foki
okker D 21
rechtvaardigt de mijnen-oorlog
Naar nauwer economisch contact
brandend
omlaag gestort
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
hr
Er zijn geen zuivere handelswegen meer'
Duitsche export
afgesneden
Japan-Amerika
NEDERLAND-BELGIÊ
Minister Sap
in ons land
Oito Strasser
beschuldigt
Himmler
Schaffen. Tel. Ut (t lllner). Kenirfta!
ONDERDAG 23 NOV. 113*. S<e Jaargang. No. 11M3.
1-,im KV. UMq- MC JU»»
GROND
CABINE 3 METER DEN
IN GEDRONGEN.
Gistermiddag om ongeveer kwart
over 2 is in een weiland achter
don Molenweg te Hilliger>berg een
Ncderlandach legervliegtuig bran-
j dend omlaag gestort. Het was oen
eenpersoons kleine jager van het
I type Kokker D 21.
Reeds gedurende eenigen tijd had
j' men het vliegtuig, dat kennelijk we-
gens het mistige weer een noodlan-
j'dingsterrein zocht, hooren rondvlie-
gen. Plotseling stortte het brandend
i omlaag.
Over het lot van den piloot, een
It sergeant-vlieger. van de z.g. Java-
afdeellng van Soesterberg. wiens
identiteit echter niet hekcml is. ver
keert men in het onzekere.
Aangezien de mogelijkheid bestaat,
dat de piloot even voor het ongeluk
met zijn parachute het toestel heeft
verlaten, of tijdens het ongeluk uit
de cabine is gesprongen, werd de om
geving door militairen afgezocht.
Men heeft hem echter niet kunnen
vinden.
TOESTEL A.H.W. UIT ELKAAR
GESPRONGEN.
Arbeiders, die In de nabijheid in werk-
gschnffing werkzaam waren, zagen het
toestel met groote snelheid op z.eer geringe
boogtc het weiland overvliegen. Kort dam
hoorden zij een slag. Op de plaats g«-
lonten, waar het vliegtuig was neergestort
Inden zij slechts de wrakstukken van het
Deelen van den motor werden op
afstand van hOO meter teruggevonden
ijl de verbrijzelde vlcugelplaten bij een
1 werden aangetroffen. l>e wielen war-
op grooten afstand In het weiland ge-
ItDden.
CABINE ONDER DEN GROND.
Da romp en staart hebban zich mat
gzsote kracht in dan woekan vaen-
todem gedrongen, waardoor de cabi
ne twee drie meter onder den grond
zat. Militairen cn arbeiders van de
werkverschaffing begonnen onmid
dellijk met het uitgraven van deze
deelen, doch het werk werd zeer be
moeilijkt door het grondwater, dat
men steeds moest wegpompen.
Op het terrein van het ongeluk troffen wij
a. den officier van justitie, mr. Reunier
en den burgemeester van Hillegersberg, den
heer F. II. van Kempen aan
Spoedig na het gebeurde waren enkele
hooge militairen van het vliegveld Waalha
ven ter plaatse, en onder hun leiding werd
het graafwerk voortgezet.
Gistermiddag om vijf uur had rnen even
we! do cabine nog steeds niet kunnen bloot
leggen, zoodat men over het lot van den pi
loot nog in het onzekere verkeert.
Men heeft tot laat in den avond den (rolder
afgezocht en o.a. een vliegwiel, een verbogen
Mitrailleur en den propeller gevonden, maar
Biets van den geheinuinnigen bestuurder.
Bat staat vast. dat het toestel een vlucht
maakte van Waalhaven naar Soesteriicrg.
Dit nummir bavat 12 pagina's
Het Duitsche Nieuwsbureau heeft
van lrevoegde zijde een uiteenzetting
ontvangen, waarin betoogd wordt,
dat de Engelschen. behalve het in
stellen van convooien. ook de scheep
vaartroutes onder militaire bescher
ming hebben genomen.
Daaruit vloeit voort, dat thans bij
«Ie scheepvaart op Engeland in het
geheel geen zuivere handelswegen
meer bestaan. Zijn tegenstander
moet derhalve zijn maatregelen ne
men van het standpunt der onmid
dellijke bestrijding van oorlog
schepen. Daaruit vloeien voor de
volkenrechtelijke beoordeeling van
den mijnenoorlog duidelijke conse
«luenties voort. In de miineiiconven
tie van den Haag van 11*17 is over
eengekomen. dat fflj het leggen van
mijnversperringen een bekendmaking
wordt gegeven, zoodra militaire
overwegingen dat mogelijk maken
In dien zin heeft Duitschland ook
gewaarschuwd voor gelegde mijn-
velden. Of de militaire overwegin
gen dit veroorloven, blijft uiteraard
uitsluitend voorbehouden aan Duit
sche beslissingen.
De Engelschen kunnen zich er ook niet
op beroepen, dat volgens de llaagsche over
eenkomst het leggen van mijnen voor de
kusten cn havens van den tegenstander
verboden is. l)nt is natuurlijk slechts dan
verboden wanneer het alleen ten doel heeft
om de koopvaardij stop te zetten.
Het Is de schuld van de Kngelarhen zelf.
dat op de handelswegen in het gebied vóói
de kust rekening moet worden gehouden met
«ie voortdurende aanwezigheid van I nge;
schc oorlogsschepen, tegen welke een gebruik
van mijncu toegestaan is, waarbij de bekend
making van een mijnveld eveneens volgens
da llaagsche overeenkomst niet eenier kan
worden overwogen dan wanneer 't militaire
«loei is bereikt. Natuurlijk hebben «Ie En
gelschen het recht hun territoriale wateren
te beschermen tegen het binnendringen van
den vijand. Wanneer het Kngels< lie publiek
bekommert vraagt wiamm de Britsche ad
miraliteit geen gebruik maakt van dit recht,
ligt het antwoord voor de hand. De Brit
sche admiraliteit is nu eenmaal niet in staat
«Ie Britsche wateren en toegangswegen te be
veiligen. In plaats daarvan tracht zij nu
evenwicht te scheppen op het gebied van de
propaganda.
DUITSCHLAND WACHT Ar
WAT DE NEUTRALEN DOEN.
De Berl. corr. van de N.RCt. seint, dat
men te Berlijn liegrip toont voor «ie leven
dige protesten, welke in de Nederlandsche
pers onder «Ion indruk van de Britsche drei
gementen zijn geuit
Daaraan wordt ovenwol toege
voegd dat Duitschland zijn eigen be
slissingen zal laten afhangen van
den weorstand, dien de neutralen
niet met woord maar INDERDAAD
tegen dergelijke maatregelen rallen
aan den dag leggen.
Gelijk hekend verstaat men in de praktijk
tegenwoordig in Duitschland onder «Ie neu
tralcn uitsluitend Nederland en Belgu-.
NOG SCHERPER MIJNENOORLOG.
Overigens ziet men, zoowel In Berltjnsche
als Nederlondsche kringen in de poging tot
rechtvaardiging van het mJfnenleggen, de
aankondiging van oen rnimer gebruik
dezer helsche wapens door Duitschland, ten
einde Engeland op zijn moest gevoelige ze
nuw te treffen.
Men schijnt, naar stellig moet worden aan
genomen, rekening te moeten houden met
de mogelijkheid dat op alle handelswegen
naar Engeland mijnenvelden kunnen lig
gen.
NIEUWE ENGELSCHE BLOKKADE
MAATREGEL SPOEDIG IN WERKINO.
^Ean woordvoerder van het Britsche mini
>terie van Economische Oorlogvoering heeft
ueki-nd gemaakt, dat het in werking treden
van het nieuwe central# apparaat niet lang
u|i zich zal laten wachten.
De toepassing zal worden gebaseerd
op «Ie prnrtijk, die men in den vongen oor
log l.e-oft opgc«laan.
Kr bestaat een groote mogelijkheid, dat
men voor «ie controle op den Dultachen ex
jmrt een variant zal ontwerpen, op het ign
..navicerts'-systeem; men weet, dat deze
methode voor de controle van contrabande
werkt al» een soort haudelspaspoort, waar
op door Britsche ambtenaren in hel buiten
land «»e aard en l.estemming van «la door
de desbetreffende schepen la vervoeren goe-
i leren is gevrrificeerd. Tpt nog tot heeft
slecht» Amerika net, .geneigd geloond het
syMcam te aanvaarde*.
Voor Nederland en BelgH zal dat
wel niet mogelijk zijn daar Duitsch
land zich daar zeker tegen zal ver
zetten.
In Engeland zoowel als In Frankrijk be
roept men zich op de nood rakel ijk held de
blokkade te verscherpen wegen# de Duitsche
wijze van oorlogvoeren.
Zooveel mogelijk zal men de belangen
van Nederland en Belgté ontzien maar al»
deze landen moeilijkheden cn beproevingen
ondervinden. Is dat uitsluitend te wijten
aan de Duitsche taktiek.
BELGIS CN NEDERLAND BEZORGD.
In gezaghebbend* Belgische en Ne
dorlandsche kringen heeft de aan
kondiging der Britsche vergelding»
maatregelen groot e ontstemming
gewekt. Officieel# kringen uiten
tic:, wijselijk niet. doch dat beide
Traceringen een krachtigen stap te
Londen overwegen, staat wel vast
Of Berlijn met deze procedure ge
noegen za! nemeot Dat is de vraag
die in politieken zoowel al« crona
«nischen zin den doorslag geeft
NEDERLANDftCE SCHEPEN NIET
HET ZEEOAT UIT?
Geruchten dat onze regeering den reeder*
zou hebben geadviseerd niet uit te varen,
worden van bevoegde zijde weersproken.
Natuurlijk stelt de regeering haar tech
nlsche gegevens ter beschikking van dr
readers, maar over al of niet uitvaren be
slissen «leze tenslotte zelf.
Voortdurend vinden conferrirties plaats
tusachet! de regeering en de dlrectl«a der
scheepvaartmaatschappijen.
Welke heslulteu tenslotte ook zul
laa warden genomen, algemeen Is
man van gevoelen, dat onze over-
zeescha verbindingen door de lang
ste ontwikkeling van den oorlog ter
zee en de Britsche tegenmastrege-
len in een Impasse h geraakt, waar
bij de grondstoffen, en voedselvoor
ziening van ons land ten jzauwste
Is betrokken en welke niet zal na
laten kaar stempel te drukken up
de prijzen en de voorraden.
Echter wt|s» men er op. dat het. ta
overleg met de oorlogs oerouden mis
schien mogelük zal bikken een vut
llger route te vinden.
Hoe scherp de Britten hun controle den
ken door te voeren moge blijken uit setni
offlcicele mededeelInguo. die zeggen, dat
slecht# 25 Duitsche grondstoffen In overi
gen# zuiver Nederlandsche fabrikaten zal
worden toegestaan
Daar onze vaderlandsche ex port industrie
voor een belangrifk d«rcl Is opgebouwd op
hte gebruik van Duitsche grondstoffen en
halffabrikaten, zou deze Britsche maatregel
talrijke Nederlandsche fabrieken treffen.
Slecht# onze typisch inheemscbe. meestal
agrarische exporten, al» boter. kaa«. vee
strookarion zullen vriiblljven. Of de textiel
industrie van de Brtlsehe maatregel te ltj
den zal hebben, is nog de vraag.
Allereerst zal natuurlijk onze scheepvaart
en daarmede onze havensteden bet loodje
SEINTi
erwachtlog: Stijgende tempe
ratuur lot boven *t vrlespuot
plaatselijk mist, overigens
nevelig tot half bewolkt,
droog weer, meest matige,
aan de kust tijdelijk krach
tige wind uit Z. richtingen.
sau" met de geredden der Sltnon Bollvar
aan boord, zijn te wijten.
OndeiiUMchext schijnt de Britsche vloot
reeds Iwzlg te zijn om een vaargeul In het
Kanaal af te bakenen, welke dan streng kan
worden bewaakt en op de aanwezigheid van
mijnen zou kunnen worden gecontroleerd.
zakelijk-vriendschappelijk
Hoe ernstig trouwen# «»»k Brittannié zelf
getroffen wordt, moge blijken uit het besluit
der F.ngelsche regeering, om de havens aan
de Noordzeekust voorioopig te sluiten. Hier
aan zou ook het uitblijven der «Oranje Nas-
IN DE TOEKOMST OPEN MARKT
TUSSCHEN NEDERLAND, BELGIS
EN LUXEMBURO?
De regeeringspersdienst meldt:
De Minister van Economische Za 1
ken. Mr. M. P. L. Steenkergkc, keelt
gisteren In zijn kabinet een onder
hond gehad met den Belgischen mi
uister van Economische Zaken, den
heer O. Sap.
De besprekingen hadden ten doel
de mogelijkheden van een meer in
tensief economisch verkeer tusschen
helde landen onder het oog te zien.
De Belgische minister, die tn den loop
van «len dag weer naar Brussel is vertrok
ken, heeft vandaag aangezeten aan een ta-
kenluneh, welke werd aangeboden door de
Nederland*che Kamer van Koophandel voor
Belgir cn Luxemburg en In Hotel Metropol*
te Brussel plaat# ha«l.
Tal van Nederlandsche en Belgische auto
riteiten en vooraanstaande personen uit Bel
gisrhe kringen van nijverheid en handel
waren aanwezig.
Nadat aan het begin v»n den maaltijd
burgemeester Max herdacht i*. neemt Ir. A.
Plate het woord voor zijn mie over de
economische verhouding.
tusschen Nederland en Belgie. Spr. memo
reert de economische verhouding tu*«rhen
beide landen in het verleden en zegt. «lat
het steeds moeilijker scheen te worden om
Nederland en Belgke economisch nader lot
eikander te brengen. De gedachte aan een
tolunie won veld, maar de sprong bleek te
groot.
Spr. ziet thans dr mogelijkheid, dat
in verschillende industrieën In onze
beide nabuurlanden, welke zich
thans nog door hun wederzijdsche
regeeringen zoeken te dek keu door
het middel van hindernissen aan
de grens, zich een constellatie ont
wikkelt, waaruit eerst een tendenr
tot samenwerking met behoud van
de grensbescherming en daarna een
samenwerking met open markt voor
de 18 mlllioen Belgische, Luxemburg
sche en Nederlandsche afnemers
ontwikkelt.
Maar het verschil in prijsniveau In 'ie
beide landen, gevolg ook van een vrij diep
verschil In levensgewoonten, levert een
groote moeilijkheid op.
De lagere loonen. «Ie mindere sociale
lasten in Relgie zouden oorzaak zijn van
een
concurrentievermogen
waartegen «ie Nederlandsche producten niet
op kan. dit feit is niet te ontkennen.
Spreker wijst op da mogelijkheid om
als men oprecht de economische toenade
ring weimcM door middel van de In
voerrechten «Ie prijzen in reguleerenden
zin te bewerken.
Het in April van dit i»4r gesloten haven-
arroord stemt spr. hoopvol ten aanzien van
het overwinnen der moeilijkheden.
Het onverwachte in deze opbwving I»
voor hem bet leerzame Bu de «nel veran
derde omstandigheden. door de snel ziet»
opstapelende en verergerende moeilijkhe
den «toor Jen oorlog, kan er een situatie
ontstaan, waarin «Ie obstakels voor een
economlschen samenfana van «Ie Bel-
•risrh Ltixemburgsche tolunie en Neder
'vod ineens geringer blijken te zijn den
•'I nu lijken
Of zuiverder gesteld, waarbij krach
ten In het leven geroepen worder
»«V» sterk, dat die obstakels ervoor
wijken F"iis moet er vrede ko
oen laat hef geen herhaling var
VersaiMe# zijn masr een vrede
waarbij niet He kiemen voor een
nieuwen oorlog worden gelegd.
En als het eind van dezen verschrik
kelijkrn kriig weer wel een herha
mg van VersaUle* mocht worden
*«n Is er reden te meer om Belgb
Luxemburg en Nederland elkaar te
doen vinden in elkanders belang,
tot onderlinge politieke versterhlnr
tot tempering van economische
moeilijkheden.
Onze Vorsten hebben door wedrrrijdsrhe
bezoeken het mbollscb teekrn van vriend
•chap en wil tot samengaan gegeven.
Wij moeten
met elkander drijven, betoogt spr_
Als wij te nauwlettend de Invoerbedra
gen wederzijde basis voor te verlee-
oen handclsiaciiiteitea nemen, sla wij m.
aanslag was noodiq om een haat-
orrcNsiEr te ontketenen.
elser reeds oeexecuteerd?
or een groot proces?
De leider van hel Zwarte Front, Otto
Strasser. die «loor de Gestapo wordt
beschuhiig'l den aanslag te Mün-
chen te hebben georganiseerd, heeft
een medewerker van liet Fransehe
agentschap Have» verklaard, dat de
aanslag te Mttnchen i# georganiseerd
door Himmler zelf. Hu heelt dit ge
hoord van een lid der partij, «lat hem
zeer genegen i*. Himmler zou Hes»
hebben gezegd, del hij een aanslag
uoodig bad om een Jiaat offensief
te ontketenen tegen Engeland en om
een voorwendsel te hebben lot op-
treilen tegen tegenstanders in het
binnenland. I!e*« zoo hebben toege
stemd. op voorwaarde, dat ge#ui
slachtoffers zouden vallen. Himmler
hield evenwel aan en tenslotte kwam
men overeen dat enkele on bet reke
nende personen als slachtoffer zou-
«len vallen, omdat anders niemand
zou gelooven aan een werkelijken
aanslag.
üp 8 November, des middags te vijf uur
kregen de ziekenhuizen te Mdnchen bevel
a.w. een zuivere bilaterale gelijkstelling van
onzen onderlingen in- en uitroer als doel
nastreven, dan zou spreker wil het
openhartig zeggen liet initiatief vooral
van Belgiscl»e zitde moeten uitgaan. Immer#
wijst in «le taaute jaren «le handelsbalans
tusschen de Belglsch-Luxemburascha To
lunie en Nederland een actief saldo voor
de unie aan. dat tn 1987 en 193* tof 20 pc»
opliep. Maar de/.-n weg zou hl| bij «la te rot
grn «»nderhande!lngvn»ethode niet willen
zien gevolgd.
Al* uitgangspunt m«wten wij nemen de
noodzakelijkheid om tot een zoo nauw mo
gelijke samenwerking ie geraken, in het
belang van eikaars economie, in bet
'ang van elkaar» politiek, in bet belang
vooral van een toekomstig Europa, waar,
bil al haar ontreddering, althans aan len
belangrijken Noocd-Westhoek van haar roo
tinent, twee landen eendrachtig bezig zijn
om In eronomlarhen en politieken *1* bel
«le opbouwende arbeid te verrichten. Iller
rnoet zoo besloot |r. Plate te midden tan
den gevaarlijken chaos, welke ons mogelijk
te wachten staat een zeker rustpunt liggen.
Een nieuwe handelsovereenkomst
deal dar conferenties.
Horiooetsji. de ambomadeur van Japan
heeft ten aanzien van de betrekkingen tu*
schen zijn land en de Vereenlsrle SUBcn
de hoop uitgesproken, dat «te belde natiee
ondcrhamlelingen zullen beginnen over
een handelsovereenkomst, welke in plaats
zal moeten komen van die. welke tn
Januari a afloopt. l»e ambassadeur ver-
wacht besprekingen tnaachen Grrw, den
ambassadeur der Ver Staten ta Tokio en
Japan met het oog op een verbetering der
betrekking'-n tusschen de beide landen
UU achtte het mogelijk, dat Japan en de
Vereentgd* Staten tot een „Gentleman* l*n»
derstanding** tullen komen ooi het handelt*
verkeer voort te «ellen, zmwrit daarin door
het bestaande verdrag wordt voorzien.
De Japansche gezant te Shanghai heeft
een langdurig onderhoud gehad fnet «len
Amerikaanse hen ambOMUdcur Nelson John-
zie li bereid te houden. De bom werd termoe-
«iehjk geplaatst na het vertrek van llitler
li de zaal van den Bucrgerbraeukeller.
Onmiddellijk na de ontploffing werd order
gegeven ta spreken over een aanslag, geor
ganiseerd door de Britsche in tel lire nee ser
vice. Beeds vóór «Ie naam van «len moge-
naam den «dader" bekend was. heeft de Duit
sche regeering aan de /witsersche de uitle
vering van Straaser gevraagd, onder be
schuldiging van betrokken te zijn bij den
aanslag.
Tenslotte verklaarde Strasser, dat Jiij den
naam Georg Eiser niet kent. De man is
nooit lid van hel «Zwarte Front" geweest
Te Berlijn loopt het gerucht, dat Eiser
reed* ter dood zou zijn gebracht.
Andere berichten zeggen echter, dat da
nnt«iekkingen van den aanslag in «len Rur
grrbraenkelter aanleiding zullen tJin tot 'n
groot proces, wederom evenals in<leriijd te
gen van der t.ubbe eo Dimltroff te Inpztg
te houden cn met het «loei de verantwoorde
lijkheid van «len Brtuchen geheimen
«licnst vaat ta stellen.
VoUrens «len Beriijnsehen corT«*sp«indent
van «AftonbladeT tonnen le Berlijn gepubli
ceerde berichten «luidelljk aan. dat ci geen
verhand bestaat tusacben «Ie gemelde gevan
genneming van agenten van «len Bntschcn
Geheimen Dienst en «ie arrr«la!ir vwn Eiser.
I>e pers is eenstemmig in hoog lof voor
bet werk der politic en prij»t lltmmler.
Een opmerking ris Britsche
Te 1/imlen doet men. volgens Reuter, naar
aanleiding van de oflicleele Duitsche ver
klaring opmerktt,. dat uit nirts In llimmlera
medederiingrn. blijkt, dat «Ie Britsche In-
teillganc# Service bij «len aanslag tc Murv*
schen de hand In het spel heeft gpha«t. I.r
wordt daarvoor dan ook geen enkel bewiji
gegeven. Door de twee feilen, den aanslag
en hei grensincident bij Venlo. naast elkaar
te plaatsen, hoopt Himrnler dat het publiek
er verband tuse-hen zal leggen.
Een onderzoek van llimmlera verklaring
>ew list evnw-e! precies het tegengestelde.
I-afrn wij. ter wille van de argumentee.
ing. aannemen, dat da twee grnoernde of
ficieren den bomaanslag hadden georgani
seerd. aldus het bericht van Reuter. Himm
ler verklaart, dat zi| aan «Ie QnRpg hun
be«ioellngen en plannen hadden «•nthubf.
Hieruit volgt dan logisch, dat de Gestapo op
de hoogte moet ziin gewee»t van de voorge
nomen liomonlpJoffing. en In weerwil daar
van Het zij toe. dat dr geschiedde.
Of de Gestapo wist du* van te voren van
«le explosie af en wenschte. dat zij plaats
had een theorie, welke Hkmmeler waar
schijnlijk niet gaarne openlijk ais waar ral
willen erkennen of rPn wringen om «Ie
•chuld op de Bri«»che fntelllgrnce Service
te werpen worden niet door bewijzen ge
steund