Het Kabinet-Colijn
I gevallen
Kanosnenenjouristen
naar Danizig
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
de werkloosheids-
politiek
Geschut wordt over
zee aangevoerd
Joodscbe vluchtelingen
naar de Vereenigde Staten
Italiaansche
dreigementen
n'Con
Laan, Schagen, Tel. 20.
ZATERDAG 1 JULI 1939. 83e Jaargang. No. 10919.
M»s<we «tw HV. Uita.-Mit ..WoHonck
Dr. Colijn de nieuwe
formatie opgedragen
Een rechtsch coalitie
kabinet onwaarschijnlijk
geacht
Struikelblok
De Regeeringspersdienst meldt:
De heeren ministers hebben bij schrijven van den
voorzitter van den Ministerraad van 29 Juni aan H.M. de
Koningin ontheffing uit hun ambt verzocht. Hare Majesteit
heeft dit verzoek in overweging genomen en den heeren
ministers verzocht zich voorloopig met de behandeling en
de afdoening zoo mogelijk, van de loopende zaken te blij-
yen belasten.
Zooals wij gisteren in een groot gedeelte van onzen
oplaag nog konden mededeelen, heeft de minister van
Staat, dr. Colijn, zich gisterochtend naar H.M. de Koningin
op het Paleis Soestdijk begeven.
Thans vernemen wij, dat Hare Majesteit dr. H. Colijn
opdracht heeft verleend tot vorming van een kabinet. Dr.
Colijn heeft verzocht die opdracht in beraad te mogen
houden.
DE OORZAKEN DER KABINETSCRISIS.
In aansluiting op het bericht over het aftreden van
het Kabinet meldt de regeeringspersdienst:
Bij de besprekingen over het voorontwerp van de be
grooting voor 1940, welke ten doel hadden tot eene beper
king van het te verwachten tekort te geraken, is in het
Kabinet over de wijze, waarop dat doel ware te bereiken,
geen overeenstemming verkregen. In het bijzonder is zulks
gebleken bij de beraadslagingen over de wijze, waarop de
kosten ter bestrijding van werkloosheid en hare gevolgen
eene grootere vermindering beneden het eindcijfer der be
grooting 1939 zou kunnen worden bereikt. Tegenover het
door een deel van het Kabinet ingenomen standpunt van
handhaving in de begrooting-1940 vari de tot nog toe ge
volgde werkloosheidspolitiek, waren andere ministers van
oordeel, dat wijziging van de tot nog toe met algemeene
instemming ter zake getroffen of voorgenomen maatrege
len met het oog op hunne beoordeeling van den finan-
cieelen toestand thans noodzakelijk moest worden geacht
en derhalve geoorloofd was.
DE STATEN-GENERAAL OP DE
HOOGTE GEBRACHT.
De Voorzitter van de Tweede Kamer, Mr.
J. R. H. van Schalk, deed gistermiddag me-
.dedecling van een missive van den Minister
van Staat, Voorzitter van den Ministerraad,
Minister van Algemeene Zaken, Dr. H. Co
lijn, waarin de Kamer in kennis werd gesteld
met het aangeboden ontslag van het Kabinet.
In verband met het aftreden van het Ka
binet zijn de onderwerpen, die bij de Twee
de Kamer voor openbare behandeling aan
de orde waren, van de agenda afgevoerd en
is de vergadering tot nadere bijeenroeping
.verdaagd.
Ook bij de Eerste Kamer is een missive
van Dr. Colijn ingekomen, waarin kennis
wordt gegeven van de Kabinetscrisis.
Naar de N.R.Ct. verneemt, zou VH.M.
de Koningin reeds Donderdag en
dus niet eerst gisteren bij het bezoek
van dr. Colijn ten paleize te Soestdijk
op de hoogte zijn gesteld van het
besluit van de ministers om tot ont
slagaanvrage over te gaan. Het blad
maakt hiervan melding in verband
met de oogenschijnlijk zeer snelle
opdracht aan den formateur, hetgeen
in r.k. kringen ontstemming moet
hebben gewekt.
Dat met het oog op den internationalen
toestand, een snelle oplossing der Kabinets
crisis noodzakelijk is, laat zioh aanzien. In
dit liclht moet men ook de snelle opdracht
van het Staatshoofd tot een nieuwe forma
tie beschouwen: H.M. de Koningin heeft zich
tihans n.1. niet eerst, zooals gebruikelijk,
laten adviseeren door de voorzitters der
zeide Kamers of de fractieleiders.
Wat de formatie van het nieuwe Kabinet
betreft, is de algemeene verwachting, dat
'n rechtsch coalitie-kaJbinet uitgesloten moet
worden geacht.
Bij den stroom van pers-commentaren,
welken de voor ons land zoo hoogst belang
rijke politieke gebeurtenissen, veroorzaakt
■lïeeft, drijft deze gedachte dan ook boven..
Men zie hiervoor Ieders in dit blad.
In parlementaire kringen.
In parlementaire kringen domineert vol
gens de Tel. voorshands de meening, dat bij
afwezigheid van alle practische mogelijkhe
den en met inachtneming van alle moeilijk
heden en gevaren zoowel binnen- als buiten
lands, 'n icuiw of gereconstrueerd kabinet-
Co lijn, doch dan losgemaakt van de recht
se he coalitie, het meest in de lijn der ver
wachtingen ligt.
Vandaag weer door de
lucht naar Texel!
HEROPENING K.L.M.-LIJN.
Heden wordt het binnenlandsche
luchtnet der K.L.M. in zijn vollen
omvang hersteld. De populaire zo-
merlijn, de dienst Amsterdam
Texel, wordt dan ml. heropend.
Komt Hitier de vrije
stad bezoeken?
Naar aanleiding van geruchten, die
te Parijs en Londen de ronde hebben
gedaan, dat in Dantzig een actie zou
worden voorbereid, die ten doel zou
hebben de Vrije Stad hij het Duit-
sobe Rijk in te lijven, en die zou
worden ingeluid door een bezoek van
Hitier aan deze stad, omstreeks den
twintigsten Juli en die verder beoog
de Polen tot een actie te dwingen en
op dit land den schijn te laden van
een daad van agressie tegenover een
Duitsche stad wordt er aan herinnerd
dat iedere poging Dantzig bij het
Duitsche Rijk in te lijven, in strijd is
met de bestaande verdragen, en op
welke wijze ook opgezet, onmiddel
lijk een gevaarlijken toestand zou
kunnen doen ontstaan.
Dat intusschen in Dantzig volgens
een bepaald plan wordt gewerkt,
staat vast. In goedingelichte krin
gen te Berlijn houdt men echter
hardnekkig vol, dat in Duitschland
geen troepenbewegingen plaats vin
den in de richting der Poolsche
grens.
Men beweert, dat er geen sprake
van zal zijn dat Dantzig door een
plotselingen overval bij Duitschland
zal worden gevoegd.
Het genie van Hitier zal de ver-
eeniging met het Duitsche Rijk op
zulk een wijze bew&rxstelligen, dat
zelfs Genève er geen aanstoot aan
zal kunnen nemen, is de meening,
welke in Berlijn opgang doet.
Hoe deze geniale en blijkbaar vreedzame
oplossing is te rijmen met de zeer duidelijke
oorlogsvoorbereidingen in de Vrije Stad is
moeilijker te begrijpen.
De Poolsche pers brengt namelijk nadere
bijzonderheden over de maatregelen van den
Senaat van Dantzig, in het bijzonder over het
oprichten van een vrijwilligerscorps. In den
afgeloopen nacht zijn vier stukken geschut
van zwaar kaliber over zee aangevoerd en
32 paarden waren noodig om dit geschut
den Bishofsberg op te trekken. Deze is thans
voor burgers verboden. Verder is een con-
vooi paarden door Dantzig getrokken, klaar
blijkelijk bestemd voor het vrijwilligerscorps.
De Poolsche pers bericht bovendien, dat
op het gebied van de Vrije Staxl in allerijl
wordt gebouwd aan barakken. Meer dan 3000
werklieden arbeiden hieraan.
De leden van het vrijwilligerscorps zijn
jonge lieden van 19 tot 23 jaar die uit Oost-
Pruisen zijn gekomen en leerlingen van de
Polytechnische school te Dantzig. Schoen- en
kleermakers hebben opdracht gekregen 4000
uniformen te maken, heirvoor zijn aanzien
lijke sommen besteed en het leer en de stof
werden door nationaal-socialistische agenten
geleverd.
Poolsche waarschuwing.
De „Wieczor Warszawski", het orgaan van
het Poolsche ministerie van financiën,
schrijft, dat er twee mogelijkheden zijn, ofwel
een „putsch" ofwel een chantage met oor
log. Het tweede schijnt het meest waarschijn
lijk, doch is niet het minst gevaarlijke. Het
blad vervolgt met de mededeeling, dat de
nationaal-socialistische autoriteiten te Dant
zig een mobilisatie van de bevolking voorbe
reiden. Opmerkelijk hierbij is, dat tot nu toe
de Duitschers bij het voorbereiden van een
„putsch" in het geheim te werk gingen, zoo
als bij Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije is ge
schied. Het gerucht, dat gemaakt wordt rond
de voorbereidingen te Dantzig, doet veron
derstellen, dat dit een onderdeel is van de
taktiek van enerveering, welke sedert eeni-
gen tijd door de Duitschers wordt toegepast
en men moet derhalve voorbereid zijn op pro
vocaties, welke grooter zijn, dan tot nu toe
het geval was.
Bezoek van Hitier?
In buitenlandsche politieke kringen is ge
sproken over het bericht, dat Hitier het
voornemen zou hebben om een bezoek te
brengen aan Dantzig op of omstreeks 20
Juli. Het bericht is niet bevestigd. Van
officieele Duitsche zijde weigert men het
rechtuit tegen te spreken, doch men zegt.
dat men volstrekt geen reden heeft om te
veronderstellen, dat het waar is, terwijl
het hoogst onwaarschijnlijk is, dat de
Führer dergelijke bijzonderheden zoover
van tevoren zou ontwerpen.
Mocht Ilitler echter besluiten een bezoek
te brengen aan Dantzig, dan zou hij waar
schijnlijk per oorlogsschip derwaarts gaan,
teneinde den Poolschen corridor te vermij
den,
Duitsche vliegtuigen boven Dantzig
Twintig Duitsche vliegtuigen bobben op
weg naar Oost Pruisen gister eenigen tijd
boven de stad Dantzig gecirkeld, hetgeen
nog bijdroeg tot de nervositeit in de stad, die
er zich reeds van bewust is, dat Poolsche
kanonnen op haar gericht zijn en dat direct
over de grenzen militaire toebereidselen
worden getroffen.
Mot den trein is een aantal legerofficieren
in burger aangekomen, die het commando
over het vrijcorps op zich zullen nemen.
Reeds patrouilleeren leden van het corps,
dat den naam Heimwehr zal dragen, in de
straten.
Het aantal dergenen, die tlhans uit Duitsch
land in de Vrije Stad aankomen wordt nau
welijks geëvenaard door dat van de binnen
komende-jonge Polen, doch nationaal-socia-
tisohe kringen verklaren, er werkelijk voor
bevreesd te zijn, dat Polen de Duitsche tak
tiek zal volgen en het eerst zal toeslaan.
Ofschoon hij geen verklaring heeft afge
legd, meent men te weten, dat Buokhardt,
de hooge commissaris van den Volkenbond,
den huidigen toestand zeer ernstig acht.
De houding van Polen krachtiger.
De Poolsche houding ten aanzien van den
toestand in Dantzig schijnt krachtiger te
worden. „Wij weten, dat zekere voorberei
dingen in Dantzig getroffen worden", zoo
verklaarde gisteravond een officieele woord
voerder. „Wij houden ze zorgvuldig in het
oog en iedere actie in Dantzig zal gevolgd
worden door nauwkeurig aangepaste tegen
maatregelen van onzen kant."
Sprekende over de redevoering van Hali-
Dit nummer bevat 16 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT
Verwachting: Meest zwaar be
wolkt met plaatselijke re
gen- of onweerbuien, later
iets koeler. Aanvankelijk
zwakke veranderlijke wind,
later matig uit Westelijke
richtingen.
Alg. vooruitiz.: Koeler weer.
Het afgetreden Kabinet. Van links naar rechts: mr. J. A. de Wilde (Financiën, reeds eerder afgetreden), J. J. C. van
Dijk (Defensie), prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruïne (Onderwijs), ir. H. van Boeyen (Binnenlandsche Zaken), mr. dr. ir.
J. A. M. van Buuren (Waterstaat), mr. C. M. J. F. Goseling (Justitie), dr. H. Colijn, minister-president, Chr. J. L M.
Weiter (Koloiytën), mr. M» P» L. Steenberghe (Economische Zaken) en piot mr. C. P. M. Romme (Sociale Zaken).
fax zeide de woordvoerder, dat deze een zeer
duidelijke waarschuwing vormde en dat het
hoogst ongelukkig voor den vrede zou zijn,
wanneer zij niet verstaan werd. De woord
voerder voegde hieraan toe, dat het thans
zoowel in Groot Brittanje als in Polen, van
Stad, een casus belli zou vormen,
mende van binnen of van buiten de Vrije
Stad, een casus Belli zou vormen.
Het moderne paard van Troje.
Hoewel de ontwikkeling van de situatie
te Dantzig overal ongerustheid baart,
schrijft de corr. van de N. R. Crt., is men
toch in goed ingelichte Britsche kringen
niet geneigd onmiddellijk een militairen
coup tegemoet te zien. De informaties, die
men uit Berlijn ontvangt, wijzen er eerder
op, dat Duitschland omzichtig te werk zal
gaan, en min of meer dezelfde geleidelijke
tactiek zal toepassen, die -het tegen Tsje
cho-Slowakije heeft aangewend.
De verwachting is dan ook, dat er in de
eerstvolgende twee weken niet veel meer
zal gebeuren althans van Duitschen
kant dan een progressieve bezetting
van Dantzig door dat moderne paard van
Troje, de Duitsche toeristen, die al sinds
eenige dagen in grooten getale naar de
vrijstad stroomen.
Men spreekt van een totaal aantal van
c.a. 40.000, waardoor de volwassen man
nelijke bevolking van Dantzig op ongeveer
honderdduizend zal worden gebracht.
Zoolang zij als „toeristen" naar Dantzig
gaan, is het moeilijk te zien hoe Polen op
juridische gronden daar een stokje voor zou
kunnen steken.
De Poolsche commissaris generaal is uit
Dantzig naar Warschau vertrokken waar
hij de Poolsche regeering verslag zal uit
brengen over de militaire voorbereidingen
die thans worden getroffen en nieuwe in
structies zal vragen. Uit Poolsche bron
wordt vernomen, dat verscheidene koop
vaardijschepen uit Oost-Pruisen in de ha
vens van Dantzig en Schihau zijn aange
komen en daar allerlei soorten wapens on
der meer lucht-afweergeschut, ontscheept-
hebben.
20.000 jeugdige slachtoffertjes
in de komende 2 jaren.
De imimigratiecom/missie van den Ameri-
kaansche senaat heeft een wetsontwerp
goedgekeurd,- dat beoogt, in de komende
twee jaren 20.000 Duitsche vluchtelingen
beneden de veertien jaar in de Vereenigde
Staten toe te laten,
De commissie heeft eveneens haar goed
keuring gpheclit aan twee door den demo
craat Reynolds ingediende wetsontwerpen,
waarvan het eene de immigratie in de
Vereenigde Staten gedurende vijf jaar
stop zet uitgezonderd de vluchtelingen,
waarop het hiervoor genoemde wetsont
werp betrekking heeft en het andere
bepaalt, dat van alle in de Vereenigde Sta -
ten wonende vreemdelingen vingerafdruk
ken moeten worden genomen.
Laten er geen Turksclie soldaten
in Egypte komen of
De eventueele afsluiting van een pact tot
wederzijdschen bijstand tusschen Egypte en
Turkije als vervolg van de accoorcïen, die
•door Londen en Parijs zijn onderteekend
met Ankara, zou een levendige Italiaan
sche reactie wekken en- in het bijzonder
een versterking van de garnizoenen in Li-
bye aldus geeft Ansaldo te verstaan in
de Telegrafo, het blad van graaf Ciano. Ilij
schrijft: „Italië zou een uiterst ernstige be
dreiging zien in de aanwezigheid van
Turksclie contingenten in Egypte. Daarom
is het waarschijnlijk, dat de verwezenlij
king van een militair Turksch—Egyptisch
verdrag er toe zou brengen om vroeger of
later don Engelsoben ambassadeur een
belangwekkende medèdceling te doen
Een mededeeling betreffende uitwisseling
van inlichtingen van nriLtairon aard, wel
ke vastgelegd zijn in het Britsch—Itali-
aansch accoord.
