GROOTE STAD
menschen.»
Wij lazen voor II
twee aardige
Er waren
De grenzen langs
van een
Toegepast Taylor-systeem
Jen kazerne, die geen „kazerne" meer is
Er is veel veranderd
sedert 1914
Zaterdag 22 Juli 1939
Derde blad
(Van onzen eigen verslaggever)
^trekken wij langs de grenzen, langs de
bldige lyn, die ons land van zijn buren
den houdt. Een denkbeeldige lyn, on-
-r gehouden door verre van denkbeeldige
Het is echter niet eenvoudig aan
te denken temidden van de ruischende
de wijdweg-golvende graanvelden, de
hrale dorpjes en overal de geurende tym,
nen en bloedroode papavers. Uit-
I is dit feest van den zomer, van de ko-
"e oogst. Oorlog... hoe onwezenlijk ver
;deze mogelijkheid.
Sle uren rijdens van de grens komen
een kazerne.
tie heeft dat woord „kazerne" verlaagd
~'e beteekenis gegeven: het roept sug-
op aan witgekalkte gangen, aan dut
je zalen, aan schemerdonkere cham-
aan unheimische arrestantenlokalen,
ii zijn er nog van dit soort „gestichten",
de waarheid gebiedt ons te vertellen,
andere zijn. Kazernes, die trachten een
een home, te worden voor hun tijdelijke
Lers. Die niet gebouwd werden als on-
Lens, doch als woonsteden voor dat
;van jong-Holland, dat van huis gehaald
om hun diensten aan het land te ge-
[En aan wie men tenslotte verplicht is
i de ingeboete gezelligheid, huiselyk-
(terug te geven.
L j, wij hebben zoo'n nieuwe kazerne
Ergens in het centrum van Neder-
n massale eenheid, waarvan de con-
reeds.op vele kilometers afstand bo-
bosschen uitstaken. Een kazerne,
luttele weken geleden in gebruik ge-
■onkelnieuw, en voorzien van de laat-
veautés" op kazernebouwgebied.
'bben dat alles gezien en on3 verbaasd,
en bij het gezelschap journalisten,
vier jaar mobilisatie achter den rug
en het betreurden niet twee decennia
'boren te zijn...
ris dan ook de moeite waard. De zalen
Ljarten, met rijen schrijftafels, met up
L eetzalen, met uitermate knusse can-
jmet turnzalen, met hygiënische bad-
met... ja, met wat eigenlijk niet!
lét minst sympathieke onderdeel van
£orme kazerne, plaats biedend aan
600 soldaten, het „cachot", bezit nog
of meer huiselijk karakter en deed
der persvertegenwoordigers den uitroep
„In deze kazerne loop je voor je ple-
straf op. Het is eenvoudig een rustige
j'te...".
Eerst wennen..
Overal in de zalen en op de gangen
wennen de „jongens". Druk-doende met
mbberen, boenen en andere werkzaam-
lieden. Een paar schieten we aan. Hoe 't
hea bevalt in de nieuwe kazerne? Tj&ad...
men was er best tevreden mee, maar het
tras eerst wel lastig geweest er aan te
wennen. Ze hadden een paar maanden ln
de koeienstal moeten bivakkeeren en het
valt niet mee om je van koeienstal tot
salonkazeme in enkele dagen aan te
passen. Daarby vonden ze het in een ka-
tenslotte veel „sportiever". Als je
toch soldaat moet zjjn... dan ook in de
kazerne en niet in een boerdery. Aldus
ï»i Populi.
!_I® de keuken, een immens betegelde ruimte,
ten 7-tal ketels. Tot den rand gevuld
|®d cafrucijners. Als geysers staan ze te
|®^men en te dampen en waar het naar het
*aguur loopt, watertant 't geheele jour-
J^encorps. En we proeven en mogen con-
tesren, dat ook de inwendige mensch in
e2ê ^me prima verzorgd wordt.
I ®Ü<ecantine zien we de pryslijst: koffie
thee 2 cent, melk 4 cent, pils 9 cent.
Ui men kan moeilijk zeggen, dat de can-
ehouder fancy-prijzen berekent en z'n gas-
en uitbuit, De omzet is dan ook zeer groot...
Het is een heel verschil, deze kazernes met
Tanpfa,Scri waar de soldaten nog op de deel
k J^nkrijen slapen, naast het hooi en bij
in etn
Maar ook daar went men aan en
teer slaapgelegenheden stonden we
P'ntseling tegenover een van inspan-
een ïw i9pireerencl recruut> die. staande op
poözi'A'^lende ladder, naarstig bezig was
te Plegen van den volgenden inhoud:
jongens van 't eerste,
«Wij staan voor Holland pal,
"^3 willen Holland houwen,
bevinden ons o,erak"
Ziedaar
generaal Gen °Pdracht waarvan noch de
«och (|P'|n?ch de majoor, noch de kapitein,
velhehiip,.nan^' noch een der mindere be-
deiHkho'\^ van afwist. Puur uit gemoe-
ciig enthousiasmeenheiCl mCt het l0t' en jeu&"
Da'" Was anders in '14...
Een stad.
En dan eindelijk weer een stad. Geen lief-
lyk dorp tusschen peppels en korenvelden,
maar een metropool. Met duizend sckoor-
steenen, met fabrieken. Met industrie, waar
van de zoemende fabrieken getuigden. Een
stad met enkele honderdduizenden inwoners.
Men beveiligt de grens, maar een vijande
lijk vliegtuigeskader kan tenslotte deze grens
overvliegen. Het kan zelfs het leger in het
binnenland passeeren en zou den weg vrij
vinden tot de steden met hun onschatbare
bezittingen.
De stad is beschermd. Ergens in het cen
trum bevinden zich de „hersenen". Een plaats
met plattegronden van de stad, met tele
foons, met aangegeven de „kringen", waar de
batterijen luchtdoelgeschut opgesteld staan.
En de zoeklichten, wier straal belangrijk ver
der ry kt dan die der artillerie, zoodat een
eventueele vijand vroegtydig gesignaleerd
kan worden.
Vanuit de „hersenen", het brandpunt der
luchtbescherming, gaan wij naar een der bat
terijen, zooals er vele in een enormen
ring om de stad opgesteld staan. De kapitein,
die ons vergezelt, is vol enthousiasme als hij
ervan vertelt. Hoe perfect de dienst thans
loopt en hoe prima de kwaliteit van het ge
schut is. Wel moet men met alles uiterst eco
nomisch omgaan, maar met de riemen, die
men heeft, roeit men heel aardig.
Hier wordt goed werk verricht. Werk,
waarvoor men niet Jan en alleman kan ge
bruiken. Hier heeft men menschen met her
senen noodig. Menschen. die in de absolute
stilte bij de battery (nervesiteit mag hier niet
voorkomen) hun werk doen. Rustig en zelf
verzekerd. Menschen, die in 12 seconden tijds
de stukken actief moeten maken. De modern
ste jachtvliegtuigen en bommenwerpers be
schikken over een fabelachtige snelheid, en
dus moet ook de luchtafweer een zelfde
tempo bijhouden. Men kan met het geschut
waarover men beschikt, het allernieuwste, 2
schoten'per 3 seconden afvuren en gezien het
groote aantal batterijen waarmee geschoten
wordt, wordt dit voldoende geacht. Om echter
de trefkans zeker te maken, is er zóóveel
noodig, dat het den leek begint te duizelen.
Van de duizend en één functies van de hoog
temeter, een apart instrumentarium, van het
vuurleidingstoestel, eveneens een speciale ap
paratuur, dat tallooze functies verricht. En
dat alles om de projectielen een zoo groot
mogelijke trefkans te geven. Typisch is dat
het bekende Taylor-systeem hier tot in onder
deden wordt toegepast. Eén man vuurt, een
ander laadt, een derde berekent de hoogte,
een vierde de snelheid, een vijfde de helling
van het vliegtuig, enzoovoorts. En ieder dezer
functionnarissen doet uitsluitend dat eene
werk. Maar daarin wordt hij dan ook specia
list.
Wy besluiten hiermede deze serie arti
kelen, gewyd aan 's-lands weermacht aan
de grenzen. YVy willen dat echter niet doen
zonder onze waardeering er voor uit te
spreken, wat in een betrekkelyk zoo kor-
tyd voor elkaar is gebracht. Dank zjj de
juiste leiding op de juiste plaatsen en
dank zjj den geest die onder het gros der
troepen heerscht.
En tenslotte dank aan den Generalen
Staf, die ons in de gelegenheid stelde dat
alles persoonlijk te mogen aanschouwen
en die daarmede bewees het vertrouwen
te stellen ln de Xederlandsche pers, het
welk deze zeker niet beschamen zal.
Annabella
mevrouw Power
Een jong zonnig echtpaar
toert door Europa: het
echtpaar Annabella-Ty-
rone Power is op de hu-
welijksreis. Twee jeugdi
ge collega's, beiden met
roem overladen, hebben
een contract voor hot le
ven gesloten.
In den burgerlijken stand
te Hollywood hebben twee
menschen hun handteeke-
ning geplaatst in het wonde
re boek van den echt: Tyrone
Power enmejuffrouw
Jeanne Georgette Charpen-
tier en mogelijk dat geen
sterveling van Miss Char-
pentier's naamverandering in
mevrouw Power zich iets had
aangetrokken, ware het niet
dat deze jonge dame als de
Fransche actrice Annabella
cenigc bekendheid geniet
van de Noord- tot de Zuid
pool en van Oost tot West.
Twee bijna dertigjarigen,
twee filmkinderen, wien bei
den de roem deelachtig werd.
zijn het eens geworden. En
wij kunnen slechts hopen dat
zij thans ook het geluk lee-
ren kennen...
De zeer bescheiden redac
teur Paul Charpentier, van
het „Jouvenal des Vovages"
was nu niet bepaald rijk bedeeld met aard-
sche goederen en toen hij in 1909 een doch
tertje kreeg had hij de toekomstige loopbaan
van het kind al uitgestippeld. Een reistijd
schrift moet nu eenmaal landkaartjes af
drukken en de teekenares die ze vervaar
digt, heeft daarmee een bescheiden, maar
een vaste verdienste. Aldus werd bepaald
dat de kleine Zette teekenares zou worden.
Voorloopig zag het er echter nog aller
minst naar uit dat het kind een bijzonder
talent had voor het werk dat haar wachtte.
Haar vader woonde in La Varenne-Saint-
Hilaire, een klein plaatsje onder de rook
van Parijs, in hoofdzaak bewoond door ar
beiders. Daar groeide Zette op als een echt
Parijsch straatmeisje, met haar kleine leef-
tijdgenooten, vriendjes en vriendinnetjes.
De wereldoorlog met zijn talrijke luchtaan
vallen bracht tijdens den schooltijd van de
jongelui tal van afwisselingen, die door de
scholieren bijzonder op prijs werden gesteld.
Een luchtaanval was een zeer interessante
afwisseling. Totdat de school gesloten werd
en de familie naar het eigenlijke Parijs
vluchtte, waar papa Charpentier in het huis
waar zich zijn redactie bevond, de zijnen
in een bomvrije schuilkelder onderbracht.
Plaatjes knippen.
Tenvijl-'de anderen sidderend en zuchtend
Annabella snijdt, in tegenwoordigheid van
haar lachenden bruidegom, de bruidstaart
naar de bomaanvallen luisterden, zat de
kleine onbekommerd aan tafel, die zij uit
een paar planken geïmproviseerd had en
knipte plaatjes uit de kranten. Plaatjes, niet
van de legeraanvoerders der geallieerden,
maar beroemde filmacteurs en actrices. Zeer
tot Zette's leedwezen kwam er aan den oor
log een einde. Nu waren er dus geen in
teressante luchtaanvallen 9 meer, dat betee-
kende weer dagelijks in de schoolbanken
zitten, rekenen en schrijven leeren en hand
werkjes doen. De historische waarheid ge
biedt te erkennen dat Zette geen bijzonder
goede leerlinge was, die van rekenen maar
weinig kaas had gegeten. Pleizier had de
kleine al leen,, wanneer zij op het bureau van
haar strengen papa mocht zitten, hij haar
de landkaarten verklaarde en vertelde van
verre landen en streken, die hij als heel
jonge man had leeren kennen. Reeds toen,
bij die boeiende vertellingen, werd haar
reislust gewekt.
Annabella neemt een besluit.
Toen kwam de groote dag waarop het
jonge meisje bij het .eindexamen, yan de
AFBLIJVENI
burgerschool louter eenen haalde, hetgeen
iets minder erg is dan het klinkt omdat dit
cijfer met onze zwakke vijf op het school
rapport overeenkomt. In een half jaar moest
zij her-examen doen en voor het eventueele
geval dat zij zou slagen, beloofde haar papa
de jongedame hemel en aarde. De kleine
was iets bescheidener. Zij vroeg alleen maar
om een bezoek aan de bioscoop. En dat was
op zichzelf niet gering voor vader Charpen
tier, want die beschouwde de film als een
slechte imitatie van het tooneel. Ten slotte
capituleerde hij en op den dag van het
examen dat zij met goed gevolg aflegde, zag
zij haar eerste film: „De drie musketiers".
Vanaf dat. oogenblik stond haar besluit
vast: zij moest aan de film.
Steun zocht en vond zij bij een vriend van
haar vader, den later beroemden roman^
schrijver Serstevens. Hij bracht het toen
zestienjarige meisje bij Abel Gance, die
juist zijn Napoleon-film draaide. Er werden
wat proefopnamen gemaakt en de eerlijk
heid gebiedt te erkennen dat die proefopna
men geen openbaring brachten. Zette kreeg
een bescheiden rolletje en in dc daaropvol
gende twee jaar hoorde men zoo goecl als
niets van haar.
Een ster wordt geboren!
In 1927 stichtte een comité het „Bal van
de kleine witte bedjes", waarvan de op
brengst bestemd was voor de verzorging en
uitzending van tuberculeuze kindertjes. Bij
dat bal, dat jaarlijks in Parijs wordt her
haald, traden lal van de beste Parijsch®
kunstenaars op, er waren danswedstrijden
enz. Ter opening van al deze attracties zou
er een show worden gehouden van natio
nale kleederdrachten, waaraan prijzen wa
ren verbonden. Een Provincaalsclie voerde
een Zuid-Fransche dans uil, een Hongaar-"
sche liet een Czardas zien, een Spaansc.be
een Bandango cn een Italiaanschc een Ta-
rantella. Het grootste succes evenwel had
een jong meisje met de Hopak, een boeren
dans van de kleine Russische boeren. Op
dezen avond werd de ster Annabella gebo
ren.
Intusschen had zij in vele rollen de gunst
van het publiek verworven en onovertrof
fen bleef zij in haar eerste groote film „Sous
les toits de Paris", waarin zij zichzelf speel
de: een klein Parijsch meisje, dat zij langen
tijd van haar leven geweest en dat zij nog
immer gebleven is
De levensweg van Tyrone.
Een nieuwe weg gaat voor haar open,
voor het meisje dat landkaartjes had moe
ten teekenen, een levensweg met een he-
man van Amerika's wondere filmwereld:
Tyrone Power. Kleinzoon van een brilliant
musicus en zoon van een knap acteur, heeft
Tyrone zijn weg in Hollywood gevonden.
Vanaf zijn zevende jaar stond hij al naast
zijn moeder op de planken, zoodat het. ac-
teeren hem niet vreemd was, toen hij de
eerste aarzelende schreden op het filmpad
zette.' En hoe weinig tijd had hij noodig om
aller aandacht en vereering op hem gericht
te zien. „De opvolger van Valentino" noem
de Amerika hem, maar wij betwijfelen het
of deze als eeretitel bedoelde nu wel we
zenlijk een eerenaam mag worden genoemd.
Want dit groote verschil met den zoo
jong gestorven filmspeler Rudolfo erkent,
diens grootste vereerder: Power is een groo-
ter artist en wanneer men zijn werk verge
lijkt met dat van dien anderen grootcn
charmeur Robert Tay lor en die vergelij
king doet „over there" opgeld dan slaat
de schaal in de meeste gevallen ten gunste
van Tyrone door. Een man die artistenbloed
in de anderen heeft, die voor het geluk
schijnt geboren en die in hooge mate in
telligent en schrander is. En een man die de
kunst verstaat jong te blijven en zijn char
me te bewaren.
Een huwelijk dat op menig gelaat een
zonnige glimlach bracht en waarvan dui
zenden hopen dat het in weerwil van een
slechte traditie, een gelukkig huwelijk mo
ge worden.
GELIJKE MONNIKEN.
In het Vk. (s.d.) schrijft A. B. K. de vol
gende oproerige krabbel:
Wat ook door crisis en oorlogsdreiging
ontmoedigd worde ,de hoofdstad van Noord-
Brabant is altijd volop in actie.' Geen we
reldcentrum, dat haar daarin de loef ont
steekt. En zelfs indien het niet zoveel zijn
zou als het den krantenlezer lijkt; dan ver
staan zij daar dan toch de kunst, den lezer
tot die verbeelding te brengen hetgeen reecfc
een verdienste op zichzelf is.
Nu geven zij (laar weer in de vorm van
een tentoonstelling aanschouwelijk onder
wijs, hoe het huis zijn moet waarin men
woont en hoe men het bewonen moet en
dank zij de rijke fantasie van den archi
tect Wijdeveld schijnt reeds de aanleg van
deze tentoonstelling een wonder op zich-1
zelf te zijn. Vermoedelijk zou bijna elke
andere burgemeester met een zwaarwichtig
gezicht deze levendige fantasie hebben inge
toomd, maar in den originelen Van Lan-
schot was precies de man getroffen, die
haar gulweg vrij spel liet. Zodat ieder nu
genieten kan van een opvoedkundige ten
toonstelling. die tegelijk een natuurfeest is
geworden. Een gelukwens waard. Daags
na 'de opening heeft Den Bosch van een
folklore-feest genoten. Dertien Brabantse
gilden vulden de straten met hun levendig
kleurenspel, lieten de paardjes dansen en
de vendels zwaaien.
Om drie uur begonnen de gildefeesten. Kin-
dericoixm. -Echtc-tziganenmuziek. Een danse
res .van elf jaar, helemaal uit Boedapest.
Tsjechen, .Toegoslaven en Hongaren als deel
nemers. En tegen middernacht ten besluite
een taptoe.
Dit alles in dc bisschoppelijke hoofdstad
van het katholieke gewest... op Zondag.
Natuurlijk op Zondag! Geen eerzaam man
uit die contreien ware aan te praten, waar
óm niet op Zondag...
Maar dan kriebelt het toch een beetje, als
men tegelijk te lezen krijgt dat nu bij de
Hoge Raad cassatie zal worden beproefd v.
de beslissing eens Friescn kantonrechters,
die in een voetbalwedstrijd op Zondagmid
dag geen strafbare overtreding der Zon
dagswet geliefde te zien.
Zodanige rechtsongelijkheid, onder de bur
gers van één klein land, gaat toch niet aan!
DE KENMERKEN VAN ONS POLITIEK
LEVEN.
Uit de bladen der R.K. „Neerlandiapers":
„Verdeeldheid en versplintering, zijn 't
niet kenmerken van het politieke leven in
Nederland? Twintig partijen betwistten el
kaar bij.de jongste Kamerverkiezing de te
verdeelen zetels, nadat door scherpe maat
regelen het groteske aantal van 52 elkander
bevechtende groepen bij de daaraan voor
afgaande verkiezing, althans zooveel moge
lijk was omlaag gehaald.
Er is we! eens gezegd, dat door overdrij
ving van het in zichzelf goede beginsel
der organisatie de belangstelling van tal-
loozen voor de toepassing van het vereni
gingsrecht werd „kapot-georganiseerd". Van
honderdduizenden onzer landgenootcn kan
men beweren, dat hun belangstelling voor
het staatkundig leven is dood-gep'olitiseerd.
Geheel het beloop van de regeeringscrisis,
waarin we ons thans bevinden, toont op
nieuw, tot welke machteloosheid die ver
deeldheid, dat, ontmoedigend partijgetwist
onze eigen regeerders veroordeelt".
NEDERLANDSCHE ARBEIDER VER
HONGERD EN VERPAUPERD.
En Duitschland redde!
Het is bekend, zoo lezen we in het Nat.
Dagbl. (n.s.b.) dat er in het „welvarende"
Nederland 500.000 arbeiders van hoofd en
vuist sinds jaar en dag, dank zij de demo
cratische beschaving, zonder eeriig uitzicht
op werk, rondloopen. Eenige duizenden van
hen, die de pijn van deze werkloosheid niet
langer meer konden verdragen, die hun ge
zinnen door een stelselmatig hongersysteem
zagen wegkwijnen, hebben ten einde raad
het besluit, genomen in Duitschland werk te
zoeken. Onder welke omstandigheden de
meestcn van deze volksgenooten naar
Duitschland gingen behoeven we niet te
vermelden. Het is ons bekend, dat. deze
menschen met slechts een luttel bedrag aan
marken en een nakje brood over de grens
trokken. Tientallen van hen leden aan
ondervoeding, zoodat men hen in Duitsch
land, waar men immers niets te eten heeft,
eerst gedurende eenige maanden verster
kende middelen moest geven, alvorens zij
den normalen arbeid konden verrichten.
Dit. is liet droeve beeld van don Nederland-
schon arbeider, uitgestooten uit zijn volk,
verhongerd en verpauperd, aldus het Mus-
sert orgaan.
