(Yfoill'MIlt
pacten-race
in Moskou
Oss-rapport in de
Tweede Kamer
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Fransch-Turksche
overeenkomst een feit
Japan wacht op wat
Engeland doet
H.M. de Koningin inspecteert
de grensbewaking
Laan. Schaden, Tel. 20.
VRIJDAG 23 JUNI 1939. 83e Jaargang. No. 10912.
IfltgMV <fc» Vl.V. Uitg.-My Noo»dwtw«w«iw"
Ook een Duitsche delegatie
naar het Kvemlin.
Engeland
kan Moskou
oeilijk
ldoen
kan
mc
vo
Er begint een ware wedloop te ontstaan, wie de beste
vrienden met Moskou zal worden. Thans doet ook
Duitschland pogingen. Een groep belangrijke en invloed
rijke Duitsche industrieelen zal een delegatie naar Mos
kou zenden met het doel, de Duitsch-Russische handelsbe
trekkingen te ontwikkelen.
Reuter meent te weten, dat de delegatie uit zeven des
kundigen bestaat. Enkelen zijn reeds vertrokken, terwijl
anderen binnenkort zullen gaan.
Volgens berichten, die betrouwbaar schijnen te zijn,
is de delegatie gemachtigd, Moskou een crediet van tien
jaar ten bedrage van 750 millioen Mark aan te bieden voor
aankoopen in Duitschland, terwijl Duitschland bereid is,
enorme hoeveelheden grondstoffen te koopen, voorname
lijk hout, leder en olie.
De onderhandelingen met Engeland kab
belen onderwijl rustig voort. Er komt weinig
schot in doch men schijnt nog steeds opti
mistisch te zijn.
Gistermiddag hebben de ambassadeurs van
Frankrijk en Engeland te Moskou, Nagguar
en Seeds, alsmede Strang, zich naar het
Kremlin begeven, waar Molotof hen het offi-
cieele antwoord van de Sovjet-Unie op de
inieuwe Fransch—Britsche voorstellen heeft
overhandigd. De bespreking duurde onge
veer een half uur. De secretaris van Seeds.,
Robert, is gisterochtend per vliegtuig naar
Londen vertrokken om het Foreign Office
rapport uit te brengen.
Terughoudend.
Officieele kringen te Londen toonden zich
gisteravond uitermate terughoudend ten op
zichte van de onderhandelingen in Moskou
en geven geen enkele aanwijzing ten aan
zien van den aard der besprekingen tusschen
Molotof en de Fransche en Britsche ambassa
deurs, noch betreffende het resultaat daar
van.
In den loop van de gisteren te Mos
kou gehouden bespreking heeft Molo-
tov, naar men meent te weten, ver
klaard, dat de Britsch—Fransche
voorstellen nog steeds onaanvaard
baar zijn v. d. Sovjet-regeerinig. Dat
door het Kremlin nog meer wordt
verlangd, was gisterochtend vroeg
reeds onthuld.
In niet-officieele kringen gelooft men, dat
de Sovjet-regeering staat op hechte garan
ties voor de Oostzeestaten en dat de nieuwe
BritschFransche formule in dit opzicht niet
ver genoeg ging. Dit beteekent geen afbre
ken der onderhandelinggen, doch het bespro
kene wordt thans ter kennis gebracht van
Londen en Parijs en waarschijnlijk zullen
geen nieuwe besprekingen met Molotov
worden gevoerd, alvorens nieuwe instruc
ties zijn ontvangen.
In diplomatieke kringen heeft men, naar
de diplomatieke medewerker van Reuter ver
neemt, den indruk, dat achter de houding
der Sovjetunie een diepere oorzaak schuilt
dan alleen de kwestie der „formule", doch
het is nog te vroeg om zich een oordeel te
vormen omtrent de verklaring die men aan
deze houding moet geven.
En... het Britsche Rijk wacht
weer op Japan. Toestand on
overzichtelijk. Nieuwe verne
deringen in Tientsin.
ER KOMT LIJN IN AMERIKA'S
HOUDING.
De vernedering der blanken en in het hij
zonder die der Engelschen duurt bij Tient
sin onverminderd voort. Weer hebben zich
gevallen voorgedaan, waarbij Engelschen
gedwongen werden zich uit te kleeden. Rus
sen, speciaal ook Russische vrouwen wor
den zeer onhoffelijk bejegend. Japanners ko
men zelfs op Engelsch gebied. De Britsche
regeering schijnt desondanks nog steeds op
een regeling van het geschil te hopen. Offi
cieel wacht ook Tokio af, zoodat de situatie
momenteel vrij onoverzichtelijk is.
Verscheidene leden van het Japansche ka
binet zijn van oordeel, dat men zich niet
moet haasten, de Japansche eischen te for-
muleeren, Zij zijn namelijk van meening,
dat dit moet afhangen van den tegenstand,
welke Groot-Brittannië biedt en van den
steun, welken het van de Vereenigde Staten
ontvangt!
Gelach
De Japansche autoriteiten hebben, naar Do
mei meldt, „met gelach" de berichten over
de „barbaarsche" behandeling van Engel
schen door de Japanners van de hand ge-
Wezen.
Volgens dit bericht zou het heele onder
zoek op onberispelijke manier plaats heb
ben, en zou er geen sprake zijn, van geval-
Jen, als hierboven beschreven, waarover
door den Engelschen consul-generaal offi
cieel is geprotesteerd.
In flagrante tegenstelling daarmede meldt
keuter uit Tientsin dat twee Engelschen
oen kwartier lang uitgekleed moesten staan
temidden van Cbineesche vrouwen en kin
deren. F.en der beide Engelschen werd ge
dwongen, zijn mond te openen, waarna een
Japannees hem zijn paspoort in den mond
duwde.
Voorts heeft zich', naar van betrouwbare
Veiligheidsgordel van Italiaansch
Duitsche drang naar het Oosten.
Hedenmiddag zullen te Parijs en te An
kara de Fransch-Turksche overeenkomsten
geteekend worden. Het verdrag over de aan
hechting van het Sandjak hij Turkije wordt
te Ankara geteekend, de verklaring van we-
derzijdschen bijstand te Parijs.
Een speciale verklaring, waarbij Frank
rijk de verzekering geeft, dat het de onaf
hankelijkheid van Syrië tijdens den duur
van het mandaat niet zal prijsgeven ten
voordeele van een derde mogendheid, zal
op 24 Juni door den Franschen ambassa
deur te Ankara ter kennis van de Turksche
regeering worden gebracht in den vorm van
een nota.
Hare Majesteit bezichtigt
ring en soldatenkeukens.
lege-
zijde vernomen wordt, gisterochtend nog een
ander geval van molestatie voorgedaan. Vijf
Britsche employe's van den spoorweg Pei-
ping-Moekden, die zich over de internatio
nale brug naar hun kantoor begaven wer
den, hoewel verscheidene Franschen, die
zich in hun gezelschap bevonden, ongehin
derd mochten passeeren, aangehouden en
gedwongen zich voor de oogen van een tal
rijk Ghineesch publiek te ontkleeden.
De Britsche regeering beperkt zich echter
tot het zenden van... een symipatlMebetui-
sinK-
Zij zal, aldus een boodschap van Hali-
fax, alles doen om hun belangen te bescher
men en zoo spoedig mogelijk een einde te
maken aan de bestaande crisis.
Naar .verluidt heeft de Britsche kolonie
Halifax voor deze boodschap dank gezegd.
Amerika.
Met spanning wordt nu uitgezien naar
wat Amerika zal doen.
Een hooggeplaatste persoonlijkheid uit
de omgeving van het Witte Huis heeft
officieus verklaard, dat de betrekkelijk
gematigde toon der officieele protesten
van de Amerikaansche regeering en de
pogingen, die in het werk gesteld zijn
om een vreedzame oplossing te zoeken
van het conflict te Tientsin niet uitgelegd
moet worden als uitsluiting van krachtiger
maatregelen om de Amerikaansche rechten
te doen eerbiedigen ingeval Japan zou vol
harden in zijn agressieve houding.
De meeste bladen en talrijke politieke
persoonlijkheden echter wijzen er op, dat
het oogcnbliik nadert, waarop het in Azië
zoowel als Europa noodig zal worden te
kiezen tusschen een algeheele afstand of
een vastberaden tegenstand, Hoewel de
regeering der eVreenigde Staten voor het
oogenlblik voorzichtig blijft optreden .uit
vrees om ten aanzien van Groot- Brittannië
en Frankrijk aan de spits te komen staan
■en uit vrees Japan te drijven tot een on
middellijke felle actie, streven de diploma
tieke kringen er naar de Japansche illu
sies ten opzichte van de afwezigheid van
Aimerikaansche belangstelling op te heffen.
Terwijl de openibare meening weigert een
oorlog ouder de oogen te zien, schijnt zij
bereid goedkeuring te hechten aan metho
den van economischen druk, zooals boycot,
schorsing van den handel met Japan, en
zelfs algeheele blokkade. De vooringeno
menheid tegen een samenwerking der Ver.
Staten met de Europeescfhe democratien
in Europa is veel minder levendig, wanneer
het om liet Verre Oosten gaat en de ge-
heele openbare meening schijnt bereid een
zeer krachtige houding van den kant der
regeering der Ver, Staten geod te keuren.
Tekst nog niet bekend.
De tekst is nog niet bekend. Aldus is het
geraden voorzichtig te zijn met de berich
ten over de grens tusschen het Sandjak,
Alexandrette en het Fransche mandaatsge-
bied Syrië Het was allang bekend, aldus de
N.R.Ct., dat het eerste aan Turkije komt.
Welke concessie stellen de Turken er tegen
over? De stad Antiochië valt er buiten, zij
gaven elke propaganda en nieuwe eischen
op, wat vooral beteekent, dat zij afzien van
hun aanspraken op Aleppo en het gebied
tuschen Eufraat en Tigris. De Franschen
hopen op die manier een veiligheidsgordel
verworven te hebben, die de Duitsch-Itali-
aansche drang naar het Oosten en de Ara
bische wereld stuit.
Bezwaren van de spil.
Van de zijde der spil wordt bezwaar ver
wacht, omdat het Engelsch-Turksche en het
Fransch-Turksche verdrag onvereenigbaar
zouden zijn met dat van den Balkanbond,
waar Turkije toe behoort, maar Zuid Slavië
heeft het voorbeeld gegeven door met Italië
politieke en economische afspraken te ma
ken zonder de andere landen van dien bond
erin te kennen. Bovendien bestaan er al ver
dragen van Turkije met de Sowjet-Unie en
Griekenland.
Reeds vroeg begaf H.M. de Koningin zich
gistermorgen voor de inspectie van de grens
troepen in het Oosten des lands, op reis.
Te ongeveer acht uur arriveerde de Lands
vrouwe met klein gevolg, per auto in het
Overijsselsche dorp De Krim, waar Zij zich
onmiddellijk naar de versterkingen der
grensbewaking begaf. Behalve De Krim be
zocht Hare Majesteit o.m. Coevorden, Dalen
Sleen, Emmen, Ter Apel, Stadskanaal,
Veendam, Zuidlaren en Assen.
Overal stonden de troepen opgesteld
en leidden de commandanten de Ko
ningin rond. EI.M. inspecteerde de
kazematten en onderwerp ook de
slaap- en waschgelegenheden der
militairen, de keukens en ontspan
ningslokalen aan een grondige in
spectie.
In de meeste dorpen stroomden de inwo
ners samen om de hooge Gast te verwel
komen; meerdere malen werd spontaan het
Wilhelmus aangeheven, terwijl de Vorstin
op verschillende plaatsen een zanghulde
van de schooljeugd in ontvangst had te ne
men. Vriendelijk wuivend dankte Zij de
juichende menschenmassa's.
Vaak begaf Zij zich te voet naar de mili
taire objecten en bevond zich dan temidden
van de dorpelingen.
In het met vlaggen getooide Sleen sloeg
het Staatshoofd eenige oefeningen met zwa
re mitrailleurs gade.
Britten en Amerikanen blijven
te Swatau
Beide landen weigeren het Ja-
panscheb evel op te volgen om
hun oorlogsbodems terug te
trekken.
JAPAN VERGRIJPT ZICH AAN
AMERIKAANSCH EIGENDOM.
Het Japansche ultimatum, waarhij bui-
tenlandsche oorlogsbodems .gelast werden,
Swatau te verlaten, heeft geenerlei uitwer
king gehad De Britsche autoriteiten heb
ben verklaard, dat de Britsche sch'eepscom-
mandanten en hun bemanningen het volste
recht hebben te blijven. Geen schip is dan
ook nog vertrokken
Amerika neemt hetzelfde standpunt in.
Japan heeft intusschen verklaard, geen ul
timatum gezonden, doch slechts een ver
zoek gericht te hebben.
Zeventig Britsche en Amerikaansche vrou
wen zijn vanuit Swatau naar Hongkong
vertrokken.
Japanners bezetten Ameri
ka ansch terrein.
Een der dagelijksche gevallen van bedrei
ging vormt de Japansche bezetting van de
depots en kaden van de Amerikaansche
maatschappij „William Hunt'. Men ver
wacht, dat de Amerikaansche regeering nog
voor Zondag zal protesteeren over dit feit en
ovea- alle andere gevallen vam sciliade, toe-
Dc procureur-generaal „aanvuurder", min. Goseling „aanvoerder'.
„Aftreden!", adviseert de heer
Wijnkoop!
„Rapport geen politiek doodvon
nis", aldus den r.k. afgevaardig
de.
Voordat de Tweede Kamer gisteren het
onderwerp „Oss" aansneed, nam zij een aan
tal wetsontwerpen aan. o.m. tot wijziging en
aanvulling van verschillende afdeelingen
der Indische begrooting.
In antwoord op enkele vragen deelt,
de minister van Koloniën, de heer
Welter mede, dat op het gebied van
de vlootuitbreiding inderdaad onze
kerheid bestaat. Wij staan inderdaad
voor de moeilijkheid, dat groote
defensie-uitgaven gepast moeten wor
den in een klein budget. Hoe het
gaan moet, weet spr. niet, doch ook
geen andere regeering weet dat.
Naar aanleiding van een vraag van den
heer Van Poll (r.k.), dat voor zoover het mo
gelijk is, de goiivernementsstoomisdhepen
reeds voor politiediensten worden gebruikt.
Tegen vervanging door motortorpedobooten
is het bezwaar, dat dit oorlogsschepen zijn.
Een actieradius van 1000 mijl is bovendien
niet zeer groot voor Indië.
Oss
Dan komt het Oss-rapport aan de orde, dat,
zoo men weet, concludeert, dat, de door mi
nister Goseling genomen maatregel niet te
rechtvaardigen is.
De heer Wijnkoop (comm.)' voert het eerst
het woord. Hij laakt sterk den door den mi
nister genomen maatregel, doch ziet in de
eerste plaats den procureur-generaal van het
Bossche gerechtshof als den schuldige. Deze
procureur-generaal is gebleken de „aanvuur
der" te zijn van den minister, doch daardoor
is de minister als „aanvoerder" niet vrij-
geuleit.
Spr. critiseert fel, dat de minister geen in
zage verleende, in de dossiers waaruit hij
zelf citeerde.
Tot de orde!
Spr. wijst op de rol van de N.S.B. Immers
de heer Rost van Toningen heeft documen
ten aan de commissie aangeboden. Dit is
of chantage of er zijn hoogere machten bij
de marechaussee, die in betrekking staan
met de N.S.B.
De voorzitter maakt bezwaar tegen het
woord „chantage."
De heer Rost van Tonningen (N.S.B.) in
terrumpeert: „Laat dien Jood maar praten"!
De voorzitter roept den heer Kost van
Tonningen tot de orde.
De heer Wijnkoop (comm.) gaat voort.
Spr. zal stemmen voor de conclusie van 't
rapport, dat voor den minister vernietigend
is. De minister heeft de commissie onmoge
lijk gemaakt om vast te stellen of de gees
telijken onder ander recht staan dan an
deren! Deze minister moest zoo spoedig mo
gelijk aftreden!
Ieder, die werkt, maakt fouten!
Ook het C. I-I. lid, de heer dc Geer ver
klaart ook met overtuiging vóór de conclu
sie te zullen stemmen, doch voegt daaraan
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT t
Verwachting: Gedeeltelijk be
wolkt, tijdelijk betrokken
niet kans op regen of on
weer .aanmerkelijke afkoe
ling, zwakke tot matigen
wind uit Oostelijke richting
gebracht aan Amerikaansch-- eigendom in
China.
Swatau geheel bezet.
Japan heeft thans ook de regeeringsge-
bouwen te Swatau in handen. De Chinee-
zen hebben overal branden gesticht, alvo
rens de stad te verlaten.
Ds» Ekering predikant
raadslid
Wat zal de kerkeraad doen?
„Ik blijf hervormd predikant en ik word
lid van den gemeenteraad," zeide ds. ma*.
L. C. W. Ekering Dinsdagavond tijdens
een vergadering van dg N.S.B.
Men weet, dat de kerkeraad der Ned.
Hervormde Gemeente te Amsterdam dezer
dagen een motie heeft aangenomen, waar-»
in het predikambt en het raadslidmaat
schap onvereenigbaar worden verklaard.
Blijkbaar laat ds. Ekeri«g zich hierdoor
niet weerhouden zitting te nemen in den
raad nu hij gekozen is tot lid.
Hij sprak voorts, naar het Hstb., Dinsdag
avond nog over de mogelijkheid, dat de
Algameene Synode der Ned. Hervormde
Kerk haar reglementen in dier voege zou
wijzigen, dat zij hem daardoor zou tref
fen. Maar, zeide hij, die maatregel wordt
dan toch pas over vier jaar van kracht.
Het staat dus wel vast, dat, ds. Ekering
in den raad komt. Wat de kerkeraad nu
doet zal afgewacht moeten worden
Dc fiscus eischt ♦♦*4*
Krachtig protest tegen de voor
gestelde heffing op vennoot
schappen.
De Nederlandsche Maatschappij voor Nij
verheid en Handel heeft een adres gericht
tot de Tweede Kamer, dat een krachtig pro
test behelst tegen de voorgestelde belasting
van vennootschappen.
De verzwakking van de economische
kracht van het bedrijfsleven tengevolge van
den wcnschen van den fiscus om ook aan
deel in de voor serveering en afschrijving
bestemde winst der ondernemingen voor
zich op tc eischen, moet, aldus het adres,
leiden tot verzwakking van de economische
weerstandskracht van ons volk.
toe, dat hij niet aan 's ministers goede
trouw twijfelt. Spr. ziet in het rapport geen
advies om te vertrekken; 't is geen politiek
doodvonnis! Spr. zou het in hooge mate
betreuren, indien de minister meent te
moeten aftreden. Ieder, die werkt, maakt
fouten.
De proeven, moet aftreden!
Het S.D.-lid de heer van der Goes
van Naters noemt het systeem van
dezen procureur-generaal, waarvan
de minister het slachtoffer zou zijn
geworden, verderfelijk en Nederland
onwaardig. Hij vraagt dan ook over
plaatsing of ontslag van dezen
magistraat.
Wat de gevolgen van aanvaarding der
conclusie betreft voor den minister, sluit
spreker zich bij den heer de Geer aan.
De man met de 18 vonnissen.
Wat de zaak van de geestelijken betreft,
thans is aldus spr. gebleken, dat de man
met de 18 strafvonnissen niet de aange
ver was.
Minister Goseling: .Aangever heb ik niet
gezegd."
De heer Van der Goes van Naters (S.D.)
houdt dit vol. Er was hier blijkbaar sprake
van niet-strafbare immoreele handelingen,
waarvan het rapporteeren zeer gewenscht
is. Toch waren er aanwijzingen voor een:
niet-verjaard strafbaar feit.
De minister verdedigd.
De laatste spreker van hedenmiddag is
de r.k. afgevaardigde de heer van Maarse-
veen. De commissie adviseert de Kamer, al
dus spr. een hoogst bedenkelijken weg op
te gaan. Aan het gezag zal een zware slag
worden toegebracht, evenals aan de persoon
lijke vrijheid. Een zoo scherp votum over
het beleid van den minister is niet juist. De
minister werd slechts geleid, door plichts
vervulling.
Spr. acht het voorts begrijpelijk, dat de
minister geweigerd heeft inzage van de dos
siers toe te staan.
Om 18 uur wordt de vergadering ver-»
daagd tot hedenmiddag.
