Wij lazen voor U
Duitschland's Grimmig verzet
zorg voor de
neutralen
Een groot uur
gaat voorbij
Groote slag in
Polen te wachten
Hitier in de
voorste linies
Marchant contra Colijn
Duitsche ziekenhuizen
vol gewonden
Het neutrale blok moet
Engeland de tanden laten zien
„Do volkeren plegen te staren
naar da Brittche boa constrictor".
De diplomatieke medewerker van «le „Bor-
llner Boersenzeitung" houdt zich onder het
Opschrift; ..De Brilarhe dlktntuur" bezig
ntet het Engelxehc optreden Iepen de neu
tralen. Engeland, aldus do schrijver o.a.,
houdt rekening met de militaire zwakte der
neutralen, met hun afhankelijkheid van de
Britsche welwillendheid ter roe en mot de
omstandigheid, dat het gemakkelijk is elk
hunner afzonderlijk ie hr-ngen tot het ac
cepteeren van neutralitcitsschendingcii.
Dit standpunt la slecht* zoolang
houdbaar, al* de neutralen afstand
doen van die solidair* neutraliteit,
rlie te allen lij«le vorwczenHjkt en
met succes tot gelding gebracht
kan worden. Hoe eerder rij de tan
den laten zien, hoe vastberadener
zij de belangen van het neutrale
Mok behartigen, des te ongestoor
der zullen zij ln het genot van den
vrede blijven en bevrijd worden van
die beperkingen van hun handel,
die bun door de F.ngelsrhe dikta-
tuur ter zee opgelegd zijn.
Dultachland neemt deze ontwikkeling niet
toenemende aandacht waar en zou het niet
begrijpen, wanneer let*, wat ook nagelaten
zou worden of wanneer de Engelsche ver
grijpen met bevangen toegeeflijkheid gepas
seerd zouden worden.
Engeland verwacht, dat de wereld Enge
land ala bet Internationale bureau tol uit
gifte van broodkaarten en bonboekje* zal
aanvaarden. Wanneer er een wereldheer
schappij bestaat, die do volkeren moeten
vreezen. dan ia het de wereldheerschappij
tor zee.
Want. hij liet aangewezen zijn van bijna
■11e landen op gooderenruil en aanvulling
van grondstoffen en voedingsmiddelen over
zee. hetcekent de Britsche controle ter zee
de facto een controle op de onafhankelijk
heid en vrijheid van alle andere volkeren.
De doodzonde van Duitschland In Engel-
ache oogen is niet Bohemen of Polen, maar
bestaat in de poging om zich door het vier
jarenplan en de beveiliging van zijn econo
mische levensntimle in het Oosten en Zuid-
Oosten. te willen onttrekken aan de Brit
ache controle en danrmede aan de afhan
kelijkheid van Engeland. Hoe komt Enge
land er echter hij zich dit hóógste controle
recht over allen aan te matigen? Heeft het
dit recht langs den weg van onderhandelin
gen door de toestemming der volkeren toe
gewezen gekregen? Ieder weet. dat het het
resultaat i* van toepassing van gebruik van
geweld. Zlin wet is slechts een gemoderni
seerd recht der reeschnimeril. In stand ge
houden en vooral uitgeoefend tegen zwakke
neutralen, wordt deze dictatuur met de mid
delen van bet geweld en de bedreiging mei
geweld tot afwijzing van een voor alle na
tie* verplicht Internationaal recht en van
de vrijheid ter zee. Engeland vreest daar
om niet* zoo.zeer al* dat het voor de eerste
maal aan een natie zou kunnen gelukken
zich te onttrekken aan da Kngelsrhc nu pre
matte en daarmede den band te breken,
waarmede de volkeren plegen te staren naar
de Engelsche boa constrictor.
Indrukken van den Havas-eor-
respondent ta Warschau.
De correspondent van Havas te Warschau
ia de Poolsch—Roemeensche grens overgo
komen. Tot I.ublin had hij geconstateerd,
dat de Duitsche luchtmacht den eenigen
spoorweg in dat gebied, zoomede de voor
naamste strategische punten intensief had
gebombardeerd. Duitsche vliegtuigen hebben
van Dinsdagavond tot Donderdagmiddag
tusschen Lublin en Warschau bommen ge
worpen op alle stations, bruggen, straat- en
spoorwegen. Op deze wijze hebben zij de
evacuatie van gewonden naar Lwrow (Lam
!>erg) en het transport van versterkingen
naar de hoofdstad vertraagd. Ken groot aan
tal ploegen arbeiders werkt zonder onder
breking aan het herstel der spoorwegen,
teneinde op die wijze dun treinen gelegen
heid te geven door te gaan.
D« stemming ongeschokt.
Indien de omstandigheden in dezen oor
log voor Polen minder gunstig zijn met het
oog op de meerderheid in aantal en mate
riaal van den aanvaller, de psychologische
omstandigheden zouden niet beter kunnen
zijn dan nu.
Alle soldaten, zelfs de gewonde, behouden
een uitstekend moreel.
Zoowel te I.wow als te I.ublin verkeert de
burgerbevolking in voortdurende» staat van
luchtalarm. Toch heerscht overal dezelfde
grimmige vastberadenheid voor de verdedi
ging van liet vadeiland. den vijand tot het
laatste tegemoet te treden.
De mededeeling over de operaties aan het
Fransche front en de door de plaatselijke
pets gegeven berichten over de ontruiming
mi Mainz. Stultgart. en Frankfort hebben
een enthousiasme ontketend, dat overal den
wil verhoogt vaat te houden, teneinde de
hondgenooten in staat te stellen de beoog
de doelen te Itereiken.
De verscheiden communiqués verbergen
niet dat terrein werd verloren, doch dat
heeft het moreel der Poolsche bevolking in
niets geschokt.
Fransche vluchtelingen gehul
digd.
Ken trein met Fransche vluchtelingen
heeft op het grensstation van Swiatin de
hulde in ontvangst genomen van het stati-
onsper«oneel, dat salueerde en innig bewo
gen het vertrek gadesloeg. Het Poolsche
volkslied werd gezongen. De correspondent
besluit zijn relaas met te verklaren. dat
Polen nog niet verloren Is."
Onze Oost
Italif u-acht At ordtrt van AfuJ-
lolini at-
Alle Itahaansche Matten pubüeeeren thans
een artikel, dat Zodaff onder het op
schrift ..ItallC en zijn loteb«M«mming" cur
sief gedrukt in de „PopMo d'Italia" was
verschenen. In dM artikel wordt met name
verklaard:
Op de wijzerplaat der geschiede-
nis gaat een groot uur voorbij, één
van dio verschrikkelijke en beslis
sende uren, welker voorbereiding Mj
wijlen tientallen jaren vergt. Dit is
het uur van VersaJHee. welks voor
bereiding teruggaat tot 23 Maart
1919. toen de eerste fascistische
gtwp werd goatichL die rond Mus-
solini een handjevol overlevenden
vereenlgde, die zoo luist dm strijd
hadden geëindigd, nietteanén weer
tot denatrijd werden geroepen.
Deze eerste fascistische strijdgroep vorm
de de eerste onmiddellijke reactie van «Ie
troepen, die uit het bloedbad waren geko
men en de UlusJ* hadden gevonden, dat de
overwinning, waarvóór Italië een onomiehij
drage In Woed had geleverd, wwa verminkt
geworden en verijdeM. door vier vampjrrs.
die aan een operatietafel hadden plnatag^
nonven alsof het een diner betrof. Wij allen
gevoelden de woedo voor dn wijze, waarop
Italië behandeld wa* ge wonion. Rn wij zwor
ren'«le herovering daarvan om Italië terug
ta geven wat aan dit land was ontstolen.
De orden ran MustoUni.
Sedert 53 Maart 191» gelooft en gehoor
taamt het Italiaansche volk aan den duce
in den strijd tegen Varsaillaa Het met
deze trouw, dat het Italiaanse!* volk het
Keizerrijk heeft heroverd en het zal verde
digen Het is met «leze selfde trouw, dat
hst fascistische I tal ié vandaag, zoosls het
dat gisteren «leed, «le orders vnn lraaollnl
afwacht Het fascistische Italië weel, dal
hst zich oo dit oogenblik voor zijn eigen
lotsbestemming geplaatst ziet en gelooft,
daarom meer dan ooit aan den Duce.
Prijsopdrijving gestraft
Vijf toko's (osloten.
In onze Oost wordt de prijsopdrijvingsvvet
nog al eens overtreden. De Borneo Sumatra
Handel Mij. te Bntavia liep deswege een
proces verbaal op. In Cheribon en omgeving
zag de politic zich genoodzaakt vijf toko's
te sluiten, daar de eigenaars hun artikelen
tegen ongehoord hooge prijzen van de hand
trachtten te doen. Te Tjiannies liepen eeni-
ge tokohouders boeten van f 50.— op.
Duitscks berichten
tlseh.
optlmis-
Volgens de Duitsche legerberich-
ten van gisteren nadert de groote
slag in Polen zijn hoogtepunt: de
vernietiging van het Poolsche veld
leger ten westen van den Weichsel.
Terwijl in Zuid Polen de zich taai
verwerende tegenstander over den
San werd teruggedrongen en de
overgang over de rivier in den sector
Sano Jawornik Polski, bij Badymno
en Jaroslaw werd bezet, begonnen
de in de verschillende gebieden in
gesloten troepen de wapens neer
te leggen. Overal werden pogingen
der ingesloten troepenafdoeiingen
door te breken, verhinderd.
Het is na harden strijd om de Poolsche
versterkingen aan den Narew gelukt bij
Nowgorod en Wiznn brughoofden te vor
men aan den zuidelijken oever.
Poolsche artillerie van leder kalil>er heeft,
van de oostelijke doelen van Warschau uit,
het vuur geopend op onze zich in het weste
lijke deel «Ier stad bevindende troepen.
De insluiting van de Poolsche oorlogsha
ven Gdingen werd voortgezet.
Neustadt en f'utzig bevinden zich ln Duit
sche handen.
Zeestrijdkrachten ondersteunen het optre
den van het leger door een succesrijke be
schieting van Poolsche batterijen en van de
oorlogshaven Gdingen.
Hot luchtwapen heeft de wegen en spoor
lijnen ten Oosten van Warschau en in de
cabiadea .van Lemlmft en Lublin-Chalm her
haaldelijk aangevallen en de zich aldaar be
vindend* colonnes en troepentransporten
verslagen. Te Leinherg werd het station-
West verwoest.
Inspectie per rlieamaehine.
Het Duitsche nieuwsbureau me kit uit het
hoofdkwartier van don Fuehrer: W«|er-
om heeft de Fuehrer zich per vliegtuig
naar de voorste frontlinie begeven, waar op
het oogciridik de l>o»liasing van den grooten
slag in Polen zich onweerstaanbaar vol
trekt. tareada vlocht van den Fuehrer
lei«kle naar het centrum van liet operattoge
Hied tusschen Ixxiz en Warschau, waar «ie
ingesloten Poolsche troepen wanhopig
trachten naar het oosten door te braken.
Evenals gisteren landde de Fuehrer op een
iler OQflogs vliegvelden. enkele kilometers
achter liet front, waar een formatie gc-
veclitsvliegtiiigi-ii gestat ionnccrd wa*. l>e
commandant kon don Fuahrar begroeten
met het mededeelen der resultaten van «Jen
vorigen dag: vier en veertig Poolsche vlieg
tuigen vernield en talrijke vliegvelden, ver
naar liet oosten gelegen, vernietigd.
Gedurende den rit naar de voorste frontli
nies werd de Fuehrer geestdriftig door de
troepen toegejuicht. Terwijl de tocht aan
vankelijk leidde door een gebied waar hier
en daar stukken Poolsch geschut, munitie
wagens. uitruatingsvoorwerpen en ook ecni-
ge Poolsche tanks, stukgeschoten en immo
biel. soms ook uitgebrand, lagen, nnmen de
teekenen, die op strijd wezen, weldra toe.
Op do velden stonden zware Duitsche bat
terijen. beschermd door afweergeschut, ge
reed tot vuren. De Fuehrer reed midden
Hat Centraalstation van Krakau, door brand totaal verwoest, na de hevige gevecht®
tusschen de Poolsche en Duitsche st rtjdkrachten om het bezit van de stad.
Da strijd In Polen. Het oogenblik, waarop de Duitsche troepen bij hun Intocht in Lodi
defileeren voor den commandeerenden generaaL
door de voorste artilleriestelling. De divisie
staf, die in een half vervallen boerenhuis
was ondergebracht, meldde, «lat niie Pool
sche pogingen mei zware verliezen waren
gestrand op liet Duitsche vuur. Toen de
Fuehrer den staf verliet, trokken juist Duit
sche pantserwagens, gevolgd door artillerie
en licht veldgeschut voorbij. Eerst des na
middags verliet de Fuehrer de voorste linie
om naar zijn hoofdkwartier terug te kee
ren.
Roemenië helpt
Poolsche vluchtelingen
Twaa treinen met politie naar
de grens.
Twee speciale treinen mot gewapende po
litiebeambten zijn naar de Roemeensche
grens gezonden.
Het verluidt, «lat do Roemeensche auto
riteiten de vluchtelingen op sympathieke
wijze zullen behandelen.
De „Timpul" schrijft dienaangaande: Het
lijden van Polen vindt bij ons een natuur
lijke sympathie. Als goede buren zullen wij
al het mogelijke doen om het lot van deze
uitgeworpenon te verlichten.
WAT IfEENgN ZIJT
In l»e< Volk (S.D.A.P.) lezen
wij onder liet lioofd ..stuur
loos" het volgende stukje:
De ontreddering, die bet
Duitach-Russische verdrag m
communistische kringen
hoeft aangericht, vindt haar
dagelijkse!* neerslag in ..liet
Volksdagblad." De voorzit lei
der C.P.N.. K. Beuzemaker,
schreef op 31 Augustus j.l.
in dit orgaan o.m.:
„Vandaar, dat liet volk»
men juist is. dat «le verkla
ring van het (tolitioke bu
reau der C P. N. zegt: ..Er
moet een «inde koenen aan «ie
„neutraliteitspolitiek en eraan
herinnerd «lat Polen verleden
jaar neutraal bleef, setfs een
stukje van de buit meepikte
en... titans zelf itan do beurt
la.
Wat deze poIHfcvk voor Ne
derlnnd zou beteekenen zette
de politicus Beutamaker ln
dit artikel nog aldus uiteen:
..Het beteekent. dat de ar
beiders moeten eischen. dat
er een eind komt aan de
.jveutnUiteitimolltlek" van
«h» regeeringDe Geer Ai-
hanla."
Woensdag September,
schraef «le hoofdredacteur
van hetzelfde orgaan P. de
Groot, een hoofdartikel: „Ne
derland moet er bulten blii-
ven". waaruit wij den vol
genden zin lichten:
„Daarom, besliste venledi
ging van <le Nedetiandsche
onafhnnkelijklield. door geen
enkele concessie toe te laten,
noch aan de eene noch aan
de ruw lepe partij. Zulk een
houding kan Nederland bui
ten de oorlog houden."
D# communisten zouden ver
standiger doen. zoo besluit
het Volk. met hun mond te
houden .totdat zij weten,
wat zij nu eigenlijk meenen,
ln plaats van. zooal* thans,
zich bloot te geven aan de
lachlust en «W» verachting
der openbaarheid
VERKLAARDE Dr. COLIJN
DEN OORLOG AAN ONS
PARLEMENTAIR STELSEL?
„Het Nationale stelsel ge-
rad' schrijft oud-minister H.
P. Marrhant boven een na-
beschouwing, in «le Maasbode
(r.k.L gewijd aan de voorbije
kabinetscrisis. I>e schr. be
handelt eerst dr. Cotllrvs eer
ste mislukte poging, een ka
binet te formeeren. Toen dit
bedrijf, aldus mr. Marchant,
was gestoten met een nega
tieve uitkomst, bleef dc for-
mator vasthouden aan het
eenmaal bepaalde aprioristi-
sche uitgangspunt Hli moest
het zijn. die bet nieuwe kabi
net zou formeeren: dus bieef
liij doorwerken, toen hil zich
had overtuigd, dat hij de
groote meerderheid van het
parlement tegenover zich
zou zien.
Het gevolg kon niet ultblij
ven: het moest uitloopsn op
een oorlogsverklaring aan
ons parlementaire stelsel. 7.11.
die «lit stelsel willen gehand
haafd zien. ook nu ia iulst
nu. omdat «le handhaving
ernstig werd bedreigd, kon-
«ien onmogelijk hun niedewer
klng geven aan een formatie,
welke tegen dit beproefde
s'elsel Hlnrecht Inging. De
strijd herhaalde zich. die
hier te lande tusschen fW
en 1WW ia gestreden, toen
het parlementaire stelsel, te
gen de pogingen om het de
weg te versperren, nog moest
worden gevestigd: Thorbscke
moes» worden geweerd.
Thans ontbrak een groote
persoonhikheid van zijn „for
maat". In wie het «II geïn
carneerd; maar daartegen
over stond, dat het reeds hi*
torlach was gevestigd en be
zwaarlijk was omver te halen
Niettemin heeft de heer
Colijn het beproefd. De uit
slag van zijn poging liet nan
gegevens tot veroordeeling
niets te wensehen: het was
aan hea parlementaire stel
sel een oorlogsverklaring, z.óó
sprekend als maar mogehiK
was. Elk spoor van het his
torisch gevestigde Neder-
landsch-nationale staatkun
dige bestel was uitgewiacht Op
25 Juli leidde de heer Cohin
een uitheem ach gezelschap
de Tweede Kamer binnen,
alsof liet een Nederlandscb
ministerie ware.
Het Is. zoo besluit de schr.
een zegen voor ons land ge
weekt. dat althans toen onze
volksvertegenwoordiging op
deze sta/Uk umteg-revohr*»
naire aanslag op haar be
staan meteen het passende
antwoord heeft g*go\en: we-
SPIJKEnS OP LAAG
WATER.
In het Nationale Dagblad
(n.s.b lezen wij:
In «leze veelbewogen degen
nu drie groote mogendheden
en een kleine staat ln vollen
oorlog zijn. nu Nederland
gemobiliseerd beeft ep de
handhaving onzer onzijdig
heid reeds enkele tientallen
volksgcoooten het leven heeft
gekost, beware men toch
vooral zijn koelbloedigheid.
Men late zich niet van
streek brengen door de alar-
meerende berichten over de
radio en niet door de wereld
schokkende gebeurtenissen,
die men in zijn ochtendblad
leest.
Men leze veeleer zijn och
tendblad met een open oog
voor nieuws, dat geschikt is
om het gemoed rustig te
stemmen en een onbewogen
heid des geestes te bewaren,
die zich vol aandacht over
het onlwlangrijke buigt
In dit verhand vragen wij
aandacht voor enkele feiten
van den dag. die ons heden
bij de lezing van het ochtend
blad van een bekend groot
dagblad troffen als rustuit-
stralende middelpunten in
een verdwaasde wereld.
Wij aanschouwden met in
nig genoegen het bloempot
glimlachend aangelaat fan
minister Albarda, die in het
oude treintje van 1S39 rond
reed op de spoorwegtentoon-
stelling te Amsterdam.
Wij stelden met genoegen
vast, dat de directeur \an
den Haagschen Dierentuin
schuldig verklaard is (zonder
oplegging van straf) wegens
overtreding van de oeroude
Zondagswet.
Wij hekeken met groote be
langstelling het prentje van
de modeshow, door een Ain
sterdamsch modehuis gehou
den ten bate van het fonds
„Ontwikkeling op Ontspan
ning van Militairen", met de
van schoonheidsvettcn glim
mende gezichten der achter
«noezige witte tafeltjes geze
ten, mooie aangedane dames
Wij zagen rnet welbehagen
tenslotte, dat burgemeester
Ijunbooy van Hilversum
(tweede van recht) de post
zegeltentoonstelling aldaar
niet enkel heeft geopend,
maar zich ook deskundig
heeft laten voorlichten over
het tentoongestelde.
Zoolang het leven In Ne
derland zoo zijn gangetje
gaat. bestaat er geen vrees,
dat wij plotseling neiging
zouden kunnen gaan gevoe
len, om. gelijk weleer ons
voorgeslacht, wereldpolitiek
te gaan voeren.
Rantsoeneering van brool
Te Berlijn en in de omgeving is de helft
der scholen als ziekenhuis ingericht. AUs
universiteiten zijn gesloten, behalve die tl
Berlijn, W'oenen, Muenchen, Leipzig en Jcas
Bij decreet is vastgesteld, «lat de rnrftigtot
examens vervroegd worden, opdat men hr,
hoofd kan bieden aan de behoefte van het
oogenblik. Om op benzine te bezuinigeaj
heeft men bepaald, dat slechts dc automobi
listen, die een officieel kenteeken dragen,
het recht zouden hebben van hun wagen
gebruik te maken.
Het goederenvervoer naar Oostpruiscn ge
srhiedt slechts te water ln de restaurant!
zijn Maandag en Vrijdag vleeschlooze «lagen
In een groot hotel te Berlijn bestond het me
nu gisteren uit soep, rijst en bloemkool en
gebak als dessert, do prijzen zijn hetzelfde
gebleven.
Stijgende ontevredenheid du
Oostenrijkers.
Te Weenen zijn «Ie beperkingen minder
streng. Daar is ook het aantal getnobilisecr
den geringer. Het schijnt, aldus Havas, dat
de autoriteiten met het oog op dc groeiend!
ontevredenheid der Oostenrijkers aarzelen
nieuwe beperkingen op te leggen en er naar
streven het dagolijksch leven zijn normale!
aanzien te doen behouden. De ziekenhuizei
cn «le ln hospitalen veranderde scholen zijl
vol gewonden, een getuigenis van het cru
stige karakter van den oorlog.
Distributie van brood
Officieel wordt meegedeeld, dat met i»
gang van 25 September het brood in Duitsch
land zal worden gerantsoeneerd. Het zal dal
alleen verkrijgbaar zijn op distrihutickaar
ten, zooals reeds voor andere artikelen hel
geval is. De hoeveelheid i*r persoon en j^el
dag. welke zal worden beschikbaar gesteld
is nog niet bepaald.
BALDADIG STEUNTREKKER
In den nacht van Zaterdag op Zonriat
heeft een 35-jarige werkiooze op den Oud!
zijds Achterburgwal te Amsterdam een rui
van het stadhuis ingeworpen, als prote»
omdat hij geen steun ontving. later heel
hij zich bij dc politie aangemeld. De mal
is in het bureau Singel opgesloten om voe
den officier van Justitie te worden geleH
Eenden wreed mishandelt
Een oude methode.
Gisternacht is in de hoofdstad aan dl
oxerkant van het IJ. op een terrein aan <U
Klaprozen* e* een gonjezak, waarin vijftii
doode wilde eenden waren gestopt, ge\a
den. De verwondingen aan don hal*, wezt
er op dat de dieren aan een haak wan
gevangen. De vogels worden door niidd
van een snoer rnet nas getokt en wanne
zij hebben toegehapt, naar den wal getro
k.-n. De haak. welke in «Ien hals zit
kletnd, wofdl dan uitgesneden.
Dit i* een bekende oude methode, en I
gezien \an het feit dat het een overtredh
van de jnchtwet beteekent, is het een i
gerlijke dierenmishandeling.
De politie verzoekt dengenen, die hiervi
getuige zijn, dergelijke gevallen bij haar
willen aangeven.