Serie»3*'*9 f
Bewogen
thuisreis
„Torenvalk" met
beschilderden neus
Ga ze zien en hooren
bij Uw radiohandelaar
Kristalhelder geluid.
Talrijke nieuwe vindingen!
Hollandsch
schip op een
mijn geloopen
van de „Zaandam''
Kanonnen in een
vreedzaam dal
„Heete bliksem"
voor het leger
Slechte kansen
voor Polen
in prijzen vcnof fl. 92.50
phiïp*
Ramp aan de kust
van Jutland
BEMANNING DRIJFT TWEE DAGEN
IN REDDINGSBOOTEN ROND.
Uit ThUttd (Denemarken) wordt ge
meld, dat elf leden van de beman
ning van het Nederlandeche u.
„Mark", afkomstig nit Rotterdam,
in een reddingboot te Vorupoer, aan
de knat van Jntland, zijn aangeko
men.
Zij deelden mede, dat de „Mark"
Zaterdagmiddag op weg van Tin-
land naar Nederland op een mijn la
geloopen en gezonken. De beman
ning, die nlt 22 koppen beetond, be
gaf zich in db bolde reddingsloepen.
Zi| voeren tot Zondagavond ln el-
kaars nabijheid.
F.-mi motorreddingboot uit Klitmoellcr en
reddingbootcn uit Yuropocr en Lyngby
zochten «huirop naar dc andere lioot. welke
zii gisterochtend op ecnige kilometers af-
stand \an de kust van Lyngby muien. In
deze boot bevonden zich de andere elf le
den der bemanning.
Alle 22 schepelingen waren uitgeput door
de vermoeienissen, welke zij hel>lH>n door-
gestaan eedurende den langen tocht in de
reddingbootcn.
De kapitein van de „Mark", de heer
A. G. van Dam. en de eerste offi
cier. de heer J. Vinkc, werden ten
gevolge van dn mijnontploffing ge
vend. Zii bevinden zich om lor go-
neeekundige behandeling.
De „Mark" behoort ann de N.V. Hout-
taart. (trina Vinke en Co. te Rotterdam.
Het schip meet bruto 1314 ton en werd in
1930 gebouwd.
Direct gezonken.
„Unit*«l Press" verneemt, dat db
..Mark", die op weg waa van Oulu
(Finland) naar Nederland, op on
geveer 120 mijl ten zuidwesten van
Vorupoer op een inijn liep. Het
achip zonk onmkhlellijk akhis
verklaarde de kapitein en de be-
manning heeft in totaal 30 uur bi
de booten doorgebracht
De kapitein getatarvlewd.
Een speciale rorresjiomkMit van liet A.N.P.
heeft te Thtsted een onderhoud gehad met
den kapitein van dc „Mnrk".
De kapitein, die niet ernstig ge
wond is, verkinank'. dat de „Mark"
op weg was van Finland noar Ne
derland. Zatenhigmiddag te kwart
voor één stootte het schip op een
mijn, het schip bevond zich toen op
56 graden 43 minuten noorderbreed
te en 4 graden 4 minuten ooster
lengte
In verband met liet mijnengevaar
bevonden alle officieren zich voor
de uitkijk op de brug. Geen van hen
heeft echter ieta van een mzjn ge
zien.
Snelle redding.
Dc mijn trof liet schip ann de boeg stuur
boordzijde. De „Mark maakte onmiddellijk
aterk slagzij, zoodat de bemanning onmid
dellijk in ik" booten tnoeat gaan.
Dit geschiedde zeer ordelijk, doch er was
geen tijd meer om de scheepspapieren of
persoonlijke cigcmtonmim mee te nemen.
Verscheidene leden van dc bemanning
waren sterk onder den indruk.
De tocht In de rrddingshooten waa
zeer vermoeiend. In dc reiidmgv»loe-
pen bevonden zich, tooaia voorge
schreven. d« noodrantsoenen. be-
schuit en water. Twee dagen lang
hebben de opvarenden In de booten
gezeten en bij slecht weer getracht
naar de kust te roeion.
De kapitein verklaarde tenslotte, dat de
„Mark' ongetwijfeld op een mijn i* geloo
pen en dal er géén sprake is van lorpedee-
ring.
De schipbreukelingen zullen zoo spoedig
mogelijk naar Nederland terugkccren.
Generaal Reynders
op Schiphol
De opperbevelheliher van I.and- en Zee-
macltt. generaal I. II. Reynders, heeft gister
middag een liezoek gebracht aan de hoofd-
•tedelllke luchthaven Schiphol.
EEN REIS NAAR ONZE OOST LANGS
GEHEIME ROUTE VOLBRACHT.
WAT ONZE PILOTEN WAAR
NAMEN.
Het eerste „persoonlijk contact" ttisschen
Nederland en IndiA sedert het uitbreken
van den oorlog, werd tot stand gebracht
door het K.L.M.-v lugtuig „Torenvalk", «Int
gistermiddag om vijf uur op Tjilitan aan
kwam.
Het toestel was aan de bovenzijde
voorzien van het met groote zwarte
letters geschilderde woord „Holland"
terwijl de neus rood wit blauw- was
geschilderd. Dit laatste was echter
hij dc aankomst op Tjilitan door dc
zware regens, die de „Torenvalk" on
derweg ontmoette, grootendeels weer
afgcbladard.
Een vertegenwoordiger van Aneta sprak
bij aankomst den gezagvoerder Koopei en
«enige amteie leden der l>emnniiing. waarbij
bleek, dat zij van oorlogstoeiK-rcidselcn iu
Europa weinig hadden gemerkt.
Geheim traject
Over dc tus&chcn Amsterjlam cn Napels
gevlogen route werd de grootste stilzwij-
DE KAPITEIN VERTELT
VOOR DE ENGELSCHE KUST LIGT EEN
HANDELSVLOOT
(Van een spccialcn verslaggever)
Gistermiddag is het motorschip „Zaandam"
van dc Hol kuxl-Amerika lijn precies op tijd
van zijn reis van New York in do Rotter
danische haven teruggekeerd met aan boord
42 passagiers, waaronder verscheidene Ame
rikanen, Duitschers, Engelschcn en Hollnn-
ders.
De lading welke het schip inhad, bestond
uit stukgoed.
Als een bijzonderheid kan worden
medegedeeld, dat de „Zaandam", na
zijn vertrek uit New York geen noe
menswaardig oponthoud heeft gehad
en dat de Engelsche Marine den ka
pitein bij aankomst in het Kanaal
geen orders heeft gegeven oen Engel
sche liavcn binnen te loopen, het
geen wel eenlgszins in den lijn der
verwachtingen had gelegen. Er is
zelfs geen Kngelschman aan boord
geweest om lading, scheepspapieren
en paspoorten te onderzoeken, het
geen voor de aanwezige Duitschers
zeker wel een opluchting moet zijn
geweest.
Veel handelsschepen voor Engel
sche kast.
Als gevolg van de zeer beperkte gelegen
heid om In het Kanaal radio-berichten te
lanceeren, Is er nog weinig bekend omtrent
de belevenissen van de koopvaardij schepen
die zich in of in de omgeving van het Ka
naal bevinden en het was daarom wel in
teressant uit den mond van een ooggetuige
den kapitein van de „Zaandam" te kunnen
vernemen, dat er momenteel een zeer groote
vloot van handelsschepen onder de Engel
sche kust geconcentreerd ligt, n.1. bij dc
Downs, ter hoogte van Hamsgate.
Ik wist niet wat Ik zag
Ik wist niet wat ik zag, toen ik
de Downs passeerde zoo vertelde
ons kapitein Stamperlus Het wa
ren schepen van allerlei nationaliteit
en van de meest ulleenloopende
soort. Ik heb nog geprobeerd ze te
tellen, maar bij 100 gekomen, heb ik
het tellen gestaakt.
gendheid in acht genomen, daar deze ge
heim was en slechts bij het vertrek den ge
zagvoerder hekend was gemaakt. De thuis-
vliegende piloten ontvangen eer-t iu Napels
instructies over de daarna te volgen route
tot Amsterdam. Uiteraard was dit de ge
dragslijn welke werd gevolgd voor het af
komen van het algeheel verliod tot overvlie
gen van Fran-ch gebied, zoodal thans niet
Itckeud is welke instructies thans worden
gegeven.
Ontmoeting met Engelsche vlieg
tuigen.
In A!exan<Irië werd een groote concentra
tie ven oorlogsschepen waargenomen, ter
wijl in Egypte een gedrukte stemming werd
opgemerkt in verhand met de vrees dat
Italië eventueel aan den oorlog zou mee
doen.
Op de verschillende volgende tusschcnsta-
tions werden vele Engelsche militaire vlieg
tuigen ontmoet. Deze waren op weg naar
Singapore, doch door de lievige regens kon
dei» zij niet opschieten.
Alle filmmateriaal aan boord, benevens
camera's van de passagiers, moesten onder
weg op Engelsche tusschcnstalions worden
ingeleverd. Zij werden echter niet veti^urd
verklaard, doch in afwachting van de ver
betering van dc situatie vastgehouden.
Overigens was gedurende dc geheclc rei*
de stemming ann boord van de „Torenvalk"
zoowel hij de jmssagirrs als bij «Ie beman
nlng uitstekend.
Volgens bet voorloopig schema gnat de
..Torenvalk" op li September weer naar Ne
derland terug. Behalve op 12 September, dus
vandaag, zal, naar momenteel vaststaat, ook
19 September geen toestel uit Indtö naar
Nederland vertrekken, doch het is nu uiter
aard mogelijk dat hierin nog wijziging
komt
Zondagavond J.l. zoo ging kapitein
Stamperius verder bereikte ik «1c Downs.
Het was anrde«ionker. De kapiteins van de
schepen hadden blijkbaar opdracht gekre
gen alle lichten aan boord der schepen te
dqoycfl cp djentengevolge was het een omno
gelijkheid om /onder averij te maken «Ut
dorp van schepen tc doorkruisen. Ik besloot
derhalve m'n reis te staken cn tc wachten tot
ilo dag was ingetreden. Den volgenden mor
gen heb ik ongestoord mijn reis naar Rot
terdam kunnen vervolgen.
Het schip beveiligd.
Kapitein Stamperius vertelde ons nog, dat
hij op Zaterdag 2 September j.l., dus een «lag
voor het uitbreken van den oorlog, uit New
York was vertrokken. Ameriknansche radio
stations hadden «ie opvarenden van dc
..Zaandamonafgebroken van don gang van
«ie politieke gelieurtenissen op de hoogte ge
houden.
Er kwamen meer berichten uit New York
binnen dan uit Londen. Toen Chamberlain
Zondagmorgen den staal van oorlog met
Duitschland had afgekondigd zijn rede
is per radio aan boord ontvangen heeft ka
pitein Stamperius onmiddellijk de noodige
voorzorgsmaatregelen aan boon! getroffen.
In volle zee heeft men eerst de rood wit-
blauwe kleuren en het woord „Holland" on
«Ie zijwanden van het schip geverfd cn de
noodige vernnderingen in de lichtinstallatie
ann iKXiid aangebracht Later heeft men
verscheidene malen midden op den Oceaan
oefeningen gehoiulen met de reddingsloepen
Tot «Ie jiassagiers, die de reis naar Rotter
dam hebben meegemaakt, behoorde prof. «Ir
lguu uit Leulen. die ccn congres in Califor-
niA heeft bijgewoond.
Aankoop van graan
overzee
Reoecrintisinkoopbureau treft
voorbereiding-
Ilte Regeerings inkoopbureau voor Gra
nen treft reeds voorbereidingen voor den
aankoop van granen overzee. Er wordt,
naar bet Hsb. meldt, gekocht f.o.b. zeeha
vens van verscheping. Het zoeken van
schoepsruimte voor de gekochte partijen is
mede een belangrijk onderdeel van deze
werkzaamheden.. Zoo mogelijk wordt met
Ncderlandsche zeeschepen bevracht ln het
uiterste geval zouden dergelijke schepen
worden gerequireerd en van ons land wor
den uitgezonden. Bij voorkeur wordt na
tuurlijk scheepsruinite gezocht die ginds
aanwezig is. zooals bijv. op de Plata-rivier
meestal het geval is. De vrachten zijn ook
voor schepen, die ginds ledig beschikbaar
zijn reeds hoog genoeg.
VACATURE VAN DEN TEMPEL IN DE
TWEEDE KAMER.
N"««r wij vernemen beeft de lieer Ir. J W.
Mhnrdn. «lie benoemd was lot opvolger van
dr. J. van «len Tempel in de Tweede Kamer,
voor «leze benoeming bedankt. De volgend*
candidaat Is de heer J. G. Suurhoff. (Ut
werkzaam Is op hel bui eau van het N.V.V.
te Amsterdam.
Koortsachtig werkt de „Aibcits-
dlenst" aan de versterking der
Siegfriedlinie.
De Siegfriedlinie, die ruw geschetst van
Knrlsruhe in N.W, richting naar Triar loopt,
nadert nabij Wasscrtullig de Luxemburg-
schc grens. welke van hieraf door de Snuer
wordt gevormd om verder naar het noorden
door het dal van do Our te loopen.
Hier. zoowel in het Sauer- als in h«-t Our-
dal. volgt <lo Siegfriedlinie «11c kronkelingen
van het grillige grensverloop.
Op I.uxemhurgsch gebied rijdend lang*
den weg. die zich eerst door het «lal van de
Sauer en dan «loor «lat van «Ie Our slingert,
heeft men. aldus de Brasselsche correspon
dent van liet llsb„ voortdurend de Duifsche
versterkingen voor oOgen. De hooge heuvel
rug aan «len overkant Is over «Ie gcheele
lengte herschapen ln «-en machtigen gordel
van vestingen, blokhuizen, machinegeweer-
nesten en kazematten, uitgehouwen in de
rotsen, en. \oor zover noodig. voorzien van
zware betonnen muren. De reeds verleden
jaar voltooide forten en vestingwerken zijn
nauwelijks te onderkennen, daar zij geheel
met gras en struikgewas begroeid zijn. De
nieuwere, waaraan men pa-. kort geleden
dc laatste hand heeft gelegd, zijn nog kan)
en op dezen korten afstand de dalen van
Sauer en Our zijn slechts enkele honderden
meters breed, op verschillende punten zelf*
nog smaller met het bloote oog duidelijk
zichtbaar.
Kleine openingen in den berg
wand.
Overal in den bergwand ziet ntcn In een
omlijsting van grauw beton de kleine vier
kante. openingen, van waaruit dc kanonnen
en «ie machinegeweren heel het vreedzame
dal bestrijken. De geheels heuvel vlak te is
ermee bespikkeld, van lienedeu aan- den
voet der rotsen tot bovcu op dc hergcu.
En nog steeds wordt er met koorts
achtige haast gewerkt aan den bouw
van nieuwe verdedigingswerken. Op
de berghellingen langs heel het dal
liggen tal van barakkenkampen van
den „A^beitsdlenst", waarin duizen
den jonge mannen en arbeiders zijn
ondergebracht, die hier dag aan dag
in het ingewand der rotsen wroeten
om het onderaardsche verdedigings
systeem te pcrfcctionnccrcn, of die
op de hellingen hoornen vellen om
het schootsveld vrij te maken.
Een dezer werkkampend roeg. naar we ln
het voorbijrijden op den houten poort kon
den lezen, den lieflijken nanrn „Ludwig von
Beetjiöven."
Geen onbescheiden blikken.
Daar, waar nog gewerkt wordt aan den
aanleg van rnachinegewo«>rne»ton, of waar
de ingang van recda voltooide rotsvestingen
wordt versterkt, heeft men hooge met jute
herwinnen stellage* opgericht, die deze
werkzaamheden uou «>nbescheiden blikken
onttrekken.
En al deze duizenden verdedigingswerken
van allerlei aard vormen slechts de eerste
Unie van den gonlol van cement en staal,
waarmede hot I>cnle Buk zich naar het
Westen heeft gepantserd. In haar geheel
bestaat de Siegfriedlinie, volgens de men
schcn uit «Ie grensstreek uit een vijf tot 10
k.m. breed* strook van dergelijke, elkaar op
volgende verdedigingslinie*. Indien men be
denkt, «lat er in «Wm strijd otn Verdun ruim
800.000 man zijn gevallen, don vraagt men
zich met ontzetting af hoeveel menachen-
levens een eventuede doorbraak door «le
zen ontzaglijken vestinggordel zou vergen.
Een goede bestemming voor
het overtollige fruit.
De enorme hoeveelheid fruit,
waarvoor geen voldoonde afzetge
bied bestaat, en waarvoor men
zelfs overweegt, een deel als vee
voeder te gebruiken en in te kui
len, lieeft liet bestuur der Gel
de rech—Overtjacische Maatschappij
van landbouw doen besluiten een
request te zenden aan den minister
van Defensie om liet leger een
maal per week een fruit-menu te
verstrekken, n.1. gestoofde appelen
met aardappelen, de zgn. Jieete
bliksem", «loor welken maatregel
per week 130.000 kg. zoete appelen
een goede bestemming konden krij
gen.
Postvluchtcn op Indï
De positie der postvliegtuigen wasl
gisteravond: Pelikaan te Jodhpoer.ir
Torenvalk en Wielewaal te Bun-|
doeng. allen op de heenreis. Op de
terugreis was «ie Buizerd tc Jodhpoer,
de Nandoe tc Napels en dc Gier te f
Athene.
..Dnitschland kan den Engelsche
hongeroorlog doorstaan"
En zelfs met een contrabam
lijst beantwoorden. De neutz
len krijsen Duitsche steen
De Berlincr Nachtausgabe kondigt ann.
in do eerstvolgende dagen een Duit.
lijst van contrabandegoedercu znl won
gepubliceerd.
Het bind schrijft In dit verband o.m.
volgende:
Do strijd van Engeland met de schei
vormen van den econotnischcn oorlog
Duitschland heeft in enkele «lagen zool
vorm aangenomen, dat Duitschland t<
Engeland «Ie vrijheid der neutralen vei
«ligt. Engeland wil eenvoudig «len neutral)
Maten «ie ook voor de bevolking van <ii
staten nootlige toevoer van industrieel»
grond-doffen afsluiten. De tegenstand «ierl
neutralen is echter essentieel harder datt
in 1D1 i. Bovendien beeft Duitschland boslo-
ten «Ie neutralen met alle slechts mogelijk»
middelen in hun strijd tegen «ie Engclscht
rechtsschending te steunen. I)c neutrale
staten die uit Duitschland tot dusverre
steenkool hebben gekregen, zullen deze in
dezelfde hoeveelheid blijven krijgen.
Duitschland zal dus ook. wanneer
Engeland «km neutralCn slaton irij
succesvollen tegenstand tegen «km
rechtainbrcuk den invoer van Engel-
sch* steenkool mocht weigeren, «ie
voor «4e neutrale staten in aswnwe
king kernen de 9 mlllloen ton steen
kool leveren. Tevens zullen de Pool-
sche leverantie» van zes nullioon ton
steenkool aan dc neutralen voort du
ren.
Duitschland is in «len «Joor Engeland op-
gedrongen economische»! oorlog in staal
niet alleen lederen druk van een Engelsche
blokkade en ietieren vorm van den Engel
schcn hongeroorlog te doorstaan, nwnr met
dezelfde middelen te beantwoorden. Duitsch
land zal een dezer «lagen zijn eigen contra-
bandeiijst pubiicecren cn onder «len «loor
Engeland uitgeocfcmicn dwang ook levens
middelen opnemen. I-angs antieren weg kan
do rechts inbreuk, dien Engeland In-gaat
door den tlruk op de neutralen, niet botre-
«len worden.
POLEN WAS NIET VOORBE
REID EN DRAAGT THANS
DE GEVOLGEN. ALDUS EEN
RUSSISCH BLAD.
Dc militaire medewerker van de Russi
sche ..Isvvestia" beschouwt den toestand
«lor Polen nis hopeloos Xoodrn dc Duitsch*
legers bij Warschau zich vcreenigd hebben,
aldus schrlift hij. zullen ongeveer 230.000
Polen, die thans nog opereeren in dc pro
vinciën Posen. I.odz en Warschau, in een
zak gevangen zijn. Het succes der Duitsche
troepen bemst volgent het blad vooral op
«len voorsprong der Duitsche oorlogstech
niek. in «Ie eerste plnnts «lie van lucht
macht en die van gepantserde troepen. De
eerste tien dagen hebben geleid tot verliet
van een groot «leel van het Poolsche gebied,
van de belangrijkste industriegebieden en
de uit industrieel en cultureel oogpunt ge
wichtigste steden. Ofschoon Polen over nog
talrijke troepen beschikt, moeten «te kansen
zijner verdere verdediging buitengewoon
moeilijk genoemd worden.
De corresponden t van de „Krasnaja
Swjesda", t bind van het roode leper, ver
klaart. dat de buitengewoon snelle ontwik
keling van de operatie der Duitsche troepen
verklaard moet worden «loor het feit. «lat
Polen prnctisch niet voorbereid was op een
werkelijken afweer van een tegenstander
ais Duitschland.
Italiaansche
hulpvaardigheid
Fransch watervliegtuig opge
sleept.
Een Italiaanech vrachtschip l»eeft op
zee een Fransch watervliegtuig aangetrof
fen. dat een panne hn«l gehad. Het Itali
aansche schip nnm terstond de Fran«ch«
Itcmanning van het vliegtuig ann boord en
Itereidde hun een warme en vriendschappe
lijke ontvangst. Het vrachtschip bracht het
l-'ransche toestel naar een Algvrijnsche ha
ven, waar het zondof incidenten arriveerde.