Geen enkele leering
uit „Thetis"-ramp voor
Nederl. Onderzeedienst
I
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
„Ouderwetsche" voorzichtigheid
ook thans nog in acht genomen
Chloorgas doodde
de Thetis-bemaoniog
Laan, Schagen, Tel. 20.
MAANDAG 5 JUNI 1939. 83e Jaargang. No. 10896.
Uitgave cfer N.V. Uitg.-Mij". „WoWcmds Noorderkwartier"
Het Bergirfgs systeem bestaat bij onze Marine niet meer
Geen angst, geen „stemming"en
geen maatregelen bij den O.Z.D.
Hoe redt het personeel
zich uit een gezonken
Nederl. onderzeeboot?
Alk.
egen
aats
2 in
;gen
Het bleek ons dat er van eenigerlei „stem
ming" ten aanzien van de recente ongeluk
ken bij den Nederlandsohen onderzeedienst
geen sprake is. Uiteraard heeft men met
ontsteltenis kennis genomen van het tra-
t gisch gebeuren, dooh bij geen enkel lid van
dezen dienst is de schrik om het hart ge-
I slagen. Integendeel, van hoog tot laag is
men overtuigd van het feit, dat de kans op
een ongeluk zoo niet tot de onmogelijkheid
dan toch zeer zeker tot de uiterste onwaar
schijnlijkheden gerekend moet worden. Het
geen uiteraard niet inhoudt, dat bij ons een
ongeluk uitgesloten te achten is.
Waaraan te wijten?
Om de beide laatste ongelukken hangt
een sluier. Wij weten niet wat de oorzaken
zijn van het niet meer kunnen bovenkomen.
Wij weten alleen dat het nieuw materieel
was, waarmede proefgevaren werd.
Was het personeel, waarmede gevaren
Werd, ten volle voor zijn taak berekend'?
Wij weten het niet: wèl weten wij, dat bij
het proefvaren van de Nederlandsche nieuw
•aangebouwde onderzeebooten slechts uitge
kocht personeel meevaart. Personeel, dat de
aanbouw persoonlijk volgt en dus de sche
pen tot in onderdeden kent.
He aanbouw, zoowel in Amerika als En
geland, heeft een fantastisch tempo bereikt.
En haast automatisch vraagt men zich af, of
het wellicht aan deze hoogopgevoerde aan
bouw te wijten is, dat er óf niet voldoende
all round personeel aan boord was, óf dat
de leiding niet van dien aard kon zijn, dat
'een ongeluk voorkomen had kunnen wor
den. Voorts kan men zich afvragen of de
snelle aanbouw, het in de vaart brengen
van een zoo groot aantal schepen, niet eeni-
germate de zorg wegneemt, die men eer
tijds aan dit werk besteedde. Dit kunnen
allemaal factoren zijn, die de recente onge
lukken verklaren, maar het zijn tevens fac
toren die bij de Nederlandsche marine uit
geschakeld mogen worden, omdat men zich,
van den aanvang van den onderzeedienst af,
voor oogen gehouden heeft dat voorkomen
beter is dan genezen. En daarom is er geen
sprake van eenige vrees of „stemming" bij
den O.Z.D.
Op de- „Thctis" waren 102 menschen aan
boord. Men begrijpt dit bij de marine niet
geheel: bij het proefvaren van dergelijke
schepen bij ons gaan er 34 of 38 man mee.
Hoe minder hoe liever is de meening van
vrijwel iederen duikboot-commandant. Men
loopt elkaar maar in den weg. En er rijst te
vens de vraag: Wat deden al deze 102 men
schen hier? Was soms alles nog niet klaai'..?
Ontbrak er eventueel nog iets?
Als er iets gebeurt
Wat doet de O.Z.D. ter voorkoming
van dergelijke ongelukken? Ten eer
ste zij hierbij opgemerkt, dat de vei
ligheid niet gezocht wordt in de mid
delen, doch in de geoefendheid van
't personeel. Gebeux-t er nochtans 'n
ongeluk, clan is alles berekend op de
individueele ontsnapping uit de boot.
Daax-bij is het noodzakelijk: Ten eer
ste-dat de boot intact gebleven is, ten
tweede dat de bemanning niet te
lang wacht met het besluit het schip
te verlaten, exi texx derde dat de bat-
tei-ijen niet door het zeewater aange
tast zijn, texxgevolge waarvan chloor
gassen tot ontwikkelixig komen en
elk levend wezen eexi snelle vei-stik-
kingsdoocl sterft.
Zinkt ecxi ondex-zoeboot bij ons tot op eexi
maximum van 40 nieter diepte, dan koxxit het
er op aan een watexïnlaat te openen exi het
water in het bewoonde compax-timent te doen
stroomen. Er blijft een luchtbel over, welke
denzelfden druk bezit als het water ei' boven.
Vexwolgens opent men het vluchtluik, laat
hiex-uit een boei naar de oppervlakte stijgen,
waarna men de gelegenheid krijgt één voor
éen het schip te verlaten. Via het touw
met de boei er boven, voorzien vaxx het
„Drager"-vest, met de slang in dexi mond exi
een knijper op de neus, gaat men zoo lang
zaam mogelijk naar boven. Daarvoor bevin
den zich op regelmatige afstanden van el
kaar houten ballen. Bij ieder hiervan pau
zeert men, om zich aan den gewijzigden druk
te wennen.
Met dit „Dragei,,'-vest. wordt doorloopcnd
bij den O.Z.D. geoefend, doch natuurlijk
niet op diepten van 40 mëter, die de wer
kelijkheid meestal benaderen. In Incliö be
zit men een duiktoren voor dei-gelijke oefe
ningen. Deze veiTicht nuttig werk en wordt
gebruikt als imitatie-gezonken onderzee
boot.
Om de plaats aan te geven waar de boot
gezonken is, laat xnen een z.g. telefoon-boei
op. Komt een ter hulp gesneld schip op de
gemarkeerde plaats aan, dan kan men door
middel van een telefoon in de boei spreken
met alle compai-timenten in het gezonken
vaai'tuig.
Geen bergingssysteem meer.
Het bergingssysteem bestaat bij de
Nedexiandschen oxiderzeedienst niet meer.
Het grootste deel vancl en O.Z.D.-vloot be
vindt zic'h in Indië en de dieptexi in zee
zijn er vrijwel ovei'al dermate groot, dat
van een zinkende ondei'zeeboot de nagels
springen en deze volloopt. Daax-bij zijn de
onderzeebootexi zoo groot en zwaar gewox--
den, dat er praktisch van berging geen en
kel resultaat te wachten is. Op de Noordzee
voox-ts zou men met een bergihgsvaartuig
doorgaans evenmin succes hebben, in ver
band met de zwai'e deining en het slechte
weer.
Ouderwetsche" voorzichtigheid.
Het is merkwaardig te mogen constatee-
ren bij onzen onderzeedienst, dat, ondanks
de fantastisch hoog opgevoerde techniek,
ondanks de evengroote maatregelen ter
voorkoming van incidenten, toch de „ouder
wetsche", haast klassiek aandoende voor
zichtigheid gehandhaafd blijft. Dezelfde
voorzichtigheid die men reeds invoerde bij
de geboorte van den dienst. Om een enkel
voorbeeld hiervan te geven: nog heden ten
dage wordt er aan boord van onze onder
zeebooten geen sterken drank geschonken
noch mag er gerookt wordenl
Nederlandsche duikboot in volle zee.
wie
tst-
t te
Het heeft er iets van, of het nood
lot ineens zijn meedoogenlooze sla
gen gaat uitdeelen aan de onder
zeediensten van de diverse naties:
eerst een onderzeeboot in Japan,
die aan de vernietiging werd prijs
gegeven, daarna een Duitsche U-
boot, kortgeleden de Amerikaan-
sche „Squalus" en nu, aan het
einde der vorige week de „Thetis"
van de Britsche navy.
Deze onderzeediensttragiek Spreekt
tot de harten van het Nederland
sche volk en dat is geen wonder.
Onze eigen marine bezit in haar
duikboot-wapen een uiterst popu
lair geworden onderdeel, een popu
lariteit die ontstond door de bewij
zen van groote deskundigheid en
zeemanschap eenerzijds en het ma
ken van reizen van een uitgestrekt
heid, die de andere inogendheden
als fantastisch voorkomen, ander
zijds.
Thans vraagt men zich af: kan
een dergelijk ongeluk ook bij onze
marine voorkomen? en zoo ja, wafc
zijn de maatregelen, die men kan
aanwenden om de fatale gevolgen
zoo veel mogelijk te verminderen.
Ter beantwoording van deze thans
zoo actueele vragen hebben wij ons
oor te luisteren gelegd bij diegenen
die dagelijks met het onderzeeboot
wapen in de weer zijn, en wier
zienswijze direct getoetst is aan de
praktijk.
Ook bij' de navigatie bleef deze typisch
Hollandsche voorzichtigheid gehandhaafd.
Geen bx'avour, geen sensatie, niets wat bui-
ten het technisch verantwoox-de program
gaat.
Men hoort thans hier exx daar de opmer-
king, dat de „Thetis" in verband met haar
zwaardere bewapening en uitrusting eexi
gx'ooler ongelukken-risiko bezat dan eexi
Nederlandsche onderzeeboot, doch het tegen
deel is waar. De „Thetis" is grooter dan
de O 20, doch bezit eeli kleiner ondeiwatex-
bewapening en ixx het geheel geen mijnen.
Voorts bezit zij geen antlluchtmitrailleurs
van ons kaliber.
Het is wellicht interessant hierbij nog aan
te merken, dat, in dien dit laatste ongeluk-
op een van onze onderzeebooten geschied
was, waaxschijnlijk allen gered waren. De
Nedex-landsche onderzeebooten bezitten nl.
torpedobuizen aan de achterzijde, die men
had kunnen openen, waax-na de inzitten
den via een ladder of touw naar buiten
hadden kunnexi worden gehaald. Immers
het achterstuk van de „Thetis stak boven
water uit!
Conclusie:
Op de Nederlandsche ondex-zeebooten be
schikt men over een prima luchtvervex'-
schingsinstallatie, waaxmede men in alle
compartimenten zuurstof kan suppleeren,
terwijl het uitgeademde weer geabsorbeerd
wordt. Men kan het normaal 3 etmalen uit
houden, tenzij, zooals reeds geschi'even,
door de accu's chloox-gas ontwikkeld wordt.
Bij den Onderzeedienst wordt in dit ver-
band als stellig aangenomen, dat de gehee-
le „Thetis"bemanning den chloox-gasdood
gestorven is.
Resumerende blijkt ui't dit alles duide
lijk, dat er voor den Nederlandschen Oxider
zedienst in geen enkel opzicht eenige lee
ring valt te trekken uit het gebeurde met
de in den laatsten tijd gezonken ondex-zee
booten. Noch bestaat er eenige aanleiding
om het reddingsmateriaal te wijzigen, be
houdens eventueel het aanschaffen van de
bij de Squalus gebruikte duikerklok, welke
zonder meer echter bij de huidige construc-
tie onzer ondex-zeebooten niet kan worden
toegepast.
De voox-koming van ongelukken kan men
niet beter fudeeren dan op de beide facto
ren, die van de oprichting van onzen O.Z.D.
af als volkomen afdoende zijn gebleken:
De bijzondere geoefendheid der be
manning en de uiterste borg aan het
materieel.
Exi mocht dan tóch het noodlot een der
Hollandsche onderzeebooten treffen, dan re
kent men op de individueele ontsnapping.
Nieuwe grensincidenten in
Mandsjoekwo
Russen komen over de grens.
Sovjet Russische soldaten zijn Zaterdag
bij Tsja/ng Kingtoe over de gx-ens van Mand
sjoekwo gekomen. Zij werden direct terug
gedreven door Mandsjoereesch-Japansche
grensbewakers. Bij liet vuui-geveoht hebben
de Russen vijf dooden te betreuren. Vijf
Mandsjoex-eezen zijn gewond. De grenswach'
heeft opdracht gekregen haar waakzaam
heid te verschel-pen.
Alle hoop opgegeven
98 man omgekomen
Scherpe critiek op de marine-
leiding. - Bemanning geofferd
ter wille van een slecht schip.
HARTELIJKE DEELNEMING,
OOK UIT DUITSCHLAND.
Door de werf Camel-Laii*d wox-dt
officieel medegedeeld, dat men de
hoop heeft opgegeven het leven der
nog in de Bx-itsche duikboot Thetis
aanwezige opvax-enden te redden.
Aan de mededeeling werd toege
voegd, dat het denkbeeld als zou
men ovex-wegen het vaai'tuig op te
blazen, niet op waax-heid berust.
Wel zullen pogingen in het wex-k
worden gesteld de boot te bex-gen.
Naar de mccning van de maat
schappij, zijn de mannen aan booi'd
omgekomen door chloox-gas, waar
van een groote hoeveelheid aan
boord was en dat door den scheven
stand van het vaax-tuig heeft kun
nen ontsnappen.
Vroeger op den dag had de admix-aliteit
reeds medegedeeld, dat zich in de gezon
ken duikboot ook zeven civiele ambtenaren
van het departement van mai-ine bevinden.
Bij de vroegex-e opsommingen wax-en deze
menschen niet medegeteld.
Uit de aanvullende lijst van namen, ver-
sti'ekt door het departement van marine,
bleek toen, dat zich 101 personen aan boord
van de „Thetis" bevonden, toen de duik
boot zonk. Tegen den avond meldde Havas
echter nog, dat de firma Brown Brothers
had beiïcht, dat ook een van haar em-
ployé's aan boord van de „Thetis" was, zoo
dat 102 pei'sonen aan boord waren.
Hiermee is het doodental dus tot 98 ge
slegen, slechts vier man zijn gei*ed.
Scherpe critiek op de marine
leiding.
Wat zich op de werf afspeelde op het
oogenblik van het bekend worden van het
laatste verpletterende communiqué, laat
zich nauwelijks beschrijven. Het rumoer
verstomde, een doodsche stilte viel, toen de
onheilvolle woorden klonken. Hier en daar
begaven een enkele vrouw of moeder de
krachten." Viiendcn stonden lxaar bij. in
stilte, een diepe stilte, weenden de anderen.
Geen hoop meei*.
En dan, als tot allen de volle zwaai'te van
dit alles is dooi'gedrongen,.wordt het ï-umoer
herboren. Ci-itielc is er nu, critiek in over
vloed, critiek in scherpe woorden. Niels is
er gedaan, al dien langen tijd, zegt men.
Slechts half ingelicht, en geschokt door deze
smart na de martelende onzekei'heid, is men
gei'ced tot schimpen en een stem zegt plot
seling: „De mannen zijn opgeofferd voor
het schip".
Onder de wachtenden is de vader van een
der machinisten. William Allen heet hij en
hij vertelt ons, wat er vroeger is gebeurd.
„De „Thetis" leek een ongeluksschip. Bij
de eerste snelheidsproeven deed zij het. niet.
Den tweeden keer weigerde ze te duiken
door een mankement aan de machineiie.
De apparatuur, waarmee ze moest rijzen, was
defect en als ze toen had gedoken, was ze
nooit meer bóven gekomen. Maar al was de
duikboot nu in orde, dan was het nog
dwaasheid te duiken op een plaats, waar
iedex-een weet, dat een massa wrakken op
den bodem liggen. Die wrakken zijn nog uit
den oorlog en ze slaan op alle kaarten.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT t
Verwachting: Droog, lioht tot
halfbewolkt, zwakke tot ma
tigen N.O. wind. In het N
tamelijk warm, in het Z
waim.
Deelneming.
Inmiddels zijn x-eeds uit vele landen offi-
cieele betuigingen van deelneming binnen
gekomen.
De Britsche koning heeft een telegram
gezonden aan den eerstcxx lord der admira
liteit, waarin hij verzoekt zijn sympathie te
betuigen aan de verwanten der omgekome
nen.
De Fransche minister van mai'ine heeft
den Franschen marine-attaché te Londen te
legrafisch verzocht, uiting te geven aan de
deelneming der Fransche marine met de
ramp van de „Thetis".
Hitier heeft den koning van Engeland
mede namens 't Duitsche volk telegrafisch
zijn deelneming betuigd met de ramp van
de „Thetis".
Opmerkelijk zijn de Duitsche persstemmen.
Zoo schrijft de „Völkischer Beobachter":
„Wij zeggen niet te veel, als wij vexklaren,
dat in de laatste 36 uur, niet alleen de En-
geischen overal ter wereld, maar ook ontel
bare krantenlezers in Duitschland met stij
gende bezorgdheid de berichten hébben ge
volgd over de reddingspogingen, die eerst
zoo gunstig luidden,"
„Gebeurtenissen als deze vereenigen alle
menschen in gemeenschappelijke hoop, wel
ke politieke en andei'e kloven hen andei's
ook mogen scheiden. En ook ons warme
medegevoel gaat thans niet alleen uit naar
de nabestaanden der slachtoffei's, maar
evenzeer naar 'de heele natie waartoe deze
mannen behoorden, die omkwamen bij dé
uitoefening van hun plicht."
In gelijken zin uiten zich ook andere
Duitsclie bladen.
Schokkend verhaal van een duiker.
Alle schepen der vloot, die naar de plaats
van den ondergang der Thetis waren ge
gaan zullen vandaag naar hun bases terug-
kecren. De -bergingswerkzaamheden zullen
door de Cammel Laird verzorgd worden.
De duiker, die het eerste contact tot stand
had gebracht met den onderzeeër heeft de
volgende verklaring afgelegd aan de pei'S
„Toen ik de bodem bereikte, die met kiezel
bedekt was, vond ik den onderzeeër en
begon ik op den wand te kloppen. Ik kreeg
onmiddellijk antwoord. Maar de slagen
schenen te worden gegeven door mannen,
die spoedig uitgeput raakten. Ik werd dooi
de zee voortdurend van den duikboot af
gedreven en toen mijn kamex-aden en ik
weer naar beneden gingen, konden wij
geen enkele verbinding tot stand bren-»
gen".
Men zal trachten de ongelulvSboot, waar
van we de tewaterlating in beeld geven,
morgen met behulp van kaïbels en bokken
te lichten. De ranup van de Thetis is de
grootste welke de Engelsche marine in
vredestijd ooit heeft getroffen. Van 25 cata-
strophen i nde laatste 24 jaar kon slechts
eenmaal de geheele bemanning van een
gezonken ondex-zeeboot worden gered.
HET WORDT HOOITIJD. Voor de boeren breken drukke weken aan: hooi
tijd! Hoeveel ligt er niet in dat eene woordje besloten. De boer op ons plaatje
moet bovendien nog met iets bijzonders rekening, houden, want zooals men
ziet, zit er in zijn hooiland een broedend zwanenpaar.- En dit laat zich zonder
meer niet verdrijven. De boer kan met de maaimachine spektakel maken zoo
veel hij wil en ook de paarden mogen eens springen, het doet er niet toe. Heer
Zwaan is strijdlustig en mevrouw Zwan voelt zich volkomen veilig onder be
scherming van haar kranigen echtgenoot!
