletten
waren geschreven nar aanleiding van de
vechtpartij in een ijssalon in de Rijnstraat
op Woensdagavond jl. De inhoud bevatte o.a.
critiek op de Justitie en een aanval op de
N.S.B.
„Bij de laatste verkiezingen bleek
de N.S.B. onwankelbaar vast te
staan", aldus ir. Mussert.
Gisteren heeft de N.S.B. op den Gouds-
berg te Lunteren haar jaarlijksche „Hage
spraak" gehouden, waarbij eenige tienduizen
den nationaal-socialisten aanwezig waren.
O.m. voerde ir. A. A. Mussert het woord.
In den aanvang van zijn rede wees spr. er
op, hoe de andere partijen zich beijveren om
het programma der N.S.B. punt voor punt
over te nemen en het als product van eigen
vinding den volke voor te houden. Spr.
noemde o.a. de principieele wijziging in de
buitenlandsche politiek van de „collectieve
veiligheid", tot „zelfstandigheidspolitiek" en
de door de N.S.B. lang tevergeefs bepleite ver
sterking van weermacht en vloot. Deze initia
tiefpogingen zijn een ongewilde eerbetuiging.
Niettemin pogingen, welke tot mislukking
zijn gedoemd, aangezien de geest van het
nationaal-socialisme ontbreekt bij hen, die
nationaal-socialistische denkbeelden denken
tc kunnen uitvoeren met behoud van ver
ouderde en verworden democratische metho
den.
Ir. Mussert behandelde vervolgens de ge
beurtenissen in Europa en elders. Hij moest
vaststellen dat zijn woord over de aanstaan
de samenwerking tusschen de democratie en
het bloedig regiem, van het bolsjewisme
thans werkelijkheid gaat worden. De demo
cratische groote mogendheden, Engeland en
Frankrijk hebben zich eng verbonden met
Moskou, waarmede zij gemeene zaak maken
tegen de nieuwe orde in Europa.
Ook in Nederland, aldus spr., teekenen de
beide werelden zich steeds scherper af. In
ons land komt de hechte aaneensluiting van
de Joodsche "eldmacht, het Marxisme en het
politielc-katholicisme, volgens Spaansch mo
del, meer en meer tot uiting.
Colijn heeft den weg daarvoor geëffend,
doch het zal waarschijnlijk niet lang meer
duren, aldus de fascistenleider, of'hij zal
van de Staatspartij zijn congé krijgen.
Bij de laatste verkiezingen bleek de N.S.B.
onwankelbaar vast te staan. Ten slotte wek
te spr. allen op den strijd vastberaden voort
te zetten.
De bijeenkomst werd afgewisseld met het
zingen van strijdliederen. De deelnemers de
fileerden tenslotte voor den heer Mussert.
BARON KRAYENHOFF UIT HET
A.N.V.V.-BESTUUR.
Naar de Crt. meldt, zal de voorzitter van
de Alg. Ned. Vereen, voor Vreemdelingen
verkeer C.R.T baron van Krayenhoff de
volgende week op een vergadering van het
hoofdbestuur het voorzitterschap neerleggen.
(Zooals bekend, gaf baron van Krayenhoff,
die dit jaar 74 jaar wordt, bij den eersten
boottocht door het „Rijk der duizend eilan
den" nog acte de présence).
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT:
Verwachting: Gedeeltelijk be
wolkt, droog weer, in den
middag iets warmer dan
gisteren, meest matige Noor
delijke tot N.O. wind.
De Stichting voor Bevolkingsonderzoek
in de Drooggelegde Zuiderzeepolders heeft
te Amsterdam haar jaarvergadering gehou
den.
Uit het jaarverslag bleek, hoe uitgebreid
het terrein is, dat de stichting met haar
werk bestrijdt. De metingen voor het antro
pologisch onderzoek op het eiland Urk zijn
thans gereed gekomen. Publicatie van dit
materiaal kan binnenkort tegemoet gezien
worden.
Besloten werd een onderzoek in
te stellen naar de economische en
financieele gevolgen van de droog
legging voor de aangrenzende gebie
den.
Ook dit jaar kon de voorzitter, prof. dr.
II .N. ter Veen, met dankbaarheid meldine
maken van het inkomen van een aantal
giften van overheidsinstellingen en particu
lieren. Teneinde echter in de toekomst over
een regelmatig vloeiende bron van inkom
sten te beschikken, is het genootschap „Fle-
vo" opgericht, dat zich in ccn groeiende be
langstelling mag verheugen.
In zijn slotwoord bracht de voorzitter
dank aan de velen, die de stichting daad
werkelijk steunen.
Heijmans en Rous vanavond op
Schiphol?
De sportvliegers Heymans en Rous nade
ren op hun zoo voorspoedige Indische thuis
reis thans snel hun einddoel. Gisterochtend
om kwart voor vijf verlieten zij Ankara, om
koers te zetten naar .Istanboel, waar een
tusschcnlanding gemaakt werd. Op deze
route was het weer mooi. Dit veranderde
toen zij de reis voortzetten naar Saloniki, op
welk traject zij tamelijk slecht weer ont
moetten. Na te Saloniki tc hebben getankt,
werd weer opgestegen, thans met bestem
ming Rome. Over Albanië waren de weers
omstandigheden goed. Na Brindisi kregen
de vliegei-s evenwel met buitengewoon slecht
weer te kampen.
In de Apenijnen werden zij zelfs
door buien ingesloten. Een uur lang
moesten zij rondkruisen vanwege de
lage bewolking. Toen slaagden zij er
in aan den Zuidkant dit regengebied
te verlaten. Na korten tijd werden
de sportvliegers echter overvallen
door noodweer, o.a. door een zware
onweersstorm.
Dank zij hun ruime vliegervaring konden
zij het toestel op het semi-militaire vlieg
veld Monte Corvini, gelegen op 50 K.M. ten
zuiden van Napels, veilig op den grond zet
ten. Zij bevonden zioh daar in gezelschap
van nog drie andere machines, een lijnvlieg-
tuig en twee militaire toestellen, die even
eens door het slechte weer gedwongen wa
ren op het kleine vliegveld een landing uit
te voeren. De toestand van het terrein is
zeer slecht, aangezien het tengevolge van
de vele regens gedeeltelijk onder water
staat. Het is daarom de vraag of de heeren
Heymans en Rous heden hun plan om Am
sterdam te bereiken, zullen kunnen uitvoe
ren. Mochten zij op tijd kunnen starten, dan
denken zij vanavond omstreeks half negen
Schiphol te bereiken.
Monsterproces tegen
bijbelonderzoekers
Verboden propaganda in Dantziq
De „Dantziger Vorposten" meldt, dat
voor de rechtbank van Dantzig een mon
sterproces begonnen is tegen 19 vrouwen
en 17 mannen, die beschuldigd worden van
te behooren tot in Duitschland sinds 1937
verboden secte der „bijbelonderzoekers." Zij
zijn in staat van beschuldiging gesteld, om
dat zij verboden werken uit Polen hebben Ja
ten komen, in Duitschland propaganda voor
hun secte gemaakt hebben, geld naar hun
buitenlandsche afdeelingen gestuurd heb
ben en onderricht verstrekt hebben aan kin
deren,