W apenstilstandsdag
Nazi-propaganda
gooit het roer om
Voorzichtige
prijspolitiek
De kip op rantsoen
Van den regen
in den drup
Een en twintig jaren zijn verstreken
sedert do wereldvrede werd ingeluid
en het is schrijnend, dat dit feit dit
maal in een deel der wereld wel en
ln een ander deel niet zal worden
herdacht, nu de oorlogsfakkel in het
oude Europa opnieuw ontstoken is.
In de eerste jaren van den wereldoorlog,
waaraan wij van dag tot dag opnieuw \oort
durend herinnerd worden, had Duitsehland
een gelukkigen strijd gestreden. Ondanks den
mislukten slug aan de Manie, hield liet in
het Westen stand en Iwhaaldcn do troepen
in hel Oosten irgclmatig overwinningen.
Maar reeds in 1915. na een jaar oorlog dus,
was de geestdrift vnn den Duitschen soldaat
voor den „frischen frohllgeu Krieg" tot het
nulpunt ge/akt, de overwinning ten spijt.
In 11M7 trokken de Duitsciiers voordeel van
de Russische revolutie; de vrede van Drr*t
Litowsk sciioof een machtigen vijand ter zij
de. Vandaar dat Duits» hland ook tneer troe
pen naar het West front kon zenden.
Voordeel ging ta niet.
Het jrroote voordeel ging teniet, toen de
Duitsciiers den onliepcrkteii «IuiKUkj» oorlog
doorvoerden en aldus de Vereenigdc Staten
naar de zijde der Geallieerden dreven.
Nog in liet jaar 1018, ofschoon liet Mokka
de s\sloom aicli reeds geiden deed. scheen
Duit- hland sterker en wnren de Duilsriic
bevelhebber» zeker van hun zaak. Maar het
atrategische doel de verovering van
Amlrn* werd niet bereikt. De reserves
geraakten uitgeput cn dat terwijl de Anieri-
kaansrhr legioenen regeluintiK de oceaan
overstaken en aldus telkens voor nieuwe
versterkingen zorgden.
In Juni «.tonden de Amerikaansche aolda
ten op «ie Westelijke strijd velden. I.udendorff
bleef aandringen op aanvallen, maar «Ie Duit
sche poging «»p ld Juli om over de Marne te
trekken, wenl een fiasco, onulat de Genlli-
eerdon al dagen van te voren van het plan
op de hoogte waren, roodst ze paraat bleken.
Met enorme verliezen moesten de Duitschers
temgt rek ken.
Eiken dag terreinwinst voor de
geallieerden.
Men schreef 18 Juli twee dagen na deze
mislukte poging, toen generaal Koch het te
gen offensief aankondig«ie. Zijn poging ech
ter om het Duitselie front te doorbreken,
mislukte. Men trok op meesterlijke wijze te
rug Dat duurde tot eind September; de op*
marsch der Geallieerden bleef aanliouden.
Bijkans eiken «lag werd terreinwinst ge
boekt I.udendorff drong er op 29 Sopten»,
ber bij den kroonraad op aan. President Wib
aon niet alleen om vrede, maar <*>k oin een
Sjvoedlgen wapenstilstand te vragen.
Dat was een verbazingwekkende bekenle
nis van onmacht, die den Duitschen solilaat
de laatste hoop op een gtmstigen vrede ont
nam. Dultacbtand gal zich hierdoor practisch
over. De oude rijkskanselier, graaf llartling
trad af en Prins Ma* van Itaden. «ie nieu
we rijkskanselier, weigenie aanvankelijk om
wapenstilstand te vragen hij wilde onder
handelen.
Da rook dar ravolatia.
Na de afzonderlijke wajwnslilstand van de
Geallieerden mat Onatenrijk—Hongarije, volg
de in Duitschland de opstand, die reeds lang
tijn dreiging voelen «leed Op de viool, in Kiel
gelegen, begon «Ie revolutie Toen op 29 Oc-
tober bevel werd gegeven uit te varen om een
bestissenden strijd te wagen tegen da Bril-
sche vloot, weigerden matrozen en mariniers
te gehoorzamen, omdat zij in «lic poging een
soort «valsilage zagen van «ie wapenstilstand
onderhandelingen, welke door de regocring
gcv«x4r«i werden. De oj>*tuii«l «>i» «ie vloot was
liet toeken voor soortgelijke bewegingen in
liet geheele land: de vonk «Ier revolutie vor-
brei«l«lp zicli. Deze opstanden werkten er op
niet geringe wijze loc mede, de Bcrlijnschc
regeering te «loen besluiten om wa|icnstil-
Stand te verzoeken.
Hindenburg stuurde den Oden No
vember een telegram aan «Ie rijks-
regeering, waarin hij verzocht te jh>-
gen. de zware voorwaardoit te ver
zachten. doch het slot van zijn tele
gram luidde: „Gelukt da» niet. dan
tóch maar een wapenstilstand slui
ten"
Hat nltwljkan van Wilhalm II
Wilhelm II verklnanle afstand te willen
doen als keizer van Duitsehland. maar onder
alle omstandigheden wilde hij koning van
Pruisen blijven. Om een bloedige revolutie
te voorkomen, lipsloten de sociaal democrati-
Brussels burgemeester
overleden
ADOLPHE MAX STOND STEEDS
VOOR ZIJN STAD OP DE BRES.
Gistermiddag om twaalf uur is de
burgemeester van Brussel, Adolphe
Max, overleden.
Adolphe Mn* was sinds 19nf)
burgemeester van de Belgische
hoofdstad en heeft in die hoedanig
heid In de eerste oorlogsmaanden
van 1911 met de Duitsciiers onder
handeld over de overgave van
Brussel, opdat deze stad met haar
historische geitouwen niet zou
worden blootgesteld aan een Imxii-
bardement door de artillerie.
Max wn* do liberale beginselen toef-
daan en heeft als liberaal zitting gehad in
de Belgische kanter. waar hij vonrzitier
was van «ie fractie «Ier linksgeoriënteerde
liberalen, ilij was minister van staat.
in binnen- en buitenland hoeft de po
pulairo Brusselaar. die stccil* vnnr «ie be
langen van zijn stad op de bres stond, een
groote bekendheid verworven.
Wegens zijn verdiensten gedurende de
«lorlocsjarrn werd de Noord-boulevard te
Brussel later \erd«x»pt tot Boulevard Adol
oho Ma*.
De overledene Is bijna 70 jaar oud gewor
den.
Max werd op .11 December 1*W te Bnis
sp| geboren Van IWI tot UMÖ was hij on
derscheidenlijk lid van <le Provinciale Sta
ten van Brabant, lid van den gemeenteraad
en schepen van Brusael. In 1909 werd hij
burgemeester van Brussel.
TIJDENS DEN WERELDOORLOG
OPGESLOTEN.
Toen de Duitselie troepen in 1014 te
Brussel aankwamen, weigerde hij onder
sche leiders, ofschoon de afstandaverklaring
van den keizer nog niet gekomen, was. de
republiek uit te roejien. Den tienden No ven»
ber week de Duitselie Keizer uit naar No
derland. Men bracht hem naar het kasteel
van Graaf Bentinck te Amerongen.
Op II November werd de wa|>cnstilatnnd
gesloten, die ten einde maakte aan den
groot sten wereld krijg die het menschdom in
jaren geteisterd had. Voor de laatste keer In
dien wereldoorlog donderden «le kanonnen
over de slagvelden. De Duitschers. «loodelijk
vermoeid cn uitgeput, gedecimeerd in hun
gelederen en in het boef ten ©enenmale te
zijn gespeend van verderen steun hunner
bondgenooten, trokken terug en lieten al
lengs meer terrein, in vier jaar strijd ver
overd, aan den vijand over.
In den ochtend van 11 November
1918 begaven «Ie staatssecretaris Erz-
lierger. (die later vennoord werd)
en generaal Vor» Winterfeldt. zich in
o|>dra«-ht van «ie rijksregeering naar
het salonrijtuig vim Koch welk rij
tuig liij Coiupiègne stond opgesteld
om de voorwaarden van den wapen
stilstand te teekenen.
De ceremonie «lier ondertcckening
duurde maar kort. Ie«lere poging om
de voorwaarden verzacht te knjgen,
mislukte. Men teekende. Het was on
geveer 11 uur in den morgen een
mooie, wintcrsclic dag. Even na el
ven donderden «Ie kanonnen van de
(Ihanip de Mars te Parijs ten toeken
«int de wapenstilstand gesloten was.
Onder liet gelui «Ier kerkklokken stroomde
de menigte over de boulevard*. Men juichte,
men viel elkander «liej» ontroerd in «le armen,
verheugd en zielsgelukkig «lat den ontzetten
den stnjd een halt was toegeroepen.
Klokkan luiden
Op II November, des morgens om II uur,
kondigden in alle landen die in den vreese-
lijken strijd betrokken geweest waren, «Ie
klokken den wnjienstilsiand aan en sinds
dien, tot op «len llden November van dit jaar
waarop «l«*ze ceremonie om begrijpelijke re
denen achterwege blijft wenl er telken-
jare op het elfde uur van «ion elfden «lag
in de elfde maand van het jnnr in stilte te
ruggedacht nan dezen historischen datum.
In Amerika is «1c llc November een wette
lijke vacantiedag in 23 staten geworden, oen
dag die gekenmerkt wordt door plechtighe
den en parades Naar verluidt heeft Presi
dent Roosevclt bekend «loen maken, dat de
lle November van «lit jaar eveneens een her
denkingsdag zal zijn. «lie de herinnering nan
het verleden zal levend houden en de
hoop op «ie toekomst, wanneer ren recht
vaardige en duurzame vrede tusschcn de vol
keren der narde gevestig«l zal zijn.
Kn bij die aankondiging rest ons slechts
één vurige hoop: dat het zóó en spoedig
worde.
Omscbakeliog industrieën
REGEERING WIL NIET
DWINGEND OPTREDEN.
Verschillende Industrieën hier te
lande streven er naar. zich toe te
leggen op andere producten, waar
aan onder de huhligc omstandighe
den bij Defensie of de burgerbevol
king meer behoefte is. liet i* erhter
zaak te voorkomen, dat verschillen
de firma*s tegelijkertijd «Ie fabri
cage van eenzelfde product tor hand
zouden gaan nemen, met als gevolg
«lat «le rentnhillteltsbasis \oor «Ie
beoogde fabrieken in gevaar wordt
grhrarht, zoo betoogde minister
Steenberghe «lezer dagen in een
l»envconferenlie.
De regeering xvil bier echter niet
dwingend ingrijpen, voegde Z. Ex
cellentie hier aan toe. doch slechts
een uit de industrie opkomend on-
denings iniaticf leiden en steunen.
het Duitselie gezag zijn functie voort le
zetten. Hij eischte volledige vrijheid van
actie. Hij protesteerde krachtig tegen liet
optreden van het bezettingsleger en streed
voor de rechten van zijn medeburgers en
dc verlaging der belastingen en rrquisitics.
Op 20 September 1911 werd hij ge
arresteerd en in «Ie vesting Namen
opgesloten, vanwaar hij later naar
Duitsehland wend gezonden. In No
vember 1918 slaagde hij er in naar
België terug te kecren.
In 1919 werd hij tot lid van «ie Kamer ge
kozen. Op 21 November 1918 werd hij mini*
ter van staat, terwijl hij verder gekozen lid
was van de Belgische Academie.
Géén anti-coi
Jodenhaat.
immunlsme, géén
BosrntgTg heeft opdracht gekregen, wij
tiging te brengen in «Ie politieke en Ideolo
gische propagandaliteratuur.
Niet slecht* het anti communisme zal
weggelaten moeten worden, docli ook bet
anti-semietlsnie. twee begrippen, die vrne
eer voor «ie nazi's slechts een geheel vorm
den.
De Berlijn sche correspondent van liet
Decnsche blad de „Politlken" preciseert,
dat deze herziene literatuur zal moeten
«preken van de militaire venlediging van
Duitsehland. den Duitschen arbeid, omvat
lende het binnenlandsche front en «te Ie
vcnemlddelen- en grondstoffen voorziening.
«Ie volk«gemeenschap de Ruropee*che poli
tiek van vroeger en thana. Engeland, dat
van alle ellende «Ie oorzaak Is. wapenfei
ten en het Oo«ten.
CHOLERA TE WARSCHAU?
AU gevolg van den versehrikkelijken toe
«tnn<l, welke te Warschau heerscht. tijn er
volgen» een Juist vandaar teruggekeerden
Deen«rhen reiziger gevallen van cholera
voorgekomen.
Ia *a iands belaag gaaehL
De door de regeering gevolgde prijspoli
tiek in dozen oorlogstoestand heeft nogal
critiek ondervonden. Deze bestond hierin,
«bit men zich afvroeg, waarom door de
betrokkenen niet van den nanvang af met
de vervangingswaarde rekening mocht
worden gehouden, ln verhand hiermede
hoeft dc mini-ter van Economische /.aken.
mr. Steenlierghe. in ecu persconferentie de
motieven der regeering nnrler uiteengeceL
De regeering heeft zich op het
standpunt gesteld, aldus de minis
ter. dat een voorzichtige prijspoli
tiek. welke een rustige prijsontwik
keling zonder groote schokken en
met behoud van het zoo noodza
kelijk evenwicht in de hortaande
prijsverhoudingen waarborgt, in 's
land* belang moet worden geacht.
Het werd niet noodig geoordeeld,
zich reeds dadelijk te richten naar
de vervangingswaarde van de veel
al voor geruimen tijd voldoende
voorraden.
Wlaaaiwsrkino.
Voorts moge nogmaals worden gewezen
op liet groote belang, dat ar voor do. ge
heele bevolking aanwezig was om een
wilde en ongemotiveerde prijsopdrijving te
gen te gaan. Indien dit niet was geschied,
zouden «ie kosten van levensonderhoud
reed* thans op bedenkelijko vvijac zijn ge
stegen. Immers prijsverhooging van de
eerste levensbehoeften schept een drang tot
verh«xiging der looncn. Een dergelijke ver
hooging vermeerdert dc productiekosten,
zoodat dc producent weer genoodzaakt
wonlt dc prijzen van zijn producten te
verlioogen. Het is duidelijk, dat. indien de
regeering zich niet als eerste «loei had ge
steld een stijging van dc kosten van le
vensonderhoud zooveel mogelijk tegen te
gaan .de prijzen zich reeds thans als hot
ware omhoog hadden geschroefd tot een
onder de huidige omstundigheden zeer on-
gewcnscht peil.
Voor het stelsel der maximumprijzen
voelt de minister niets.
Xoordhollandsehe pluimveehou
ders wenden zich tot den minis
ter.
Het Bestuur van den Bond van Pluimvee
houder* in Noordholland heeft zich gewend
lot clou minister van Economische /aken.
in verhand met bezwaren, die aan «ie tegen
woordige voer-regrling kleven, in het bij
zonder voor een groot aantal pluimveehou
der* in Noordholland.
Verondersteld wordt, dat alle pluimvee
houders in het najaar 35% van hun pluim
vee ojiruimen en daarom is dus het rant-
*oen voor kinnen gesteld op maximum 05
gr. jier kip over liet aantal hennen, dat be
gin September is geïnventariseerd.
Iemand, die begin .September 300 kippen
had en er nu nog 240 beeft, kriigt nu 300
maal 65 gr. 19.5 kg. voer per dag, terwijl
liij. het rantsoen berekend op 100 gram per
dag. 2i kc. zou noodig hebben. Wie er ech
ter BK) heeft verkocht en «lus nu nog 200
kippen hoeft, komt met die 19.5 kg. onge
veer uit.
Nu zullen ln het algemeen velen in de
laatste weken wel 1/3 van hun kippen,
meest de oude uitgelegde, hebben ver
kocht.
In Noordholland is er evenwel
een groote categorie, die in het
nujuar niet opruimt, omdat ze dan
weinig oude kippen hebben, daaron
der vallen riiwel nlle houders van
Noordholiandschc Blauwen.
De meeste Noordholloodsche Blauwen
worden na den broedtijd verkocht, eind
Maart begin April gaan er massa's naar dc
markt.
De bedrijven, die Noordhollandache Blau
wen houden, komen dus met liet nu vastge-
aclde rantsoen niet uit en zoo zijn er mis
schien nog wel enkele pluimveehouders
meer.
liet bestuur van B.P.N.H. is voornemens
een enquête In te stellen n*Hr de mate.
waarin jonge kippen, dus brdrijfsdicren. in
Noordholland werden opgeruimd oni n»et
het toegestane kwantum voer te kunnen
toekomen.
Prijsopdrijving
Honderd en zestig processen-
terbaai.
Van Hegeerlngswege zijn tot nu toe
meer dan 250 accountnntsonderzoekingen
ingesteld naar prijsopdrijving. Er werden
ongeveer 10(» processen-verbaal opge
maakt. De indirecte ge\olgen van de
toepassing van dc prijsopdrijv ingswet,
(m.a.w. «le preventie) zijn echter naar
wij vernemen veel grooter. dan in aan
tallen processen-verbaal is uit te druk
ken.
Onze scheepvaart
op Indië
Tonnage toereikend geacht, mits
Van Regeering* weg* is ons op een des
betreffende vraag medegedeeld, dat de ca
pariteit van de vloot, die «»p Indlë vaart,
voor zoover thans kon worden beoordeeld,
vermoedelijk wel toereikend zal tijn. niit$
er verbetering komt in den duur van het
«ndtoinlen der srhopen voor onderzoek Kr
Ivestaat vooralsnog geen aanleiding voor
een speciale regeling.
Niet ta lang naar kijken, ander*
U óók gapenl
Zondagavond hoiitx-n twee agenten
hoi bureau Linnaeusstraal to Amaterdi
ecu militair gearresteerd, die zich aan d
stal vun een fiets had schuldig gemaakt
Do man moest zich Zondagavond in i
garnizoen te Muiden melden, «ioch Amd
dam was zoo gezellig, dat hij den tijd v
gat en niet meer van autobus of triun
bruik kon maken. Uit angst voor straf
sloot iiij toon in de Tweede Roerhaa
stront maar op een onl»ehcerd staand
wiel tc stappen. Deze diefstal wenl tij
opgemerkt en nn een spannende arhterv
ging werd de soldaat op den Mniderslra
weg achterhaald on gearresteerd.
Momenteel vertoeft hij, lriplaats van
oen cei te Muiden. in een cel van het b«
reau Linnacusstraab
Dief verraadt helst.
Dc Amstcrdamsche politie heeft voor*
nog een rijwieldief gearresteerd. Dit wal
echter geen „gclegenheidsdief", zooals raé
den verlofganger het geval was. maar ces
recidivist. De man raakte op liet politie
bureau aan dc praat en verraadde dei
heler der gestolen fietsen, een gemeente
werkman, die natuurlijk ook spoedig achter
slot en grendel zat. 't Bleek dat de arbeider
de karretjes voor f 3.50 per stuk in zijn 1»
zit had gekregen.
Lijk in boot gevonden
W!«lrtfd«r woei 's nachts vat*
kade.
Gisterochtend zeven uur is door tien hrujb
wachter aan de Steentiibrug te GroningM
aan boord v an dc motorboot ..Alidahé
lijk gevonden van een man. Het lichaam
lag met beide boenen buiten boord. Het
hoofd vertoonde een diepe wonde.
Nabij het lijk werd een voorstuk van!
een electriscbe rijwicllantaarn gevonden «n
later vischte men een heeronrijwiel op.
Aangenomen moet worden, dat de nu
wiens identiteit tot nu toe nog niet
worden vastgesteld, tijdens den hevij.
storm en regen in den nacht van Zondag oo
Maandag met zijn rijwiel van den kaï
muur is gereden cn daarbij is omgekomen.!
WIEL IN HET VISCHNET.
De in IJmuiden binngekoenen Deenschsj
visciikotter B. 419. thuisbehoorend, in Es-j
bjerg, liecft op dc Noordzee een wiel vaa
een vliegmachine van onbekende nationali
teit opgevischt en in IJmuiden aange
bracht. Het wiel is ann dc strandvonderij
te IJmuiden overgegeven.
„Dat dorf je toch niet!"
Maar hü dorst wal
Het Haagsehc gerechtshof heeft gisteren
tegen den 25-jnrigen Rottcrdamselien mo
torrijder M. J. H., wegens poging tot dood
slag. bevestiging van het door de rechtbank
gewezen vonnis geëisoht (twee jaar gevan
genisstraf met bevel tot vernietiging van
het motorrijwiel).
Op een Juli avond had verd. in Den Haag
drie vrouwen, die den weg wilden overste
ken en hem toeriepen, dat hij niet zoo hard
moe*t rijden, toegevoegd: ..Ik zal jullie te
pletter rodettl" ..Dat durf Je toch nietll
hnihlen de vrouwen geantwoord, maar II.
dorst wél en reed In woeste vaart het trot
toir op. Het scheelde een haar of een der
drie voet gangsters was het slachtoffer van
deze misdadige manoeuvre geworden.
Op 20 Nov. «s, zal het hof uitspraak
Het kostbare radium
Londensch ziekenhuis beveiligt
het.
Vijftien nieter onder het Westminster xie-
kenhuis te Londen wordt een bewaarplaat*
Ingericht voor den radiumvoorraad van het
ziekenhuis, waarvan de waarde geschat
wordt op 30.000 tot 40.000 pond sterling. Ge
durende het weekeinde heeft men stalen
buizen met een doorsnede van 15 duim en
tot een gezamelijke lengte van 15 meter Inj
den kiezelbodem aan den Theernsoever ge-I
dreven. Voortaan zal de radiumvoorraad
lederen nacht alsmede hij eventueele tuehM
aanvallen in de bul* worden opgeborgen. 1
