Wij lazen voor U
Luchtsoldaten aangemoedigd
„Onvergetelijk
is uw glorie
„Onder Hitiers oog
voorwaarts"
De vrede
sterft langzaam
Traag tournooi
Regeering levert
echtgenooten
Liefdesdrama op
zolderkamer
Brand in poppenfabriek
Heeft runderteelt-
beperking nog zin
"3
Een Haarlemsch geval
G«naraalvaldmaar»chalk Ooaring:
Maarschalk Smigly Rydz:
Schijn en werkelijkheid.
Er is, schrijft „De Tiid" oen wonderlijke
tegenstelling, ijl cn toch achrijnend als do
hoogste toonCn van ooi» «Huid, dal l>oven
hoi gehoor uitjtaat, tusschcn do zeldzaam
aoitt) mild* an Uvi dagen van desan door
do naliiur go/.egonden nazomer 011 hel woev
lo besluit, waarmee de volken zich hobbon
overgegeven aan liet gewold dor moordende
wapenen.
Het is, Alsof de vrede nog niet van ons
wijkeu wil cu 7.1 rh met gr.-nze|ooze mild
hoid uitstort in den matgouden zonneglans
•n de heldere kalmte \nn den hemel die zich
over reeds mot bloed gedrenkte en over nog
op hun doodenoogst wachtende slagvelden
koppelt, liet valt ons moeilijk aan den ooi-
log te gelooven; liet valt ons moeilijk te lie
seffen, «lat hel moordende geweld, de haat
en de vernieling, waarvan liet gerucht tot
ons doordringt, de werkelijkheid rijn, waar
aan de menschheid rlrh hooft overgegeven,
en deze vrede der natuur slechts schijn. Het
is als een oorlog in vredestijd.
En iegelijk is het. alsof in de zachte me
lancholie \an «Ie ijle luchten en de rijpe
kleuren in dit talmend seizoen, een lang
zaan» en droef onherroepelijk afscheid
spreekt liet afscheid \aii den vrede.
De vrede sterft langzaam. Europa had
gioii aan den vrede vastgehecht met alle
vezels van zijn hart; het had voor den vrede
gevreesd en gewerkt met eindelooze zorgen
en het had hem tot nu toe behouden met
offers cn met vreugd. De vrede leek hecht,
bijna onverwoestbaar; sterk als een zomer
lij, dat zich door alle stormen heen doorzet.
En nu wijkt hij toch, als een laat seizoen
voor ecu van onbekende verschrikkingen
vervulden winter.
Ook in liet leven van de volken sterft de
vrede traag.
Wie de weerklanken van dat leven op de
aethergolvcn beluistert, wordt uit het oor
logsgerucht telkens weer teruggeleid naar
de muziek van den vrede ;na het legercom
muniqué cn het propaganda ministerie hoort
hij Mozart. Na den haat der wederzijdsche
beschuldigingen, de bloedige pralerij der
strijdlierichieu, den krijsrhctulen hartstocht
der zelfzuchten. «Ie gemeten valschheid van
het leedvermaak, dragen dezelfde golf long
ten de klaarste gedachten van den lioogen
geesi. de zoetste vruchten eener edele cul
tuur, de leederste stemmen van 't overal
met dezelfde innigheid levende mensrhen-
hari. En wéér waagt men zich af: wét is
acfftjn cn wat is werkelijkheid?
De opperbevelhebber van de Duit-
sclic luchtmacht, generaal veldmaar
schalk Goering, heeft den volgenden
dagorder uitgevaardigd:
.„Soldaten der luchtmacht Na snelle ver
nietigende slagen zijt gij meester van het
luchtruim geworden aan 't oostelijke front
Geen vijandelijk vliegtuig vermocht de ver
dediging van het Duitache luchtruim aan te
tasten. Door trouwe verknochtheid cn een
snel vastberaden optreden hebt gij een groot
aandeel gehad In den snellen opmarsch van
het Duitschc leger. Ge hebt recht, op de re
sultaten trntsch te gaan. Ik dank u, cn met
mij dankt u het Duitschc volk, dat meer dan
ooit met onwrikbaar vertrouwen opblik!
naar zijn luchtwapen.
Onze Führar en opperbevelhebber is bij u
aan het oostelijke front. Onder zijn oog
voorwaarts!"
Maarschalk Smigly Rydz heeft van
het groota hoofdkwartier uit de vol
gende dagorder gericht tot de l'ool-
scha luchtstrijdkrachten:
„Vliegers! Gij zijt soldaten van groote
waarde. Ondanks de meerderheid der vij
nndelljke strijdkrachten vecht gij met een
heldenmoed, welks glorie steeds in de herin
nering van Polen zal blijven".
De hnldige krijgstactiek verschilt
volkomen van die In 1114.
De Duitschc aanvul op Dolen duurt nu oen
week,, schrijft de „Times" in een redactio
neel artikel.
De Duitsche vorderingen komen niet on
verwacht, noch In uitgebreidheid, noch In
snelheid en zijn wellicht In beide opzichten
beneden' de Duitsche verwachtingen. De
Poolsche bedrevenheid en moed hebben den
vijand een geduchten prijs laten betalen, en
de Polen schijnen wijselijk niet hun hoofd
troepenmacht te habbao Ingezet voor de ver
dediging van gebieden, welke zij nooit tegen
massa aanvallen voornemens waren te hou
den. Het publiek moet daarom voorbereid j
zijn op verdere Duitsche vorderingen.
Hot ia moeilijk te zeggen, in hoeverre
dePoolsche hoofdmacht bij don strijd
betrokken is, en er valt aan Poolsche
zijde geen enkel toeken van depres
sie waar te nemen, welke op een
grootcn atrateglsehen nederlaag zou
volgen.
Zonder pardon.
De Duitsche luchtmacht Is ronder pardon
doeltreffend gebruikt, niet slechts «»p hot
slacht veld doch ook tegen Open steden.
Inmiddels, zoo vervolgt do „Times', moet
het publiek niet al te ongeduldig naar
nieuws uitzien. De tacllek verschilt volko
men van die in 1914. toen de troepen In open
terrein manoeuvreerden en er in do eerste
uren van den oorlog reeds druk gestreden
werd. Thans richten groote legers zirh naar
vooraf klaar gemaakte linies, welke een aan-
zienlijke diepte heldn-n, en een dergelijke
methode brengt geen botsing met zich mee.
zelfs niet tusschen kleine afdeelingon. Men
behoeft zich dus niet te verliezen over do
langzame wijze waarop de v landelijkheden
«iel» schijnen tc ontwikkelen.
Merkwaardige gebruiken in Siam.
In Siam licstant een merkwaardige wet,
die bijzonder gunstig i* voor vrouwen, die
.10 jaar oud geworden zijn eu nog ongehuwd.
7.ij kunnen zirh inderdaad tot de regeering
wenden, die hun dan een echtgenoot >«-
zorgt.
Hun verzoek wordt door de regeering door
gegeven aan dc directie van bepaalde straf
gevangenissen, want men staat in Siam op
het standpunt, dat do gestraften door liet
huwelijk in zeer vele gevallen weer op den
rechten weg worden gebracht.
Zoo wordt dus in dit land iedere strafge
vangene liuvvelljkscandidaat tegen wil en
dank' Als de gevangene tot een lichte straf
veroordeeld is. dan heeft hij. aldus ..Het
Ijiatsle Nieuws" in sommige gevallen het
recht een keuze te doen uit «Ie verschillen
de vrouwen, die een verzoek om een man
hehhen ingediend. Bij zwaardere straffen
er liter heeft alleen de vrouw het recht om
te kiezen. De strafgevangene moet zirh dan
ook aan de keuze onderwerpen; indien hij
zirh verzet wordt hem een nog zwaardere
straf opgelegd.
Voor deze merkwaardige huwelijken is
alleen in zeer bijzondere omstandigheden
erhtsrlieiding mogelijk. Men schijnt echter
da ervaring te lichtten opgedaan, dat der
gelijke onder dwang gehuwde hoosdoeners
over het algemeen uitstekende echtgenooten
worden en «jeh slechte zéltien ophieuw aan
strefbere feiten plichtlg maken.
SMIOLY RYDZ.
De Aga Khan achter
Engeland
„Help den beschermer van ons
geloof".
De Aga Khan, de goestelijke leider van
Hen millioen Ismaélltlache Mohnmmeda
nen. die verspreid wonen over West Indlé,
Oost-Afrika en Middcn-Azié, heeft op hen
die naar hem opzien nis leidsman, het be
roep gedaan onbeperkte diensten te verlee-
nen voor de zaak. voor welke Groot-Brit
tnnnié strijdt.
In de boodschap, welke Aga Khan heeft
gezonden aan den uitvoerenden raad der
isinaelietcn Zanzihar. wordt verklaard
het Is «Ie eerste godsdienstige en wereldlijke
plicht van al mijn geestelijke kinderen in
Afrika op loyale wijze samen te werken en
alles te doen wat in hun vermogen ligt.
Thans moet een hartgrondige, loyale en
onbeperkte dienst worden verleend voor do
zaak van liet Rijk. dat dc beschermer van
ons geloof en ons volk is.
Dit moet dagelijks nn de gebeden wor
den voorgelezen en worden gepubliceerd.
IJSVENTER DOOR ZIJN MINNARES
NEERGESTOKEN.
Da andera vrouw
Gisternacht heeft zich op een. zolderkamer
in de Marnixstraat 212 te Amsterdam een
liefdeedrama afgeeiieeki, waarvan een der
tigjarige Italiannsche ijsventer het slacht
offer is geworden.
Hiar woonde da man mat oen 26-
jarlge werkster samen ,maar sedert
eenlgen lijd was er e«n derde In
het spel gekomen en de verhouding
tusschen belden wss niet meer al
te best. De vrouw kon het niet ver
zetten, dat haar minnaar een ander
meisje meer lief had dan haar en
in den nacht van Woensdag op
Donderdag spitste het conflict zich
zóó toe, dat de teleurgestelde vrouw
lot oen wanhoopsdaad overging en
als laatste argument in den strijd
naar een aardappelmesje groep,
waarmede zij hem een steek in den
rug toebracht. Het mesje drong tot
dicht bij de long en de getroffene
zakte op bed Ineen.
Een vrouw, hij wie het tweetal invvooa
«Ie, waarschuwde de polltic en den genees
kundigen dienst. Het slachtoffer werd naar
het Wilhelmina Gasthuis vervoerd. Zijn toe
stand is niet levensgevaarlijk.
De jonge vrouw is in het politiebureau
ingesloten en zal dezer dagen ter zake van
zware mishandeling voor den officier van
Justitie worden geleid.
Turksch publiek
in opstand
Tegen de Duitsche oorlogsmetho-
den.
Rusti Aras, dc Turksche amlmaaadeur, is
gbiUtTOnd WNT naar LotMtat vertrokken,
waar hij veertien dagen niet i* geweest Ge-
durende zijn verblijf in Turkije heeft do am-
kissmlour met de Turkse!*» leiders gecon
fereerd.
Bevoegde kringen te Istnnboo] vork laren,
«kit Turkije zich zoowel nun zijn verplich
tingen jegens Groot Brittnnnh- en Frank
rijk ah lagcnover dc Rolkaaetaten zal hou
den. Het zal zijn tegenwoordige houding
niet veranderen, zoolang de status quo in
don Balkan en de Middellnmhche Zee onge
wijzigd blijft. IV openbare meening in
Turkije is in opstand gekomen tegen de
aan vallen der natioiiaal-socialhtcn op open
steden, ongewapende koopvaarders en on
schuldige burgers, hetgeen een bewijs ervan
wordt genoemd >k»t de Duitarlic oorlogs
met boden va»» 1030 niet verschillen van die
van 1914.
Enorme rookzuilen boven Olden-
zaaL
Gistermiddag omstreeks één uur is door
onbekende norzaak brand ontstaan in de
poppenfabriek van de tinna G. J. Morselt
aan dc .Monnikstraat te Oldenzaal.
Het vuur greep met groote snelheid on»
zich heen. zoodat het pand in een omme
zien in lichter laaie stond.
De hrand. welke met een enorme rook
ontwikkeling gepaard ging. en welke zirh
aanvankelijk zeer ernstig liet aanzien, kon
tot het brandende gebouw beperkt blijven.
De brandweer, die spoedig ter plaatse
was en het vuur met eenige stralen op de
motorspuit en waterleiding bestreed, kon
niet verhinderen, dat hot pand, de geheel©
voorraad goederen en materialen in vlam
men opging.
Slechts het vierkante muurwerk bleef
overeind. Verzekering dekt de schade.
Ileeds Is de veehouderij geroJfl
Wat leger en rloot coiuumegJ
Wekelijks worden ongeveer KXW
runderen door de KtnohlUaMrJH
van leger en vloot geconsumeerd.
Maar liet leger koopt „met moudiea-
maat", zoo schrijft do «Vee- eg
V leesch imnde 1".
,I)e veehandel, had aldus 't blad. nu gf
Leeuwarden. Leiden en l'lrecht. Vrijdag*
Zaterdag, zoon «WH» h 700 konion voor
leger waren Aangekocht, er op getvVB
dat dit ten>po zou worde»» gel landt ma»
de prijzen zeker nog wel zouden nnnBj
keu. Vandaar Maandag te Rotterdam
aanvoer van 900 slacht runderen, of Sr
boven het normale. Voor het leger v\<-rdl
mondjesmaat gekocht, met geen hoos',
eenier lagere prijzen. Do heek? nauw
was, meenen we. 75 stuks. En wc verneoS
uit goede bron. dat or deze week voor
leger minder zal worde»» gekocht dan ij
rige weck. Aanvoerders kunnen er rokcidS
mee honden. Eet» goed slachtbeest was
Rotterdam, ondanks flauw marktver»
nog wel aan den prijs. Voor het leger wtf
füV-fit cent kg. geel acht besteed, wat m
wel 10 ir» cent meer is dan vroeger v<^
de hiikkoeicn.
De vnrkensnwirkt heeft door een l»ept
aanbod (dc boeren hobi>ei» geen
drang tot verkoop) en transportmocilijk
een stijgende tendens.
Nu dc gehccle v eeuw* te rij cn vee- I
houdcrii door voevocderdistributie I
toch een zekere rem es opgelegd en I
ongebreidelde teelt toch practisd» I
niet mogelijk zul zijn, lijkt het ons, I
aldtu» het blad, dat de Regiering,
die toch al veel bemoeiing en zorg I
heeft, de teelt beperking wel over- I
boord kan werpen.
Het tekort aan veevoeder on de scheg
plicht, welke er misschien weer komt.
len de veehouderij en vork enahonde rij va»
zelf binnen «Ie perken houden en het b«
tot z'n recht komen, waar het mmst nrf
Ingevoerd graan wordt gewerkt, dus ook fc'
oorlogstijd het meest economisch.
bcpJ
groot*
litkhï
ge»
KONINGIN ONDERSCHEIDT WERK
VROUW.
H.M. dc Koningin heeft nan mejuffrouw
J. M. Gordeau. vaste werkvrouw bij de keu
ken der hofhouding, toegekend de bronzen
ccre medaille van dc Huisorde van Oranje,
wegens 25-tarigen koninklijken dienst.
Met gedoofde lichten
Dondalijk verkeersongeluk
tlens verduisteringsproef.
Hf-
Tijdens een lucht beachenidogaoefenlng te
Finster woMc is Woensdagavond een ern
stig verkeersongeluk gebeurd.
De IS jnrige kantoorbediende A. Dammer
uit Winschoten kwam in een bocht met een
hem tegemoet komende auto bestuurd door
den heer W. uit Ooatwolde. die met ge
doofde lichten reed, in ivotaiog. De tieotuur-
der van l*»t uvotorrijwlel werd met een
schedelhnsisfractuur opgenomen en tiaar
het ziekenhuis te Winschoten overgebracht,
waar hij later is overleden. De duo-passa
gier. dc IS-jarige A. van der Isnn utt \V»n
schoten, bekwam een schedel fractuur
werd evmieene tmar l»et tiekenuia overge
bracht. Zijn toestand is zorgwekkend.
Aardige kennis
Brak muurkast en dretttf
open. De inbreker aangek»
den.
<>p 4 Septeml»er heeft In een kffl'intl
ning aan de O, Binnensingel te f
Hang een Inbraak|e plaats gehad, waai
uit een dressoir en een muurknst,
werden opengebroken, enkele kleine
bedragen, nl. 10. 25. 4 en 45 gulden werf
meegenomen. Bovendien werd een
nieuw radiotoestel, gewikkeld in een nltt
buitgemaakt. Er waren voor de t>olitie n
kele aanwijzingen, dat de dader geen onk
kende was in dit huis. Woensdagavond na
streeks twaalf uur heeft zij in de Kil
straat een kennis van de familie aangdfl
den. nl. den 30-jarigrn chauffeur P. J. VI
die een hekend recidivist is. Na nanvanm
lijke ontkenning heeft hij tenslotte, ov-n»
de wegens medeplichtigheid aangehoudenA
jarige G. I' uit de Werfstraat. bekend, zio'
aan de inbraak te hebben schuldig r
makt. Het radiotoestel werd in beslag
nomen, doch van het geld is vermocdefl
niets meer over. W. heeft verscheidene
ren gevangenisstraf achter den rug. ogf
wegens poging tot doodslag.
Nog eens: het Roomsch-
Roode blok.
Mr. G. v. Dam schrijft
In „Dc Vrijzinnig Demo
craat":
Mijn artikel in ons vorige
nummer onder dozen titel
heeft de bevreemding van dg
Maasbode opgewekt. (Zie
„Wij lazen voor U" d.d. 1
Sept Het hlnd vraagt,
sinds wanneer de verkiezing
van wethouders, zelfs in groo
te gemeenten, maatgevend en
toonaangevend is voor de al-
gamoene landspolitiek door
de partijen gevoerd.
Zóó ligt het geval echter
niet. Sinds tientallen jaren
zijn in Haarlem vier wethou
ders geweest; 1 R K 1 S.D..
1 CB "f A II M 1 Vil
Thans hehhen de R K. en S.
D A P. heslot. n zich van de
Prot. C.hr. rn V.D. medewer
king te ontdoen en 2 R K. en
2 S D. wethouders te kiezen.
In de verkiezingsuitslag lag
daarvoor geen enkele aanlei
ding.
De veranderde samenstel
ling Is gemotiveerd met oen
verwijzing naar de isndspoli-
tiek (o.m. In Het Volk), ter
wijl de R.K. Raadsfraclia
haar besluit heeft genomen
n« overleg met het Partij
bestuur.
Het spreekt vanzelf, dat de
ze handelwijze weinig he
orderlijk is aan het ver
trouwen der vrijzinnig de
mocraten In den oprechten
zin tot hreede nationale sa
menwerking hit RK en SD
AP Dit voorstel heeft In
vrij», dem. kring ernstige
ongerustheid verwekt en do
vraag doen rijzon, welke ik
de vorige week stelde, of het
den R K. en S.D. ernst is met
hun streven om samen te
werken met de Prot es
tnntsch-christelijken en Vrij
zinnig Democraten of dat
men die samenwerking
slechts beschouwt als een
overgang naar een beperkt
Room«ch Rood blok.
De Maasbode schrijft, dat
de R.K. In 1995 volstrekt ge
vvcigerd hehhen een kabinet
te vormen met de S.D.A.P-
alleen ..Waarom", zoo vraagt
het blad. „zouden de katho
lieken nu juist gaan naslrc
ven. wat zij reeds in 1935 vol
strekt weigerden te doen?"
De zaak lag in Haarlem
precies gelijk! Ook daar we
zen de katholieken in 1931
cn in 19C15 een samenwerking
alleen met «Ie S P P met
de grootste beslistheid af
Toch besloten zij thans, zon
der eenig overleg met C.H.
A R, of V.D., plotseling lol
het Roomseh Roode Mok.
Het is geen wonder, dat wij
ons daarom thans d« vraag
•tellen, of wij deze zelfde
zwenking ook in de land*-
politiek mogen verwachten.
Het llaarletnsche geval is
voor ons een ernstige waar
schuwing en een aanleiding
tot ongerustheid.
„ONS EIGEN WOORD IN
VRIJHEID".
Zoon Ie men weet. hebben
alle fracties zoowel in de
Eerste als de Tweede Knmer
zich in de afgeloopen dagen
eenstemmig achter de re
geering geplaatst. Het Volk
(s d.a.p.) onderstreept de hou
ding van de s.d.a.p.-fractle cn
voegt hier aan toe:
Wij getroosten ona «Ie groot
ste offers om on» eigen knrak
ter ah vrij volk tc bewaren.
Over de getroffen of hernam
do maatregelen zullen wij. in
parlement en pers. ons eigon
woord in vrijheid blijven
spreken. Juist deze vrijheid
verleent eei-st werkelijke
waarde aan don steun, die
wij voor de hoofdlijnen van
hot beleid aan «ie regeering
hcMien toegezegd on zullen
vorleenen.
Me«l' werking, van persoon
en volksgroep, uit vrij oor-
deof geboren en gevoed.
BARBERTJE MOET
HANGEN!
Ter vergadering van de
hootdaideeliug zoetwatervis-
scliorij van de Ned. Heide Mij
heeft de voorzitter, mr. J.
v. d. Mortel, onlangs een re
de gehouden, waarin hij wees
op den slechten toestand
waarin de zoctwatervisscherij
zich !>cvindt.
De lieer v. d. Mortel zcide
daarbij o.m.:
„Indien de vlasclters de
vaklui, die een net kunnen
ban toe ren zouden vordvvij
non. staat hetgeen ons rest
aan goede vtschwateren (ik
denk hierbij nan de zoo scha
delijke waterverontreiniging,
do te eenzijdige bovisarhlng
met de hengo| van verschil
lende wateren en andere sto
rende factoren) aan den voor
Avond van de ondergang"
Het orgaan vand en Algetnee
nen Hengelaarslxvnd reageert
op deze uitlating als volgt:
Moet een opmerking als
hierboven aangehaald betee-
kenen. dat. als er maar geen
hengelaars waren, een betere
vischstand verkregen zou wor
den? Of dat, wanneer
geen beroepsv isschera meer
zijn. ook «4e hengelaars zou
den moeten verdwijnen, on»
dat er anders geen goede
vischstand behouden zou
blijven?
Wij meenen hier e«*n groot
vraagteek«>n te moeten plaat
sen. en kunnen !»et niet hij
zonder wnarderren, dat de
hengelsport, zelfs in het ver
orulerstelde geval dat bet
lieroep verdwenen zou zijn
er alweer ah oen storende
factor voor het behoud van
een goeden vischstand met
de harrn worden bijgesleept
Maar... Rgjtwrtje moet
hangeu.
Geen dorschmachiaes naar
het grensgebied
Van bevoegde zijde wordt moifogcdrdH
dat het in enkele dagbladen voorkomen*
bericht, nl» zouden van overheidswege m»
ke door brunch mes naar de grensgebied#,
zijn gezonden, onjuiat is.
Ook de mededeeling. dat In do ZAndstlfl
ken in liet Oosten en hot Zuiden des laai
in het algemeen nog met den v leugel wow
ge<k»rsclit, is niet in overeenstemming n*
de werkeli|kh«'id. Reeds vele jaren is M
nvechnniach dorachen van den oogst hi»
in /wang. In de laatste jaren hehlten sm
srtiillende hoeren de modernste dorwlifli
chines voor hun bedrijven nnngeshH
Ook in nonusle tijden zou hier dus tmteV
tal worden gedorscht.
Het doiwclivermogiMi «lezer msrhines
voorts van dien aard. dat een hijzondfl
maatregel nis in het liedoekio bericht w«
vermeid, niet noodig is.
Als de wijn is in den man
Boekhouder verduisterde dut»
den gulden».
De 42 jarige boekhouder G. J. van
heef» in den loop van hef vorig jaar
bedrag van ruim f 5000— verduisterd
nadeele van de maatschappij, waarbij
in dienst was. de N V. flntgobouw ..Du*
wijrk" te Den Haag.
Het bleek, dat een ongelukkige verh»
ding tot een dame hem tot de drank w
gehrnrht. en dat hij in «lezen tijd de
duisteringen had gepleegd.
Thans was hij weer genezen van
drankmisbruik rn van plan zijn leven
verheteren Hij bekende rille.lig
De officier van Justitie etsohte ecrernt*
in verband met den ernst van bet h»
anderzijds in verhand me» «ie verander»
levenshouding van verdachte, een gedeelte
lijk vnorwaardelilke straf. n.l. e »n ge\
genisatraf van ach» maanden, waarvan «H»
maanden voorwaardelijk.
Uitspraak 21 September.
