OPHOOPING van
oorlogstuig
in Dantzig...
De „Oranje" liet snelste
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Duitschers zuilen trachten
Tsjechen te begrijpen
motormailschip ter wereld
Overeenstemming
in ons Kabinet?
Londen wil de randstaten
garandeeren
Laan, Schagen, Tel.
VRIJDAG 30 JUNI 1939. 83e Jaargang. No. 10918.
<£w W.V. Uitg.-Mif. „HoMoflck Noorderkwortier" 4
Himmler in de Vrije Stad
Polen legt versperringen aan
Convooien Italiaansche
wagens passeeren
den Brenner.
Himmler
POLEN LEGT VERSPERRINGEN AAN. -
CONVOOIEN ITALIAANSCHE WAGENS
PASSEEREN DEN BRENNER.
In den afgeloopen nacht hebben de Poolsche militaire
autoriteiten op een tweetal plaatsen in den weg van Gdy-
nia naar Dantzing versperringen tegen gevechtswagens
opgericht.
Langs niet-officieelen weg uit Dantzig ontvangen be
richten doen denken dat daar zeker iets gaande is en dat
in ieder geval de toestand verergerd is. Zooals gebruikelijk
zijn de geruchten over een herverdeeling van Duitsclie
troepen onmogelijk te verifieeren.
Volgens uit Warschau ontvangen semi-officieele be
richten komen voortdurend munitie en manschappen in
Dantzig aan.
Voorts wordt gemeld, dat zestien kanonnen gister
avond ten oosten van Dantzig aan land zijn gebracht.
CONVOOIEN ITALIAANSCHE WAGENS
PASSEEREN DEN BRENNER. - CON
CENTRATIE VAN ITALIAANSCHE TREI
NEN VOOR VERVOER VAN DÜITSCHE
TROEPEN NAAR ITALIë IN GEVAL VAN
OORLOG?
Volgens uit Oostenrijk door het socialistische orgaan
Berner Tagwacht ontvangen berichten zouden dag en
nacht convooien Italiaansche wagons den Brenner pas
seeren en gezonden worden naar Insbruck, Salzburg, Wels
en Weenen. De grootste opeenhooping van wagons zou
geconstateerd zijn op het goederenstation te Wels, waar
een vijftigtal rangeersporen kortgeleden aangelegd zijn.
Het Zwitsersche blad meldt, dat de Oostenrijksche be
volking verontrust is over deze voorbereidingen, die al
verscheidene dagen duren. Oostenrijksche spoorweglieden
zouden de mecning hebben uitgesproken, dat doel van
deze concentratie van Italiaansche treinen vervoer van
Duitsche troepen naar Italië is .in geval van oorlog.
De „Mafcin" schrijft:
„Het staat vast, dat ccn vrij aanzienlijk
getal Duitsche officieren en manschappen te
Dantzig is aangekomen voor het vrijwilli
gerscorps en clat belangrijke voorraden wa
pens en munitie zijn gezonden."
Volgens de „Figaro" worden de 2000 te
Dantzig aangekomen Duitschers gebruikt
als instructeurs voor het vrijwilligerscorps,
dat een eventueelen opmarsch der Poolsche
troepen moet. ophouden, tot de Duitsche
troepen over den Weichsel zijn getrokken.
De „Jour" constateert dat, hoewel liet
moeilijk is de waarheid te peuren uit de
verwarrende berichten over Dantzig, er
geen rook zonder vuur is. Wij zien hier, al
dus het blad, toepassing van de tactiek van,
het paard van Troje.
De „Petit Parisien" schrijft: „Wij hooren,
dat men te Berlijn speculeert op verschil
len in appreciatie, die zich bij een zeker
gedeelte van de Britsohe en Fransche mee
ning zouden manifestecren voor het geval
het tot een conflict mocht komen naar aan
leiding van het vraagstuk Dantzig. Derge
lijke berekeningen kunnen slechts tot een
verkeerde conclusie leiden. Londen en Parijs
hebben, gesteund door de eenstemmige open
bare meening, besloten zich te verzetten te
gen iedere nieuwe daad van geweld en
daaraan zullen zij zich houden, onverschil
lig of die daad te Dantzig of elders wordt
gepleegd. Engeland en Frankrijk zijn thans
machtig genoeg om dergelijke mogelijkheden
met de grootste koelbloedigheid onder oogen
te zien."
De „Excelsior" zegt, dat iedere Duitsche
onderneming tegen Dantzig, die Poolsche
maatregelen zou uitlokken, onmiddellijk tot
de beloofde stcunverleening van Engeland
en Frankrijk aan Polen zou leiden.
De „Ordre" schrijft: „Als Hitier te Dant
zig wint, is liet met Polen gedaan. Hitier is
dan meester over alle volken in Oost-Europa
en Frankrijk en Engeland hebben slechts te
ontwapenen en zijn bevelen af te wachten.
Daladier maakt zich over dit punt geen en
kele illusie."
TE BERLIJN GEEN INLICHTINGEN
TE VERKRIJGEN.
Hel is moeilijk te Berlijn nauwkeurige
aanwijzingen te krijgen ten opzichte van (ie
geruchten, die in het buitenland de ronde
doen en volgons welke de politie te Dantzig
.versterkt zou zijn met elementen uit
Duitschland. Gezaghebbende kringen te Ber
lijn erkennen, dat de autoriteiten te Dant
zig zouden hebben besloten, in overeenstem
ming met het Dantzigsch-Poolsche accoord,
het kader der politie aan te vullen, dat ech
ter niet zal stijgen tot het overeengekomen
peil. Men verzekert echter, dat deze nieuwe
recruten uitsluitend van Dantzigsch gebied
afkomstig zijn.
De Dantzigcr Vorposten schrijft: „Men
kan van Dantzig niet eischen onverschillig
te blijven, wanneer van Poolschen kant oor-
logsdreigeinonten tegen deze onbeschermde
stad worden uitgesproken. Dantzig brengt
niets voort op militair gebied, dat vergele
ken zou kunnen worden met de militaire
mobilisatie en de militarisatie van het cla-
gelijksche leven, welke in Polen een perma
nente staat van zaken zijn geworden. Dat be-
teekent niet, dat de organen der Dantzigsche
politie niet in staat zouden zijn de bevol
king van Dantzig het gevoel van haar vei
ligheid te verzekeren en haar te waarbor
gen, dat zij in volkomen gerustheid kan ar
beiden."
Overigens noemt het blad de Poolsche
voorzorgsmaatregelen kinderlijke demon
straties, bestemd om de door de oorlogs
campagne der Poolsche pers opgewekte
angst der Poolsche bevolking te kaknee-
ren. Omtrent het vrijwilligerskorps ver
klaart dit blad, dat het onjuist is te be
weren, dat er zich „Duitsche soldaten" te
Dantzig bevinden, terwijl het met betrek
king tot den bouw van een pontonbrug
over de Nogat slechts herhaalt: „Wij heb
ben niets te verbergen voor de openbare
meening, want er gescheidt niets, wat on
wettig is".
Op het raadhuis heeft gouwleider Forster
gisteren een langdurig onderhoud met zijn
medewerkers gevoerd. In de stad ziet men
een ongewoon groot aantal S.S. lieden imet
armbanden waarop de woorden „Daiv/iger
Heimiwelir". De onlangs gebouwde kazernes
en barakken liggen vol met jonge lieden,
afkomstig uit Oost-Pruisen.
„Zuivering" der stad. Himmler,
de chef der Gestapo, gearriveerd.
Naar vernomen wordt is Hilmimler gis
termorgen in Dantzig aangekomen, om er
de nalionaal-socialistisclie formaties te in-
specteercn.
Poolsche kringen in Dantzig verklaren
echter, dat het doel van dit bezoek niet
zoozeer een inspectie is, als wel een zuive
ring, die het verwijderen van twijfelachtige
elementen ten doel heeft.
Groot vertrouwen in Polen.
De crisis rond Danzig heeft, zegt Un.
Press, in geheel Polen een stemming van
verbetenheid en verzet in het leven geroe
pen, die alle partij- en rassen-oneenigheid
heeft wegevaagd en aan 's lands chro
nisch wankelende economische machine
nieuw leven heeft ingestort.
De haat tegen Duitschland neemt sterk
toe in Polen.
Op een muur in do nabijheid van den
hoofdingang van het ministerie van hui-
tenlandsche zaken lazen wij met krijt ge
schreven de woorden: „Wij willen een an
der Grumvald". (De bloedige slag van Grun
wald bij Tannenberg in het jaar 1110,
bracht den Polen, bijgestaan door de Li-
tauers, een schitterende overwinning op de
„orde van de Duitsche Ridders") De woor
den staan daar reeds sedert April en er is
niemand, die opdracht heeft, ze uit te wis-
schen.
Bij een reis door Polen krijgt men overal
waar men met de bevolking in aanraking
komt, den indruk van kracht en groot zelf
vertrouwen. In hooge officieele kringen be
seft men echter ten volste, dat een oorlog
zelfs indien het gunstig voor Polen ver
loopt, millioenen dooden zou eischen en de
verminking zou beteekenen van alles, wat
er na 's lands herrijzenis werd tot stand
gebracht.
Een van de leidende Poolsche diplomaten
schetste ons de situatie aldus: „Wij kun
nen het uithouden. Wij hebben mannen, die
sedert eeuwen weten wat vechten is.
Maar deze moeten alle illusie la
ten varen.
Gouwleider Henlein, de vroegere aanvoer
der der Sudeten Duitschers heeft tijdens een
te Praag gehouden betooging een rede ge
houden, waarin hij zeide:
Wij beschouwen den huldigen, staat van
zaken als definitief en zullen er nooit in
toestemmen, dat de levcnsruimte van het
Tsjechische volk dient om de belangen' van
het Duitsche volk te bedreigen of de impe
rialistische belangen van eenigo andere mo
gendheid -dient. Wij zullen al het mogelijke
doen om tot een goede verstandhouding te
komen, doch zullen dat wat wij pas gewon
nen hebben krachtig verdedigen. Het Tsje
chische volk moot inzien, dat in den huldi
gen toestand niets kan worden veranderd
en dat het zijn gereserveerde houding te
genover het Duitsclie volk moet laten va
ren. Wij zullen trachten het Tsjechische
volk te hegrijpen en het noodige geduld heb
ben, want wij weten, dat het niet ineens
zijn illusies kan laten varen. Doch ons ge
duld zal niet eeuwig zijn en als de orde in
dit land ooit verstoord wordt, zullen wij
haar zelf herstellen.
Als een lichtende boei voor de
Scheveningsche kust.
Een draadloos A.N.P.-telegram aan boord
van de „Oranje" meldt:
De driedaagsehe technische proeftocht is
volkomen geslaagd Het schip heeft aan alle
eischen, die de opdrachtgeefster, de N.V.
Stoomvaart Maatschappij „Nederland" heeft
gesteld voldaan, Tijdens den officieelen
proeftocht, die op 15 Juni a.s. zal worden
gehouden, zal het schip door de directie van
de „Nederlandsche Scheepsbouw Maatschap
pij". op welker werf de „Oranje" werd ge
bouwd, aan de reederij worden overgedra
gen.
De door de „Oranje" bereikte
grootste snelheid zooals men zich
herinneren zal bedroeg deze op de
afgemeten mijl 26.30 mijl per uur
betcekcnt, dat het schip het snel
ste koopvaardijschip van Neder
land en het snelste motormailschip
ter wereld is Wat de machine
sterkte betreft, staat de „Oranje"
op de negende plaats in de wereld.
De Oranje voor Scheveningen.
De felle zuidwesten wind blies
gisteravond langs den Schevening-
schen boulevard en hoewel een ver
blijf op de terrassen nauwelijks
aangenaam genoemd kon worden,
waren toch vele duizenden naar de
badplaats gekomen, niet alleen om
bet groote vuurwerk te aanschou
wen, doch zonder twijfel ook om de
tweede groote attractie van dezen
avond te beleven: de „Oranje" schit
terend verlicht, zou voor de kust
verschijnen.
Om half tien kwam de mailboot uit noor
delijke richting voor Scheveningen, waar de
ankers werden uitgeworpen. De zeestroo-
ming maakte het noodig de ligging van het
schip te corrigeercn, opdat de bakboordzijde
naar de kust gekeerd bleef.
Naarmate het donkerder werd teekenden
de fraaie lijnen van de Oranje zich duide
lijker tegen rlen horizon af. Vooral liet ach
terschip en de promenade-dekken baaddën
in een zee van electrisch licht. Zonder
twijfel zette de Oranje luister bij aan het
slot van dezen Oranjedag..
Om half elf gingen de lichten op
den boulevard uit en begon het
vuurwerk met luide ontploffingen..
Als een lichtende boei dreef de
Oranje, met den achterkant naar de
kust gekeerd. Later op den avond
verdween het schip in volle zee.
Hedenochtend is het schip te IJmuiden
binnengeloopen. Men verwacht het schip
vandaag in de hoofdstedelijke haven.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT
Verwachting: Zwaar bewolkt
met opklaringen, enkele
lichte plaatselijke regen
buien, weinig verandering
in temperatuur. Meest mati
ge Zuidwestelijke tot Wes
telijken wind.
Of
BUITENGEWONE MINISTERRAAD.
Gisterochtend is aan het Departe
ment van Algemeene Zaken een
ministerraad gehouden, waarin op
nieuw het hudgetaire probleem ter
sprake is gekomen.
Volgens inlichtingen in parlemen
taire kringen zou, naar de N. R. Ct.
meldt, een verzoening der tegenge
stelde standpunten uiterst moeilijk
zijn.
Toch acht men het niet uitgesloten,
dat, mede onder den druk der inter
nationale omstandigheden, op het
laatste oogenblik nog een vorm van
overeenstemming zal worden bereikt.
R.K. MINISTERS CONFEREEREN.
Gistermiddag hebben de katholieke mi
nisters in het dr, Schaepmanhuis. waar het
hoofdbestuur van de R.K. Staatspartij ze
telt, geconfereerd. Hierin kan men een aan
wijzing zien zoowol in de richting van een
waarschijnlijk aftreden, als in die van nog
niet beëindigde besprekingen in het kabinet.
Het zou immers, aldus de Tel., mogelijk
zijn dat de minister-president gistermorgen
een zekere grens heeft aangegeven welke hij
in ieder geval wenscht te bereiken als voor
waarde voor verder aan het bewind blijven
en dat de katholieke ministers nu met het
oog op vandaag in den ministerraad voort te
zetten besprekingen hieromtrent het oordeel
hebben willen inwinnen van hun hoogste
partij-instantie.
Hoe dit zij, of er een kabinetscrisis komt
of dat er besloten wordt om aan het bewind
te blijven, in parlementaire kringen neemt
men aan, dat een officieele publicatie niet
vóór Zaterdag is te verwachten, en dat dus
de Tweede Kamer, is deze veronderstelling
juist, vanmiddag nog gewoon bijeen zal ko
men.
Het tweede regiment luchtdoelartillerr.e deed Donderdag zijn intrede in Alk-
- maar. De marsch door de stad*
Het laatste Britsch—Fransche
voorstel aan Moskou zéér ver
strekkende
Men meent te weten, dat de Britsdhe
ambassade te Moskou Woensdagavond' de
insructies uit Londen heeft ontvangen. Seeds
en Strang hebben gistermorgen een bespre
king gevoerd met den Franschen ambas
sadeur Naggiar. Aan het einde van den
middag begaf Strang zich naar de Fran
sche ambasade gelijk hij dat trouwens v^el
vuldig doet sedert zijn aankomst in Mos
kou. In de Britsche ambassade schijnt
men vandaag geen onderhoud met Molotov
te verwachten. Vrijdag is er rustdag in
Rusland.
Het is dus waarschijnlijk, dat het vol
gende onderhoud morgen plaats zal heb
ben, zoodat de Franschen en Engelschen
nogmaals zullen kunnen beraadslagen.
De diplomatieke medewerker van de „Ti
mes" schrijft naar de N.R.Crt. meldt:
Het laatste Britsch'Fransche plan
dat in den vorm van instructies
aan de twee ambassadeurs naar
Moskou is gezonden heeft de be
doeling om spoedig overeenstem-
ming tusschen de drie mogendhe
den tot stand te brengen en bif "cle
opstelling cr van is ten volle reke
ning gehouden met de Russische
verlangens. Het gaat veel verder
dan vroegere plannen. In het bij
zonder voldoet het aan den Rus-
sischen wensch, dat Estland, Let
land en Finland onder de weder-
zijdsche garanties van het voorge
stelde pact moeten vallen.
De garanties zouden voorzien in onmid
dellijke samenwerking bij het weerstaan
van agressie tegen een van de drie mo
gendheden of tegen een staat, welks onaf
hankelijkheid als een levensbelang van een
van haar wordt beschouwd,.