HLS MiJNENLEGGERS
DAGBLAD VOOR MOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Scherp Nederlandsch protest
ngzaam dalen
helsche machines
de Engelsche
iviermondingen
Op herziening
ZUIDERZEESTEUNWET
aangedrongen
FABRIEKSMEISJES
door brand verrast
Gillend naar de
nooduitgang
Engelsche maatregel
Vergeldings- LONDEN
maatregelen
treffen mede
de onzijdigen
„Oranje Nassau"
nog niet binnen
Amsterdam's
burgervader
Een millioen subsidie
voor de K.NILM.
U4 ft llinml. K-n„!»l 840.
AO 11 NOVEMBER H3t. Ui Jaargang. No. lllti.
r KV UWg.-Mf _Vtia.nO. Kl.riiO Oir-
i
id i
Ikandl
1 zielet
and, i
HECrr MEN HIER TE MAKEN
MET HET REEDS LAN O AANOE-
ch.it tl J KONDIODE „GEHEIME'* WAPEN
i/in'iHn VAN DUITSCHI-AND?
e: knnt|
reed*
iedenia
Groote,
n wit
koert
i veld»
zonde*
*j
min*
strijo
voren,
Japan
io ?t
Euro*
thangj
DB.
De „Evening Ne ws*^ meldt dat twee
Duitache watervliegtuigen, die op een
hoogte van 10 tot 20 meter vlogen,
gieteravond z.g„ „Bub!c'v-tnljnonl> bo
ven de monding van de Theema
hebben laten vallen. Men heeft een
mijn in het vaarwater zien drijven,
die door geweervuur tot ontploffing
werd gebracht Het water spoot tot
30 meter op.
verder gelooft men, dat een groot
Duitsch bombardementsvliegtuig, dat
Dinsdagavond over de Humber vloog,
twee voorwerpen, waarschijnlijk mij
nen, in de rivier heeft laten vallen.
De bemanning van een sleepboot
heeft verteld, dat dc twee voorwerpen
aan valschermen bevestigd schenep
te zijn. Zij waren in het maanlicht
-duidelijk zichtbaar en daalden be
trekkelijk langzaam in het'water.
lok Reuter meldt, dat Duitsche vliegtul-
i gedurende de laatste avonden, lang bo-
l dc mond van de Theems vliegend, mij-
van het magnetische type per valscherm
èen laten neerkomen.
Dit type is kleiner dan «en gewon* mijn
veel gevaarlijker, daar de ontsteking
it plaats vindt door de zoo veel beschreven
»1 hoorns, welke bij een schok de gewone
|nen tot ontploffing doen komen, doch
lor ingebouwde clectro magnetische cellen,
n soort radio ontvangers dus, welke de
|n tot ontsteking brengen, indien een
hip haar te dicht nadert.
In het Engelsche lagerhui* heeft de pnr-
mentairc secretaris van het Britsche minis-
van marine. Shakespeare. m es lege-
ebt. dat in de nfgeloopen veertien dagen
(ftien Duitsche mimen aan de Britsche
»l zijn aangespoeld.
Ingrwnden deelen mede. dat vele dezer
Vktuigen voorzien waren van de electro-
Bgnetische ontsteking.
De Britsche marine is er dan ook reeds
overgegaan houten vaartuigen te char-
ten. welke het werk der gewone mijnen-
moeten overnemen.
Duitache verweer ls een bekentenis.
jTen aanzien van het schuldvraagstuk van
n ondergang der ..Simon Bolivar** en de
kfero «chepen op Engeland* Oostkust zegt
Italiaansche blad ...Avenire". dat geaeht
Htit de meening van het Vaticnan weer te
«hren. dnt alle Du!t«rhe verklaringen wel
de schuld voor den ondergang van deze
jtrale sehepen en den dood der onschul-
*e passagiers op Engeland wilden werpen.
•t worden gedaan, door de Duitsche po
og om de wettigheid van deze methode
In oorlogvoering aan te toonen.
Dit is. zegt het blad. zooveel als een be-
entenis.
Geen sprake van, zegt Berlijn.
Van DulUehe zijde, merkt men op. dat
iep door d»> gegeven verdediging
in het gebruik van mitnen. principieel
»eft Willen vastleggen, dat. indien Knge-
nd de vaargeulen tot maritiem geechta-
grvin maakt, de Duitsche marine ook het
teht heeft, op die plaatsen de Britsche zee-
'rtjdkrachten aan te tasten, om. ook door
et uitstrooien van mijnen.
Dat dit principieel* standpunt een erken
ing zou inhouden van de aansprakelijkheid
oor de ondergang der „Simon Bolivar" ont-
ient men van Duitache zijde ten stelligste.
United Press seint aan zijn* bladen, dat
leggen van mijnen, door middel van
fliegniarhines een proefneming zou zijn.
Een ooggetuig* verklaarde:
1 Een ooggetuige van het gebeurde heeft
terklaard: Tot mijn groot* verbazing vloog
groot Duitsch watervliegtuig slechts
nkele tientallen meter boven het water
langs den wal. Ik zag iets In het water
|allen. !o»n het vliegtuig voorbijvloog. Het
•tel passeerde roo dichtbij, dnt Ik de
ofden van ie bemanning tegen het licht,
p it in dc cabine brandde kon zien. Toen het
"egtuig verder vW »urde een machine
geweer er op. blijkbaar zonder resultaat,
want het vervolgde gijn weg.*
Wellicht, aldus dc U.P. heeft men hier
te maken met het reeds lang te voren aange
kondigde „geheime" wapen van Duitschland.
Men rekent 1 niet tot de onmogelijkheden
dat het groote aantal schipbreuken van de
laatste dagen een gevolg is van deze acti
viteit. Het behoeft geen betoog, dat mijnen,
op deze wijze gelegd, ovcra; ta verwach
ten zijn.
Naar aanleiding van de berichten
over mysterieuze mijnen, die in de
Britsche wateren zouden liggen,
meent men te moeten aannemen
dat het hier een uitvinding betreft
van den Zweedschen ingenieur Berg
ström, die tegenwoordig werkzaam
is op het F.rlcconlaboratorium te
Stockholm.
Volgens mededelingen, door hem ge
daan, heeft hij in 11)08 patent genomen op
VOORLOOPIQ VERSLAG OVER
DE BEGROOTING VAN HET
ZU1DERZEEFONDS.
lu het voorloopig ver>lag inzake de Zui-
derzeefondshegrooting IWO lezen wij o.m.:
Ten aanrien van de inundatievoorzie-
ningeii zou men gaarne vernemen, hoe 1
komt. dat ecu belangrijk deel van «te hier
voor nootlige werkzaamheden naar 11W0 is
verschoven. Ook zou men, indien tegen
mededeling hiervan geen Ix-zwaai t
staat, gaarne verneou-n. welke WW sten in
gen op dit gebied rcede zijn eu nog zul
len wonden getroffen. Ojj spoed bij de uit
voering drong men aan.
Eenige leden zouden gaarne ver
nemen of bij de uitvoering van de
werken voor (ten Noordoostelijkcn
l>older reeds de juistheid ia ge
bleken van de opvatting van den
tocninaligen minister, dat het
noch uit technisch, noch uit fi
nancieel oogpunt wcnschelijk was,
dat voor de uitvoering van de
inpolderingswerkcn een combina
tie van aannemers, soortgelijk
aan de maatschappij voor uitvoe
ring van Zuiderzeewerken, werd
gevormd cn dat daaraan een inin
of meer bevoorrechte positie werd
gegeven.
Verscheidene loden vestigden de aan
dacht op de noodzakelijkheid de wegels
welke tot den nieuwen polder toegang
zullen geven, tijdig gereed te hebben.
Waarom da Directie ta Zwolle?
Eenige leden verklaarden niet te kunnen
begrijpen, en geheel onjuist te achten, dat
de directie, belast met «ie ontginning en
kolonisatie van den Noordoost polder. te
Zwolle, en dat een deel van haar tcchnk
DRIE PERCEELEN TE ZWOLL1
DOOR VUUR VERNIELD.
Gistermiddag omstreeks vijf uur heeft te
Zwolle een felle brand gewoed, welke dri»
perceelen heeft aangetast. De brand is om
staan in de fabriek van schornmakenfour
nituren der firma Vecht rn Co. aan de
Thorbeckegmcht. Terstond na het eerste
alarm verschenen de politie en de brandweer
ter plaatse, doch op dat moment stond het
vier verdiepingen hoog* gebouw r«*<l» in
lichter laaie, hetgeen gr«*n verwomWing
mag wokken, aangezien in het perceel zoo
veel brandbaar materiaal was opgeslagen.
De vlammen grepen zoo snel om
zich heen, dat er onder h*t personeel
een ware paniek ontstond Ongeveer
vijftig meisje* werken op der* fa
briek. Zij konden met aehterlating
van al hun bezittingen zich slechu
deze uitvinding, „Wellicht", zoo verklaar
de hij. „heeft Duitschland hetzelfde idee
gehad. De uiijti. gelegd op deo bodem van
de zee is voorzien Mn een magneet die de
explosie veroorzaakt, zoodra een schip
voorbij komt.
in li** heeft Bcrgstrvm getracht de uit
vinding aan de Zweedsche rsgeermg te ver
knopen, teneinde de Zweedsche wateren te
beschermen. De regeering heeft echter het
aanbod van de hand gewezen.
„De mijn", roo deelde de uitvinder aan een
vertegenwoordtgrr vgh V. P. mede, „wordt
tot onljiloffuig gebracht door middel van
ren kleine magnetische naald, dar vooruit
schiet, wanneer een schip boven de mijn
voorbij vaart, en de naahi aantrekt. Op deze
wijto ia het niet noodzakelijk dai de mijn
in contact komt met de huid van het Schip.
Proefnemingen echter hebben bewezen, dat
de mijn niet dieper dan IS meter beneden
hei wateroppervlak mag liggen. In deo
laalaten tijd gehouden proefnemingen heb
ben echter bewezen, dat deze mijnen niet
geschikt zijn voor het leggen door een vlieg
tuig uit, maar dat zulks inde toekomst wel
licht mogelijk zou zijn. Het principe van
magnetische mijnen werd door «le Duitschers
uitgevonden. Bergstrom wist echter telkens
verbeteringen aan te brengen
Waarvoor dc parachute dient is onbekend,
maar men vermoedt, dat het fijne mechanis
me in de mijn op deze wijze tegen de schok
moet worden beveiligd, wanneer de mijn op
het water terecht komt, teneinde ontijdig
ontploffen le voorkomen. Naar men aan
neemt is de parachute vervaardigd van een
slof, die in het water oplost, zoodat de mijn
ongehinderd den bodem kan bereiken. Het
verschijnen van mtjnenteggende vliegtuigen
sluit natuurlijk geenszins het feit uit. dat
Duitsche ond«rïce«-rs deze taak eveneens op
zeer groote schaal vervullen.
schei) buitendienst te Kampen zal worden
gevestigd cn niet in Friesland.
Andere leden achtten vestiging van de
directie te Zwolle Juist F.r Is geen andere
*«a«l van voldoende irootte. die zoo dicht
bij den Noordooetpolder ligt en tevens zoo
gemakkelijk van elders te bereiken la
Gevraagd werd zooveel mogelijk ta bevor
deren. dat de vUsehersbevoUlng in ge
meenten. die grenzen aan de nieuwe pot
«Iers. gelegenheid krijgt vooral op het ge
bied van den landbouw een opleiding te
ontvangen.
De ZoJderzeeetewnwret
De weergegeven opmerkingen en
klachten geven aan aommlge le
den aanleiding te vragen, of niet
een herziening van de Zuidertee-
steunwet aanbeveling verdient
Eenige dezer leden stelden de
vraag, of de minister niet van
oordeel is, dat zij behoort te wor
den vervangen door een wet. wel
ke het verkrijgen van volledige
schadeloosstelling als recht erkent
Kenige andere leden zouden gaarne ver
nemen, of de minister ree.U heeft over
wogen. hoe het mogelijk tal zijn te ecni-
ger tijd te geraken tot een spoedige en
rechtvaardige liquidatie van den Zuider
zee-Meun.
begin volgende week
verwacht
Naar da Londenscbe oorr. van kat
„Hdbld." verneemt, zal da wet, waar-
bil bet bealalt vaa ia Engelsche ra-
gearing tnrak* den Dnltscken alt-
raar vaa kracht wordt, naar alle
wsarschttnifjkbeid ia het begin vaa
de volgende week afkomen.
Opaieaw wordt herhaald dat da te
nemen maatregelen uitsluitend ge
baseerd zijn op de regelen vaa het
Internatienale recht
Ook wordt verklaard dat de Britsche
regeertag tot na toe geen enkele nota
gericht heeft tot neutrale landen,
waarin deza ln hennis werden geeteld
vaa de nieuwe procedure.
Dil nummer bevel 8 pagina's
DE BILT SBINTi
Vernacht log* Zachter, maar
bewolkt tol betrokken met
eenigen regen en plaatselijk
nevel of mist. meest mati
ge Z. tot W. wind.
De Waal
als een groot meer...
I»» wiUr»trad «oor «ra te
van het laar.
In weerwil \an den tangramen val van
«len Rijn ia de Waal voor Ntjmegen giste
ren nog 3b cm. irr wassen en werd de voor
den tijd van het jaar hooge stand van 12
meter bereikt.
De hooge kade Is nu gedeeltelijk over
slroomd. Het verkeer lang* «le Waal. lus-
se hen Grooteetrant en de Ijige Markt. is go
atremd.
De uiterwaarden staan blank en de rivier
biedt den aanblik van een groot meer.
in veiligheid stellen door naar de
eerste verdieping te vluchten, waar
een nooddeur is. welke toegang geeft
tot de woning der familie Koeteler
aan de Spinhuisbreehoek. welke wo
ning is gelegen boven een schilders-
werkplaats.
Het forceeren van deze deur en de invasie
van de luid gillend* meisjes veroorzaakt#
bij «ie bewoner» van dit huis groote ontstel-
terus, welke er niet minder op werd. toen
men zich hier het gevaar, dat dreigde, be
wust werd.
Eaa oagalak kamt aeoit alleen.
Bovendien moest men ernstig rekening
houden met de veiligheid van mej. Koetsier,
die ziek te bed lag De huhgenooten hehbei
de zieke onmiddellijk in dekens gewikkeld
en naar familie in de buurt gebracht Het
was op dat moment de hoogste tijd. want de
vlammen hadden reed* ook dit perceel aan
.•«•tast en hun weg vervolgd naar de aan den
Spinhuiswal gelegen specerijen malerij en
verffahriek der N.V A. I ten Drw-*srhate.
welke eveneen* een prooi van hei alles ver
nietigende vuur werd. Ken krachtige tukf
oosten wind wakkerde de vlammen fel aan
Ken dichte vruikenregen verspreidde zJrh
over de omgeving. Een («ogenblik zag het
er werkelijk critiek uit.
Aan het energieke optreden van
de brandweer moet bet ongetwijfeld
worden toegeschreven dat het vuur
voor het nog groeier onheil had kuzv
De Nederlandsch* regeertag heeft of
ficieel deer Hr. Ma. gevaat te Londen
ernatlg verzet aangeteekend tegen re
presaille maatregelen. die de Brit
sche regeering meent te moetan ne
men tegea heer tegenctanders, deeh
waardoor da onzijdig* mogendheden,
zoowel zij, die Dettseh* goederen ple
gen 1* ontvangen, ala zij, die Dnitaeha
goederen vervoeren, ln bijzonders
mate zulten worden getroffen.
De aandacht Is cr op gevestigd, dat
de voergenomen Britsche represaail
derland een bijzonder
karakter dragei
van eenige scherper ai
de ondergang van
rij ge-
naar aanleiding
mpen, waarvan
Neder
voornaamste la.
Bel gif zal volgen.
t'it Brussel komt bericht, dat de regeering
van Belgi* heeft besloten, evenals de Neder
tandarhe regeering. te protesieeren tegen de
nieuwe maatregelen, welke «le regeeringen
van Engeland cn Frankrijk lm aanzien ven
de koopvaardij hebben genomen.
De Intted Press verneemt, dat het Belgi
sche protest In booMzaak zal zijn gebaseerd
op juridische beginselen, in het bijzonder op
het verdrag van Parijs van IM, dat door
verscheidene mogendhetlen werd geteekend.
ozl «ioor Groot-Brittannle en Frankrijk. Dit
verdrag verbiedt het in beslag nemen vati
neutrale schepen, die goederen van oorlog
ivtrvq
Willekeur!
De vraag of de „Simon Bolivar" en de
andere schepen door Britsche danmel Duit
sche mijnen tcn onzer zijn gegaan doet nltts
af aan het feit. dat het af*nij«!en van de
Duitech* export, vervoerd in neutral* eche
pen. van Kngelache *Ud* een regiem van
willekeur inluidt, dat strijdig te mot dc
internationale verdragen.
Engeland breidt thaas «le blokkade uit tot
neutralen en hoewel wij met een zekere te
nen aanrichten bedwongen kon wor
den. Men heeft echter niet kunnen
voorkomen, dat de perceelen. waar
het vuur gewoed heeft, totaal tiju
uitgebrand en dat enkele woningen
en winkels, die door de brandende
perceelen werden ingesloten, veel
waterschade hebben gekregen.
Zoowel bl) de firma Vecht als bi] de N V
len Doesechate en de familie Koeteier te al
lee verloren gegaan Ken ket kwam In dc
vlammen om Een jongen, die door bet
vuur verrust werd. terwi)! h|] zich op een
W.C bevond, kon zich slechts n-dden door
Uit «een venster te springen. HU liep bloe^
dende wonden aan het relaat op en moest
door een geneesheer verbonden worden.
De schade loopt in de honderdduizenden
guldens. Vooral de firma ten Doesechate te
«rnetig gedupeerd, «leer haar geheels voor
raad sperertjen Is veriorer. gegaan en de
invoer van dit sooct artikelen, wcjke voor
namelijk uit Amerika afkomstig «ijn. op het
oogenblik met groote moeilijkheden gepaard
gaat Voort» zijn tal van machines door het
tuur vernield.
AU# gedupeerden zijn tegen brandschade
verzekerd. De N V. ten Doesachate echter
niet teawQ bedrijfeer ha.»
De oorzaak «an deo brand te niet bekend
Een talrijk publiek sloeg den braad gade.
gemoetkomendheld zullen worden behan
deld. komt de Engelsche maatregel er toch
op neer. dat oniiidigen moeten ti>d#n, om
dat de Britsche admiraliteit niet instaat K
een al of niet gerechtvaardigde oorlogs
daad van den tegenstander te verijdelen.
Wil
schepen charteren?
Aan de Nederlandscbe bezwaren tegen
de uitbreiding van de Britsche blokkade
tot den Duitschen export zal. naar het IlsbL
meldt, misachten tegemoet worden geko
men door den Nederlandschcn re#der# aan
biedingen te doen voor het charteren van
hun schepen. Alle overeenkomsten tusschcn
neutrale landen #n de Duitsche regeering.
die vroeger werden aangegaan, tullen na
gekomen worden. Andere goederen, die van
Duitsche afkomst Wijken te zijn. zulten in
beslag genomen en verkocht of gereti
reerd worden
Van reederszbd* merkt men op. dat dit
Engelseh* plan. ala het inderdaad wordt
geopperd nimmer door Nederland kan
w-orden geaccepteerd, daar dit ongetwijfeld
tot groote moeilijkheden met Duitschland
tou leiden.
Gom verbinding met kef schip.
De „Oranje Naaeau" van de Ml).
Zeeland, die de Nederlandsch* g«*-
redden van dt „Simon Bolivar aan
boord heeft, te legen aller hoop in,
nog niet te N Useinrrn gearriveerd.
Het schip heeft geen verbinding
met het kantoor van de „Zeeland",
zoodat men de talrijke familieleden
die in de Zceuwsehe stad zijn aange
komen. geen Inlichtingen kan geven.
Vijftig geredde rrnplme van «le
Ba'aafsche Petroleum Mij. zullen
heden met drie K.I.M. vliegtuigen
op Schiphol aankomen.
In de afgeloopen dagen te aan de Engel
sche kust het stoffelijk overuchof ni
spoeld van twee vrouwen en een men
Kal M aankUlvun?
Dr. de Vlugt, burgemeester van Amster
dam, heeft, naar wij vernemen, zijn beslis-
sing over het aanblijven als gemeentehoofd,
mede afhankelijk geeteld van «Ie Imuding.
welke de regeering tegenover de hoofdstad
al aannemen. Zonels men weet beslaat er
wrijving tuaochcn Den Haag en Amsterdam
naar aanleiding van de begrooiing ge
meente dringt reeds sinds jaren op een groo»
tem bodrage in de kosten der werkloosheids-
bestrijding aan en, zooals wty nog gisteren
mededeelden, vreest de «rrtbmuier van finan
ciën. dat de Amstelstad een financieel* ca
taatroph* tegemoet gaat
S'rar Ttl. *.rn„mI. zutl.n 4, l.fcorl,n
«ra K Yl LM mrr „n h-ould |ur In
hrt 4urop«oi,.n.). Jur m„<u «rar rata).
«1. «.hMl wnntra «.r-llrad In IMO u| „n
mjbeidt, «an „n mJltlo.n «iil'Kn «rardra
1—nd tra d-kkin, «ra het -xplotutlra*.
kort orar in» lira «nu«,m.n.i-nt ff. nut dra rt
ran 4, uadralhoudra, nlra 1 n-tdorh 15
pet, trantil «ra ,,,ni<iw>, wtn.tra In 4.
io»kom»l «trad, d, trnrara» tHortrn
tuil» worden tlf,trokkrn.
