Dantzig is de long
van Polen
William Strang naar
Londen terug
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Felle rede van Smigly Rydz
Spanning neemt toe
Moeder en Kind
maken het wel
Legercommandant bij den
Kabinetsformateur
400 gemeenten weer
finantieel zelfstandig?
Italië en Duitschland schouder aan schouder
Laan. Schaften. Tel. 444 (2 lijnen).
MAANDAG 7 AUGUSTUS 1939. 83e Jaargang. No. 10950-
Uitgave cfer >4.V. Uitg.-Mif. „HoMoeck Hoofdei woeker"
Terwijl hij zijn woorden vergezeld deed gaan van vuist
slagen op de lessenaar, zeide maarschalk Smigly 'Rydz,
de dictator van Polen, gisteren te Krakau:
Dantzig vormt de long van onze economische organi
satie. Polen heeft zijn standpunt uiteengezet op een wel
omlijnde wijze, die geen ruimte laat voor tweeërlei uitleg.
Niemand denkt, dat onze vaderlandsliefde ons minder
plichten oplegt, dan zijn vaderlandsliefde hem. (Een zin
speling op Hitier, hoewel de naam niet werd uitgesproken.)
Deze woorden werden gevolgd door een langdurig ap
plaus van de aanwezigen, die herhaaldelijk riep: „Wij wil
len Dantzig".
Naadt Smigly Rydz zijn rede had beëindigd, hief de
menigte de handen op en sprak den volgenden eed uit:
„Wij zweren plechtig, voor de eeuwige macht van Polen
in een oorlog onversaagd te zullen strijden tot de overwin
ning en in tijd van vrede alle krachten van alle burgers
te zullen vereenigen in nuttigen arbeid en samenwerking
van allen.
De spanning te Warschau en Berlijn om
Dantzig neemt de laatste dagen weer zien-
deroogon toe. Warschau verwacht klaar
blijkelijk geen staatsgreep, doch neemt in-
tusschcn alle maatregelen de etappe-gewij-
ze politiek van Duitschland te ontzenuwen.
Tot heden heeft Duitschland Dantzig vol
doende bewapend en bovendien tracht het
4e douanesou vereiniteit van Polen op te
beffen.
Het laatste nieuws was het bouwen van
een brug over den Weichsel en de Xogat.
Hierdoor zal een rechtstreeksche verbinding
geboren zijn tusschen Dantzig en Oostprui-
aen.
SMIGLY RYDZ.
Polen heeft tot dusverre weinig in het
openbaar gedaan zich tegen de üuitsche
taktiok te verzetten, zelfs verneemt de cor
respondent van de N.R.Crt., dat Polen be
zig is het moeilijk verdedigbaar gebied van
den Corridor te ontruimen. Als blijk van
vaste wil niet voor Duitsche intimidatie te
wijken, wordt echter beschouwd de maat
regel waarbij de
Poolsche douane-inspecteurs be
wapend
wonden.
Dit is ook tot uitdrukking gekomen in de
nota, welke Chodacki, de Poolsche commis
saris-generaal te Dantzig. aan den senaat
heeft overhandigd en waarin werd gezegd,
dat Polen de economische rechten in Dantzig
met alle ten dienste staande middelen wil
handhaven. Hij voegde hier evenwel aan toe,
dat Polen bereid is met Dantzig de zaak in
détails te bespreken om tot een vreedzame
oplossing te komen.
Do propaganda-leidcr tc Dantzig, Zarske,
heeft in zijn commentaar op deze nota ge
zegd, dat Polen blijkbaar zijn politiek, welke
Ook feest voor
dienstplichtigen
Een dag later zich melden!
In verband met den Xationalen Feestdag
moeten de dienstplichtige onderofficieren,
korporaals en soldaten, voor wie vandaag
de herhalingsoefeningen zouden aanvangen,
zich op 8 Aug. d.a.v. bij hun corps melden,
op tijd en plaats, in dc kennisgeving betref
fende hun oproeping aangegeven.
De hun verstrekte vorvoerbewijzen blijven
op 8 Aug. geldig.
vijandig is jegens de economische belangen
\an Dantzig, voort wil zetten.
Dantzig doet concessiesl
Men verneemt, dat de senaat van
Dantzig na een krachtige Poolsche
nota besloten heelt den boycot van
de meerderheid der Poolsche douane
ambtenaren in de vrije stad op te
hellen.
Wat deze nota cn die van Dantzig aan Po
len betreft, verneemt Havas uit Warschau
nog de volgende bijzonderheden:
Dc autoriteiten van de Vrije Stad hadden
den inspecteurs der Poolsche douane mede
gedeeld, dat zij zekere groepen onder hen
niet langer erkenden en dat die groepen dus
met ingang van 6 Aug. haar functie niet
meer zouden kunnen uitoefenen. De Pool
sche regeering heeft toen een krachtig ge
stelde nota gezonden, waarin verlangd werd
dat deze maatregel niet zou worden toege
past cn dat de Senaat zoo spoedig mogelvk
zou antwoorden. Gistermorgen heeft dc Se
naat doen weten, dat de maatregel niet zou
worden ten uitvoer gelegd en dat hij de
volgende week in een volledige nota op alle
punten dc Poolsche nota zou beantwoorden.
De Poolsche regcering heeft toen uiting ge
geven aan de hoop, dat de Senaat het
vraagstuk zal kunnen oplossen op een voor
Polen bevredigende wijze.
POOLSCHE MOBILISATIE
WORDT VOORTGEZET.
Met het oog op dc Duitsche troepencon
centraties aan de grenzen van Zuid- en
West-Polen wordt dc Poolsche mobilisatie
voortgezet. Om de paar dagen worden offi
cieren cn manschappen opgeroepen. Dc mo
bilisatie zal haar hoogtepunt bereiken tegen
het einde van deze maand.
De „Koerjer Polski" schrijft, dat de Duit
sche militaire voorbereidingen zóó intens
zijn en op zóó groote schaal gescheiden en
dat de toestand zóó gespannen is, dat de
waakzaamheid van Polen cn zijn bondge-
nooten wel verscherpt moet worden.
Torster vol zelfvertrouwen.
Een speciale correspondent van de „Dai
ly Express" te Dantzig, Sefton Delmer,
meldt aan zijn blad, dat hij een onderhoud
heeft gehad met Forster. Toen Delmer tegen
over den gouwleider verklaarde, dat Pool
sche autoriteiten hem zouden hebben beves
tigd, dat het in hun voornemen lag troepen
naar Dantzig te zenden, ingeval er een
douane-unie werd ingesteld tusschen de
Vrije Stad en Oost-Pruisen, liep Forster
lachend uit: „Onmogelijk; u hebt gezien,
dat zich hier in Dantzig troepen bevinden.
Ze zijn niet heel talrijk, maar zouden vol
doend zijn om wat het ook zij van dien
aard tegen te houden. Bovendien heeft Hit-
Ier duidelijk te kennen gegeven, dat iedere
aanval op Dantzig beschouwd zou worden
als gelijkstaande met een aanval op Duitsch
land.
„Wanneer de de Polen er bij blijven ons
de rechten te onthouden, die ons door de
verdragen gegeven worden om een markt
tev inden in Polen cn wanneer ons econo
misch bestaan in gevaar wordt gebracht,
welnu, dan zal er geen ander middel voor
ons zijn dan naar Duitschland terug te kee-
rent
Communiqué van Dr. de
Groot.
De toestand van Prinses Juliana
zoowel als die van de jonggeboren
Prinses blijft alle reden tot volle te
vredenheid geven.
(w.g.) Dr. J. de Groot.
Nog steeds regeeringscrisis.
De Kabinetsformateur, Jlir. Mr. D. .T. de
Geer, heeft gistermiddag ten zijnen huize ont
vangen den chef van dc afdceling Diploma
tieke Zaken van het Departement van Bui-
tcnlandsche Zaken, Mr. E. X. van Klcffens,
die onlangs benoemd is tot gezant te Bern.
Tevens vernemen wij, dat de heer De Geer
dezer dagen contact heeft gehad met oud
minister Weiter.
Verder heeft de formateur ontvangen den
luitenant-generaal J. J. G. baron van Voorst
tot Voorst, commandant van het veldleger.
Liberalen vergaderen.
Naar ons ter oore komt, hebben eenigc
vooraanstaande liberalen, onder wie Jhr. Ir.
O. C. A. van Lidth de Jeude, Zaterdag in het
secretariaat van de Liberale Staatspartij ver
gaderd om zich over don politieken toestand
te beraden.
WETSONTWERP IN VOORBEREIDING.
In de vergadering van de Tweede
Kamer van 25 Juli j.L is door de
regeering medegedeeld, dat een wets
ontwerp tot saneering van de ge-
meentefinanciën in voorbereiding is.
Naar wij uit goede bron vernemen,
zal het desbetreffende wetsontwerp
binnenkort het departement van
binnenlandsche zaken verlaten. Zijn
onze inlichtingen juist, dan zouden
de pl.m. 400 gemeenten, welke thans
op rijkssteun zijn aangewezen, bij
totstandkoming van het ontwerp, op
een 40 tal na, hun financieele zelf
standigheid herkrijgen.
„Iets volkomen nieuws"
Het Handeslblad herinnert, aldus de ver
klaring van het vijfde ééndagskabinet-Co-
lijn, waarin de regecring als één van de
hoofdzaken harer politiek aanduidde het
streven, 0111 de gemeentelijke autonomie te
herstellen.
Het is, aldus het blad, iets volkomen
nieuws, dat dc regeering erkent, dat vroe
gere regeeringsmaatregelen tot de noodlij-
deiKlheid van vele gemeenten hebben moe
ten voeren. Wanneer vroeger, bepaalde re
geeringsmaat regelen ten aanzien der ge
meenten getroffen, werden becritiseerd o.a.
met het bezwaar, dat hierdoor opnieuw
noodlijdende gemeenten zouden worden ge
maakt, dan was het antwoord der regeering
dat de maatregel zelf goed was (d.w.z. dat
de maatregel goed was bedoeld) en de
noodlijdendheid van vele gemeenten een te
betreuren kwaad, dat „tijdelijk" moest wor
den gedragen.
*f Moet anders worden aanqepakt!
Het is thans van overgroote beteekenis,
dat de regeering gesteund door regeerings-
bureaux en regecringsinstauties, welke over
dit onderwerp moeten oordeelen, blijkbaar
dc meening is gaan huldigen, dat de betrek
king tusschen rijk en gemeenten van een
andere zijde moet worden aangepakt.
Duifsch vliegtuig verongelukt
Twaalf dooden.
Het Duitsche lijnvliegtuig Berlijn—Ma
drid „Hans Wende" dat Zaterdagmiddag een
bijzonderen vlucht tusschen Madrid en Bar-
celona uitvoerde, heeft zijn doel niet be
reikt. Terstond is met de nasporingen begon
nen. Bij Hospitaiet is de vernielde machine
gevonden. De bemanning alsmede de pas
sagiers w.o. kolonel yon Scheele, luchtvaart-
attaché, bleken te zijn omgekomen, in to
taal 12 man.
Duitschland laat zich
niets dicteeren
Groote rede van maarschalk
Göring.
HET DUITSCHE LUCHTWAPEN
DE GROOTE KRACHT.
Ons imponeeren dreigingen noch
liefdesbrieven, betoogde maarschalk
Göring gisteren tijdens een redevoe
ring voor 8000 arbeiders van de Jun-
kersfabrieken te Dessau. Wij willen
geen oorlog, zeide hij, Ik ken hem
en weet, dat hij de geweldigste ver
antwoordelijkheid beteekent, die een
staatsman op zich kan nemen. Wan
neer wij niettemin zoo koortsachtig
bewapenen, is dat om den strijd, die
ons wordt opgedrongen, zegerijk te
bestaan Wij zullen ons in de toe
komst geen levensrecht meer laten
betwisten.
De laatste jaren waren vol geweldige ge
schiedkundige gebeurtenissen en wel, om
dat Duitschland weer over een geweldige
luchtvloot beschikt. Want. indien het ons
verleden jaar hij de bevrijding van het Su-
detenland gelukte, was daarbij beslissend,
dat Duitschland, in tegenstelling met an
dere landen een modern en slagvaardig
lucht wapen had. En zoo is het ook thans.
Wij hooren vandaag dezelfde muziek van
de andere zijde van het kanaal.
Engeland vasbesloten.
Wij hooren bijna dezelfde woorden cn re
devoeringen. welke ook een jaar geleden
werden gehouden voor de intimidatie van 't
Duitsche volk. Het is vooral Engeland dat
vastbesloten is het drama van 1914 te her
halen om Duitschland een vrede te kunnen
dicteeren. erger dan het dictaat van Ver-
sailles. Slechts één ding is grondig veran
derd: Wij zijn thans allen vervuld van den
brandenden en eenvormigen wil ons staande
tc houden en het nimmer meer tc laten ko
men tot een vrede van Vcrsaillcs. Het is een
groot verschil of de meiisch strijdt om zijn
eer en zijn levensrechten te waarborgen of
om zich zonder grond te mengen in de be
langen van anderen.
Wij bedreigen Engeland niet. Wanneer het
echter gelooft ons overal in den- weg te kun
nen treden, moet het ook de verantwoorde
lijkheid op zich nenten voor de verzekering
van den vrede. De bedreiging Duitschland
weer te blokkccren cn tot honger tc brengen,
zulen 'n tweeden keer omogelijk worden
gemaakt. Daarvoor zal het Duitsche luclit-
wapen zorgen en niet in de laatste plaats
ook de groote voorraad broodgraan, dien wij
in Duitschland hebben opgeslagen!
Dit nummer bevat 8 pagina's
Hoeveel Nederlanders
hebben radio?
Het aantal radiolusteraars, dat blijkens
aangiften eigen ontvangtoestel bezit, bedroeg
ultimo Juni 1939 839.512. Het aantal aanslui
tingen op radio-ccntralen bedroeg op denzelf
den datum 368.710, dus een totaal aan ge
registreerde radioluisteraars van 1.208.252, of
138 op 1000 inwoners.
Vl/EERBERICHT
DE BILT SEINT.
Verwachting: Wisselend be
wolkt, in den namiddag en
-avond enkele plaatselijke
regenbuien, met kans op on
weer, meest matige Zuid
westelijke tot Zuidelij-ken
wind, vrij warm weer.
Bespreking in Moskou zoover ge
vorderd, dat zijn aanwezigheid
niet meer noodig is.
DE MILITAIRE MISSIE VERTROKKEN.
Reuter verneemt, dat Strang, de Britsche
onderhandelaar, in het begin v an de volgen
de week uit Moskou naar Londen zal terug-
keeren.
Verklaard wordt, dat redenen voor dezen
terugkeer zijn:
1. De enorme hoeveelheid werk op het
centrale departement van het Foreign Office,
waarvan Strang de leiding heeft.
2. De politieke problemen, die te Moskou
besproken worden, zijn thans tot een^ zoo
smul terrein beperkt geworden, dat Seeds
de Britsche ambassadeur in Moskou, de on
derhandelingen zonder den bijstand van
Strang kan voortzetten.
Nader wordt gemeld, dat Strang heden
per vliegtuig naar Londen zal terugkeeren.
De militaire missie vertrokken.
De Britsche en Franschc militaire missies
zijn uit Londen naar Moskou vertrokken
voor de te voeren stafbesprekingen. Haar
werd aan het St. Pancrasstation uitgeleide
gedaan door den Russische ambassadeur
Maisky.
Potemkin, plaatsvervangend volkscommis
saris voor buitenlandsche zaken heeft Za
terdag dc ambassadeurs van Frankrijk en
Engeland ontvangen ont het programma
voor de ontvangst der Britsche en Fransche
militaire delegaties te bespreken.
Men verwacht dat de onderhandelingen
zich niet verder zullen ontwikkelen, zoolang
Strang niet zijn persoonlijk rapport te Lon
den zal hebben uitgebracht. Dc militaire
besprekingen zullen, naar men gelooft, de
politieke onderhandingen voorloopig op den
achtergrond dringen en waarschijnlijk zal
geen definitieve overeenkomst tot stand ko
men, alvorens de militaire besprekingen
aanzienlijk gevorderd zijn.
Berlijn wacht In spanning op
uitslag der italiaansche legeroe-
leningen.
De officieuze „Realzoni Internazionali" treft
een vergelijking tusschen den toestand in
Augustus 1914 en dien van thans en zegt
dan: „Het is thans niet meer aan Duitsch
land of Italië een initiatief te nemen, dat
kan leiden tot opheldering van den toe
stand, Reeds lang geleden hebben de re
geeringen te Rome en Berlijn hun won-
schcn nauwkeurig kenbaar gemaakt. Men
moet zich dan ook niet verwonderen, als
de nagatieve houding van democratieën re
gelrecht tot een onvermijdelijk conflict leidt
Men weet echter wel zoowel te Londen als
te Parijs, dat bij spanning of internationaal
conflict Italië en Duitschland schouder aan
schouder zouden staan, omdat hier niet al
leen een solidariteit van belangen, maar ook
een identiteit op ideologisch gebied bestaat
Groote manoeuvres de graadmeter
Gisteren is het derde stadium van de
groote manoeuvres van het Italiaansche le-
geger begonnen. Het groote aantal Duitsche
journalisten en andere waarnemers, dat
de manoeuvres bijwoont heeft de aandacht
getrokken en men is van meening, dat men
te Berlijn inet spanning wacht op de offi-
cicele rapporten over de waarde van de
Italiaansche troepen en over dc practische
waarde van det Italiaansche theorie over
een oorlog met snelle beslissing.
Een gemotoriseerde divisie trekt tf|dens de Italiaansche legermanoeuvres over
een pontonbrug, welke in oorlogstijd de verbinding tusschen de beide oevers
van den Tessin tot stand kan brengen.
