Militaire tafereelen in de bioscoop Kinderen aanschouwen het levenslicht in een bagno Jans Amerikaanscha vrouw Het wondergeloof in de onderdag 6 Juli 1939 jDondv Vierde blad zijn de i sle< een J "R J ers ni - lijke .»0ede resultaten met een milde strafvoltrekking. den B t met 1 (Bijzondere correspondentie), I zijn ft Fernanido-de-Noronha, het eiland riste- K jgj. Braziliaansche veroordeelden, I ibehoort tot de zeer weinige bag- no'6 ter wereld, waaruit nog nimmer «en ontvluchtingspoging onderno men werd. Dat zou ook volkomen j nutteloos zijn, want dit kleine j eiland ligt niet minder dan 232 ÈM» van de Braziliaansclie kust ver" verwijderd, midden in den Atlanti- niet I 8011(511 0ceaan- >rze- f Iedere twee maanden komt er een schip wan de regeering om post, levensmiddelen nieuwe veroordeelden te brengen, tw«die na feIïniaa^ aan land te zijn gezet, ge- bSegistreerd worden, de voorgeschreven rrp.Jklceding ontvangen en vervolgens zeer fle «trend medisch worden onderzocht. Vanaf idt va'dat' oogehblik zijn de „bagnard" en wel len vpSndks in tegenstelling tot de strafkolonies 0D,jm3\an andere landen voor ontbepaalden timiatijd, aiogozien zij het zelf in de hand heb- n ch» S»en door plichtsbetrachting, ijver en gedrag kei hun ifctgestelden straftijd te verkorten. ïenToe *n huisjes met tuintjes. bachtï In «teenüijke straf-inrichting zelve Wordfn alleen die veroordeelden te werk obieei ïresteld, die men strikt noodig heeft voor £1 onderhoud van het gebouw en derge- Jwerk. De anderen werken in groepen de Bagno-farms en alleen de nacht »n zij alleen door. Zij worden evenwel in cellen ondergebracht, maar elk 'hen krijgt een klein huisje met een lintje ter beschikking, welk laatste hij zijn vrijen tijd mag bewerken om de icten ervan tc behouden en zelf te liken. Veroordeelden mogen trouwen. Op het eiland der Braziliaansche veroordeelden futli ^an ma| Vei andei „vei >t 30J ijk© et. katl pen en aldus een huisgezin te stichten» Deze ingrijpende hervorming Aanvankelijk vond men op Fernando-de- tronha geen anidere vrouwen dan die der nibten die er werkten. President Vargas isloot dezen onnatuurlijken toestand te -jranderen, zoodat thans sedert twee jaar de za5L(|ere veroordeelde het recht heeft te trou- zjjn vrouw in het bagno te laten ko- :1e pa af l0n hier en daar in de pers een waag stuk genoemd heeft haar groote ibeteekenis bewezen. In de jongste twee jaar werd er een groot aan tal kinderen op Fernando-de-No ronha geboren. Het bestuur zorgde voor zuigelingeuhulp en. stichtte scholen, zoodat de opvoeding van deze' kinderen in niets verschilt van die der kinderen in de Brazi- liaansühe steden. pro? ratisci en dl lijk ui Merkwaardig voorbeeld van re- classeering. aarhi dat boel iets* De Fransche publicist Jean Nonnand, die onlangs aan Fernando-de-Noronha een be et oui Z06;; tracllt' vertelt het geval van een jon- 1 ge uouw die met een moordenaar trouw de, kort voordat deze zijn misdaad beging. Do man werd veroordeeld tot een gevan- genistraf van twintig jaar, door te bren gen in het bagno en de vrouw, tamelijk lichtzinnig van aard, verviel tot prostitutie. \olkomen aan lager wal geraakt en ten «inde raad trachtte zij ten slotte een einde aan haar leven Je maken door in het water gezMf te springen. De vrouw werd gered en na dat zij heel em aal hersteld was, deden de autoriteiten haar het voorstel naar Fer- jbando-de-Noronha naar haar echtgenoot te L~aan. Aanvankelijk aarzelde cle vrouw, liet zidh 'hter ten slotte overreden en met het eerst- ugende schip werd zij naar de kolonie der straften gebracht. Daar eenmaal aangc- >men, verzoende zij zich met haai* man het resultaat van de hereeniging van twee menschen was wonderlijk. Zij jonnen sedert lang het meest voorbeeldige «ntpaar dat het bagno kent en 't bestuur s trotsch op deze „reclasseering". Het behoeft nauwelijks betoog dat het ®iet imimer zoo gaat en dat zich ook pnsch andere gevallen voordoen, maar de ««vallen van een nieuw leven met een PPPy-end zijn tocli niet zeldzaam. Naar een nieuw leven. discipline in het bagno is zonder fcwij- ?e streng, maar elk geval van inbreuk op ■net reglement wordt door een speciale commijssic afzonderlijk behandeld. De ge- I1 wor(1* daarbij in de gelegenheid ge- verdedigen. Straffen wegens 1 «rgrijpen tegen de discipline moeten in «Hen worden uitgezeten cn bet. is een ty- P'sch verschijnsel dat deze cellen door-] ®aans leeg staan, aangezien de hoop op een verkorting van de straf als belooning °or goed gedrag meer uitwerking heeft ,un "isciplinaiei's traffen. eHt systeem van e extra-straffen dat men b.v. in Caycnne ePasl, is op Fernando-de-Noronha volko men onbekend. Tóch: een blanco strafregister i Na het uitzitten van de al of niet verkor te straf ontvangt de veroordeelde een bre- 1 vet -van vakmanschap cn een getuig- schrift, waarin alles vermeld wordt om- aria trent zijn verdiensten en zijn aanleg, ter wijl zijn veroordeeling angstvallig verzwe gen. wordt. Het noodlot van het eenmaal- veroordeeld-geweest-zijn, dat den betroffenc in vrijwel elk ander land uit de maatschap pij verbant die liem niet meer wil opnemen, wordt door deze alleszins prijzenswaardige methode ontloopcn. En ziet: ook dit, systeem is beproefd gebleken: liet gevangen-register van Fernando-de-Noronha bevat tot nu toe selchts t.wee gevallen van vrijgelaten ver oordeelden die, terug in de maatschappij, opnieuw tot de misdaad vervielen en we derom in liet bagno terugkeerden. Oude, ziekelijke of door andere omstan digheden tot werken ongeschikte gestraften kunnen na afloop van hun straftijd op Fernando-de-Noronha blijven. Voor hen heeft het bestuur een klein dorp laten bou wen, waar sommigen! even van de vissche- rij, anderen zich voor de inrichting nuttig maken door het verrichten van kleine werkjes, waarvoor zij volgens een vast tarief worden betaald. Een voorbeeld? Aldus onderscheidt zich het Braziliaan sche bagno in meer dan één opzicht van elk ander ter wereld. Hot is terzelfdertijd een strafkolonie en een verbcteringsge- sti'cht, het straft maar het reelasseert even eens. En de resultaten van het gevolgde systeem blijken in ieder geval van zoo groote waarde, dat de Fransclie cn Amc- rikaanschc autoriteiten reeds studie-com missies naar Fernando-de-Noronha hebben gezonden om zich de daar opgedane erva ringen ten nutte te maken. On) foxg oeAkocd: door Ben Grevedamnne. De familie Jansen was er één, zooals er in Nederland honderden zijn. Mijnheer Jan sen had een bescheiden bockhoudcrsbaantje, en wcnschte, behalve een jaarlijks sluiten de balans, een rustigen ouden dag met een klein pensioen op de Veluwe. Mevrouw Jansen was, als zoovele liefheb bende echtgenooten; zij aanbad haar man, beschouwde hem als een soort boekhoudkun dig genie en trachtte, in afwachting van zijn vurig gewenschte promotie, de eindjes zoo goed mogelijk aan elkaar te knoopen. Dat viel niet mee met twee kinderen, van wie de oudste, een meisje, filmster-aspira ties heeft en de jongste, een jongen, een H.B.S.-leerling is, die ongeveer iedere maand om verhooging van zijn zakgeld komt vragen. Zoo leefde de familie Jansen haar rustige burgermans leventje, zonder dat er iets gebeurde, xvat het vermelden waard is. Nu ja, eenmaal was mijnheer Jan sen om vijf minuten over negen inplaats van vijf voor negen op kantoor gekomen, juist op een dag, dat zijn chef eens extra vroeg kwam. De storm, die over zijn hoofd was gegaan, had in den huize Jansen eeni- ge deining veroorzaak!, maar daar was het ook bij gebleven. Overigens heerschte er vrede in het liuis; geen spoor van een wolkje was aan den ietwat eentonig blau wen hemel in de familiekring van Jansen ie bekennen, totdat... op een ochtend een, brief kwam van Jan. Vroeger was neef Jan het zwarte schaap in de familie Jansen geweest, omdat hij het gewaagd had, tegen de familie-traditie te zondigen, door niet op een kantoorkruk te gaan zitten. Hij was op een dag, voor zien van wat lagere schoolkennis, en een paar banden, die van aanpakken wisten, naar Amerika gegaan, beladen met onheils voorspellingen van alle ooms en tantes. Ja renlang kreeg de familie taal noch teeken van hem, totdat op een dag een kort brief je kwam, met de medcdeeling, dat het hem heel goed ging. Uit liet tweede briefje bleek dat zijn financicele omstandigheden niets te wcnsclicn overlieten en vanaf dat oogen, blik werd de stemming ten opzichte van neef Jan aanzienlijk milder Nu kwam er een derde brief, waarin neef Jan vertelde, dat hij binnenkort een paar maandjes naar Holland kwam om de luid- jes te bezoeken. Dat was nog zoo iets bij zonders niet, maar het P.S. vormde dè sen satie, want daarin stond, dat Jan kort ge leden getrouwd was met een Amerikaan- schc vrouw, die vanzelfsprekend de reis zou meemaken. „Ze kent natuurlijk geen Hollandsch," voegde hij er nog aan toe, maar jullie vindt haar vast wel aardig!" „Ze kent geen Hollandsch", dat was iets, waarover mijnheer Jansen zich zorgen maak Ie. Want hij, als hoofd van het gezin, moest Jan en zijn vrouw, als zij op bezoek kwa men, natuurlijk welkom lieetcn en in het Engclsch was hij nooit ccn kei geweest, veeleer ccn armzalige stumper. Mevrouw Jansen keilde evenmin Engelsch. „Laat jullie 't maar aan mij over", zei Bob, de H.B.S.'er. „Ik zal haar wel te woord staan!" Hij zag zich al staan, een Engelsche speech afsteekend, niet de trotsch, bewon derende blikken van heel dc familie op zich gevestigd! „Ben je gek!" zei pa, „daar zorg ik voor. Dat beetje sohool-Engelseh, dat daarvoor noodig is, heb ik gauw genoeg op gei ïaald!" Bob trok zijn wenkbrauwen geringschat tend op, maar de heer des huizes deed als of hij het niet zag. Den volgenden middag kocht hij een boek „Leer Engclsch in één week!" en daarin las hij ijverig eiken avond, als Bob zijn huiswerk maakte. Hij leerde lange rijen woorden, droomde des nachts van per soonlijke voornaamwoorden cn verwensch ic in stilte Jan en diens Amerikaansche bruid. Mevrouw Jansen stond des morgens in de keuken ijverig over het studieboek heengebogen, want liet stond toch te gek, als je niet wist, wat mes, lepel vork en der gelijke huishoudelijke dingen in het En gclsch waren. Eindelijk was de groote dag daar. Een an- 11) Eén sigaretteneindje één enkele lucifer is im mers al méér dan genoeg om een heel bosch in vlammen te doen opgaan ROOKT NIET IN BOSCH OF HEI Als Raspoetin. „Het wondergeloof is een lastige kwestie. Kijk, ge kunt me er altijd voor vinden, het berispelijke in het licht te stellen van het bedrijf van den bedrieger, hetzij hij op de Za terdag avondmarkt, practiseert, het zij hij er een huisknecht en een wachtkamer met eiken betimmering op na houdt, den bedrieger, die met zijn hocus pocus maar één ding beoogt: Zoo spoedig mogelijk van zijn rente te kunnen gaan leven. Dit slag van lieden op de schouw plaats van het gezond verstand aan den schandpaal te zetten, met een narrenkap met ezelsooren op het onwaardig hoofd, zal me nooit ver drieten Zóó begint de heer Derks een artikel over het wondergeloof in het maandblad van de Vereeniging tegen de Kwakzalverij. „Petruswater". Het wondergeloof, dat op suggestie be rust. aldus de schr., zal mei het meest ver breid zijn. Het gevaarlijkst is het traditio- neclc wondergeloof, dat eenvoudig spot met alel redelijk inzicht. Ik weet niet precies wat* „Petruswater" is, maar ik weet wel, dat daar ontstoken oog mee behandeld worden, wel te verstaan buiten medisch voorschrift. Waarom? Omdat hier een tra ditie van wie weet hoe langen tijd aan het woord is. Zoudt ge uw vertrouwen stellen in den man, die u adviseerde, een be klemde breuk te cureeren, door een heili- genprentje op de pijnlijke plaats te leggen? Och neen, lach er niet om! Zooicts komt vóór en wie zal de gevallen tellen, waarin het wondergeloof door den dood beschaamd werd? De suggestie van Raspoetin. Suggestie in het wondergeloof! Wat zou daar veel over te vertellen zijn! Van den invloed, die het geloof aan een wonderdoe ner kan uitwerken, .van de auto-suggestie ook, die allerlei ongemak kan doen ver dwijnen „door het geloof alleen". Het ge loof. dat den wonderdoener niet dan als middel van hooger bestel aanvaardt. Ilicr denken wij onwillekeurig aan den befaam- den Raspoetin, dien iedereen kende als een dommen, onbcscliaafdcn, dweepzieken zoon van het platteland cn die het niettemin tot den rang van ongekroonden heerscher in het tsaristisch Rusland bracht, wijl zijn „handoplegging" een paar geëxalteerde le den van de keizerlijke familie tot rust bracht Zie hier kan men toch bezwaarlijk van auto-suggestie spreken. Men moet aan het Russische hof dezen dronken moejik een op zichzelf weerzinwekkend wezen heb ben gevonden, maar even waar schijnt het te zijn, dat hij ccn sterk kalmeerenden in vloed op den ongelukkigcn tsarewitch uit oefende. De vertwijfelden.... Intusschen wint bij het wondergeloof de auto-suggestie het met stukken. En dat is geen wonder. Want we weten nu langza merhand wel, dat het overgroote deel der genen. die door ccn wonder genezen zijn, of genezen hééten te zijn, neurasthenici zijn, lieden met overprikkelde of zwakke zenuwen Ja. 't is waar, zc moesten naar den dokter en niet naar den dominéé of den pastoor gaan en heclemaal niet naar iemand die er zowel in theologicis als in medicis op los beunhaast, maar men behoeft nu niet eens zoo'n groot phycholoog te zijn, om in te zien, dat zulk een van zijn ankers geslagene veel toegankelijker is voor een behandeling, waarbij ongenadig met ^„mys teries", „verlossingen", „uitbanningen" c.d. gewerkt wordt, dan voor een therapie, die hot nut van een uur wandelen, vroeg naar bed gaan, sportbeoefening en dikke boter hammen eten in het licht stelt. Duivels-uitbanning.. Liek-Danzig geeft in een zijner werken verslag van een „duivels-uitbanning", zoo- BOOMEN ZOEKEN HUN SPIEGELBEELD. dere oom had op zich genomen, het paar van de boot te halen en intusschen wachtte de familie Jansen in zenuwachtige span ning. Pa en Bob renden om beurten naar de deur als er gebeld werd, maar eerst was bet de melkboer, later een bakker en toen weer iemand met veiligheidspclden. Tegen half twaalf hield een auto voor liet huis stil. Een gebruinde, goed-gcklecde man en een charmant jong vrouwtje belden aan. Maar de deur was al open. Bob stond even aan de trap en riep zoo hard hij kon: „Well come!" maar verder kwam hij niet, want zijn vader had hem aan zijn mouw naar achter getrokken en schraapte zijn keel. Op den drempel van de huiskamer staande, be gon hij: „Eh0I1 Toen voelde hij een paar armen om zijn hals, iemand gaf hem een zoen op zijn voor hoofd. „Wel, bent u nu de oom, van wien Jan zooveel heeft verteld!" zei een vrouwenstem in gebroken, maar goed verstaanbaar Hol landsch. Pa stond verbijsterd en liet zich een opmerking ontvallen, die JaiLs eelitge- noote blijkbaar nog nooit had geboord, want ze vervolgde, lief glimlachend. „Wel vou sec, John heeft geschreven, dat ik geen Hol landsch kende, maar we vonden 't 'n ver rassing als ik het leerde, zonder iets te zeg gen, you know!" „Oh, yes"stamelde mijnheer Jansen. Jan grinnikte, hij vermoedde wel iets. Bol) had het land. Had hij daarvoor ette lijke avonden niets dan Engelsch geleerd? als er jaarlijks in Noord-Bosnië plaats hebben. Een groot aantal personen komt op Johannesdag bijeen nabij ccn bede vaartkapel met het verlangen, dat dc geestelijke hun den duivel zal üitdrijven. Onder het uitstooten van een eeuwenoude bezweringsformule heeft deze uitdrijving plaats en dikwijls geschiedt het, dat patiënten, die al de kenmerken van hysterici dra gen, volkomen opgelucht en verlost van hun dikwijls geestelijke kwalen, huistoe gaan. Dit is auto-suggestie. Dc schrijver ver haalt hoe hij dan ook den autoriteiten advi seerde. tegen deze „uitbanningen" niet op te treden. Want inrichtingen voor zenuwlij ders cn zielszieken liecfl men daar niet en het middel is in dit geval daarom nu eens minder erg dan de kwaal Een predikant-kwakzalver. Zoo moet er in een uithoek van Estland een predikant wonen, die allerlei wonder- genezingen verricht, tegen zijn zin, onder herhaald waarschuwen, dat hij geen dc minste medische kennis kan doen gelden cn overtuigd, dat zijn patiënten het in een ziekeninrichting heel wat beter zouden hebben dan in zijn tot barak ingerichte stal. Men dwingt hem echter, zijn patiënten de lianden op te leggen, te bestrijken enz. en althans een deel zijner patiënten vindt baat. Dit is auto-suggestie, maar een van bij zondere soort, want men suggereert zich hier het wonder, omdat men gelooft in een wonderkracht, in een wondervermogen, ter wijl het toch eigenlijk alleen of grooten- deels toch neerkomt op het kalmeeren van een nerveus mcnsch. En we behoeve daar voor haar Bosnië noch naar Estlijand te gaan. Als ge met eer zoentje dc pijn weg neemt. die het gestooten vingertje uw kleine meid berokkent, ziet ge immer? het zelfde? En nu geloof ik wel, zoo besluit de heer Derks, dat die Bosnische Paters en die Est- landsche dominéé geen bedriegers zijn, maar ik weet. dat wij hier geen Bosnische bergbewoners en geen Etslandsche boeren zijn, anders gezegd, dat wij al deze dingen toch eenigermatc kunnen beredeneeren en beoordeelen. En dan kunnen wij de oogen' toch niet sluiten voor de natuurlijke mid delen, die ons ten dienste staan wanneer ons lichaam ze behoeft, cn beseffen, dat wij ze bchooren aan te wenden als ze noodig zijn. Vóór alles en zeker vóórdat we ons op het gebied van het .bovennatuurlijke" begeven. NU NIET MEER UITGEFLOTEN DOOR DE FRANSCHE ARBEIDERS. VERDEDIGING PROPAGANDA OP GROOTE SCHAAL. (Van onzen Parijschen correspondent). PARIJS, Juli 1939; Het Fransche parlement, dat zich in de laatste maanden wel zeer rustig gedroeg eü' den tijd verdreef met debatten over een hervorming van het kiesrecht met liet oog op de verkiezingen in het komende voor jaar, is thans op reces gezonden en aldus kan Daladier's kabinet rustig verder re- geeren onder de nieuwe Fransche leuze: Nationale Verdediging! Aan deze leuze zijn op het oogcnblik* alle belangen der binnenlandsche politiek on dergeschikt gemaakt en de magische kracht van dit slagwoord veroorlooft het aan het kabinet Daladier met bijna dicta toriale maatregelen te regcercn. Intusschen wordt het Fransche volk de „Nationale Verdediging" met alle midde len ingehamerd. Courant, radio en filim houden daarin om zoo te zeggen een wed strijd en de regcering doet het hare, door met practisclie demonstraties voor te gaan. Op de Boulevard des Invalides is b.v. een „Tentoonstelling der Veiligheid" ge opend, die door de Parijzcnaars druk be zocht wordt. En zijn loopgraven te zien, waaruitd reigend de loopen van machine geweren en snelvuurkanonnen der lucht afweer steken. Op plakkaten wordt nauw keurig aangegeven, hoeveel schoten een machinegeweer per minuut kan afvuren en er staat een kanon, dat tien kilometer lood recht in de lucht kan schieten. Minister president Daladier heeft de tentoonstelling bezocht cn zijn groote tevredenheid met het gehodene betuigd. Bijna gelijktijdig met deze „Tentoon stelling der Veiligheid" is hij de Madeleine een tentoonstelling over dc luchtbescher ming van de burgerbevolking geopend. An derzijds bieden op het oogonblik een aan tal Parijsche pleinen en zelfs de Champs Elysées met haar schoonc bloemperken een militair beeld. Men heeft hier scliuil- loopgraven aangelegd, waarin de bevolking in geval van ernst kan vluchten. Ook voor de Parijsche huiseigenaren wordt in het kader der „Nationale Verdediging" iets ge daan: zij kregen zandzakken, waarvan het zand gedrenkt is in een of ander soort zuur, dat overigens een onaangename geur ver spreidt. Verdeeling van gasmaskers. Bij dc verdeeling van gasmaskers aan de Parijsche bevolking is het bijna tot een kleine revoluti.e gekomen. Was het reeds moeilijk, sommige nerveuze lieden aan de gedachte te wennen, dat een gasmasker in huis nog niet dén oorlog beteekent, nog zwaarder was het er hen van te overtui gen, dat het gasmasker ook betaald moest worden! Propaganda in de bioscopen. In het bijzonder heeft zich ook de film in den dienst, der „Nationale Verdediging" ge steld. Meestal wordt in liet kader van het journaal een. actueele gebeurtenis van mi litair karakter vertoond. De toeschouwer merkt het dan nauwelijks, hoe deze actu eele opnamen overgaan in een serie heel den van algemeen karakter over de Fran sche bewapening. Het is karakteristiek voor dc groeiende eenheid der Fransche bevolking, dat zelfs in de bioscopen der arbeidersvoorsteden deze propa gandistische filmpjes veel bijval vinden, terwijl hier vroeger alle mi litaire tafrerlen werden uitgefloten.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1939 | | pagina 11