Minister Goselings geweten
is gerust
f 33 millioen «oor
Defensie aangevraagd
Frankrijk in een net van
list en spionnage
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De bewindsman
door het rapport
niet vernietigd
Japan bereid tot
onderhandelen
Laan, Schagen, Tel. 20.
WOENSDAG 28 JUNI 1939. 83e Jaargang. No. 10916.
UHgöve de* N.V. Uitg.-Mij". „HoRontk No Of d ede wortier"
„Het hoofd van den procureur-
0 generaal kom ik niet aanbieden!"
In een Tweede Kamervergadering, waarvoor de pu
blieke belangstelling zóó groot was, dat de politie vele
nieuwsgierigen op hardhandige wijze moest terugdringen,
heeft minister Goseling gistermiddag de opmerkingen
over het rapport-Oss beantwoord. Tijdens 's ministers
rede nam de minister-president, dr. Colijn, aan de regee-
ringstafel plaats. Krachtig verdedigde mr. Goseling zijn
handelwijze, slechts op enkele punten de commissie-
Schouten iets toegevend. De bewindsman blijft er van
overtuigd, dat zijn ingrijpen tegen de Ossche brigade dei-
Koninklijke Marechaussée gerechtvaardigd was en zijn ge
weten is op dit punt geheel gerust. Tegenover de geeste
lijken werd, aldns spr., geen ander recht gebruikt dan het
Nederlandsche en contact met de kerkelijke overheid werd
nimmer gezocht.
Geen enkele loopende
rechtszaak stopgezet
De lieer Goseling is van oordeel, dat dit
oogenlblik niet erg gelukkig valt voor de
behandeling van deze zaak, internationaal
en misschien nationaal ook niet. Spr. spreekt
niet voor degenen, die aan zijn eerlijke be
doelingen twijfelen. Spr. zal het niet heb
ben over de aantijgingen, die hij met zijn
gezin heeft ondergaan en over de ondervon
den smaad en laster.
Alle instanties, die de zaak hebben on-.
derzooht> zijn tot het. oordeel 'gekomen, dat
inzake de beide pastoors don .minister geen
blaam treft.
Reeds op 7 April 1938 heeft, spr. verklaard,
dat indien van strafbare feiten gebleken
was, de pastoors eenzelfde recht hadden on
dergaan als de anderen. De aantijgingen op
dit punt hebben spr. het diepste gegriefd.
Daar stak de angel.
Over het rapport is spr., in meer
dan een opzicht voldaan; hij voelt
er zich echter niet door vernietigd.
De inhoud van het rapport is niet
volkomen onwederlegbaar; de com
missie maakt zelf reserves.
's Ministers goede trouw.
Van groot belang acht spr., dat de com
missie van oordeel is, dat de minister de
genomen maatregelen noodzakelijk achtte
en dat aan zijn goede trouw niet wordt ge
twijfeld.
Spr. zou gaarne zien, dat het mogelijk
ware een weg te vinden, waarlangs dege
nen, die door stemming voor de conclusies
der commissie wantrouwen willen uitspre
ken in spr.'s onkreukbaarheid, daartoe open
lijk en eerlijk de gelegenheid krijgen.
Naar de meening van de commissie was er
geen sprake van machtsoverschrijding en
in gevaar brengen van de rechtszekerheid.
Wat de werkwijze van de commissie be
treft, deze beperkt zich terecht tot de be
leidskwestie. Dit beleid is het beleid van
ambtenaren van politie en justitie in straf
zaken. Daarin ligt de moeilijkheid in deze
zaak.
De bevoegdheden der Kamer.
Welke rol kan de Kamer hebben met be
trokking tot strafzaken? Niemand zal de
Kamer willen bekleeden met de functie van
een orgaan boven de aangewezen organen.
Waar gaat het heen, als men aangifte gaat
doen bij de Kamer?
De Kamer £ieeft op dit gebied een con-
trolcercnde bevoegdheid en moet matiging
betrachten.
De Kamer mag wèl aantoonen, dat de nor
male rechtsgang niet zou zijn gevolgd. De
citaten in spr.'s nota dienden om te bewij
zen, dat de rechtsgang niet geschonden was.
Een fabeL
Onomstootelijk slaat vast, dat spr.
geen enkele loopende rechtszaak
heeft stopgezet. Wanneer hij de pas
toors had willen sparen, had spr.
beter den maatregel niet kunnen ne
men. De maatregel diende om te
voorkomen, dat de tekortkomingen
van de marechaussee zich zouden
herhalen. Dat spr. zou hebben in
gegrepen ten behoeve van wien ook,
is een Sabel.
Mr. van der Goes van Naters: Was er
zoo'n haast bij?
De „geheime" dossiers.
Weigering van inzage van dossiers heeft
spr. opgevat als gevolg van zijn plichtsver
vulling. „Geheime dossiers" onder don mi
nister zijn er niet. Inzage daarvan heeft spr.
moeien weigeren, daar dit het ergste is in
Nederland, dat iemand kan overkomen.
Men wordt niet. vervolgd, doch wordt later
berecht door deze Kamer.
De publieke opinie beoordeelt de
stukken geheel verkeerd, zij zou
sommige mededeelingen van verden
kingen als feiten beschouwen Indien
men tot publicatie overgaat, zit men
volop in 't volksgericht. Geen ver
antwoordelijk bewindsman zou dit
doen.
Hier mocht naar het oordeel van den mi
nister geen preccdcmt worden geschapen,
e^ewmin als bij het zoogenaamde verbod
aan de ambtenaren om de commissie in te
lichten; op dit laatste punt waren al zijn
am'btgenooten hot met hem eens.
De rol van den procureur-gen.
De minister verklaart, dat hij geen nieu
we feiten of omstandigheden zou aanvoe
ren; hij stelt al de feiten nog eens in het
licht om duidelijk de fouten van de mare
chaussee te doen uitkomen. Van den presi
dent van de rechtbank te 's Hertogenibosch
had de minister spontaan een brief ont
vangen, welken hij voorlas. Van ecnig
ingrijpen van den Bosschen procureur-ge
neraal in zaken, die nog onder de recht
bank ressorteeren, blijkt hier het tegen
deel.
In de zaak van dc geestelijken is voor
velen de meest afschuwelijke sensatie ge
wekt. Er is de voorstelling gewekt, dat
stelselmatig door de pastoors gruwelijke
handelingen zijn verricht. Waarom geeft de
heer Rost van Tonningen deze zaken niet
aan krachtens art. 161 S. V. Men slingert
het thans in het gezicht van personen, die
zich niet kunnen verdedigen!, roept spr.
uit. Zoo' spingt men om met iemands eer
en goeden naam!
Reehtsmogelijkheid heeft de minister
nooit gehad, doch hij duldt ook niet, dat
rechtsongelijkheid naar den anderen kant
wordt geschapen.
Geen contact met de kerkelijke
Overheid.
Spr. heeft nooit met de kerkelijke
overheid eenig contact in deze zaak
gehad. Voor wenschen van die zijde
zou spr. nooit toegankelijk geweest
zijn. Het is duidelijk, dat de kerkelij
ke overheid in deze zaken belang
moest stellen.
Ten aanzien van liet contact van de Jus
titie met het corpscomimando geeft de mi
nister toe, dat dit te wenschen heeft overge
laten.
Marechaussee hoorde misdienaars.
In de zaak van pastoor V. heeft spr. een
ernstigen grief tegen de marechaussee, die
waar er o.m. sprake was van een zaak-op-
de-grens-van-verjaring, zónder aanwijzing
voor een nieuw strafbaar feit, stelselmatig
alle misdienaars van den pastoor verhoor
de, knapen van 8 tot 15 jaar! Begrijpt men
den ernst van 's ministers bedenking nog
niet? Dit verhoor moést beroering wekken
onder de ouders. De houding van den bur
gemeester in dezen noemt spr. zeer verstan
dig.
's Ministers grief, dat er oen on
derzoek was ingesteld zónder aan
wijzingen betreft alleen de zaak van
pastoor B. Het verhoor van de vrou
welijke getuige in Den Haag ont
moet spr.'s grootste bezwaren.
'Spr. wijst er op, dat liet verhoor van de
vrouw slechts ging over haar eigen relaties,
Voor onzekerheid in deze zaak is geen re
den. De vrouw moést den indruk zijn bij
gebracht, dat de pastoor had bekend, daar
zij onmiddellijk na het verhoor eciv brief
schrijft aan den pastoor, waaruit dit blijkt.
Men moet ook oog hebben voor deibclangcn
van anderen! De man van de vrouw heeft
zich bij den minister beklaagd.
Niet het hoofd van den proc.-ge-
neraal!
Voorts verdedigt de minister krachtig het
beleid van den Bosschen procureur-generaal
tegen wien zulke felle aanvallen en aantij
gingen zijn gericht. Spr. is niet bereid het
hoofd van don procureur-generaal te komen
aanbieden! Spr. noemt hem een man van
zeer bijzondere bekwaamheden, onkreuk
baar en van ongewone werkkracht. Wél had
het contact tusschen p.-g. en brigadecom
mandant beter kunnen zijn.
Spr. ontkent, dat de wachtmeester de Gier
tijdens zijn verhoor van VA uur gestaan
heeft; verhoor in twee étappes ware inder
daad beter geweest.
De minister is er van overtuigd, dat een
maatregel tegen de marechaussee moest
worden genomen. Een dorpsonderzoek zou
daarvoor te lang hebben geduurd. De zacht
ste en meest doeltreffende maatregel op dat
oogenblik was schorsing van dc opsporings
bevoegdheid. Dit middel was nieuw voor
Nederland. Daaraan is de ongewenschle
ruchtbaarheid te wijten.
Een rüstig geweten.
In den weerslag in een deel van
ons land zegt de minister zfich ver
gist te hebben. Minister Goseling
eindigt met de verklaring, dat hij
door alles heen behouden heeft de
sust van zijn geweten; die kan nie
mand hem ontnemen. Nu of latei-
zal de erkenning volgen, dat hij in
het welzijn van ons Vaderland heeft
gehandeld.
De heer Schouten antwoordt.
De voorzitter van de kamercommissie, de
heer Schouten, voerde vervolgens 't woord.
Uitvoerig laokt deze de houding van den
heer Rost van Tonningen (N.S.B.) tegenover
de werkzaamheden van de commissie, in
welk verband hij op onjuistheden in de
rede van dezen afgevaardigde wijst. Voorts
blijft spr. er bij, dat de minister inzage in
de stukken niet bad mogen weigeren, Spr.
is er van overtuigd, dat de minister zijn
standpunt niet had kunnen handhaven als
het er op aan komt.
Heden zal de heer Schouten zijn rede
voortzetten. 4-
Rooscvelt vreest
de geldwolven
Men moet hem zijn bevoegdheid
tot devaluatie van den dollar
niet ontnemen.
Ten aanzien van het besluit van den Se
naat, Rooscvelt de bevoegdheid tot devalu
atie van den dollar te ontnemen, heeft de
president gisteren in de persconferentie ver
klaard, dat, indien deze bevoegdheid niet
voor Vrijdag, wanneer zij afloopt, zou wor
den verlengd, de controle op de valuta te
rug zou keeren naar Wallstrtet, waar de
internationale speculanten en bankiers hun
actie zullen kunnen voeren zooals voor 1933
Dit kan leiden tot schommelingen in de
koersen der valuta's van alle landen en
tot stoornissen in hun zakenleven, ook in
dat der Vereenigde Staten. Dit zal van na-
deeligen invloed zijn op de landsverdediging
die van den buitcnlandschen handel af
hangt.
Verdubbelde lucht afweerbewape-
ning van H. Ms. Tromp. Voor
zieningen voor Marine en Land-
acht.
Ingediend is een ontwerp van wet tot wij
ziging en verhooging van 't achtste hoofd
stuk (defensie) der rijksbegrooting voor '39.
Aan de 'memorie van toelichting is het
volgende ontleend
Voor de marine-vliegkampen is in totaal
noodig: vSor „de Koov f 167.500; voor „de
Mok" f 294 000, v. Schellingwoude f 262.100,
voor Veere f 216.000. Daarenboven voor ter
reinuitbreiding van „de Kooy" nog een be-
.drag vam f 50.000.
Voor aanbouw, aankoop, bewapening en
uitrusting van schepen, vaartuigen en vlieg
tuigen is een hooger bedrag van
f 1.354.000 aangevraagd.
Hiervan is noodig f 354.000 voor
verdubbeling van de lucht af weeibe-
wapening van H. Ms. „Tromp" en
de daarmede verband houdende
aanschaffing van munitie.
Ter toelichting moge dienen, dat sedert
de plannen voor dit schip geruimen tijd
geleden werden ontworpen, de afweer te
gen luchtaanvallen op schepen aanzienlijk
is uitgebreid, speciaal wat de automati
sche wapens betreft. In verband hiermede
werd de tweede flotlieljeleider ',rtn ook
ontworpen met een luchtafweerbewape-
ning van de dubbele sterkte van die van
H. Ms. „Tramp". De gevraagde gelden
dienen om ook van laatstgenoemd schip het
afwerend venmogen tot dat peil op te voe
ren.
Spoed met vliegtuigtorpedo's.
Voorts zijn gelden aangevraagd voor 10
vliegtuigtorpedo's bestemd voor de torpedo
vliegtuigen, welke in aanbouw zijn en eer
der gereed zullen komen dan aanvanke
lijk werd voorzien,
Vuurmonden en munitie.
Voor materieel der artillerie met toebe-
hooren, geniematerieel en uitgaven voor de
militaire luchtvaart is een hooger bedrag
van f 18.890.000 aangevraagd. Hiervan zijn
bestemd voor aanschaffing van houwitsers
met bijbehoorende munitie fl2 85Ö.C00, uit
breiding van den munitievoorraad voor
luchtdoelgeschut f 5.000 000: aanschaffing
van 100 vuurmonden van 4.7 c.M. (pantser-
afweergeschut) f 1.000.000; aanschaffing van
transportrijwielen voor het vervoer van ra
diotoestellen, ingedeeld bij de bereden artil
lerie f 40.000.
Aangezien het een dringende eisch is het
artilleristisch vermogen van onze weer
macht te verhoogen. zal zoo spoedig moge
lijk over houwitsers van 10.5 c.m. moeten
worden beschikt.
Verbouwingen en intendance.
Voor nieuwe gebouwen en werken is een
verhooging gevraagd van f3.125.000. waar
van bestemd is f2.200.000 voor magazijnen
voor berging van materieel en munitie.
Voor kleeding, uitrusting, ledergoed, ver-
plegingsvoertuigen, en verdere intendance-
goederen wordt een verhooging gevraagd
van f7 247.000. waarvan bestemd is voor
aanschaffing van intendancegoederen een
bedrag van f 6.932.000.
Dit ontwerp van wet heeft tengevolge een
verhooging van den geheelen dienst met
f33.141.655, waarvan een verhooging met
f32.226.000 op den kapitaaldienst;
Dit nummer bevat 8 pagina's
1
EERBERICHT
DE BILT SEINT.
Verwachting: Toenemende be
wolking, droog weev, war
mer, meest matige wind ui
Zuidelijke richting.
Twee voorstellen als basis. Ver
zekering der maatregelen in
Tientsin.
De Japansche ambassade heeit de
volgende mededeeling ontvangen:
Overeenkomstig met de door de
Britsche regeering gedane voorstel
len heeft de Japansche regeering be
sloten, te Tokio onderhandelingen te
voeren, met het doel te komen tot
een regeling van de verschillende
kwesties met betrekking tot den
thans te Tientsin heerschenden toe
stand. De regeering zal de betrok
ken ambtenaren uit Tientsin ontbie
den om de onderhandelingen te ver
gemakkelijken.
TWEE VOORSTELLEN.
Reuter verneemt in doorgaans goed inge
lichte kringen, dat de Japansche regeering
twee voorstellen heeft ingediend als basis
voor onderhandelingen met dc Britóche re
geering.
Het eerste is, dat de concessie te Tientsin
niet zal worden gebruikt voor anti-Japan
sche intrigues door de Chineezen.
Het tweede is, dat de Tientsin concessie
niet zal worden gebruikt als basis voor
steunverleening aan de Qhineesche valuta
in Noord-China in. concurrentie met de va
luta, die de Japanneezen trachten in te voe
ren.
Men meent te weten, dat de Britsche re-
goering onmogelijk het tweede voorstel kan
aanvaarden, doch dat niettemin algemecne
onderhandelingen beginnen.
Dat de kansen op een regeling stijgende
zijn bleek reeds uit verschillende berichten
in dc laatste 24 uur, de garnizoenscom
mandant van Tientsin gelastte dat bij vi
sitatie de blanken niet meer mochten wor
den ontkleed.
In zijn onderhoud met de journalisten,
waarin hij verzachting der visitatie aankon
digde, wees Tientsins garnizoenscomman
dant er overigens op, dat sommige Japan
sche schildwachten en ook de Chineesche
politieagenten, die met het onderzoek be
last zijn, er een eenvoudige mentaliteit op
nahouden, die verschillend is van die dei-
buitenlanders. Daarenboven aarzelen de Ja
panners niet, zich eventueel in het openbaar
uit te klceden, ook in tegenwoordigheid van
beide sexen. Als voorbeeld noemde hij in
dit verband de Japansche gemengde baden.
Schertsend zcide hij, dat hij zichzelf wel in
het bijzijn van de veertig aanwezige corres
pondenten wilde uitklceden, doch de jour
nalisten gaven ten antwoord, dat zij hem
geloofden op zijn woord.
Na de verklaringen, welke generaal Horn-
ma, de commandant van het Japansche
garnizoen, heeft afgelegd, is een kleine ver
mindering van de Britsch-Japansche span
ning waar te nemen. Bij de toegangen tot
de concessie zijn geen incidenten voorgeval
len. Passeerende Engelschen werden wel
aan een nauwkeurige fouilleering onder
worpen, doch behoefden zich niet geheel tc
ontkleedcn. Het zou zoo segt men, erop
wijze, dat de onderhandelingen tot regeling
van de kwcstie-Tientsin reeds te Tokio be
gonnen zijn, hetgeen dc nieuwe instructies
welke de Japansche schildwachten bij de
toegangen der concessie hebben ontvangen,
zou verklaren.
Levensmiddelen naar Tientsin?
De Britsche autoriteiten te Shanghai heb
ben van den Britschen gemeenteraad te
Tientsin het verzoek ontvangen om vee en
levensmiddelen te zenden. Er zou thans een
regeling worden getroffen om aan dit ver
zoek te voldoen.
Ernstig woord van minister-pro*
sident Daladier.
ALLES NOODIG VOOR VERDEDIGING
VAN DEN VREDE.
Zeer ernstige woorden heeft mi
nister-president Daladier gespro
ken bij de sluiting van de Fransche
parlementszitting. Het was naar
aanleiding van een vraag over de
ouderdomsvoorziening. De landsver
dediging moet thans voor alles gaan
zeide Daladier. Frankrijk moet en
zal zich met alle kracht verzetten
tegen elke poging tot overheersching
Frankrijk is echter thans gewapend
tegen de gevaren.
DALADIER.
Sedert twintig jaar is de toestand niet zoo
ernstig geweest. Aan de Fransche grenzen
staan drie millioen man onder de wapenen,
zonder te rekenen de paramilitaire organi
saties en in het binnenland. In de fabrieken
werkt men met 'koortsachtige haast en
men ontvangt berichten over groote troe
pen-concentraties, aldus ving Daladier aan.
Aan de grenzen van Frankrijk wordt een
propaganda gevoerd, welke nu eens spreekt
over rassenoorlog en godsdienstoorlog, dan
weer met oude verwijten de Fransch-Brit-
sche solidariteit, zonder welke geen vrede
verzekerd is, tracht te breken. Dc regee
ring moet eerst de landsverdediging ver
sterken.
Hiervoor zijn milliardcn en nogmaals
milliarden noodig. Hoe zwaar deze last
ook is, het land wil deze liever dragen,
dan huigen voor de bedreiging van geweld.
Daladier herinnerde vervolgens eraan, dat
hij niet Heeft gemobiliseerd, doch ter be
schikking heeft geroepen. Dank zij de Fran
sche grenswacht is de vrede bewaard.
Een net van listen en spionnage.
Frankrijk is een edelmoedig land, doch
uit naam van de individueele vrijheid mag
de regeering niet ontwapend worden. Twee
decreten hebben paal en perk gesteld aan
de genoemde intriguc. Bij huiszoekingen
werden de draden hiervan gevonden.
Men poogde Frankrijk te vangen in een
net van listen en spionnage, de regeering
zal voorkomen, dat de eenheid van het land
wordt gebroken.
Vervolgens zeide de minister-president
dat indien een verkiezingscampagne ge
vaarlijk zou lijken in verband met de ge
beurtenissen in het buitenland .dan zal de
regeering het initiatief nemen om deze uit
te stellen. Voor het oogenblik moeten de
Franschen slechts denken aan de verdedi
ging van den vrede in vrijheid.
Dc spoorwegtunnel te
Velsen
'Provincie verzocht in de kosten
bij te dragen.
Ged. Staten stellen aan Prov, Staten voor,
voor de werken vereischt voor de vervan
ging van de spoorwegbrug te Velsen door
een spoorwegtunnel een bijdrage van 5 5/9
pet. der werkelijke kosten toe te staan.
