Blijde Gebeurtenis
jhr.de Geer
„Mijn bloed kookt
DE WERELD
Indië verneemt het
blijde nieuws
zegt Chamberlain
Kabinetsformateur
«m weinig
f woorden
ft
Bij zijn terugkomst te 's-Graveu-
hage uit Soestdijk, hebben wij den
Kabinetsformateur, Jhr. Mr. D. J.
de Geer, gevraagd, wat zijn plannen
inzake de formatie zijn. Hij ant
woordde ons het volgende:
„Het Kamervotum van Donder
dag 27 Juli zie ik als een ernstige
misgreep. Maar ik heb mijn land
te lief om hen, die deze misgreep
begingen, op te jagen naar een con
sequentie, die ik op dit oogenblik,
én uit nationaal, ên uit internatio
naal oogpunt, in hooge mate be
denkelijk acht. Uit partij-oogpunt,
of als politieke sport, moge dit zijn
charme hebben, het landsbelang
eischt thans iets anders. Daarom
heb ik mij bereid verklaard een Ka
binet te vormen van de breedst
mogelijke samenstelling, althans
een poging daartoe te doen".
Daar ratelden enkele oogenblikken na de
ontvangst van het blijde bericht door het
geheele land de technische kanalen van de
Telexapparaten, de belsignalen bij de aan-
Sesloten dagbladen, en bij de kazernes, wel-
e voor deze gelegenheid van een Telex war
ren voorzien.
Met breede spacie tusschen de let
ters werd het groote, het heugelijke,
het juichende bericht neergeschre
ven en na enkele minuten was het
bekend, niet alleen in den lande,
maar ook door den volkomen uitge-
rekenden technischen dienst in Oost
en West, kortom over de geheele we
reld.
In de beide hotels, welke het centrum vor
men van journalistieke en publieke be
langstelling, was het alsof liet onweer
en de bliksem van dezen namiddag waren
teruggekeerd en alsof één straal uit den
hemel doel had getroffen. Het vult moeilijk
te beschrijven, nog moeilijker bij het verza
melen van deze eerste gedachten, de juiste
woorden te vinden om aan te geven, hoe de
spanning, welke eigenlijk door de berichten
in den loop van den vorigen avond ontvan
gen, nauwelijks spanning genoemd kon wor
den, culmineerde in één moment van hoog
spanning, van uiterste zenuwachtigheid, om
daarna uit te barsten in het werk, dat al
len wachtte.
Want daar waren, zoowel in het badhotel
te Ëaarn als in hotel Tricr, vele Nederland
sche journalisten, die in verband met bet
uur van de blijde gebeurtenis een kleine
kans zagen om nog een gedeelte van hun
eerste indrukken in de laatst verschijnende
ochtendedities opgenomen te zien. Maar te
midden van hen stormden de vele buiten
landers op de telefooncentrale af om zoo
spoedig mogelijk hun trunkcalls over lau
den en zeeën te telefoneeren.
Een frappante tegenstelling
De zenuwachtige bedrijvigheid in hotel
Tri er stond in frappante tegenstelling tot
de volkomen rust op den straatweg voor het
paleis, dat bleekwit in het maanlicht aan
een bedekten hemel in het donkere groen
lag. liet naelitverkeer over den grooten weg
ging normaal voort, de gewone afzetting
\an rijksveldwacht was gehandhaafd, en
toen een der journalisten op de fiets langs
het paleis kwam en tegenover een passee-
renden chauffeur op een vrachtauto zijn
vreugde wilde te kennen geven door het
juichend opsteken van een hand, toen stop
te de chauffeur inderdaad, maar, volkomen
onbewust van de gebeurtenis op nog geen
200 meter van hein vandaan, vroeg bij la
coniek, of „mijnbeer soms een lekke hand
had en een eindje mee wilde rijden."
Slechts enkele vensters van het paleis
Soestdijk waren verlicht, licht straalde ook
uit eenige ramen van de appartementen,
welke bewoond worden door H. M. de Ko
ningin, doch in den vooravond lag de prin
selijke woning in het licht van binnenuit,
dat tegen het middernachtelijk uur allengs
werd gedoofd.
Onbewust ook van het heugelijke feit ble
ven vooralsnog de inwoners van Baarn en
Soestdijk, wier huizen stil in het donker
bleven.
Deze koele regenachtige zomernacht heeft
de blijde gebeurtenis gebracht en eerst over
enkele uren zal de feestjubel over den lande
gaan
Het prinselijk paar zendt de
eerste telegrammen naar het
buitenland.
Te half twee werd op het postkantoor te
Soestdijk de eerste telegramrnenserie aan
geboden, welke het prinselijk paar deed
verzenden, om kennis te geven van de ge
boorte van een tweede dochter.
Onder deze telegrammen waren er aan
den koning en koningin van Engeland, de
Duitsche regeering, den president der Fran
sche republiek, den koning der Belgen, prins
Aschwin, graaf en gravin Athlone e.a.
Geen verkeer langs het Paleis.
Direct na bet bekend worden van het be
richt is de rijksveldwacht uitgerukt om de
verschillende posten te betrekken, opdat in
den vroegen morgen het wegverkeer nabij
het paleis Soestdijk volkomen tot stilstand
kan worden gebracht.
Het verkeer van en naar Amsterdam
Amersfoort wordt dan over verschillende
wegen geleid.
Groote, duidelijke borden geven de route
Aan, welke gereden moet worden.
In hotel Trier heerscht thans een vroo-
lijke stemming. Talrijke ingezetenen uit
Baarn en officieren van het vliegkamp
Soesterberg met bun dames hebben thans
bezit genomen van het hotel, waar eenige
uren geleden de journalisten nog alleen-
heerschers waren.
Het hotel Trier was wellicht de eerst, waar
de vaderlandscbe driekleur wapperde.
PRINSES BEATRIX
HEEFT EEN ZUSJE!
Welkom, lieflijk Prinsenkindje,
Door heel Holland lang verwacht;
In Uw wieg-met-kant-en-lintje
O zoo teer in slaap gebracht
Beatrix heeft nu een Zusje,
"t Ligt zoo zoet in dons en zij
Mag het al een héél klein kusje?
Is het Zusje heusch voor Mij?
't Is voor U om mee te spelen
Beatrix, maar óók van 't Land,
Dat zijn vreugd niet kan verhelen
Om den weer versterkten band-
Met de Koninklijke Vrouwe,
Die U hoedde in Haar schoot...
Koningsdochters van Oranje
Zijn wij trouw tot in den dood!
LIE.
Groote geestdrift in de vergader
zaal van den Volksraad.
De volksraad zond telegrammen niet ge-
lukwenschen aan H.M. de Koningin en aan
het prinselijk gezin.
De vergadering van den volksraad werd
hedenmorgen na ontvangst van het geboor-
tebericht, verdaagd tot Dinsdagmorgen a.s.
De voorzitter mr. Jonkman, deelde de
ontvangst van liet officieele bericht mede in
een geestdriftige, bezielde rede, welke hij
besloot met den al-ouden kreet „Oranje
boven", die door de geheele vergaderzaal en
alle tribunes, waar de aanwezigen de toe
spraak staande aanhoorden, met vreugde
werd overgenomen.
De heer van Mook, directeur van liet de
partement van economische zaken, sloot
zich in een geestdriftige, eerbiedige ter
men namens de regeering hierbij aan.
Ook in andere Indische steden werd het
blijde nieuws met groot gejuich ontvangen.
De scholen sloten en dc jeugd kreeg vrijaf.
Waar de mededecling werd ontvangen,
werd spontaan liet Wilhelmus aangeheven.
Het geheele Zatcrdagsche stadsleven kreeg
een andere wending. De stemming van de
menschen op de kantoren stond niet toe
langer aan den arbeid te blijven.
De met vlaggen en oranje getooide jeugd
vulde de straten en later sloten zich duizen
den volwassenen hierbij aan, zoodat Ban-
doeng binnen een paar uur in de volmaak-
ste feeststemming verkeerde.
Naar een Kabinet van de breeds t
mogelijke samenstelling
„HET KAMERVOTUM ZIE IK ALS EEN
MISGREEP".
De Regeeringspersdienst meldt:
H. M. de Koningin heeft gister
ochtend ten paleize Soestdijk we
derom in audiëntie ontvangen den
minister van Staat, jhr. mr. D. J. de
Geer en hem de opdracht gegeven
tot vorming van een Kabinet.
Jlir. de Geer heeft verzocht deze
opdracht in beraad te mogen houden.
Uit het leven van den formateur.
Minister van Staat, jhr. mr. D. J. de
Geer, is een van de meest vooraanstaande
Jhr. Mr. D. J. DE GEER.
de valuta gedaan wordt, er een veel uitge
strekter gebied dan Tientsin bij is betrok
ken.
Hieruit volgt, aldus spr., dat niet alleen dc
Britsche regeering erbij betrokken is, en wij
hebben liet dc Japanschc regeering volko
men duidelijk gemaakt, dat wij niet bereid
zijn, deze twee kwesties van het zilver cn
de valuta met de Japanneezen alleen te re
gelen. Zij kunnen alleen geregeld worden
na overleg met andere regeeringen, die er
evenveel belang bij hebben als wij. Ik zal
bier niet nader omschrijven wat onze hou
ding zal zijn. overleg of geen overleg. Ik
wil echter wel dit zeggen, dat ik geen aan
stoot neem aan hetgeen Noel Baker ge
zegd heeft omtrent bet verband tusschen
handhaving van de Chineesche valuta en
de mogelijkheid voor China, zijn guerilla
voort te zetten.
Het Britsch—Japansche Han
delsverdrag.
Naar aanleiding van het verzoek van Noel
Baker, het Britsch—Japansche handelsver
drag op te zeggen, zeide Chainberlain: Als ik
weiger, hem die verzekering te geven, zou
het kunnen schijnen, dat ik vastbesloten
ben, dat bet handelsverdrag niet zal kun
nen worden opgezegd, doch laat niemand
dien uitleg aan mijn woorden geven.
Cliamberlain wees er verder op, dat twaalf
maanden zouden moeten verloopen voor zulk
een opzegging uitwerking zou hebben en dat
aan liet verdrag ook verdragen niet enkele
dominions waren gekoppeld, zoodat even
tueel e opzegging aanzienlijke terugwerking
zou hebben op de dominions.
Nu reeds Duitsch commentaar.
De „Deutsche Dienst" levert reeds nu
commentaar op Chamberlains rede en
schrijft, dat de minister president heeft ge
sproken over de grenzen, welke bestaan
voor de verplichtingen, welke Engeland op
zich kan nemen. De „Deutsche Dienst"
maakt hieruit op, dat Engeland reeds te
veel hooi op zijn vork heeft genomen. Het
heeft dc overeenkomst Inzake Tientsin ge
sloten om de vrije hand te bobben in Euro
pa en hier eventueel over te kunnen gaan
tot een oorlog.
politici in ons land. Driemaal was hij mi
nister en is thans nog lid van de Tweede
Kamer, in welk college zijn woord groot
gezag heeft.
Hij is li December 1870 te Groningen ge
boren. Na gymnasiaal onderwijs te Rotter
dam en te Arnhem werd bij in 1889 als
juridisch student aan de Utrechtsche uni
versiteit ingeschreven. In 1S95 promoveerde
hij op een proefschrift getiteld „De grens
lijn tusschen opzet cn schuld".
In 1901 werd hij lid van den Rotterdam-
schen gemeenteraad, nadat hij reeds eerder
op verzoek van Lobman juridisch redac
teur van „De Nederlander" was geworden.
Al spoedig deed hij zijn intrede in de pro
vinciale staten van Zuid-Holland, waarvan
hij gedeputeerde werd.
Intrede in de Staten-Generaal
In 1907 werd de heer de Geer tot lid van
de Tweede Kamer gekozen. Hii bleef Ka
merlid tot 1921 toen hij de portefeuille van
financiën in het kabinet Ruys de Beeren-
brotick kreeg. Tevoren was hij-korten tijd
burgemeester van Arnhem geweest. Na zijn
ministerschap trad hij in 1925 weer in de
Kamer om spoedig daarop minister van
Binnenlandsche Zaken cn Landbouw in het
ka bi net-Colijn te worden.
In Maart 1926 het kabinet-Colijn was
gevallen op dc kwestie van het gezant
schap bij den Paus en daarna was er een
lange kabinetscrisis geweest droeg de
Koningin den heer de Geer de formatie
van een extra-parlementair kabinet op. De
beer dc Geer slaagde en werd minister-pre
sident en voor de tweede maal minister van
Financiën.
In 1929 trad het kabinet-de Geer af en
werd vervangen door het derde kabinet
Ruys de Beerenbrouck, waarin jhr. de Geer
als minister van financiën overging. Toen
dit kabinet in 1933 aftrad werd hij tot mi
nister van Staat benoemd.
Voor de derde maal werd lui lid van d%
Tweede Kamer. Sinds 19*33 is hij voorzit er
van de Chr. Historische Unie en leider
van de fractie dier partij in de Kamer.
Een Zuid-Afrikaansche auto. In de Kaap*
provincie heeft de eerste „Afrikaansche"
auto haar intrede gedaan. Het voertuig
behoort aan een leeraar, leider van de
voortrekkersbeweging te Paarl. De auto
heeft zuiver Afrikaansche woorden en op
schriften ter vervanging van de F.ngel-
sche benamingen.
Eerste Iersche vrouw uitgewezen. Miss Ar*
dina Sullivan, een 24-jarige dienstbode, is
de eerste Iersche vrouw die uit Engeland
wordt gezet. Gisteravond heeft zij zich te
Holvhead ingescheept voor Ierland.
De oogst in Polen. Volgens uit 3600 plaat
sen ontvangen rapporten is men in Polen,
dunk zij het algemeen gunstige weer, eer
der dan gewoonlijk met oogsten kunnen
beginnen. Er is betrekkelijk weinig schade
door slecht weer aangericht. De hoeveel
heid graan zal ongeveer gelijk zijn aan
die van 193S, toen dc oogst buitengewoon
overvloedig was.
Legeroefeningen in Turkije. Alle troepen-
aldeelingen van het eerste Turksche leger
zullen deelnemen aan manoeuvres, welke
van 15 tot 21 Augustus zullen worden ge
houden over een front van 60 K.M. in het
Turksche gedeelte van Oost-Tracië, dat bij
de Bulgaarsche grens is gelegen. Gemeld
wordt, dat bet mogelijk is, dat president
Ineunu het laatste stadium der oefenin
gen zal bijwonen.
Nieuw petroleumgebied ontdekt. Bij Zala
in de nabijheid van Magyar Szent Miklós
is een nieuw petroleumgebied ontdekt,
dat zich uitstrekt tot liet Balato-meer. De
petroleum ligt op 2500 meter diepte en
omtrent de ontginning is nog geen besluit
genomen. In hetzelfde gebied is een rijk
steenkolenbekken ontdekt.
Antisemietische maatregelen. Uit Dantzig
wordt vernomen, dat de autoriteiten van de
vrije stad hebben besloten een vijftigtal
Joden Ie werk te stellen bij het opwerpen
van een dijk langs de Weichsel bij Guet
land, in de nabijheid \an de Poolsche
grens. De Joden, die hier moeten werken,
beklagen zich over behundeling.
De terreur in Engeland. De Iersche ter
roristen hebben aanslagen gepleegd te
Preston, Halifax, Bradford cn Blackburn.
Telkens is hier sprakevan postpakketten
en brieven waarin 'n stof die vanzelf ont
brandde, was gesloten. Deze aanslagen
hebben geen slachtoffers gemaakt cn de
schade was slechts gering. Gisteravond zijn
vier Ieren, die uitgewezen waren, naar
Ierland scheep gegaan. De minister van
binnenlandsche zaken heeft nog zeven
nieuwe hevelen tot uitwijzing ondertee-
kend.
Gelukwenschen van den
Gouverneur-Generaal
BATAVIA, 5 Aug. (Anetu—A.N.P.)
Indië ontving de tijding van de
blijde gebeurtenis, in tegenstelling
met het moederland, bij klaarlich
ten dag in de zonneschijn van den
achturigen morgenstond. De niets
vermoedende doch reeds gespannen
schooljeugd was rustig naur school
gegaan en vertoefde daar reeds een
uur én de in den handel werkza-
men maakten zich op om naar de
benedenstad te rijden om hun werk
zaamheden daar aan te vangen.
Het was wonderlijk hoe snel de tijding
overal verspreid was, waartoe werd mede
gewerkt door den omroep per radio en de
sirenes die de uitgifte van een bulletin
verkondigden, doch vooral ook door den
„rondroep" op straat, wuar elkander ge
heel niet kennendo burgers elkander het
heugelijke nieuws toeriepen. Overal ver
schenen vlaggen.
De kopstukken Yun de- kali .besar, voor
zoover zij onderweg waren, keerden terug
naar huis of spoedden zich naar hun kan
toren, al naar gelang hun ingeving om
echfgcnootc of personeel van het heuglijke
nieuws in kennis te stellen.
In de srholcn vingen dc kinderen aan
met het zingen van nationalo liederen,
gevolgd door een schoolwandeling op de
zen blijden, zonnigen dag, waartoe de op
dit vroege uur nog weldadige koelte no?
mogelijkheden liet.
De eerste die het bericht ontving was de
gouverneur-generaal, die onmiddellijk te*-
legrammen met gelukwenschen naar het
moederland verzond.
Vervolgens werden do dagbladen inge
licht en de overige autoriteiten, terwijl, in
geleid en besloten door het Wilhelmus, al
le omroepmaatschappijen cn omroepverecni-
gingen vlak na elkander het bericht door
gaven, over den geheelcn archipel een ge
juich veroorzakend. Vrij spoedig na de eer
ste doorgave bleken alle telefoonlijnen ge
blokkeerd, het telefoonkantoor evenals liet
telegraafkantoor bleken, ondanks de vooruit
getroffen uitstekende maatregelen, toch
overvallen, doch gingen met man en macht
voort om de onmogelijke taak de duizen
den aanvragen en aanbiedingen tegelijk af
te doen, te volbrengen.
Intüsschen gilden de sirenes van Aneta,
de dagbladen en de schepen op Priok over
Batavia en Tandjong-Priok, terwijl de tong-
tongs deze geluiden in zwakkeren vorm
overnamen en aldus ook de inheemsche be
volking in de vreugde betrekkend.
Voor het gebouw van Aneta verdrongen
zich onmiddellijk honderden die trachtten
een der bulletins met liet heugelijke nieuws
in bun bezit te krijgen.
Al spoedig donderden op liet Koningsplein
de saluutschoten los, die gelost werden door
de aldaar opgestelde batterijen. Voor deze
handeling bestond groote belangstelling van
de zijde van het publiek.
De straten van de hoofdstad waren on
middellijk na het bekend worden van de
blijde tijding druk bevolkt en de werkdag
nam direct het karakter aan van een feest
dag.
De gelukwenschen van Indië.
BATAVIA, 5 Aug. (Aneta—A.N.P.) On
middellijk na ontvangst van het blijde
nieuws uit liet moederland, zond de gou
verneur-generaal de volgende telegram
men:
„H.M. Koningin—Den Haag. Uwe majes
teit moge mij veroorloven om mede na
mens de ingezetenen 'van Nederlandseh-
Indië uiting te geven aan de gevoelens
van groote vreugde en dankbaarheid,
waarmede het bericht dat H.K.H. Prinses
Juliana is bevallen van een prinses, bier
te lande is vernomen. Bij de aanbieding
van zeer eerbiedige gelukwenschen moge
ik mij tot tolk maken van aller innige
bede voor liet welzijn van moeder en kind
Starkeivborgh."
„H.K.H. Prinses Juliana Z.K.H Prins Bern-
hard Soestdijk. Mede namens de bevol
king van deze gewesten moge ik uiting ge
ven aan de gevoelens van groote vreugde
cn dankbaarheid, waarmede het bericht
van de geboorte van een Prinses hier te
lande is ontvangen en aller eerbiedige ge
lukwenschen en innige bede voor liet wel
zijn van moeder en kind vertolken.
Starkenborgh".
Het hoofdbestuur van de vereeniging van
hoogere politic-ambtenaren verzond even
eens telegrammen:
ENGELAND MOET ECHTER ZIJN
KRACHTEN SPAREN VOOR EEN
EVENTUEELEN NOODTOESTAND
IN EUROPA.
Wij hebben, door de omstandigheden gedwongen, en
kele zeer zware verplichtingen in Europa op ons moeten
nemen, waarvan het gevolg is, dat, indien bepaalde dingen
zouden gebeuren, dit land in den oorlog zou moeten gaan,
zoo verklaarde Chamberlain gisteren in liet Lagerhuis.
Het zou mogelijk zijn, dezelfde verplichtingen aan te gaan
in het Verre Oosten, doch ik wenscli dit niet te doen.
Hoe wij ook mogen worden geërgerd, aldus vervolgde
de premier, door de dingen, die in het Verre Oosten gebeu
ren, ik kan het Huis verzekeren, dat ik de heftigste gevoe
lens van wien ook ten volle deel. Mijn bloed kookt, wan
neer ik hoor en lees van sommige gebeurtenissen daar.
Wij mogen echter aldus Chamber
lain. ondanks dit alles de verplich
tingen, die wij op ons genomen heb
ben, en de positie onzer landgenoo-
ten, die zich daar bevinden, niet
vergeten.
Bij de voortzetting der onderhandelingen
zullen wij er naar streven de beginselen,
welke tot dusverre ons beleid beheersoht
hebben, zoo ver mogelijk te handhaven. Wij
zullen de belangen en dc bezittingen dor
Britsche onderdanen in het Verre Oosten tot
het uiterste beschermen. Wij zullen er naar
streven geduld cn verstandige gematigdheid
te toonen. in de erkenning, dat achter al
deze ergerlijke dingen een ongeveinsde ver
denking der Japanneezen ten aanzien van
ons optreden kan schuilen.
Wij mogen niet vergeten, dat wij
wellicht in de eerstvolgende maan
den een nog ernstiger probleem, dat
ook dichterbij is, onder oogen heb
ben te zien en dat wij onze krach
ten moeten sparen om lederen nood
toestand die zich zou kunnen voor
doen, het hoofd te bieden.
Onze vloot niet zoo sterk als do
Japansche.
In antwoord op een vraag van Noel Baker
(arb. opp.) heeft Chamberlain verder ver
klaard:
Ik behoef nauwelijks te wijzen op het fun-
damenteelc verschil tusschen de Vereenig-
de Staten en hun van van Europa afgezon
derde ligging cn dit land.
Zelfs nu er Engelschen in China
door de Japanneezen beleedigd en
gekwetst zijn, moeten wij bedenken,
dat er grenzen zijn aan hetgeen wij
op het oogenblik hebben kunnen
doen om ons volk daar tc helpen.
Op het oogenblik hebben wij in het
Verre Oosten niet een vloot, dio
sterker is dan de Japansche. Wij
hebben zulk ecu vloot hier. Onder
bepaalde omstandigheden zouden
wij het noodig kunnen vinden, de
vloot derwaarts te zenden.
Ik hoop, dat niemand zal denken, dat liet
daarom geheel buitengesloten is, dat zich
zulk een omstandigheid voordoet. Ik bedoel
dit niet als een bedreiging, doch slechts als
een waarschuwing.
Britsohe politiek Is niet gewijzigd.
Ten aanzien van de tusschen Craigie en
Arita te Tokio overeengekomen formule zei-
de spr. dat hieruit niet moet worden opge
maakt, dat de Britsche politiek is gewij
zigd, daar dit niet het geval is.
In elk geval, zoo voegde Cham
berlain eraan toe, heeft deze for
mule ons in staat gesteld, een zeer
dreigenden toestand te Tientsin te
bespreken en ten aanzien van een
deel der moeilijkheden ziet het er
naar uit, alsof wij niet veel moei
te zullen hebben om met de Japau-
neezen tot overeenstemming te ko
men.
Ik zeg dit niet opzet, omdat, ofschoon
het geen gebruik is, op één punt tot een ac-
coord te komen als men omtrent de andere
geen overeenstemming kan bereiken, een
accoord als een geheel moet worden be
schouwd cn er in elk geval uit blijkt, dat
zij. die dc onderhandelingen te Tokio voe
ren, geenszins zoo extreem of onredelijk
zijn als vele Japanneezen in China zelf
ons bleken te zijn.
Het zilvervraagstuk»
Omtrent het zilvervraagstuk zeide Cham
berlain. dat overeengekomen was, dat de be
spreking slechts betrekking zouden hebben
op plaatselijke kwesties te Tientsin en dat.
wat er ook ten aanzien van liet zilver of
