L
Zeer dreigende toestand
in het Verre Oosten
Duitschland is overal
waar uuitscners zijn
Omwentelingssnelheid
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
In den geest is Dantzig
reeds genaast
Oorlogsbrood beter
dan in 1914!
Drie paradetrommen
voor het 21ste
De uitdaging dient
aanvaard
ertWiiii I
Laan, Schagen, Tel. 20.
HAANDAG 19 JUNI 1939. 83e Jaargang. No. 10908.
OWgawe <6» UV. Urtg.-Mif. „Hol4o«<fc Hoordediwortier"
'nNieuwe actie eerder ^311 de *t3S
dan verwacht werd? verhoogd
Slechts een wonder kan oorlog
in 't Verre Oosten voorkomen
Ongewone bedrijvigheid in de periode die
als wachttijd werd beschouwd.
Zaterdagavond in Londen ontvangen diplomatieke in
lichtingen zouden erop duiden, dat Duitschland en Italië
sterk in de verleiding komen, om voordeel te trekken uit
het Engelsch-Japansche conflict door den Europeesche cri
sis te verhaasten. Engeland en zijn bondgcnooten hebben
steeds geloofd dat Hitier en Mussolini den herfstoogst zou
den afwachten, alvorens een nieuwe actie te ontketenen,
doch thans schijnt men rekening te houden met de moge
lijkheid, dat het offensief van de as eerder zal komen,
indien Engeland dieper verwikkeld raakt in de moeilijk
heden in het Verre Oosten.
Zooals de situatie zich Zaterdagavond liet aanzien,
schijnt, aldus U.P. uit Londen, slechts een wonder nog een
ernstige wending in de gebeurtenissen, voorzoover deze be
trekking hebben op de Britsch-Japansche spanning ten
minste, te kunnen afwenden.
Opmerkelijk, artikel in Duiisch
blad.
De cultureele week in Dantzig is geëin
digd zonder dat Goebbcls een derde rede,
die aangekondigd was, heeft uitgesproken.
Wel hebben Goepfert, de leider der Hitler-
jcugd, en Huth, de vice-president van den
Dantzigschen senaat het woord gevoerd. De
laatste sprak over „het heilige karakter van
den door Dantzig gevoerden strijd om zijn
Duitsche vrijheid".
De Berlijnschc Monlag schrijft in
een commentaar op de betoogingen
in Dantzig: „Het plebiscit in Dant
zig, waarover sommige kringen in
de democratische staten verscheide
ne malen hebben gesproken, is
reeds voltrokken. Het Duitsche
Dantzig en het Duitsche volk heb
ben den vorigen nacht een geloofs
belijdenis afgelegd jegens de duide
lijke eenheid tusschen het groot-
Duitsche rijk en Dantzig en zij heb
ben als hun wil uitgesproken, dat
Dantzig absoluut aan het rijk ge
hecht moet worden."
Zonder te blijven stilstaan bij het Pool-
sche standpunt ten aanzien van Dantzig
schrijft het blad. „Polen heeft bewezen, dat
zijn buitenlandsche politiek gebrek aan
moed heeft". Het is van meening, dat wan
neer men den Dantzigers „hun rechten" zou
geven, men „het omsingelingsnct op een be
langrijk punt zou verscheuren. Het blad
stelt de aanhechting van Dantzig aan
Duitschland ten slotte als onontkoombaar
voor en besluit: „Wij rekenen niet meer op
den goeden wil van de verantwoordelijke
staatslieden in de democratien, wij rekenen
niet op hun objectiviteit, noch op hun vast
beslotenheid om te doen, wat niet verhin
derd kon worden."
ZES EISCHEN VAN HITLER.
De diplomatieke redacteur van de Sunday
Dispatch maakt melding van te Londen
ontvangen berichten uit goede bron volgens
welke Hitier voornemens zou zijn, voor het
einde van dit 'jaar zes eischen te tellen,
welke op de volgende punten betrekking
hebben:
1.. Inlijving van Dantzig bij Duitschland.
2. Engeland moet afzien van elik politiek
of economisch belang in Midden-Europa en
op den Balkan, welk gebied „Lebensraum"
van Duitschland wordt.
3. Terugkeer van Gibraltar naar Span
je.
4. Wijziging van het statuut van Dji-
boeti ten gunste van Italië.
5. Wijziging in het beheer over het Su-
ez-kanaal.
6. Bestudeering van de Duitsche koloni
ale eischen.
CXm aan deze eischen kracht bij te zetten,
aldus het blad, zou Duitschland de vol
gende plannen hebben:
1. Tenuitvoerlegging aan het einde der
maand Juli van een „permanente" stami
ni ohili sa tie.
2. Versterking van de Siegfriedlinie in
het Westen.
3. Concentratie van Duitsche troepen in
Oost-Moravië en Slowakije en verbetering
van de Duitsche versterkingswerken in Slo
wakije.
4. Voltooiing van de verdedingslinies
langs de Duitsch-Poolsche grens.
Een bewijs dat deze geruchten niet on
gegrond zijn vormt ander nieuws, waar
uit blijlkt dat de „as" voor het oogenblik
meer dan normale bedrijvigheid ontwikkelt.
Het Slowaaksch telegraaf agentschap be
richt dat volgens mededeeling van de Duit
sche legatie te Bratislava het verkeer tus
schen Slowakije en het protectoraat Bohe-
men en Moravië tot nader order is gestaakt
Deze maatregel zal niet lang duren. Op het
oogenblik worden reizen in Slowakije slechts
toegestaan in zeer dringende gevallen.
Er zijn berichten over Duitsche troepen
concentraties in Slowakije. Deze berichten
worden echter officieel en categorisch ver
zonnen genoemd.
Italiaansche vlootmanoeuvres.
Ook het bezoek van het Italiaansche vloot-
eskader aan Spanje trekt zeer de aandacht.
Te Rome verklaart men dat deze kruis
tocht geenszins een buitengewoon karakter
draagt en deel uitmaakt van een sedert lang
opgesteld program .Men voegt hieraan toe,
dat de Italiaansche schepen de meeste Mid-
dellandsche-zeehavens van Spanje -alsmede
Lissabon en Tangcr zullen aanloopen. Aan
den anderen kant doet men duidelijk uit
komen, dat het bezoek der Italiaansche vloot
aan de Spaansche havens aansluit bij de be
zoeken van Suner en generaal Kindelan aan
Italië, en evenzoo een uiting is van de soli
dariteit en broederschap tusschen Spanje en
Italië, welke het bezoek van Franco aan
Rome zal wijden.
De Italiaansche bladen melden, dat het
eerste Italiaansche eskader gisterenochtend
vroeg van Napels voor een reis naar de
Spaansche, Portugeesche en Marokkaauschc
wateren is vertrokken. Tot het onder bevel
van admiraal Riccardi bestaande eskader
behooren twee pantserschepen, '10 kruisers
van 10.000 en 8.000 ton en een twintigtal tor
pedojagers, waarvan de gezamenlijke beman
ning uit 1.000 officieren en 20.000 minderen
bestaat. Deze kruistocht zal ongeveer twee
weken duren.
De Popoio d'Italia meldt verder nog, dat
het tweede Italiaansche eskader binnenkort
voor een kruistocht naar het Verre Oosten
zal vertrekken. Deze reis valt volgens het
blad onder het normale programma der ma
noeuvres van de Italiaansche vloot.
Geen godsdienstoefeningen meer
over de Duitsche zenders
Om technische redenen tot ver
lichting van het programma.
De uitzending van godsdienstoefeningen
door de Duitsche radiozenders op Zondag is
niet meer toegestaan. Zij zullen worden ver
vangen door programma's tot nationaal-so-
cialistische opvoeding. Met ingang van giste
ren zenden de Duitsche zenders op de uren,
waarop vroeger godsdienstoefeningen of reli
gieuse toespraken werden uitgezonden, mu
ziek uit, of wel herdenken zij de dooden
van de nationaal-socialistische partij.
Aan een luisteraarster, die 'aan het radio
station te Berlijn vroeg, waarom de uitzen
ding van godsdienstoefeningen werd ge
staakt, werd geantwoord, dat dit werd ge
daan om „technische redenen tot verlichting
van het programma*
Nieuwe D.C. 3 voor de K.L.M.
Naar wij vernemen heeft de K.L.M. ter
verdere uitbreiding van haar luchtvloot bij
de N.V. Nederlandsche V'liegtuigenfabriek
Fokker te Amsterdam wederom een Dou-
glas D.C.-3 in standaard uitvoering voor 21
passsagiers, besteld. Dit toestel wordt uitge
rust met Wright-Cyclone G. 102 A-motoren
en zal in September a.s. worden geleverd.
Proeven geslaagd.
Naar wij van bevoegde zijde venemen,
kan de consumptieproef met water-witte
brood, gebakken van de z.g. oorlogs-melan-
ge, alleszins geslaagd wórden genoemd.
Het brood werd in de deelnemende gezin
nen gedurende de veertien dagen, welke de
proef duurde, door vrijwel iedereen met
smaak genuttigd, terwijl onprettige ervarin
gen ten opzichte van de gezondheid niet
werden gerapporteerd.
Algemeen werd opgemerkt, dat het ge
bruik zeer spoedig gewende, en dat indien
in oorlogstijd brood van zulk een samen
stelling zou worden verstrekt, zulks een
groote verbetering ten aanzien van de ja
ren 1914-18 zou beteekenen.
Uiteraard zal, voor zoover noodig, met
het geheel der verkregen gegevens bij de
verdere voorbereiding worden rekening ge
houden.
Alle voedseltoevoer afgesneden. -
Britsch-Fransch contact.Ameri
ka nog gereserveerd Verrassin
gen op til?
Britscbe concessie is gelijk een
eenzaam eiland
De toestand in het Verre Oosten is sinds
Zaterdagmorgen nog veel slechter geworden
dan hij reeds was. De Britsche en de Fran-
sclie regeering hebben het noodig geacht
hun vlootvoogden in het Verre Oosten tegen
Donderdag a.s. te Singapore bijeen te roe
pen. Besproken zal o.a. worden:
le. Het onder één commando brengen
van de Britsche en Fransche strijdkrachten
in het Verre Oosten met Singapore als vloot-
basis.
2e. De methodes, welke zouden moeten wor
den gevolgd, om de plaatselijke superioriteit
van de Japansche marine te bestrijden.
3e. De positie van Hongkong, dat ge
makkelijk geisoleerd kan worden.
4e. De houding van de neutrale mogend
heden, voornamelijk van de Vereenigdc Sta
ten, Siam en Nederland.
5e. De bescherming van de handelsma
rine en de handhaving van de verbindin
gen met het Westen.
In de omgeving van .de Japansche am
bassade te Berlijn zinspeelt men reeds op
mogelijke verrassingen.
Nog rustig in Tientoin.
I-Iet is nog rustig in Tientsin. Het optreden
der Japanneezen te Tientsin is nog een stap
verder gegaan, aangezien patrouillevaartui
gen op de rivier de Hai alle schepen met
levensmiddelen teruggezonden hebben. De
toevoer van vleesch, visch en groenten is
thans volkomen afgesneden en de bewoners
van het belegerde gebied hebben hun voor
raden verduurzaamde levensmiddelen moe
ten aanspreken. Rijst en meel zijn nog in
ruime hoeveelheid aanwezig. In elk geval
zijn de Britten in de concessie vastbesloten
ondanks de blokkade stand te houden.
Bij alle posten waar voorbijgangers ge
fouilleerd worden zijn thans luidsprekers
opgesteld, welke aanvallen op Engeland
rondbazuinen. Overal in het onder Japan
sche controle staande gebied zijn wederom
anti-Britsche strooibiljetten rondgedeeld,
terwijl de campagne in de plaatselijke Ja
pansche bladen tegen de Britsche politiek
in China nog feller is geworden.
Nog geen 300 voetgangers, of zeven
percent van het gewone voetgangers
verkeer, zijn gisteren langs de zeven
posten rondom de Britsche conces
sie gepasseerd Met de effectieve blok
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT.
Verwachting: Zwaar tot half
hewolkt, enkele plaatselijke
regenbuitjes of onweers
buien, koeler dan gisteren,
meest zwakke veranderlijke
wind.
Een plechtigheid te Amersfoort.
Het 21sto regiment infanterie te Amers
foort is Zaterdagmorgen verrijkt met een
drietal paradetrommen, met bijbehoorende
wit lederen bandouliercs en handschoenen,
aangeboden door de reserve-officieren van
het regiment, ter gelegenheid van het 125-
jarig bestaan in Januari j.1.
De aanbieding geschiedde voor het front
van de troef), die zich om elf uur op het
voorplein van de kazernes aan den Leusder
weg hadden opgesteld, onder commando
van den majoor J. P. Breit.
De plechtigheid werd bijgewoond dooi
den burgemeester van Alkmaar, jhr. mr. F.
H. van Kinschot, en de gep. luitenant-gene
raal jhr. E. J. M. Wittert van Hoogland,
voorzitter van het Genootschap -voor mili
taire Traditie en Uniformkundc.
De burgemeester van Alkmaar was aan
wezig, in verband met het feit, dat het regi
ment grootendeels bestaat uit bewoners uit
de omgeving van Alkmaar.
Nadat de rcgimcnts-commandant, luite
nant kolonel J. de Vries het regiment had
geïnspecteerd, bood de reserve-kapitein W.
Denker uit Amsterdam het geschenk na
mens de commissie, uit reserve-officieren
samengesteld, met een rede aan.
Zijn toespraak werd beantwoord door
overste de Vries. Nadat een drietal tamboe
ren gelegenheid was gegeven kennis te ma
ken met den fraaien toon van de aangebo
den trommen en de troep - voor den regi-
ments-commandant, de commissie uit reser
ve-officieren, als mede den burgemeester
van Alkmaar en luitenant-generaal Wittert
had gedefileerd, werd met. de zoojuist over
gedragen geschenken, onder commando van
overste Briet, een korte marsch door de
stad gemaakt*
Felle rede van Goebbels te Dant
zig. Polen lijdt aan politieke pu
berteitsverschijnselen.
NATIONAAL-SOCIALISME ZAL
DANTZIG REDDEN.
Ik ben gekomen, aldus sprak Goebbels, de
Duitsche rijksminister van propaganda gis
teren te Dantzig, om u te sterken in uw
vastberadenheid. Ik verlang van u, dat gij
ook in de toekomst, moedig, dapper en op
recht blijft. Duitschland is overal, waar Duit-
schers staan en dus ook bij u".
Deze rede van Goebbcls werd telkens door
luid gejuich onderbroken. Steeds weer rie
pen de toehoorders: „De Fuehrer moet naar
Dantzig komen", Wij willen terug in het
rijk" en „Een volk, een rijk,-een Fuehrer".
GOEBBELS.
Een ontelbare menigte siond voor de stads
schouwburg, waar Goebbels zijn rede hield.
Hij begon met tfc groeten van den Fuehrer
oyer te brengem Vervolgens zeide hij, dat
de Dantzigers dezelfde taal spreken als de
Duitschers en stamden uit hetzelfde ras, zij
zijnd oor 't zelfde lot gebonden en derhalve
moeten zij terugkeeren tot het rijk. Hun ver
langen hiernaar is groot en slechts een we
reld, waarin nijd, afgunst en wanbegrip
heerschen, kan willen pogen zich te verzet
ten tegen dezen drang.
Hierdoor is evenwel de stad een interna
tionaal probleem geworden. Hij heeft het
ongeluk aan de monding van de Weichsel te
liggen en volgens de mooie theorie van War
schau hooren steden, welke liggen aan ri
viermondingen steeds tot de landen, waar
door de rivieren stroomen.
Volgens deze theorie hoort ook Rot
terdam tot Duitschland, want het
ligt aan de monding van den Rijn
en de Rijn is een Duitsche rivier.
Goebbels noemde een dergelijke rede
neering humoristisch.
De Poolsche chauvinisten verklaren ver
der, dat zij de Duitschers in een veldslag bij
Berlijn in de pan willen hakken. Goebbels
verklaarde hierover geen woorden vuil te
hoeven maken. Voor in de pan hakken zijn
twee noodig, een die hakt, en een die zich
laat hakken, doch op het oogenblik ziet spr.
geen van beiden, in ieder geval niet bij
Berlijn. Men neemt derhalve deze Poolsche
grootspraak te Berlijn niet ernstig, het zijn
eigenlijk politieke pubcrtiteitsverschijnse-
len.
Goebbels gaf voorts de bekende tirades
ten beste over het sterke eensgezinde Duitsch
land, en zeide verder dat het gevoel van
saamhoorigheid bij de Dantzigers niet van
recenten datum is, zooals de Engelsehe en
Fransche leugenpers belieft te veronderstel
len, doch leeft sedert den dag van het groote
onrecht van de scheiding van het rijk.
„Weest overtuigd, dat ieder in Duitsch
land uw wenschen kent en deelt en met ge
lijke trouw naast u staat, waarmede gij aan
het rijk hangt. Wat wij in Duitschland wil
len, is eveneens duidelijk. De Fuehrer heeft
het in zijn jongste rede in den rijksdag ge
zegd op een wijze, welke niet voor misver
stand vatbaar is, toen hij verklaarde: „Dant
zig is een Duitsche stad en zij wil terug tot
Duitschland". Dit moet de wereld begrepen
hebben en de wereld moet ook uit liet ver
leden hebben geleerd, dat de Fuehrer geen
holle woorden gebruikt. Zij vergist zich op
gevaarlijke wijze, wanneer zij meent dat hij
terugschrikt v. dreigementen of voor pres
sie kapituleert. Daarom kunnen de Dantzi-
gers rustig in de toekomst blikken, het natio-
naal-socialistisohe rijk staat aan hun zijde.
kade door de Japanneezen wordt de
Britsche concessie practisch een een
zaam eiland. Drie vrachtwagens met
versche groenten zijn gisterochtend
naar de Fransche concessie gezon
den om het tekort aan groenten aan
te vullen.
„Geniepige Britsche politiek" moet
gedwarsboomd worden.
Tsjen Tsjoen, de minister van binnenland-
sche zaken der onder Japansch tdezicht
staande regeering te Nanking, heeft een tele
gram aan den burgemeester van Tientsin
gezonden, waarin hij dezen aanmoedigt, „de
blokkade van de Britsche concessie voort te
zetten, teneinde de geniepige politiek van
Engeland te dwarsboomen".
Tegelijkertijd heeft Lein Yoe, de minister
van buitenlandsche zaken van de Nan-
kingregeering een proclamatie gepubliceerd,
waarin hij van Londen verlangt, dat het zijn
politiek van steunverleening aan Tsjang Kai
Sjek prijsgeeft.
Britsche kabinet wacht af.
Het Britsche kabinet wacht af, maar naar
verluidt zijn de volgende maatregelen in
voorbereiding:
Ten eerste: Het schrappen van Japan van
de lijst van meestbegunstigde landen.
Ten tweede: Het opzeggen van het Britsch-
Japansche verdrag van 1911, waardoor
Japan zijn groote markt op de Britsche
kroonkolonies zou verliezen.
Ten derde: Het verhoogen van de rechten op
Japansche goederen.
Amerika gereserveerd.
De regeering der Vereenigde Staten, zc£>
meldt Havas uit Washington, blijft ten aan
zien van den toestand in het Verre Oosten
een gereserveerde houding aannemen. De
volgende redenen zouden haar hierbij lei
den:
1. De wensch om door besprekingen
met Londen en Parijs die werkelijke bedoe
lingen van Engeland en Frankrijk uit te
vorschen.
2. De vrees om door een te haastig ge
baar het in het congres gerezen conflict
door de bespreking der neutraliteitswet te
coimipliceeren.
Feitelijk heeft Japan den oorlog
reeds verklaard, meent Britsch
Generaal.
Admiraal Sir Georgc Keyes heeft in de
Londensche voorstad I-Iornsey een rede ge
houden. waarin hij over den toestand te
Tientsin o.a. verklaarde: „De gebeurtenis-
se te Tientsin en de steun, die Duitschland
en Italië aan Japan verleencn komen in
werkelijkheid neer op een oorlogsverklaring
aan het Britsche Rijk. Dit is een uitdaging,
die moet worden' aangenomen".
Hij sprak als zijn oevrtuiging uit, dat,, in
dien Engeland zich vastbesloten en stand
vastig zou betoonen en aan de geheele we
reld zou laten zien. dat het bereid was tot
den strijd en hierbij gebruik zou maken van
al zijn rijkdommen.zijn geheele industrie
en al zijn menschenmateriaal, het- den oor
log zou kunnen winnen zonder de wapenen
teg ebruiken. „Als wij echter aarzelen, zal
zeker de vernedering volgen en wordt de
oorlog onvermijdelijk".
„Nederlands Volkskracht"
Groote toeloop van jonge werk--
loozen naar het arbeidsscholings
kamp.
Men schrijft ons: het secretariaat der
stichting „Nederlands* Volkskracht" bericht
ons, dat het aantal van hen, die zich opga
ven voor het arbeidsscholingskamp, dat he
den op de terreinen van de volkshoogeschool
te Bakkeveen zal aanvangen, het aantal aan
vankelijk beschikbare plaatsen verre over
treft. Daar de stichting aan de groote be
hoefte, welke ondanks de geruchten, als
zouden er geen jeugdige werkloozen in ons
land meer voorkomen, klaarblijkelijk be
staat, gaarne wil tegemoet komen, zullen
bijzondere maatregelen worden getroffen,
zoodat allen, die zich opgaven onderge
bracht kunnen worden.
Voorts overweegt de stichting, om voor
een deel der driehonderd jongeren, die zich
voor deelneming aan een kaderkamp opga
ven, in het najaar wederom een opleidings
kamp te organiseer en.