Churchill waarschuwt Hitier
Heimelijk verzet van
Duitsche arbeiders
De Joodsche gemeente
te Dantzig
De brandklok luidt
in Berkel Enschc
„Slaat Engeland
op den neus
Onwettige vakvereenigings-actie
knaagt aan de wortels der nazi
dictatuur.
Zoo af en toe wordt wel eens iets
bekend over een wijdversperde stil
le actie tegen het nationaal-socialis-
tische regime onder de arbeiders
kringen in Duitschland. Buiten-
landsche bladen hebben er wel me-
dedeelingen over en ook van reizi
gers in Duitschland, die in de gele
genheid waren in nauw contact met
het volk te komen, hoort men er
van. Daar echter elke actie buiten
de nationaal-socialistische vakver-
eenigingen verboden is, werken de
tegenstanders, evenals de geheime
verbindingen en samenspanningen
in Rusland, in het verborgene, zoo
dat het moeilijk is om zich een
juist beeld te vormen van den
omvang van het verzet.
Gemakkelijk was het niet zich eenigerma
te een vorstelling te vormen van de wijze
waarop dit verzet onder de scherp loerende
oogen van de Gestapo georganiseerd wordt.
Nu heeft ook „Fascisme", het orgaan van
de Internationale transportarbeidersfedera
tie, de vorige maand hieromtrent het een
en ander meegedeeld, waaraan de N.R.Crt.
het volgende ontleent:
Leiders onbekend.
Het onwettige werk is natuurlijk geen
massawerk. De leiders moeten onbekend
blijven. Vandaar dat men onder hen dan
ook geen lieden aantreft, wier namen bij
de arbeidersbeweging van voor 1933 bekend
waren. Het net, zoo schrijft dat orgaan,
werd gespannen door tot dusver onbekende
vakvereenigingsmannen.
De organisatie heeft ledenkaarten
noch contributiezegels en houdt er
ook geen secretaris of bureau op
na. Haar vertrouwensmannen wer
ken in bijna elk belangrijk bedrijf;
zij dienen hun kameraden van ad
vies, geven hun ervaringen door
aan andere bedrijven en verbreken
aldus de isolatie van elk bedrijf.
Toen het werk dezer onwettige organisa
ties aan het licht kwam, dachten de nazi's
aanvankelijk aan buitenlandsche centrales.
Daarin hadden zij het echter mis. Zij had
den geen begrip van het karakter der nieu
we beweging. Illegale vakvereenigingsorga-
nisaties maken wel propaganda, maar zij
zijn geen organisaties tot het verdeelen van
manifesten, zooals de politieke propagan-
dagroepen. Integendeel, zij hebben een con
crete taak dag in dag uit. Zij probecren om
aan den ondergrondschen strijd in kleine
bedrijfskweslies richting te geven.
Door de mazen der Nazi-wetten.
De vertrouwensmannen bekommeren zich
om de dagelijksche zorgen van het perso
neel, welke zorgen ook de hunne zijn. Zij
speuren naar de doeltreffendste methoden
van verzet tegen verdere, verslechtingen en
zij wijzen den weg naar het verkrijgen van
verbeteringen. De illegale vakvereenigings
mannen kennen de arbeidsreglementen van
den nazi-staat grondiger dan de nazi-func
tionarissen in de bedrijven. Zij zien kans
om door de mazen van de nazi-wetten heen
te glippen en maken dankbaar gebruik van
de ervaringen, opgedaan in den strijd in
andere bedrijven.
Gestapo op haar hoede.
Daardoor kwam het, dat de Nazi's steeds
meer moesten vaststellen, dat in ver uiteen
gelegen bedrijven op dezelfde wijze wordt
opgetreden. Zij vermoeden wel, dat er onder
linge betrekkingen bestaan, maar zij kun
nen deze ondergrondsche betrekkingen van
de bedrijven slechts bij wijze van toeval
ontdekken en dan natuurlijk verbreken.
Het is een net van slechts enkele
duizenden menschen, dat een groot
aantal der belangrijkste bedrijven
in Duitschland omspant en het is
een leger van niet minder dan tien
duizenden Gestapo-ambtenaren en
nazi-spionnen, dat dit niet tracht te
verscheuren.
Soms stooten zij op een knooppunt. Mar
telaren van de nieuwe beweging zijn opge
sloten achter de muren der tuchthuizen of
in de concentratiekampen. Het zijn zoowel
bedaagde arbeiders als krachtige jongelie
den. Vele vakvereenigingsmannen hebben
hun moed met den dood bekocht.
Een politiek gevaar.
De afgebroken draden werden echter
weer opnieuw aangeknoopt. De nazi's be
schouwen deze nieuwe beweging terecht
als een politiek gevaar. Zij begrijpen, dat
de strijd der arbeiders knaagt aan de wor
tels der nazi-dictatuur. De nazi's nu willen
doorzetten, wat in het Keizerrijk niet ge
lukte. In 1917, na drie oorlogsjaren, kondig
de de Duitsche militaire dictatuur een pro
gramma af van algehcele mobilisatie. Het
was een wanhoopspoging of, zooals Karl
Helfferich, die in deze jaren als minister
des Keizers de Duitsche eoconomisclie en
sociale politiek leidde, het uitdrukte: een
programma van zelfoverschatting en van
overschatting der Duitsche volkskracht en
coconomisch prestatievermogen. Met het
vierjarenplan beoogen de nazi's thans iets
soortgelijks, maar Helfferich constateerde in
1919, dat het program niet alleen mislukte
door het arbeidersvraagstuk, maar ook door
het transport- en kolenvraagstuk. Deze drie
punten zijn ook thans de zwakke plekken
voor het Derde Rijk,
Bewapeningstempo bedreiqd.
De nazi's kennen deze zwakke plekken.
Zij onderdrukken de arbeidersklasse, maar
vooral woedt de terreur tegen de arbei
ders in de metaalindustrie, in het transport
wezen en den mijnbouw. Desondanks heb
ben zij den transportchaos niet kunnen ver
mijden en worstelen zij met groote moeilijk
heden in de mijnindustrie, doch vooral
zitten zij met het arbeidersvraagstuk in.
Zij doen alles om den heimelijken tegen
stand te breken, die het bewapeningstempo
in gevaar brengt. Zij spannen zich in den
loonstrijd kapot te maken, die de bewape
ning kostbaarder maakt en tot het invoe
ren van levensmiddelen dwingt.
Met recht „ondergronds ch" con
tact.
Het best werkt deze onwettige organisatie
bij de mijnwerkers, die gemakkelijk onder
den grond met elkaar in contact komen,
het spoorwegpersoneel, de chauffeurs en
de zeelieden, die eveneens uit den aard
van hun beroep aan de voortdurende con
trole van de Gestapo ontsnappen. Bij de
spoorwegen is men er zelfs in geslaagd
loonsverhooging te bereiken door den men
schen het advies te geven over te loopen
naar de wapenindustrie, waar de vaklieden
hooger loon ontvingen.
Pogingen om het personeel harder
te laten werken worden tegengegaan
door het verspreiden van de leus:
langzaam werken! krachten spa
ren, solidair handelen! Een van de
vormen van wat veel op lijdelijk
verzet gelijkt, is het dienst doen
volgens voorschrift.
Franco en zijn generaals
Reorganisatie van de legercom-
mando's
Generaal Franco heeft Spanje verdeeld
in acht militaire districten, welke onder
aanvoering staan van generaals, die zich
in den burgeroorlog het meest onderschei
den hebben.
Het eerste en grootste district dat Madrid
omvat en zich uitstrekt van Cuenca tot
Portugal, wordt aangevoerd door generaal
Saliquct, hoofd van het centrale leger. De
„Radio-Generaal", Queipo de Llano, voert
het bevel in Andalusië. Marokko, de Balea
ren en de Canarische eilanden vormen drie
afzonderlijke extra divisies.
Generaal Varela, die zich in Toledo'.
onderscheidde.
Generaal Varela, die het Alcazar in To
ledo ontzette, na het beleg van zeventig
dagen, heeft het bevel gekregen over Ma
rokko.
Vij ftigduizend oorlogsinvaliden.
Volgens officieele gegevens zijn
tijdens den burgeroorlog 50.000 man
schappen, die in de nationalistische
legers gestreden hebben, invalide ge
worden. Hiervan zijn 301 totaal in-
valide en 208 blind.
Op een landgoed in Guadalajara wordt
een invaliden-hospitaal ingericht. De pro
vincie Barcelona heeft toegezegd aan 10.000
invaliden een werkkring te verschaffen. An
deren krijgen betrekkingen als conciërges
in particuliere huizen en kantoren.
Oogst in Spanje valt mee.
Volgens een officieele raming zal Span-
je's eerste graanoogst na het einde van
den burgeroorlog ruim drie millioen ton op
leveren, hetgeen slechts 19 proc. lager is
dan de normale productie in vredestijd. Dit
is des te opvallender, aangezien de meeste
landbouwarbciders onder de wapenen wa
ren en de werkzaamheden aan oudere man
nen en vrouwen werden overgelaten.
In de noord-westelijke provinciën, die
het minst onder den oorlog geleden hebben
wordt een record-oogst geboekt.
„Zuid-Afrika even
kwetsbaar als Dantzig"
Krachtige rede van minister
Holmeijer.
De Unie van Zuid-Afrika is vandaag even
kwetsbaar voor een aanval als Dantzig, al
dus verklaarde minister Hofmeyer in een
openbare vergadering te Grahamstown,
(Kaapprovincie). Als Zuid-Afrikanen, zoo
vervolgde hij, zijn wij niet bereid in te
stemmen met de overgave van eenig man-
Dit dienst doen volgens voorschrift is
volgens „Fascisme" in belangrijke mate
verantwoordelijk voor het ontstaan van
den chaos in het verkeer in den afgeloopen
wintert In den oorlog heeft de ineenstor
ting van het spoorwegverkeer het einde
helpen verhaasten. Als men het orgaan
van de transportarbeidersfederatie mag
gelooven, gaat het nu weer dezen kant uit.
Ook nu weer moet de wapenproductie ge
matigd worden om de rijksspoorwegen niet
verder achteruit te laten gaan. De offici
eele leiders gelooven echter nog, dat zij
het spoorwegpersoneel met geweld tot bui
tengewone prestaties in geval van oorlog
en crisis kunnen dwingen.
„Stoom volgens voedingsrol!"
Op de koopvaardijvloot heeft het nationaal
socialisme nimmer goed ingang kunnen
vinden. De zeelieden komen daarvoor te
veel met anderen in aanraking. Over het
algemeen berust de organisatie op de ge
wone schepelingen, doch er zijn ook geval
len van aansluiting van machinisten en
stuursleden De nazi's merken natuurlijk wel
dat er op een bepaald schip een zekere vorm
van verzet of actie bestaat, doch zij kun
nen de aanstichters niet vinden. Geen zee
man gelooft meer dat hij van de nazi's ver
betering van zijn lot heeft te verwachten,
en de onvoldoende voeding aan boord wekt
veel verzet. Soms neemt het personeel zijn
toevlucht tot lijdelijk verzet. „Stoom vol
gens voedingsrol" is een gevleugeld woord
op de Duitsche schepen geworden.
De mijnwerkers werken de pogingen tot
verhooging van de productie tegen. Sinds
1937 is de productie per mijnwerker voort
durend gedaald en de met 1 April afgekon
digde verlenging van het werk onder den
grond met drie kwartier, heeft niet de be
oogde productieverhooging opgeleverd. Ook
onder de textielarbeiders laat de onwettige
organisatie zich gelden, trouwens ook on
der de havenarbeiders, bij de binnenvaart
en in andere bedrijfsgroepen. .Deze andere
groepen echter zijn niet zooals de met name
genoemde zoodanig georganiseerd, dat zij
onderling contact kunnen houden. In de
andere groepen werkt men min of meer ge-
isoleerd.
daatgebied in Afrika aan de Duitsche re
geering. In dit opzicht oefende Hofmeyr
critiek op de nationalistische partij. De be
volking van Zuid West Afrika mag niet be
schouwd worden als een politiek pand, dat
kan worden overgegeven aan de Duitsche
onverdraamzaamheid jegens de minderhe
den, waarmede de grenzen der Unie zouden
worden opengesteld voor het anti-semietis
me. Hofmeyr verklaarde zich ook tegenstan
der van eenige compensatie van gebied aan
de Westkust aan Duitschland, dat, naar hij
zeide, slechts gebruikt zou worden als een
basis voor de Duitsche doeleinden jegens
Zuid West Afrika.
Situatie zonder eenige hoop.
Nog slechts 160 van de 2000 Jo
den verdienen hun levensonder
houd.
Nu de nationaal socialisten hun zeggen
schap over Dantzig hebben uitgebreid, is
de toch reeds zeer moeilijke positie van de
Joden vrijwel hopeloos geworden. Ofschoon
de meerderheid der Joodsche bevolking de
stad reeds heeft verlaten, zijn er toch nog
2000 Joden achtergebleven, die er onder on
dragelijke omstandigheden moeten leven.
Volgens de Jewish Chronicle van 7 Juli j.l.
zijn er slechts 160 z.g. „Schutzjuden", die
in staat zijn hun levensonderhoud te ver
dienen, omdat zij voor het bedrijfsleven van
de stad volkomen onmisbar zijn. Voort6 ont
vangen ongev. duizend Joden enig inkomen
voor het meerendeel door ondersteuning
van familieleden iu het buitenland. Het
overige deel der Joden te Dantzig is voor
zijn levensonderhoud afhankelijk van lief
dadigheid.
Hoe echter kan een gemeenschap, waarin
slechts 160 leden een inkomen verdienen,
duizend armen onderhouden? Tot nu toe
aldus de Jewish Cronicle ontvingen de
Joden een aanzienlijke ondersteuning van
het American Joint Committee; thans
vreest men, dat deze financieele hulp zal
worden beperkt. Dit zou voor de ongeluk
kige Dantziger Joden gelijkstaan met hon
ger lijden, behalve dan nog de moeilijkhe
den, die zij thans in de „vrije" stad Dant
zig dagelijks ontmoeten.
De nat. Socialisten te Dantzig hebben be
paald, dat alle personen, die eigendom van
Joden overnamen, het gekochte moeten la
ten hertaxeeren en het verschil aan de
overheid moeten voldoen. Deze verordening
heeft groote ontevredenheid opgewekt on
der nat. socialisten, die Joodsche huizen
en winkels voor een fractie van hun werke
lijke waarde hadden opgekocht, en die
thans verplicht zijn het geld, dat op deze
wijze den Joden werd onthouden, aan de
confiscccrende nazi's uit te betalen.
„Het lot van Napoleon zij den
Fuehrer ten voorbeeld".
De „Daily Mirror" publiceert een beschou
wing van Churchill over den internationa
len toestand. O.a. schrijft Churchill:
De pogingen der nazi's, de Britsche en
Fransche democratieën te vermoeien door
middel van een „zenuwoorlog" en beleedigin-
gen zijn tot mislukking gedoemd. Het Brits,
sche rijk en zijn Fransche bondgenooten zul
len zich in hun vastbeslotenheid niet laten
schokken. Niemand weet, wat in het buiten
land zal gebeuren, noch wannéér het ergste
zal gebeuren, doch wèl weten wij wat wij in
zoo'n geval zullen doen. Nooit was er in vre
destijd op ons oude eiland grootere eenstem
migheid.
De beslissing aan Hitier!
Na verklaard te hebben, dat de beslissing
over vrede of oorlog geheel in handen van
Hitier ligt, betoogt Churchill, dat het ver-
geefsclie moeite is, met het zwaard in de
hand levensruimte te zoeken. De barbaar-
sche methoden zijn ondoeltreffend en ver
ouderd. Slechts de wetenschap telt en het is
noodig, het vertrouwen en den goeden wil
te herstellen.
Churchill hoopt, dat Hitier, nu het
nog tijd is, over deze eenvoudige
doch duidelijke waarheden zal na
denken, doch doet hij slechts een
enkele schrede op den verkeerden
weg of pleegt hij een enkele daad
van agressie, dan zullen de vooruit
zichten op een betere toekomst voor
onze generatie in vlammen en rook
verdwijnen.
Churchill houdt Hitier het lot van Napo
leon voor oogen en wijst er op, dat Engeland
toen de geheele wereld tegen zich had, ter
wijl het thans met driekwart van de bevol
king van de aarde verbonden is. Het is te
hopen, zoo verklaart hij, dat deze overwe
gingen van invloed zullen zijn op de beslui
ten van den Duitschen dictator en zijn Ita-
liaanschen collega, en dat alles vreedzaam
zal afloopen.
Nieuwe millioenen
voor Engelands wapen
Voor het ministerie voor de voorraden in
Engeland is gisteren een aanvullende be-
grooling gepubliceerd, ten bedrage van bij
na 144% millioen pd. st. en voor de lucht
macht een van 40 millioen.
Het voor het ministerie voor de voorra
den verlangde bedrag is o.a. bestemd voor
den bouw van wapenfabrieken, voor het aan-
koopen van algemeene voorraden en van
munitie.
De aanvullende begrooting voor de lucht
macht brengt het totaal voor dit jaar op
meer dan 26OV2 millioen. De oorspronkelijke
raming van de sterkte der luchtmacht was
11S.000 man, doch dit is verhoogd tot 150.001)
man.
Achterband springt....
auto's botsen
Oude dame te Eemnes ernstig
gewond.
Woensdagavond omstreeks elf uur is op
den rijksweg AmsterdamAmersfoort on
der -de gemeente Eemnes een ernstig auto-
ongeluk gebeurd.
Een taxi uit Baarn, bestuurd door K. G.
K. van de Lage Vuursche, kwam uit de
richting Amsterdam en wilde, naar de be
stuurder verklaarde, den linkerberm van
den weg oprijden omdat een der achter
banden gesprongen was. Uit de richting
Baarn kwam echter een personenauto, be
stuurd door mevrouw E. O. gcb. S. uit
Hilversum, die de naar links zwenkende
taxi niet meer ontwijken kon. De wagens
vlogen met een hevigen klap tegen elkaar
en werden ernstig beschadigd.
De 74-jarige moeder van de bestuurster,
mevrouw de weduwe A. M. J. Slaghek—
Ileslenfeld, uit Bussum, liep een schedel-
basisfractuur op, terwijl de borstkas werd
ingedrukt.
De bestuurster werd aan het hoofd ge
wond, terwijl de taxichauffeur lichte ver
wondingen aan de hand opliep. Zij konden
op eigen gelegenheid naar hun woningen
terugkceren. De taxi is door de politie uit
Eemnes in beslag genomen. De personen
auto werd geheel vernield.
De toestand van mevrouw Slaghek is
zorgwekkend. Zij is nog steeds buiten be
wustzijn.
HARMONIE EN RHYTHME.
Onze Op,,
Aardverschuiving
eischt veertien doodei
Ook slachtoffers van
banHlk,
Tjikondang, in het district Manondjaja, vei
huizen bedolven. Hierbij werden veertij
personen gedood.
Bij een bandjir van de Tjibandjaran zjj
drie personen verdronken.
In den nacht van Dinsdag op Woensi
heeft de rivier Tjikembang, naar de N.Ri
meldt, gebandjird. Hierdoor zijn vele huig
meegesleurd, o.a. de bale-desa (gebouRj
voor inheemsche rechtspraak) te TjLhao
Een houten brug is geheel vernield, g
verkeer is gestemd. Bij deze laatste bandj
kwamen geen persoonlijke ongelukken vil
doch de schade is groot,
De aarde schoof op acht plaat^
In den Zuid-Smeroe-weg, nabij Mft»
zijn op a,cht plaatsen, nieuwe groote k
schuivingen voorgekomen. Op drie plaat
zijn gedeelten van den weg in een ra^f
gezakt. Men schat de duur van de stu
ming in het verkeer op drie tot vier wekeil
Drie huizen in de asch gele;
Te Berkel Enschot zijn door nog
niet bekende oorzaak drie woningen
in de asch gelegd. Niets kon wor
den gered. De inboedels waren niet
verzekerd.
's Avonds omstreeks zeven uur sloe
gen de vlammen uit het rieten dak
van de woning van B. Ambacht,]
gelegen aan den weg naar de Ber-
keisteenfabrieken. In een oogwenk-
stond het geheele huis in lichter
laaie.
De brandklokken werden geluid I
en van alle kanten kwamen de men
schen toegeschoten. Het anders zoo
rustige dorpje geraakte in rep en
roer.
Koloradokever een oogenblik ve
geten.
In de omgeving van de brandende woriii
was men met de motorspuit bezig e
aardappelveld te bespuiten met loodai
naai, ter bestrijding van den koloradokei
Deze spuit werd onmiddellijk naar i
brand gedirigeerd. Inmiddels was ook
brandweer ter plaatse en met alle bescï
bare middelen werd het vuur bestreden,
vlammen hadden zich intusschen reeds n
degedeeld aan twee naast gelegen woning
en het .mocht niet gelukken, de als fakkc
brandende perceelen te redden. Even zag
er naar uit, dat ook een vierde hui
aan het vuur ten offer zou vallen. Men liaa
de daarom al het huisraad naar buiten.
Nadat men twee uur lang alle krach!
had ingespannen, was het vuur geblui
doch het had drie huizen totaal verwffl
De inboedels waren niet verzekerd. Het
reeds de tweede maal in korten tijd, dl
een der gedupeerde families, haar jJezitÜ
gen in vlammen op ziet gaan.
Japan verlangt openlijk, dat 1
Britsche leeuw breekt
Tsjiang Kai Sjek.
Het Japansche kabinet heeft in een s;
ciale zitting besloten, bij de komen
Britsch—Japansche besprekingen de „funi
menteele politiek" voort te zetten. Japa
zoo wordt te kennen gegeven, zal van En;
land verlangen dat het breekt met de f(
denties ten gunste van Tsjiang Kai Sjek
tegen Japan, welke tot de moeilijkheden
Tientsin hebben geleid en dat het van 1
„oprechtheid" doet blijken, door op politi
en economisch terrein zijn medewerking
verleenén, zoowel als door handhaving
orde en rust in de Britsche concessie
Tientsin.
In de straten van Tokio zag men gis
teren aanplakbiljetten met slagzin
nen als: „Slaat Engeland op den
neus" en „Weg met Engeland, den
aartsduivel achter Tsjiang Kai Sjek'V
Het bureau van het openbaar onderwj
Peking heeft aan alle lagere scholen
dracht gegeven, een aantal onderwijzers
leerlingen beschikbaar te stellen 0111 deé
nemen aan de anti-Britsche campagne,
dens den geheelen duur van de vacantie
len deze per week twee straatbetoogin
moeten organiseeren.
Fransch-Britsche stap kan
beslissend zijn
Het pact met Moskou eind#
in zicht?
Men vernacht te Londen, dat binnenkfl
nieuwe instructies voor Seeds naar Mos1''
zullen worden gezonden.
De „Times" meldt, dat na drie maanjj
van onafgebroken pogingen, het drievov
pact van wederzijdschen bijstand in t
schijnt te zijn. Na iedere gedachtenwsü
ling teekent de structuur van het bonflgt
nootschap zich duidelijker af en worden
meeningsverschillcn gcisoleerd. De volgï®
de Fransc-he-Britsche stap zou zeer wel Of
de een of andere wijze beslissend kunnti
zijn.
