voor de Nederlandsche
Mari
ne
I
Dertig opvarenden vinden
den dood
Franschcn verder voorwaarts
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Mijnenveger bij
Terschelling op een
mijn geloopen en in
de lucht gevlogen
De Regeeringspersdienst meldt dat gistermiddag een ernstig
(«geluk plaats vond bij de Noordraarder (W.-Terschelling),
alwaar een Nederlandsche mijnenveger op een mijn is ge
loopen en binnen één minuut is gezonken.
Geen voedselschaarschfe
in Engeland
Ontruiming
van het Rijnland
Duitschers
vernielen bruggen
en tunnels
nigta,»
het q
ilng nm
'■'•rhth»}
te onv
i <Ue
'p tatVfl
van t«l
utralitq^ L*an. Schagen. Tel. 4U (2 lijnen). Kengetal 2240.
X]j ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1939. 83e Jaargang. No. 1M79.
IIU.W W- 1*9JWU.*
rdening
landscl
ond vi
rrorde
i buitel
x»t Brit»
de Biüj
andaa
dau 1]
•Wen
zu >u
■n dezel
jn opge
untsbu
ich int
ogen d
1 ruake
et zon
ren
cgccrini
lerlsmr
De Koninklijke Marine betreurt het verlies van dertig ran de
•en en vijftig opvarenden, die bij het vervullen van hnn plicht den
deod vonden.
Binnen enkele seconden na de ontploiiing waren drie barkassen
ttr plaatse, en vliegtuigen werden uitgezonden om naar drenkelingen
te roeken.
Er wordt een nauwkeurig onderzoek Ingesteld naar de omstan
digheden waaronder het ongeink plaats had.
cgei
tr.kk
Het schip in tweeën
ELMs' mijnenveger „Willem van
Ewtjek". welke Donderdagmiddag in
ge*l*hap van H- M*. mijnenveger*
~J»a van Celder". „Abraham van der
Hukt", „Pieter Florisz" en den mij-
nenJegger „Nauttlns" nlt N ten we
dt «p was vartrokken voor bet leggen
vaa mijnenvelden rond de zeegaten
▼aa de Waddeneilanden, ia. naar na
dar kan gemeld worden, gistermid
dag tomchen tien minuten en kwart
W» twaalf vt|ftig metar uit de kast
V|a Terschelling op een mijn ge
loopen en in de lacht gevlogen.
In vcreenigiug met do andere mijnenlcg-
»rs was H.M> „Willem van Ewijck" bezig
Jer een mijncuv ld te loggen. Voor de juis-
|le ligging \«n het veld tnoeet in verhang
rl 'irn stroom hier en daar een mijn wor-
n opgeruimd.
Dit geschiedde met behulp van een mi
•Uieuae vanaf de mijnenvegers Toen eeni-
haanschappen van H.M». „Willen» van
Hlck" bij de mltrailletise op bet achterdek
eionden om een der mijnen te ver
baten. dre. i II Ma. ..Willem »nn Ewijck"
0,1 een sterken stroom over een anderen
n.
i •*n «loep met manaehappen van H.Ms.
▼an Ewijck voer in de onmiddellijke nabij-
^»d \an den mijnenveger.
IN TWEESN
HM*. Willem van Ewijck werd
audseheep» getroffen. Met een ge-
ydige explosie brak het schip ut
"rfW'n f-n binnen enkele minuten
••Wweer het in de diepte. Gronte
JPjtonilen spoten omhoog D* be-
•••da tnoior«loep van II Ma van
«■•Ikt werd door de kracht van de
yilHling een»ge meter* de lucht
doch kwant weer be-
op het water terecht zonder
dd bemanning hierbii letsel op
liep
boord vga H M. „Nautilus**, die on
"r eokanmn-l van den luitenant ter zee
•ers'e klasse J. A. Gauw. het (lichtst in de
nabgttcid was, wenl onmiddellijk een ma
torsloep uitgezet, waarin ook de officier van
gezondheid. P. J. Waegheningh, plaats nam.
Deze sloep begaf zich naar de plaats de» on
heil* om de drenkelingen op te nemen, zulka
tezamen met de sloeg van II. M. VAN F.wijrk
Het eerst werden vier zwaar gewonden in
de aioep opgenomen.«onder w ie de comman
dant van II.M. Van Ewijck, luitenant ter-zee
eerste klasse J. E. ten Klooster, die onder
meer een been gebroken had. Deze werd
met een anderen drenkeling san boord van
H.M. Nautilus' gebracht. Tijdens de vaart
naar Den Helder is hij, evenals de drie an
dere gewonden, van wie er twee door H.M.
..Jan van Gelder" aan boord waren genomen,
bezweken.
Van de 51 leden der bemanning waren er
met II M. Van F.wijrk in de diepte ver
dwenen.
Voorts werden er 22 opvarenden, onder
wie eenige gewonden van H.M. „Van Ewijck"
door de uitgezette sloepen van de andere
mijnenvegers aan boord genomen.
Van het vliegkamp De Mok arriveerden
acht watervliegtuigen met medische hulp
ter plaatse Toen er geen drenkelingen meer
in de nabijheid werden waargenomen, gin
gen de schepen met hun droeve last naar
Den Helder, waar het treurige nieuws reeds
bekend was geworden.
VERSLAGENHEID IN DEN HELDER.
Een met stomheid geslagen menigte ver
zamelde zich rond de Buitenhaven, toen om
ongeveer kwart over vier het gerucht de ron
de deed, dat H.M. mijnenveger „Willem van
Ewijck' was vergaan en dat de dooden en
gewonden werden binnengebracht
Oorlogaschepen varen binnen met de vlag
gen halfstok.
Anoniem zijn de schepen, daar de namen
zijn verwijden!.
Op het achterdek staan de baren, gedekt
met de vlag.
De mtjn«-n legger Don we Anke*, de kanon
neerboot Hrinio en Kriso en de onderzeeër
O..» varen achter elkaar met hun droeve
last de haven binnen. Op de andere sche
pen brengen de opvarenden de eerbewijzen.
Onder het publiek heeracht de grootste ver
flaitenheid. «preken kan men bijna niet.
Vrouwen snikken en bij de omstanders be
staat* groots onzekerheid omtrent het lot
hunner betrekkingen, daar de namen der
slachtoffer* nog niet bekend zijn.
in hel militaire hmpitaal was alles in ge
reedlieid gebracht. Met ambulances worden
de gewonden naar het hospitaal .vervoerd.
In doodsche stilte rijden de zieken wapentjes
voorbij, die de stoffeliike reden bevatten
De toegangswegen tot de haven zijn door
militairen afgezet. Overal hangen de vlag
gen halfstok. De ontsteltenis in de stad is
H. Ms. „Willem
van Ewijck"'
De mijnenveger „Willem \an
Ewijck" werd in 1996 bij P. Smit
Jr. te Botterdam op stapel gezet en
te water gelaten het jaar daarna.
De lengte van het schip bedroeg
55.8 meter, de breedte 7J) meter. De
standaard waterverplaatsing be
droeg 460 ton, machinevermogen
1600 pk. De bewagtoing bestond
uit 1 kanon van 7.5 a.M. na 3, 1
mitrailleur no. 4 Lk. en 4 mitrail
leurs van 12.7 m.m. De normale
bemanning bedroeg 40 koppen.
Geruststellende woorden vaa daa
min Is tor.
De Kngelacha minister voor de voedsel
voorziening. Morrison, heeft gisteren, tno
rnehlt Reuter uit loonden. In een uiteenzet
ting omtrent de voedsel situatie in Engeland
verklaard, dat er g*ea reden was voor de
geringste bezorgdheid, hoe l«ng da oorlof
ook mocht duren.
In de eerste stadia van de rantaos-
neehng zou kunnen blijken, dat ba
con en boter niet do normale hoe
veelheid halen tengevolge van een
mogelijke onderbreking in da levertn-
gen uit Noordelijk Buropa eg door ro-
organisatie der buishoudingen in de
landen van dat gebied.
Mocht een dergelijk onverwacht tekort In
treden, dun kan men er zeker van zijn. dat
alles in het w«erk gesteld zal worden om hier
in te voorzien door middel van leveringen
uit het Britsche rijk.
Ten aanzien van de voedsel rantsoeneering
legde Morrison er den nadruk op. dat de
gedachte die achter het systeem zit, geen
enkel.- voedselschaarsrhte insloot, maar dat.
aangezien de regeering verantwoordelijk
moest zijn onder dn huidige kunstmatige
toestanden, controle moest worden uitgeoe
fend op het gehrele leveringsproces van
boerderijen tot aan verbruiker. De voedael-
rnntsoeneering zal worden georganiseerd op
den grondslag van het nationale register. Er
wor.lt geen rantsoeneeringsschema verwacht
over drie of vier weken De voedsel ran tsoe-
neering vormde eenvoudig een deel van de
defensieve inspanning der natie, waarvan
het eerste stadium is geweest het vaststel
len vhn een maximum voor de voorloopige
prijzen van vele artikelen, met het doel de
prijzen constant te houden, voor zoover het
mogelijk is op het huidige niveau.
Oll nummir beval 12 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTt
Verwachting Aanvankelijk zwak
ka veranderlijke, later tot
matig toenemende 7.. tot
TAV. wind. aanvankelijk
heider tot licht of half be
wolkt. later eenige kans op
regen, zachte nacht, later
waarschijnlijk afkoeling. In
den morgen plaatselijk mist
Geen aieawa vaa kat Wtstalijk
Tront
De ..Basler Nachrichten verneemt uit Ber
lijn. dal in Duitschland niet* wordt gepu
bliceerd over de operatiee aan het Weste
lijk Front. De ontruiming van het Rijnge
bied wordt door de burgertzevolklng voort
gezet
Pallia ten overgebracht.
Men verneemt te Eupen. dei met het oog
op mogelijke luchtaanvallen de zitkeuhu»-
zen te Aken gisterochtend ontruimd zijn.
Vrsrscheldenr patiënten uit he» Eup» n-
eehe. die te Aken verpleegd werden, zijn
naar het ziekenhuia te Eupen overgebracht.
I
Doodstraf op diefstal
Duitschland beschermt zijn duis
ternis.
Het Duitse he niesiwehureau meldt:
Door den ministerraad voor de njkaverde-
dijring zijn verordenèngen uitgevaardigd,
krachtens welke degenen. die onder bescher
ming of bij kichtaiarm rooven of ateèeo, an
deren verwonden of anderen naar het leven
staan, met den dood of met levenaiazige of
tijdelijke gevangenioeiraf tot een maximum
van vijftien jaren gvatrnft worden.
Ook worden diegenen mot dm dood ge-
knalt die tot schade van de Duttache ver
dediging on van de Duitsehe Aaoomteche
sterkte, gebouwen in brand steken, hot ver
keer op spoorlijnen en «trantwegen in ge
vaar brengen of al dergelijke strafbare han
delingen bedtjven, wwike voor de gemeen
schap gevaar opleveneiv Voort» wordt dege
ne, die in gobiedsdeeten, welke om militair?
redenen door de burgerlijke bevolking moes
ten worden ontruimd, plundert m die in
dergelijke gebieden stoeit, mot dm dood
door ophanging bestraft.
Eenige dar overlevenden vaa de bemanning
bij aankomst ln Den Helder.
Onbeperkte duikbootoorloog
herleeft
Hel tiende Fransche legerbericht zegt dat
de plaatselijke vorderingen werden voortge
zet en d? vijand btj zijn terugwijken vernle
tiging van constructies toepaste.
Havas geeft op dit laconieke legerbericht
het volgende commentaar:
Zelfs in zijn nuchterheid geeft het com
muniqué van heden als men het vergelijkt
met de communiqués van de voorafgaande
dagen aan. dat noch de inderhaast door
Duitschland aangevoerde versterkingen,
noch de overvloed van automatisciie vuur
wapenen. waarover de verdedigingslinies
en blokhuizen van gewapend beton, die in
het DuiUche grensgebied zijn opgericht, den
voortgang der Franschcn tot voorbij de voor
posten der Maginot linie kunnen tegenhou
den.
Daza voortgang waa zalft zoo aan
zienlijk, dat de tegenstander ar door
gedwongen was bruggen en tunnels
te vernielen en mijnenvelden, dit
waarschijnlijk waren aangelegd om
aanvallen met vecktwagens tot stil
stand te brengen, bloot te geven.
Het 1» onmogelijk nauwkeurig de plaat
ten aan te geven waar dergelijke posities
zijn veroverd. De Franse!» Duitsehe gre»»* l*
uiterst bochtig en volgt elke accidenteering
van het terrein, dat zoowel in het boschge-
bied. dat zien uitstrekt van de uitvloeiing
van den Louter lu den Rijn. tot aan de Saar
en de Blies een duizendtal heuvels telt.
evenals in d? richting van do Vogezen en
in het Saargebied. Van do Fransche grens
beheerarht n*n de fabrieken on mijnen van
het Saargehied. De eerste dagrn der vijan
delijkheden waren grwijd aan het vermin
deren van deze vooruitstekende punten en
de Inrichten over de vernieling door Duit
sche troepen van punten, die daarbij in het
gedrang kwamen, schijnen er op te wijten,
dat deze voorbereidende taak met succes la
verricht
Men moet niet vergeten dat de eigenlijke
Siegfriedlinie, waar deze het Rijndal ba-
reikt, zich achter de Lauter van de grens
verwijdert en over «Ie heuvels van het Saar
gehied loopt, waarvan de gemiddelde hoog
te varieert tusachen 3ü0 en .TrfJ meier, terwijl
daarachter twee steden met twee bruggen,
Saarbnnkrn en Saarlotiis, gelegen zijn.
voordat de Saar voor Trier in den Moezel
droomt
Op het front van den Flzaa. waar slecht»
de Rijn de vereierkte stellingen scheidt,
vond geou bijzondere activiteit plaat».
De en beperkte duikbootoorlog.
Londen zegt: Duitschland veert
eabeperkten dulkboo toer log.
Het En gel sche ministerie voor voorlich
ting deelt mede:
Het is thans duidelijk, dat Duitachland
een oribeperkten duikboot oorlog voert tegen
de koopvaardij, even hevig als dien, welken
Duitschland inzette ln 1917. en dat den
Duitschni duikbootromman lantgn bevelen
zijn gegeven om koopvaardijschepen tot zin
ken te brengen, zoodra zij in zicht komen
en zonder te waarschuwen.
Dit is aen rechtatreekache overtreding
van de regel» van den doiklmotoorlog, wol
ke onvoorwaardelijk door Duitschland wa
rm aanvaard in 1905 voor altijd en afgezien
van het optreden van welke andere mo
gendheid ook.
||et i» ook volkomen duidelijk, dat de
DuiUche dulkhootm op hun plaatsen lagen
op de handelsroute* over den Oceaan, in t'
bezit van dit beve!. verscheidene dag?n
voor de oorlog uitbrak.
Dit bevestigt de verklaring van den eer
sten minister, dat de Duitschers vastbeslo
ten waren om oorlog te voeren en dat, of-
•rhoon e-n rechtvaardige regeling zonder
oorlog mogelijk was. „Hitier zulka niet
wenachte".
De strijd tegen de dalkbeoten.
De Bnische admiraliteit drek naar aan
leiding hiervan ritede. <bst l-H na-t altijd
wwrtM-helijk zal zijn berichten te pubftcwervn
over vernietiging van vijandelijke duikhno
len. De reden hiervan t» gedaellaUjfc. dat
wanneer de vijand wfcM, dw( de «hukboot,
•he lot taak her ft om in een zeker gebied te
opererrrn. lot zinken m gebracht, hij 'Uter-
aard slappen zou rwniwn «mi ham te vervan
gen. Hei is «mvervnijdeiijk. da« aanvankebfk
verlieten voorkomen mi dan «trijd tegen een
vijand, die klaarblijkeigk plannen had lot
den onheperkien «hrikhontnorlog al «enigen
tijd voor de oorlog uitbrak, terwijl een
»»ittaJ duikbootrn venWid b over een
zeer mtgnrtrrkt gebied Ier zee Het affect
van «Ie (iuikhootcampagnc zal echter enei
minder wonden, «nndns M om venter «teem
m«rvoerd te en d» Doitarhe duikhrv-ten. dit
op hel oogrnbhk m volla zee zijti demr hun
voorraden heen raken.