UJÜUll
1
AMERIKA
de „as"?
vliegtuigen bij Aken
MINISTERPRESIDENT van
ROEMENIË VERMOORD
van
Vijftienhondtrd Duitsche
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Belangrijke besprekingen te Berlijn
Autocratie tegen democratie?
blijve buiten den oorlog!
Twee Duifscbe
lichtingen opgeroepen
EERBERICHT
Zeeman te Rotterdam
vermoord
Roosevclt vraagt opheffing
van wapen-embargo
Wraakneming over zijn
anti-Duitsche houding
Lijk van slachtoffer
aangespoeld
Als de soldaat met
verlof is
buii
v ijand
>creik«
ich zw
ft inrx
4
klo, Schtzen. Tal. 414 (2 lijn*n). Kengetal 2240.
JJDAO 22 SEPTEMBER 123». 83a Jaargang. No. 10820
n weerj
zijnj
ie alles'
net oen
eld F.n
hij; I
ij haarf
Mi bod.1
lat zijn
Jij hor-;
hem
lor j
Jij gaf
niet
Het woord eerst nog aan de
diplomaten. Woros/ilow naar Hitler
Uit Berlijn wordt gemeld, dat Japanschg, Sovjet-Russische en
Itallaansche hooge autoriteiten veelvuldig bezoeken brengen aan het
Dnitflche ministerie van buitenlandsche zaken en het ministerie van
oorlog.
De correspondenten concludeeren hieruit de mogelijkheid van
een pact tusschen Rusland, Dultschland, Italië en Japan.
Wat men het meest vreest, is, dat een dergelijk pact ertoe zal
lelden, dat de Vereenigde Staten aan de zijde der democratieën den
oorlog ingaan.
De correspondent van het Deensche blad „National Tidende"
meldt, dat Duitschland en Sovjet-Rusland reeds zouden zijn overeen
gekomen een autoweg aan te leggen tusschen Berlijn en Moskou.
voorspelt een
lok zegt U.P., uit betrouwbare Duitsche
te hebben vernomen, dat maarschalk
^orosjilov beitin October Berlijn zal bezoe-
ter beantwoording van het bezoek der
aitsche officieren aan Moskou.
Volgens dezelfde kringen maken talrijke
Kraals deel uit van de Duitsche missie
razr Moskou, wat op haar belang zou wij
zen.
Laten wij de gevolgtrekkingen uit de sterk
de activiteit der diplomaten voor re-
van de betrokken «ingbladcorrespon-
mtrn. Wjm* rest toch het feit. dat de diplo-
ifen in alle Kuropeesche hoofdsteden een
te activiteit aan den dan leggen.
Nu wel als vaststaand kan worden natige-
omen. dat nóch Engeland. nóch Frankrijk
en vredesaanbod zullen nccepteeren. en Re
eed zijn. den strijd uit te vechten, in het lo-
risch. «lat vóór het kanon in het Westen
:ijn sten» tot ren allesbeheersrhenden don-
Ier verheft. «Ie diplomaten der teenstanders
■n hun vrienden trachten zooveel moRelijk
nedeutanders te kriiRen.
Jat Berlijn zich daartoe tot zijn machtige,
elijkdcnkcnde vrienden wendt, is voiko-
natuurlijk. Ook KnReland zit in dit op
tici) niet stil en doet alle moeite om hel por»
t krijRen. niet alleen onder zijn Dominions,
naar ook bil anderen, o.a. Turkije.
Of von Bibhentrop succes met zijn pogin-
■en zal hebben, moet worden afgewacht.
Ook on»ler de dirtatuurlanden zijn Rroote
tegenstellingen. Maar als hij siaaRt. is niet
alleen dr Britsch-Fran>che overmacht ter
zee verdwenen, maar Raat het er naar uit
zien. dat slechts met beitulp «Ier VerrenlRde
Staten de democratie zal zijn te redden.
Besprekinq lunchen Japan en
Rusland.
De Russische zaakgelastigde Gcneralov
heeft te Tokio een bezoek gebracht aan Ha-
roehtkonisji. den chef van de afdeelinR Eu-
»ope«-s. h-AziPtische aangelegonhe«len van
1 ministerie van buitenlandsche zaken. Het
•nderhoud betrof de tusschen Japan en de
Sovjet l'nie hanRende kwestie.
DE DUITSCHE BLADEN MAKEN
MELDING VAN DE OPROEPINO
DER LICHTINGEN ttll <n ttll OP
ORDER VAN HET MINISTERIE
VAN B1NNENLANDSCHE ZAKEN
EN HET LEGERCOMMANDO. DIT
ZIJN DUS MANNEN VAN 47 EN
41 JAAR.
DE BILT SEINT
Verwachting: Plaatselijk och
tendmist. overdsjr gedeelte-
lijk bewolkt, overwegend
drooR, weinlff verandering
in temperatuur, meeat zwak
ke wind uit Noordelijke
richtingen.
De „Nitaji Nitaji Sjimboen'
spoedige overeenkomst
Turksche minister naar Moskou.
De Turksche minister van buitenlandsche
zaken Saradjogloe. is in gezelschap van den
Hussischcn ambassadeur. Terentief naar
Istanhocl vertrokken, vanwaar hij zich over
Odes&a naar Moskou zal begeven.
Hedennacht te omstreeks kwart over twaal
ven is er in een café aan het Marconi-plein
te Rotterdam twist ontstaan tusschen twee
zeelieden. Een hunner was een Amerikaan,
«Ie ander vermoedelijk een Britsch Indiër.
Kén der mannen trok plotseling een mes en
daarmee bracht hij den ander, «len Ameri
kaan, een doodelijkcn steek in de borst toe.
Er ontstond groote consternatie onder de
in het café aanwezige bezoekers. Men waar
schuwde, aldus het Hsbl., onmiddellijk een
agent van politie van den aan dit plein ge
legen politiepost, die op nog geen twee mi
nuten afstand van het café gelegen is. Deze
slaagde er in den dsder, een Britach-Indiër,
te arresteeren. De politie heeft het lijk in
beslag genomen.
De commissaris van politie en de officier
van Justitie hebben den dader nog vannacht
een verhoor afgenomen.
Omtrent de drijfvecren voor de misdaad
is niets hekend.
„STRATEGISCHE KALMTE" AAN HET
WESTfUONT.
Het laatste Fransche legerbericht
luidt.
Plaatselijke activiteit van de voor
posten en l»edrijvigheid der artillerie
aan heide zijden.
Het Duitsche opperbevel meldt over
den strijd aan het Westelijke front:
In het Westen werden «Irie kabel-
hallons en acht vijandelijke vliegtui
gen omlaag gescholen. Overigens zijn
geen gebeurtenissen te vermelden.
Reuter meldt uit Londen, dat een Duit
sche verrassende actie, gpltjk in Polen mo-
gelijk was, in het Westen onmogelijk is. De
versterkte linies hel»beii de strekking de
kansen gelijk te maken.
Naar Fransche opvatting Is de Duitsche
artillerie niet hijzonder, hun werk in de
lucht is goed. hoewel de Franschen het ge
makkelijk onder controle houden. Op het
oogrnblik heerscht, wat de Franschen noe
men, een toestand van strategisch afwach
ten.
De Fransebeo melden, dat de Dnit-
scherm 1500 vliegtuigen achter Aken
hebben seemgebrecbL Lan«s de
Luxetnburgsche grens kan men dal-
zenden arbeiders waarnemen, die
aan de Si eg 1 ried Unie werken.
Over den zee-oorlog gaat dit bericht van
Reuter voort met de opmerking, dat Hitler
volgens deskundigen over niet meer dan 50
duikhooten beschikt. Het aantal vernielde
duikboolen. waarover Chand>erlain sprak
znaatk daarvan een groot percentage uit
Numwe duikhooten kvmncn niet voor het
volgend jaar verschijnen. Ook meenen de
Franschen ten minste vijf duikbooten te
hebben vernield. De volgende Duitsche actie
aldus Reuter, is wellicht een aanval op een
couvool <kx>r snelle opperv lakte schepen, die
sterker zijn don de convooi-schepen.
Geen Britsche treepen in de Ma-
ginot linie?
De militaire attaché van de Fransche am
bassade te Tokio, majoor Paul Thiebaut,
heeft ontkend dat de Bnlsche troepen in
de Magmot-iinie zouden run.
De majoor noemde dit onmogelijk, omdat
in de Maginot linie alleen geepec ia liseerde
troepen kunnen werken. Men kan hier geen
andere troepen leggen, evenmin als men In-
f ante rist en op een oorlogsschip kan gebrui
ken.
Ook is het niet waar. dat artillerievuur
wordt gewisseld tiaar hen Maginotllnis en
Westwal. de wederzijdzche artillerie kan
de linies niet bereiken.
MIDDEL OM BUITEN DEN OORLOG
TE BLIJVEN, MEENT DE PRESI
DENT.
Het overvolle, scherp boweekte Huls
van Afgevaardigden ven de Vereenig
de Staten ven Amerika heeft Presi
dent Rooeevelt lnide toegejnlcbt,
toen bij een der gewichtigste zittin
gen ln de geschiedenis ven Amerika
gistermiddag opende. Echter, voor
den aanvang van de zitting kwamen
zeventien eenetoren onder leiding
ven Borah, den ouden isolationlst,
bijeen om plannen te bespreken ten
einde het voorgestelde opheffen van
het wapenembargo to doen afstem
men.
Roosevclt begon met te zegcen, «lat hij het
Huis bijeengeroepen had. opdat het zou kun
nen spreken en handelen, ten aanzien van
een amendement van een zekere wet. dit
naar zijn beste oordeel de historische bulten
landache politiek der Vereenigde Staten zoo
wijzigt, dat zij de vreedzame betrekkingen
der Vereenigde Staten met vreemd# naties
benadeelt"
Roosevelt vervolgde: „Ik ben van meening.
dat de mantel des vredes wijd genoeg is
om ons ellen te bedekken. Isial geen enkele
groep voor zichzelf den exclusleven neem
van vredesblok opcischen, want wij bebooren
allen daartoe."
Rooeevelt selde verder, dat Amerika steeds
zijn uiterste beet gedaan heeft om den oor
log af te wenden. Nu het tot een oorlog is
gekomen, moet de regeering alles «loen, wet
in haar vermogen ligt om de Vereenigde SU
ten bulten den oorlog te houden. Neer de
oprechte meening van den president zou zij
in dit streven slagen. (Luide toejuichingen.)
Rooeevelt behandelde, verder gaan-
de. de afwijking ven de neulrali-
teitswetten in de Napoleontische oor
logen. De volgende afwijking van de
wet deed zich. zoo gelde hij, voor in
IKK». Ik betreur liet. dat het congres
die wet heeft aangenomen. Ik be
treur het. dat ik die wet heb onder-
lcckend. Wanneer ln 1935 een oorlog
was uitgebroken zou er geen verschil
ontstaan zijn in den uitvoer van pla
ten aluminium en vliegtulgvleugels.
Thans bestaat er een kunstmatig
wettelijk verschil. Ik leg er den na
druk op. dat Amerikaansehe burgers
en Amerikaansche schepen weg moe
ten blijven van onmiddellijk gevaar
ven hei huidige conflict (toejuichin-
fen).
De stap, dien Ik aaabeveel, la dit laad er
nituw te plaatsen op dan kochten grondslag
vea do roelle en traditioneels neutraliteit
Ik geloot dat voor zoover dat megeU|k te
Amerikaansche schepen eg van ternggehon
nen te varen."
De voorstellen der regeering «zijn er beter
op berekend den welke andere middelen ook
om ons uit den oorlog te houden. Op dit
oogrnblik zie ik geen reden voor veder oo-
t reden der uitvoerende macht krachtens de
proclamatie van den beperkten nationaien
noodtoestand
CALINESCU
Daders terechtgesteld
OISTERMIDDAG OM KWART VOOR
TWEE 18 EEN AANSLAG GEPLEEGD OP
DEN ROEMEENSCHEN PREMIER CAL1
NESCU, TERWIJL HU ZICH PER AUTO
OP WEG NAAR HET KONINKLIJK PALEIS
TE BOEKAREST BEOAF. DE MINISTER
WERD TWEEMAAL GETROrrEN EN WAS
VRIJWEL OP SLAG DOOD. OOK ZIJN AD
JUDANT ZOU NEERGESCHOTEN ZUN,
TERWIJL DE CHAUFTEUR EEN ZENUW
INBTORTINO KREEG. DE DADERS, ZES
JONGEMANNEN. NAAR ALLE WAAR
SCHUNUJKHEID LEDEN VAN DE VOOR
MALIGE IJZEREN GARDE, WERDEN GE
ARRESTEERD.
Zij maakten van de gelegenheid, dal de
automobiel voor een groote vrachtauto
moest wachten, gebruik om van achter een
geparkeerde auto verschillende echoten op
den premier te lossen. Zij hadden de deur
van net rijtuig gfopend en scholen op een
armlengte afslantl hun revolver* af.
Daania sprongen de moordenaar* in een
gereedstaande auto, die voorzien was vnn
een nummerplaat van de atad Ploreaat, en
voeroif met groote snelheid naar het radio
station, waar zij door een aantal, naar men
veronderstelt, medeplichtigen werden opge
wacht. Met getrokken revolvers drongen zij
het gebouw binnen en de kamer waar de
uitzendingen plaats hebben, en roepen het
bericht un den moord voor de microfoon,
In geval het noodig mocht zijn voorstellen
tc doen voor nieuwe wetgevende maatrege
len. zal ik onmiddellijk het Congres bijeen
roepen in een nieuwe buitenjrewone zitting.
Onze positie in de wereldzaken is reeds ge
wijzigd'.
Venier zeide Rooeevelt nog: ..Moogt gij in
een tijdperk, waarin som» gezegd wordt, dat
vrijheid van woord niet langer in overeen
stemming is met de nationale veiligheid,
door uw daden de wereld zeggen, dat wij in
de Vereenigde Staten .een volk en een ge
dachte vormen, een geest en een werkelijke
vastbeslotenheid: wandelend voor God in
het licht der levemlen".
DE GROOTE VRAAGI
„Er is ln de Vereenigde Sta Lu genoeg
werkelijkheidszin out te zien. hoe dicht de
gevaarlijke wegen, die in andere wereld-
deeien gevolgd worden, tot onze kusten ge
naderd zijn. Evenmin als een ander volk.
kunnen wij het ons veroorloven omringd te
zijn door vuanden van ons geloof en onze
zne nschelijkheid.
Ik vraag het congres thans opnieuw ter
wille ven den vrede en ln het belang eenar
ware Amerikaansche neutraliteit en veilig
heid over te gaan tot wijziging van dat
deel der neutrallteltawet. dat geheel onver
enigbaar is met de oude voorschriften van
het volkenrecht, n.1. de rmbargevoorzienln-
gen.
Ik vraag dat. omdat deze voorziening*»"
naar rnljn merrnng allergevaarlijkst voor
«Je Amerikaansche neutraliteit, «ie Ameri
kaansche veiligheid en bovenal voor «len
Vmerikaanschrn vrede zijn. Laat om» hij de
feilen blijven, laat ons erkennen, dat een
oorlogvoerende staat vaak evenveel hetmefte
heeft aan tarwe, reuzel en katoen als aan
luchtafweergeschut en dieptehommen tegen
duikhooten. laat hen. die den beeiaanden
embargotoestand wenechen te bebowlen. ge
heel consequent blijven, ik soek een groo-
tere consequentheid door afschaffing van
de embargo maatregelen en terugkeer lot
bet internationale recht!
De neutraliteit*wet bevoordeelt hen. die
•ie Sterkste lam knecht hebben en benadeelt
de landen met een groote zeemacht. Dit is
geen ware neut ra Ut et t ra iel ooi vni zeker
op den duur ln het conflict doen mengen.
waarna zij trachtten te ontsnappen. Eenigca
ven hen echter werden gearresteerd.
De Ijzeren gardisten, die altijd vol
gehouden hebben, dat de regeering
hun leider en de andere gardisten op
13 November 1938 met opzet heeft
vermoord en niet gedood toen deze
volgens de regeering trachtten te
ontsnappen, hebben toen gezworen
hun leiiier op Calinescu te wreken,
die destijds minister van hinnenland-
sche zaken was en dien zij voor den
dood van hun leider aansprakelijk
stelden.
ln het begin vnn 1939 werd reeds een
complot, tegen Calinescu gericht, en
waarvan «Ie ijzeren gardisten de da
ders waren, ontdekt
Havas schrijft ten aanzien van den moord
op Galinescu dat deze een energiek man was,
die niet gevaar voor eigen leven de ijzeren
garde in Roemenie heeft vernietigd en «ie
pogingen van Duitschland om de hand te
leggen op Roemenië heeft verijdeld.
Hij sterft op een oogenblik, waarop de
herhaalde intreges van zijn tegenstanders ln
•len laatsten kroonraad rijn geëindigd met
de nederlaag van die tegenstanden.
Reeds had <(e Duitschland welgezinde
kliek, aldus Have*, een ministerlijst opge
steld. doch de koning weigerde
Men heeft thans ruim haan willen maken:
de gardisten, agenten van Duitschland, heb
ben Catlnescu vermoord.
NU EEN MILITAIRE DICTATUUR?
De overbeersckende meening In Boekarest
Is thans, dat de koning een militaire dlo-
tatnur zei vormen, althans voor dit oogen-
MOORDENAARS GEËXECUTEERD.
De moordenaar* van Callnewu zijn op de
plaats van hun misdand terechtgesteld. Zij
warden door een peleton gendarmes naar
deze plaats geleid en moesten het damt von*
nis. geveld óoor den nleuw-en premier, ge-
neraai Argeseanu, aanhooreiu Vervolgens
werden zij voor het oog der menigte geëxe
cuteerd. Men zal hun lijken 24 uur laten
liggen.
De leider ie een advocaat, Dumltrearo
genaamd, do helpers zijn studenten ht de
medicijnen.
Ihimilrrscu is zes weken geleden uit da
«uhkarpathische Oekraïne teruggekeerd Do
arrestanten verklaarden individueel to heb
ben gehandeld en een «gebaar te hebben
willen maken."
Naar hun zeggen helmonden zij tot da
oude „brigade van «ie n«kier* van den dood'
waarvan melding werd gemaakt hij de te
rechtstelling van Codneano tien leider van
de ijzeren garde.
De nieuwe ministerpresident «n de nieu
we ministers hebben in handen van den ko
ning den eed afgelegd om daarna hun eer
ste bijeenkomst te houden.
Nog gisteravond la het op J5 Juli 1938 ge
dateerde testament van Cgftnwrii gepubli
ceerd. De omgekomen premier spoort zijn
toon aan. evenals hij het vadertazwl te die
nen. Caltnescu wenschte te Curies de Ar-
erf. naast zijn ouders begraven te worden.
Het testament bevat geen politieke punten.
De regeenng beeft inmiddels verklaard,
dat de neutraliteitspolitiek zal worden
voortgezet.
Dc ramp van df
H. Ms. Van Ewijck
Gistermiddag ia op het strand bij
West-Terschelling het lijk aange
spoeld van den ziekrnverplegerzee-
milicien J. Krul. een van de slacht
offers van Hr. Ms. „Willem van
Ewijck
Het stoffelijk overschot zal van
daag te Utrecht met militaire eer
worden begraven.
Vergoeding roor menage gevraagd
De heer van Slecn heeft aan d*n minis
ter van Defensie de volgwvle vragen ge-
Meld:
I. fs het waar. dat bij het vaststellen van
de kostwinnersvergoeding in sterke male ra
kening gehouden wordt iimïI liet lelt. dat de
gemobiliseerde niet «thuis ln de kost" is en
zoo ja. acht de minister bet «jan niet billijk
dat dezen bt| verlof rai vergoedng voor me
nage wordt toegekend?
1 Is het eveneens waar. «lat bij het oct-
hi|t en hu den broodmaaltijd uitsluitend kof
fie wordt verstrakt, en zoo ja. wil de minis
ter «lan bevorderen, «lat ook thee wordt uit
gedeeld. zoodal «k militair» voorkeur te
kennen kunnen geven?
