Voor den Zaterdagavond s I OUDERS 't HOEKJE Memling, de Vlaamsche schilder, ,;f i' 1 die het paradijs op aarde bezat HET is nog nimmer voorgekomen in de geschiedenis dat zoovele werken van Memling bijeen zijn als thans te Brugge het geval is. Dit is te danken aan het actieve Brug sche gemeentebestuur, dat het initiatief nam ter gelegenheid van den vijfhonderd- aten geboortedag run den grooten schilder en aan de inrichters, de heeren Paul Lam- botte eere-directeur-generaal van Schoo- ne Kunsten en Eouis Reckelbus, conserva- tor van de te Brugge. Men schat het oeuvre van Memling op ongeveer negentig schilderijen groote en kleine over de heele wereld verspreid. Daarvan zyn er thans ruim veertig in het stedelijk museum van Brugge bijeenge bracht en tij vormen een kostbaar bezit. Na 500 jaar hebben zooveel doeken den yeêg teruggevonden naar het stille Brugge, waar zij eenmaal gemaakt werden en waar zv geestelijk beschouwd, nog altijd gesitu eerd zijn. Brugge was in de middeleeuwen een kunststad, toonaangevend in West-Europa. Zii was in de 15e eeuw een belangrijk han delscentrum, stapelplaats van goederen, Als leerling ging hij reizen. Hü bezocht Keulen, waar Stephan Lochner werkte. Op liet St. Ursula schrijn (te Brugge aanwe zig) ziet men nauwkeurig weergegeven verschillende bouwwerken uit de Dom stad, terwijl die van andere plaatsen, zoo als Bazel, volkomen op fantasie berusten. Hij moet ook te Valen^iennes geweest zyn, waar hij den miniaturist Simon Marmion heeft bezocht en pas daarna heeft hy zich te Brugge voor goed gevestigd. In ztjn schilderijen vinden we hoofdzake lijk het Vlaamsche land terug met de lan ge rijen ruischende populieren, de bosch- jes, korenvelden en akkers, de liefelijke ri- viertjes, vreedzaam stroomend langs groen- cmzoomde landerijen, dieren en planten en een zoo overdadig schilderachtige omge ving, die den achtergrond vormde van dc vaak gruwelijke gebeurtenissen, welke Memling met groot meesterschap op zijn doeken penseelde. De eerste zaal van de tentoonstelling vormt een inleiding tot de sfeer der 15de i /r-n Fortret van den 23-Jarigen Maarten van Nieuwenhove, die later een der burgerva ders van de stad Brugge is geworden. die van heinde en verre aangebracht wer den, een ryke stad waar de groothande laars, machtig en fier, als vorsten in hun gebied troonden. Brugge was een centrum van bloeiend kunstleven, en vele kunstenaars uit het buitenland voelden er zich toe aangetrok ken. Er was een drang tot uitwyking van •rtistcn naar de Nederlanden. Uit de Rijnstreek, uit Noord-Nederland «t andere streken weken de schilders voor- al haar Brugge uit. Daar was welstand en dan bestond voor hen gelegenheid den luister van het Bourgondische hof en den gians der Brugsche mecenassen op hun doeken te vereeuwigen. Zoo kwam ook Memling naar Brugge, uit Seligcnjtadt by Mainz, en werd daar op 30 Januari 1465 als poorter ingeschreven, on der den naam Jan Minnelinghe. Hy huwde te Brugge Anna, dochter van Lodewyk de Valckenaere. die hem drie kinderen schonk: Hans, Corneel en Ni klaas. Zijn vrouw stierf vóór hem. Hijzelf overleed te Brugge op 11 Augustus 1994 en werd op St. Gillis begraven. Als erfdeel, liet hij, buiten een som geld, drie huizen met afhankelijkheden na. uitgevende in de Jan Miraelstraat, die hy samen met zijn vrouw vóór 1480 had aangekocht. Zij ko. men thans overeen met het huis nr. 20 in de St. Jorisstraat cn de stapelhuizcn nr. 9 in de Jan Miraelstraat. Hij bezat een niet te onderschatten ver- mogen, want in Mei 1480 stond hjj geno teerd onder de 247 rijkste burgers der «tad, het hoogst in de belasting aangeslagen. Ofschoon van Duitsche afkomst (geparen teerd langs moederszijde met den grooten Goethej heeft hy zich vry spoedig aan het Vlaamsche land en de Vlaamsche zeden weten aan te passen. In het Brugsche kunst leven vond Mcmling's talent een geschik- ten voedingsbodem cn kwam er tot alge- heelc ontplooiing. eeuw: oude meubelen en beelden, aan dc wanden eenige teekeningen en schetsen van en naar Memling cn enkele werken van primitieven. Midden in deze zaal het wereldberoem de schrijn van St. Ursula, belooverond mooi met zijn prachtige kleine beschilderingen, die herinneren aan de miniatuurkunst van dien tijd. Hier \yordt in beeld weergegeven de legende van deze heilige. Het schrijn draagt duldelyk de sporen van beïnvloeding door Jan van Eyck, wiens traditie Memling heeft voortgezet, maar ook omgewerkt. Verder heeft hy in zyn werk van verschillende Vlaamsche schil- ders werkmethodes overgenomen, die hem pasten en hij heeft ze vooral verrykt met zijn eigen gaven en groote innige zuiver heid. De techniek van schilderen bracht hy tot groote hoogte, nu eens miniaturist, dan weer sterk gedurfd en zijn tyd ver vooruit, bleef hij boven alles de sterkste colorist van het tijdperk, waarin hij leefde, de meest heilige van alle schilders uit het Noorden, zooals Fra Angelico dit was voor de Xuiderlanden. Zyn styl is sierlyk, lief tallig, vol zachte ontroering, zijn geest doordrongen van Vlaamsche poëzie. Pas nadat we de zaal met het schrijn van St. Ursula hebben verlaten, komen we vol op in de geesteswereld van Memling en on. dergaan we de schoonheid van zyn mees terschap. De geestelijke gesteldheid van dezen schilder is d:e van een paradijs op aarde. By hem vlucht alle aardsche onrust en ge jaagdheid. Zyn wereld is die van vrede en stilte en van naïeve tevredenheid met de weldaden van het aardsche bestaan, dat hem ten deel is gevallen, maar daarom werd hij niet de slaaf van die aardsche ze gen; integendeel: met de heiligen-figuren die hij schildert, blijft hij steeds het oog gericht houden op het hemelsche veriao gen. dat hem niet loslaat Dit is de mystiek van zyn wezen. Memling's filosofie was die van de het leven „bejahende" wel gevoede burgerij. Zij kent geen hallucinaties en geen fantas tische hoogten, geen „Verweinung" van het leven uit ontbering, zelfkastijding of exta tische gevoelens. Hij wil niet hooger stij gen dan zifn directe omgeving, kent geen eenzame, steil hooge rotspunten en geen duizelingwekkende afgronden. Hij blyft bi» alles rustig en kalm, beschouwt het leven van den zachtaardigen, gemoedelijken kant en is een tevreden mcnsch te midden van een stralende natuur. Zelfs in die natuur kent hij maar éón zijde: de zonnige, als was het altyd zomer op aarde. Men kent van Memling geen schilderijen met als achtergrond een winterlandschap. altyd weer zyn het lieflijke, groenige, idyllische, tcerc, droomerigc natuurtafereelen met stralend zuiver blauwe luchten, volstrekte stilte en rust. Dit is Mcmling's levensfilosofie: een te vredenheid met het aardsche en een visi oen naar het hemelsche. die hij zich door niets of niemand liet ontnemen. Een ander element in Mcmling's werk is het Madonna beeld. HU schilderde er vele en in sterke afwisseling. Brugge is bekend om haar Maria vcreenng. Nu nog vindt men op hoeken van straten en pleinen Ma- ria-beeldjes, maar m Memhng's tijd was die vereering een cultus van de rijke bur- gers. Geen wonder dat ook Memling op drachten ontving er te schilderen, met of zonder het goddelijke kind en niet zelden met het portret er bij van den besteller, in somptueuse kleedij. Die portretten vormden dan zyluiken, die er later van los gemaakt werden, zoodat het vaak moeilijk is geworden, het geheel weer samen te voegen, daar de deelea over de wereld ver spreid zijn. Van zulk soort werk is het tweeluik van den jongen Maarten van Nieuwenhove, een der burgervaders van Brugge, een ty pisch voorbeeld. De opdrachtgever werd haast altijd in biddende houding geschil derd, met gevouwen handen, naar Moeder en Kind toegekeerd, als in voortdurende verheerlijking. En zijn Madonna's zyn al tijd mooie, welverzorgde, gezonde, jonge vrouwen, stil en in zich zelf gekeerd, rijk van costumeering en overladen met juwee- len en sieraden. Op haar wezen geen zweem van onrust, geen trek, die ook maar in iets zou verraden de zorg om de kwel ling en het martelaarschap van d«*n jon gen Christus, dien zij draagt. Ook dat jon ge kind is blozend en gezond, vaak te oud van gezicht voor de naakte voorstelling, die hij er van geeft. Niets laat vermoeden dat dit den zoon Gods is; het zit welgedaan op zachte kussens, zooals de kinderen der rijke patriciërs, zullen hebben gezeten. En nooit schynt het zich iets van den „toe- schouwer" aan te trekken: het is écn met de Moeder Gods. De achtergrond dezer paneclen is een droom van een landschap, geheel of half zichtbaar door een geheel of half geopend ïaam of zuilengalerij in een weelderig pa leis. Memling was tevens een meester in het weergeven van de menschelyke figuur. Als prachtig voorbeeld daarVan moeten we v.eer wijzen op het ongeëvenaarde portret van den 23 jarigen Maarten van Nieuwen hove, tweede luik van een Madonna tryp- tiek. Nog een jonge onervaren man. met krachtdadigheid op het gelaat, in gespan nenheid verzonken in een gebed, dat hem tot het hemelsche opvoert; hij draagt een sobere kleedij, een gewoon paars fluweelcn buis. Het schilderij is een typisch voorbeeld van de minutieuse nuancccnng in tonen en tinten, waardoor Memüng een zoo groote verfijning wist te bereiken. Daardoor Iy- ken al die portretten ons zoo spoedig zeer vertrouwde personen te zyn, en in al hun uiterlyke weelde, toch vaak zeer eenvou dig, ja soms naïef van spontane en warme innerlijkheid. Memling en van Eyck. Van Eyck en Memling hadden, naar de uiterlyke werkmethode, wel het een cn ander gemeen. Maar Van Eyck was streng analytisch; Memling meer synthetiseerend. In Mem- ling's portretten zit een ander psycholo gisch karakter dan in die van Van Eyck; hy weet meer het reine van eigen beschou wende en mystieke ziel in zyn modellen weer te geven. Memling heeft ook niet steeds de olieverf-techniek van Van Eyck toegepast, want vooral in zijn werk van kleiner formaat lykt hij meer verwant met de schilders van de waterverf techniek van zijn tyd. Dikwijls teekent h(j figuren zwart en bruin op een met wit bereid paneel. Hiervan zyn op dc tentoonstelling ver schillende exemplaren aanwezig. In zijn werk van grootcre afmetingen is zyn coloriet levendiger en bewogener dan by Van Eyck. Hij is daarin vaker verwant aan het kleurenspel van Dirk Bouts. En ontegenzeggelyk is Memling sterk beïn vloed geweest door het mee»- mystieke werk van Rogier van der Weyd*n, die in 1464 stierf. Mem ling's wUzo van aanvoelen is totaal verschillend van die van Van Eyck. Als godsdienstig kunstenaar tracht hU de waar heid te verheerlijken en de menschcn aan de schoonheid te doen gelooven van het Vlecsch geworden Woord, de Heilige Maagd en de Heiligen. Hij leert en zingt ons den lof van den Heer cn aanbidt Hem. Van Eyck. zelfs waar hy religieuse on derwerpen op het doek brengt, doet ons denken aan aardschb werkelykheid, terwijl Memling, by het voorstellen van wereld- sche tooneelen, ons toch nog opvoert naar hemelsche schoonheid. De oude roerende legenden van St Ur sula en St Kristoffel, de madonna's, de H. Maagden, de engelen, geloovige priesters, heiligen die in zich doen gelooven. een voorbijtrekkende pelgrimziedaar de personages die door Memling worden uit gebeeld. En door dit alles straalt een godsdienst 2in. een eerlijkheid, een openhartigheid, die aan het wonderlijke grenst, een mysticisme dat wortelt in eigen zielsleven van den schilder; een godsdienstige kunst waaruit elk heidcnsch begrip ls geweerd. Memling zegt wat hy te zeggen heeft met den eenvoud cn de argeloosheid van een kind. Hij schildert datgene wat men ver- eert, waarin men gelooft, op de manier zoo als men eraan gelooft. Naar het compositorische sluit Memling heel nauw aan by Rogier v. d. Weyden, zyn leermeester. Het mystieke huwelijk van de H. Catharina is daarvan een voor- beeld. Maar dat monumentale laat hy la- ter varen; het maakt plaats voor een na- tuurlyker verband en den eenvoud van een losheid, die echter nooit tot chaos wordt; van welke werkmethode de groote indruk- wekkende polyptiek „De Calvarie" (Lil- beek) een treffend voorbeeld is. Hier ziet men een drukdoende, saam geschoolde me nigte onder de drie kruisen, daartusschen vier ruiters, alles is schUnbaar zonder orde saamgebacht, met op den voorgrond de deerniswekkende Moeder Maria (links voorgrond) cn daarnaast de smartelijk handenwringende Magdalena; rechts een stel gokkende soldaten. En toch is dit groo. te middenpaneel prachtig van vlakverdee- iing. ongeëvenaard intens van coloriet en uitstekend van innerlUk evenwicht. Be wonderenswaardig weer het idyllisch-ver- droomde landschap met zyn felle klauwen als 'n soort hemcbche achtergrond boven dit smartelyk tafereel van leed en lydcn. Memling is ontegenzeggelyk in later lc- vensjaren onder den invloed gekomen van de Italiaansche school; zUn blocmguirlan- den en putti wijzen er op; ook zyn kleur- gamma. De tryptiek „Opstanding" (Louvre) en Madonna met Kind (Staatsgalerie Wee- nen) zijn daar voorbeelden van. Welke schitterende Adam en Eva figuren op de zyluiken dezer tryptiek: ze evenaren in pracht die van Van Eyck! Er zyn ook zes merkwaardige paneeltjes, samen vormend een reisaltaar, toebehoo- rend aan het museum te Straatsburg; daar. bU behoort een uitstekend naaktfiguur, de IJdelheid. En verder zyn, als eenig tafe rcel met dieren, de „Drinkende Paarden" uit de collectie van Bcuningen zeer merk- waardig en byzonder mooi van kleur. Xa& naait! Betrekking aangeboden Welke dingen begunstigen Uw sollicitatie? Stelt U voor. dat er een behoorlijke be trekking wordt aangeboden. Talloozc solli citanten zullen Uch aanmelden. Een van hen zal de betrekking krijgen. Waarom? W(j zullen U zeggen welke factoren een sollicitatie in gunstigen zin beïnvloeden. Het meerendcel der sollicitanten is bleek en nerveus. Dan komt er in de kamer, waar zy hun beurt voor een onderhoud afwachten iemand binnen, die er rustig en opgewekt uitziet. Zijn kleeren hebben betere dagen gekend, maar zyn netjes geborsteld. H|J maakt niet den indruk van angstige span ning. Binnen enkele minuten heeft hy een vlot gesprek aangeknoopt met zyn buren. Zijn rustige, opgewekte manieren hebben een prettigen kalmeerenden Invloed op de anderen. HU zal ook een gunstlgen indruk maken op dengenen, die de betrekking te vergeven heeft. Gepaste zelfbewustheid en gemakkelijke manleren zyn menigmaal een betere intro ductie gebleken dan een heel rytje diplo ma's. Wanneer Iemand met veracheidene diplo ma's zich onzeker en zenuwachtig voordoet, zal menig werkgever denken: ..hoe is het mogeiyk dal die man die diploma's nog behaald heeft!" Daarenboven, wanneer Iemand b.v. voor een firma cliënten inoet te woord staan, zyn aangename, gcmakkeiyk» omgangsvormen van groot belang, tcrwyi men daarentegen iemand, die zich oninnemend en onhandig gedraagt, moeliyk een bordje om den hals kan hangen, waar opstaat: ..Er zit meer in dezen man dan men zou denken, want al maakt hy een onbeholpen indruk, hy heeft de volgende diploma's: Denkt er daarom aan, dat U naast het vergaren van de noodige kennis aandacht moet schenken aan Uw optreden en manie ren. wanneer U in aanmerking wilt komen voor een goede betrekking. Het gaat den een gemakkelijker af om zijft medemenschen voor zich in te nemen dan den ander. Maar iedereen kan leeren. om zich op zyn eigen wyze aangenaam te maken. Iedereen, die op een dag opgewekt en wel willend gestemd ls. voelt, dat het contact met anderen vlotter tot stand komt en van aangenamer aard is dan anders Iedereen weet ook. dat neerslachtige, pes simistische menschen. die altyd iets te Kla gen hebben en byna altyd over zichzelf spreken, zich niet in de slgemeene sympa thie kunnen verheugen. Hapert er Iets aan Uw eigen contact met anderen, met collega's, hulagenootrn. su perieuren. of kennissen? Dan moet U pre cies zoo te werk gaan als en dokter die een ziek wil genezen. d.wz U moet eerst een diagnose stellen, dus uitmaken wat de oor zaak is van hetgeen V niet bevalt. U heeft en verdeelt die In gewoonten. <*e Tracht Uzelf te tien. zooals anderen U zien. Maakt voor Uzelf uit. welke gewoonten U wilt aankweeken en gewoonten die U wilt afschaffen. Wanneer U te spraakzaam bent. tracht U dan te matigen en bedenkt dat de aange naamste praters diegenen zyn. die op hun tyd zw-ygend weten te luisteren. U kunt trachten, de prettige en Innemende eigenschappen van U bekende personen over te nemen, zonder dat U daarom die personen behoeft na te doen In elk beroep moet men zekere menschen voor zich weten te winnen, wil men succes hebben. Een zakenman moet zyn relaties voor zich innemen, een dokter zyn patiënten, een ad vocaat zyn cliënten, een hotelhouder zyn gasten. Hoe neemt men de menschen voor zich In? Door te maken dat zy zich aangenaam voe len. door belangstelling te toonen in wat hen betreft, door eenvoudig en oprecht tegenover hen te zyn cn hen beleefdheid of harteiykheid te toonen. die vry ls van vlelerU en overdryving. Een prettige persooniykheid ls geen ge heimzinnige gift. die slechts aan enkelen gegeven U. Een prettige persoonjjkheld ls iemand die verstaat de menschen aangenaam te zyn, door zyn gezond verstand In dienst te stel len van zyn menschenkennls. En menschen- kennis verkrijgt men door aandacht te schenken aan allen met wie men op verschil lend terrein In contact komt. VOOR DE '1 Hierbij een serie brieven over verschillen de problemen, door my In deze rubriek aan de orde gesteld. Zooals de lezeressen (lezers) bemerken, trachten we lederen brief op te nemen. Uit den aard der zaak zal men wel eens moeten wachten, dat zulks beteekend hier geen afstel. Binnenkort koop ik weer een nieuw pro bleem aan de orde te stellen, waarvoor, naar Ik vermoed, zeer veel belangstelling zal bestaan. OVEEKA. Geachte, Heer Oveeka. In antwoord op myn Ingezonden stukje heb ik my niet duldelyk gc.ioeg uitgedrukt. De bedoelde fruitzaak was opgeheven, zoo doende ook het fruitgebruik. Gaarne wil ik de moeder van goeden rsad dienen. Dat haar kinderen geen natuur'.yke honger krygen. is de schuld van de voeding. Iaat zy haar kinderen eens eenvoudig en sober voeden en zy zal verbaasd z(jn over het resultaat. Laat ze 's morgens beginnen met een paar worteltjes, een zure appel, alle» met de schil een snecdje volkoren brood in water gebakken toe. 's Middags versch kort gekookt eten. geen gesterili seerd. eerst een appel of bessen, of wortel tjes. en dan het eten. Wortelen ls wel het allerbeste wat Je een kind kunt geven. Het fruit altyd voor den maaltyd, omreden an ders al het maagsap verbruikt ls. 's Avonds hetzelfde als 's morgens en als drank wa ter. zoo weinig mogeiyk boter en vet en geen dleriyk voedsel, wat noten, mangelen en sausjes. Hoe soberder en natuuriyke het voedsel ls. de» te vlotter de spijsvertering. Kinderen krygen altyd te veel en te best eten. probeert U het eens en laten wy na een maand het rejultaat ten» van U hooren. Heel veel in de buitenlucht, heel veel rust. dat alles bevordert de spysvertertng In hooge mate. Als zy geen honger hebben, dan niet opdringen en 's nachts slapen met open raam en vooral het voedsel goed kauwen, dat zy het niet te vlug doorslikken. Hoogachtend. Een abonnée, Geachte Oveeka. Met belangstelling lees ik steeds ds stukjes „Hoe deed u het?". Zoo ook ds wanhoopsbrief van de moeder met haar tweejarig dochtertje. Zooals de moeder schryft gaat het weken goed en dan opeens is het weer zeuren. Ik heb zelf drie kinde ren en er was er net een by die gauw zin- deiyk was, met de andere twee ging het net als met dit tweejarig meisje. Zelf kreeg ik den raad van een kennis, ze warm te klee- den. Dat wil niet zeggen, ze alles aantrek ken. maar wollen ondergoed laten dragen, vooral geen bloote voetjes, maar wollen kousen of sokjes. Maar wanneer ze natte voetjes hebben, dan geen standjes ultdeelen, maar droge kousen aantrekken. Ook vooral niet, (zooals ik het wei eens gezien heb) ut maar tyden in d'r badje laten zitten. Het zyn over het algemeen kleintjes, die slecht tegen ons wisselende en dikwyis natte kli maat kunnen. En dan een beetje geduld, want er zyn er gerust niet zoo heel veel die gsuw zlndeiyk zyn. En zooals die moe der ook al schreef, dat als ze hsar er een Uk voor gaf. ze er later zelf spyt van had. Dan zag ze toch ook wel in, dat haar kleins meid het niet heipen kon. Met vriendelyke grocte, Een lezeres. Geschte Heer Oveeka. Met veel belangstelling volg lk steeds Uw leerzame stukjes. Mogclyk ben ik wat iaat met myn opmerking, omtrent het late naar bed gaan. maar lk wilde dit even in verband brengen met het leeren der kinderen. Ten lste heb ik by ondervinding, dat kinderen kribbig zyn. indien ze 'laat naar bed gegaan zyn; later op den dag soms ongesakbaar. Dit merk lk by myn eigen kinderen al heel sterk op. Maar nu het leeren. Ik ken hier enkele gevallen van kinderen, die meer malen zyn biyven zitten en steeds zeer laat naar bed gaAn. Tegenover het leeren lykt my hel op tyd slapen gaan een groote fac tor; m.i kan elk kind. dat laat naar bed gaat. nooit den volgenden dag frisch zyn en helder van geset. Indien U dit geschikt acht voor plaatsing, geef ik U de volle vry held daarvoor. Inmiddels teeken lk. Hoogachtend. Een Moedsr.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1939 | | pagina 15