T
I
1
I
I
1
P. NIEMAN - G. HART
Afscheid van Portugal
RADIO
Waldorp, Philips, Erres
Electrisch koken?
BIOSCOOP
Koolverzekering
Tusschen (wee Oceanen
De laatste voorpost
KOK Co
RADIO-CENTRALE
HART KUIJT.
Radio-toestellen
G. HART
P. NIEMAN
BIJVERDIENSTE.
Van een tooverhoren
naar de harde werkelijkheid
„Indië is als een bord snert:
erg groen en erg heet''
W armivalergebruik
door den oorlog
beperkt
PROGRAMMA
In de zoal van J. DE BAKKER
NOORD9CHARWOUDE.
ZONDAG II DECEMBER
I'aramount's donderende overwinning van
het Wilde Waaien
de grootste avonturenfilm ooit vervaardigd
Toegang 14 jaar. Aanvang 8 uur.
waarborgt U een uitatekende ontvangst met
onze NIEUWE LUIDSPREKERS»
Vanaf heden krijgt Iedere nieuwe abonné
een Plateelen Bonbonbakje cadeau Dit ia
tijdelijk, dus vraagt direct een aansluiting
aan bij
OUDKARSPEL.
TEL» 150.
ONTVANGEN da nieuwste
Vraagt zonder eenige verplichting demonstratie.
MODERNE VERLICHTINGSARTIKELEN WASCHMACHI
NES STOFZUIGERS - RIJWIELEN en ONDERDEELEN.
Ziet da étalages!
OUDKARSPEL.
Vraag dan eerst inlichtingen bij
ZUIDSCHARWOUDE.
ZUIDSCHARWOUDE.
OUDKARSPEL.
TeL ISA.
NOORDHOLL. BRANDWAAR
BORG MAATSCHAPPIJ.
OUDKARSPEL.
••oen brand in de schuren, per
vagon.
C. A Berkhouwer
ZUIDSCHARWOUDE.
Op plaatsen waar nog niet
vertegenwoordigd ACTIEVE
AGENTEN gevraagd voor den
verkoop van eerste kwaliteit
I.and- en Tulnbouwzaden. door
de I^ingendljker Zaadteelt en
Zaadhandel C DE BOSR, Wzn.
te Zuidscharwoude (N.H.).
Da Portugaascha boer maakt hat zich
gamakkaltlkl
Voor ik afscheid nam van Portugal,
bracht ik nog een bezoek aan het
beeldige plaatsje Sintra, Beneden in
het dorp ligt het oude Moorsche
kasteel, dat later paleis der Portu-
geesche koningen was en waarvan
allereerst de twee geweldige keuken-
schoorsteenen opvallen, als een paar
kalkbranderijen zoo groot en waar
onder vroeger zeker wel hcele ossen
werden gebraden.
Maar wij reden eerst de berg op naar de
ruïne van len ander Moorsch kasteel, van
waar men de heele omgeving overziet tot
aan den Oceaan. En van daar reden we naar
Montseriate. ren groot park. waar door een
EngeDohman nagenoeg alle soorten boomen
en planten zijn samengebracht, die er in de
subtropische streken der wereld groeien, ter
wijl men er ook een groote verscheidenheid
kan vinden die uit de tropen naar hier ziju
overgebracht.
Een tooverhoren.
We werden rondgeleid door een heer die
alle gewassen in dezen lusthof bij name ken
de. alsmede hun land van oorsprong, tcrvvtjl
hu als een soort toovernanr optrad en aller
lei verrassingen uit den grond stampte. Toen
ik b.v. dorst kreeg, blies hij op een koperen
horentje en meteen kwam uit het bosch een
knecht te voorschijn, die mij een glas helder
bronwater bracht; werd ik bijna moe (want
in Montserrate kun te urenlang rondloopen)
dan bracht een ander hoornsigtiaal een of
ander voertuig naderbij en reden we verder.
En overal slonden op zijn getoeterdo bevelen
dienaren klaar met sleutels om de vele broei
kassen voor ons te openen en daarmee een
nieuw wonder van bloemen, varens en ati
dere planten. Het was alles zoo wonderlijk
mooi, dat we al weer bijna bij Li**al*>n vva
ren, voor we ontdekten dat we nu heelemnal
vergeten hadden hel Moorenkastccl beneden
In Sm tra te bekijken.
Ontgoocheling.
Ut het Monlaerrate-sprookie werd ik In
een zeer onaangename werkelijkheid terugge
bracht, want dicnzelfden avond vernam ik
ioo alarmeerende internationale berichten,
dat ik besloot reeds den volgenden dag met
de „Dempodie dien dag Uasabon zou aan
doen. te vertrekken en »k morst me dus
hansten. Ik weifelde of ik weer .Te klater
zou gaan. zooals op de heenreis van Hor
deaux op die Ktanwhe boot. De herinnering
aan de Ijzeren kooi. de slechte wascheelegen
held en het oncomfortabele dek dook weer
op. Ja de 3de klasse een beetje behoorlijk?"
vroeg ik. «Maar natuurlijk dame!" Dat gaf
den doorslag, ik wilde dan ook wel eens ver
gelijken
Wat ik vanaf toen tot den volgen Irn mor
gen 10 uur heb gedaan, weet ik niet meer,
Me}. Boekei besluit haar serie reisbrieven uit Por-
tHQal met een artikel, waarin Ui o.a. haar terugreis
naar Xedrrland te midden van oorlogsgevaren be
schrijft.
Onze journaliste kan tevreden zijn over de vorste
lijke manier, waarop men haar in Portugal bejegen-
de: een heel rissehersdorp stak zich voor haar in zijn
kier der dracht; In een bergdorp werd een volksdans-
avond voor haar gearrangeerdeen marine comman
dant looide zich met al zijn medailles en eereteekens
toen hij haar zag...
alleen dat ik 't heel druk had en op 't laat
ste nippertje huiten-adem weer qp 't bureau
kwam, om te hooren dat de Dempo nog bui
tengaats lag en tengevolge van mist niet
kon binnenvaren. Kerst den volgenden dag
kwam de boot breed en statig de rivier op
glijden. We waren 't er roerend over eens,
dat liet onzinnig lang duurde voor bet schip
was gemeerd en do loopplank uitgelegd,
maar eindelijk konden we dan tocéi aan
boord gaan.
Een piekfijns bat
Wat aarzelend liep ik met den hofmeester
mee naar een piekfijne 2 persoons hut, waar
alles glom en blonk, zoodnt ik eens vroeg,
of dit wel We klasse was? Dat was het in
derdaad en ik viel van de eenc verbazing in
de andere, over de 2 keurig opgemaakte bed
den, de w «schtafels, hangkasten, groot spie
gels. centrale verwarming en ventilator,
moar ook over het ruime dek met tafels,
stoelen en deksnelen, de gezellige rookkamer
en aardige eetsalon, waar een lange rij In
dische bedienden onhoorbaar met Holland
sche gerechten rondliepen. Volkomen cm
merkbaar en mIs hij looverslag verschenen
en verdwenen borden, couverts en glazen,
ik ontdekte onder tn'n medepassagiers een
paar jongens, die ik op een tuinfeest aan
bet Hollandsche Gezantschap in Lissabon
had getroffen en die zoonls ik wist, zoons
waren van huitenlandsche diplomaten, maar
ik verwonderde me er niet meer over dat
ook die jongelui 3de klasse reisden, want
:ide klasse Dempo is om zoo te zeggen 1ste
klas.
Verwonderlijk, boe gauw Je elkaar aan
Iniord van een schip kent. In liet Lngelsche
kamp had ik al gezworen kameraden gekre
gen tijdens het wadden m Lissabon, want
gezamenlijk lijden bindt: maar ook met m'n
landgenootcn bad ik nn éf>n maaltijd reed*
vriendschap «eslotei. Het vva.» ook maar
een klein groepje, daar de meeste pa-»n
gier» in Marsellie van boonl waren zegaan
Slot lot praten hadden we genoeg.
lndii .ni bord snort".
Ik vertelde over Portugal en zij
over tndic. oat volgens hun net ren
boni snert was: eig groen en erg
heet Ik voninH* meteen de schakel
tusschen de Nederlanders en de En-
geltchen. zooals b v. den avond toen
wij muziek hadden in den rooksalon
en de geestige cellist op iedere op
merking reageerde door een Hol-
landsch liedje te strijken Toen heb
ik die steeds zoo goed mogelijk in
het EngeUch vertaald, omdat ik uit
ervaring weet boe akelig bel is als
ieder lacht en grappig is in een taal
waarvan i« zelf geen syllabe ver
staat. Maar toen er iemand binnen-
holde en rièp „We pasveren do
„Sibajak" en die boot ons met hel
verlichte patrijspoorten voorbij
schoof, op weg naar Indië. toen voel
de ik me heelemaal ann den kant
der Nederlanders, die de Britten
maar een l>eetje dom vonden, om-
dal ze rti<u snajitrn dat dc Sibajak,
nou ja de Sibajak was.
Geroutineerde Indiëgangers somden met
een de voordeden van dc Sibajak op en be
gonnen een beetje af te geven op onze fijne
Dempo waarop b.v. jc niet kon rondwande
len en waarop maar zulke kleine hutten
waren! Toen heb ik ze toch even moeten
vertellen van mijn ervaringen op een Fran
srhen oceaanMontner en ze gezegd, dat ze
precies verwende kinderen waren.
«Holland i
obilis<
Onze reis was heel prettig, maar we scho
ten niet hard op. want 't was weer mistig
en we moesten heel langzaam varen. Ikzelf
vond dat best. ik amuseerde me en had
geen haast. Maar voor de Indisch gasten
die met popelende harten ann Nederland
dachten, was ieder uur en iedere dng op
onthoud een teleurstelling. Tenslotte kwa
inen we toch in de buurt van Frankrijk en
Engeland en kregen af en oorlog»sehe
pen te zien. We verdrongen elkaar voor de
»clieep»krant. die twee maal per dag werd
aangeslagen ..Holland mobiliseert!" „Nou
ja, natuurlijk zeiden we. „Dat betcekeut
niets", en leefden onbezorgd verder.
Tot op een middag Het heele ge
zelschap lag iti 't zonnetje aan dek:
ikzelf zat in den rooksalon. waar ook
de zes musici een kaartje legden,
toen plotseling v lak naast onze lioot
een kanonschot losbuldcrde. Even
bleef het stil. toen draafden allen
nunr den kant vanwaar het scliot
klonk; ook de muzikanten verdwe
ncn; ik bleef alleen zitten en voelde
(HO als verstijfd: was het dan toch
al oorlog? Meteen ging een tweede
scliot af. De geestige cellist, nu zcet
bleek, kwam weer binnen: ,,'t is oen
Engelsche kruiser, waarom komt u
niet naar buiten?"
Toen werd ik in m'n schrik kribbig en
zei: „dacht l dan dat 'ie er \nn door ging
als i k buiten kwam?" Tegelijk klonk er bui
ten geruststellend geroep: J/.e zijn ann bet
oefenen. Zie maar. daar gind* ligt 'n schijf
Natuurlijk, ze waren aan 't oefenen: maai
niemand had dat zoo gauw gezien of bc
grepen.
Donkers schimmen schuiven
voorbij
Deze schoten brachten ons Ineens in de
werkelijkheid. Avonds kwamen we voor de
Engelsche kust. waar ons regelmatig onver
lichte schepen als donkere schimmen voor
bijschoven. In den nacht bereikten we
SouUiauipiou, waar de EngcUchcn van boord
SARDIENTJES-IN OLIjrOLIE-NOOD.
(Bijaondere correspondentie).
Laat de Nederlander niet moppe
ren over den terugslag, dien hij
ondervindt van den oorlog! Als
hij zich plotseling in Noorwegen
zag verplaatst, zou hij spoedig on
dervinden". dat men in Nederland
zeker niet te klagen heeft in ver
gelijking met dit Scandinavische
rijk.
Wanneer men Oslo bij avond ziet. stra
lend in een zee van electriA-h licht. is
men geneigd te mecnen dat hot met dc
ontberingen niet zoo erg gesteld Is. Waar
zoo royaal wordt omgesprongen ract de
eJectricitelt, moet men wel veel kolen
hebben... Doch de Noor helpt den vreem
deling spoedig uit den droom: de Noorsche
electricitci! wordt bijna uitsluitend ont
leend aan de talrijke watervallen! Hoe het
met dc kolen is gesteld, ondervindt men
spoedig genoeg. In de hotels hangt boven
de badkuip een medcdeeling. volgens welke
de directie zich tot haar spijt genoodzaakt
ziet om, als gevolg van de kolenschaarschte
het verstrekken van warm water te beper
ken tot enkeie uren pe rdng. n.1. 7—10
's morgens en 7—10 's avonds. In de parti
culiere woningen la het nog veel yger;
daar wordt warm water voor het bad
slechts ééns per week beschikbaar ge
tfeld. en wel des Vrijdags... Vrijdag is dus
in geheel Noorwegen de nationale vvasch-
en verechoondag...
TOEGANG TOT DE HAVENS
VERBODEN VOOR ONBEVOEGDEN.
Op onze wandeling door de stad tus
schen twee haakjea: de hoofdstedeling
spreekt niet van Oslo, maar van Oeslo
of zeis van Oesjlo kwamen wij in dc na
bijheid van dc haven; en hier werd het
ons al heel duidelijk, wat de oorlog voor
Noorwegen beteokont. Men kan zich hier
bijna aan het front wanen, want de toe
gang tot het havencomplox is afgesloten
met prikkeldraad of schuttingen: en over
al waarschuwen grimmige bordjes, dat de
toegang verboden is voor „onbevoegden".
Deze maatregel is natuurlijk genomen met
het oog op de z.g. havenspionnage.
OOK RANTSOENEERING.
De huitenlandsche oorlogstoestand open
baart zich hier ook In de rantaoeneering
van verschillende artikelen, als koffie,
suiker en meel. Ook met de benzine moet
zuinig worden omgesprongen, hoewel hier
in langzamerhand verbetering komt, omdat
«Ie Noren thans met hun tankschepen zelf
<111 kostbare vocht uit Amerika gaan ha
len. Het moet evenwel tot eer der Noren
worden gezegd, dat zij zich over het al
gemeen zonder sputteren voegen naar de
ambtelijke voorschriften. Ook van hamste
ren schijnt hier weinig sprake 1e zijn ge
weest. Dit is een gevolg van h^t volkska
rakter. Men stelt er een eer in. de moeilij
ke omstandigheden, waarin het land ver
keert. niet nog te vergrooten door te trach
ten. zich aan de regeeringsmaatregclcn te
onttrekken.
EET MEER VISCH
TE VééL VAN HET GOEDE.
Een der onaangename gevolgen van den
oorlog is, dat er thans zooveel visch aan
de markt komt. dat men niet weet, waar
men er mede moet blijven. Ook hier kent
men de leuze: „Eet meer visch!" doch
op het oogenblik kan men spreken van te
\ee! van het goede. De regeering doet alle
mogelijke moeite om het eten van visch
in de hand te werken, ten einde op deze
wijze het tekort aan vleesch te ondervan
gen; doch men kan moeilijk van een ge
heel volk verlangen, dat h#t zich bijna
uitsluitend zal instellen op een visch-
dieet. Daar komt zelfs de maag van den
meest overiuigden patriot tegen op.
Handel en industrie hebben hier. zoowel
als In andere landen, sterk «e lijden onder
den bestaanden toestand. doch klagen
hoort mon niet veel. I)e Noor heeft een ge
vloten karakter on laat zich niet gemak
kelijk uit tegenover vreemden. Ook over
zijn sympathieën en antipathieën blijft
mm in bet onzekere verkeeren. Het volk
schijnt zijn plichten als neutraal ernstig
op te vatten en onthoudt zich er In den
regel van. openlijk partij te kleren voor
of tegen Duitschland of de geallieerden.
Of zomkn zij werkelijk voor beide zijden
onverschillig zijn?
WELKOM. VREEMDELING!
Oim in het land te worden toegelaten.
moet men een Noorsch visum in zijn pas
hebben. Dit staat echter geen langer ver.
Wijf toe dan vier cn twintig uur, het
geen zeker niet bovenmatig lang kan
worden genoemd. Na verloop van dez^n
korten tijd moet men liet land dus weder
verlaten, of bij de politje een aanvraag
indienen tot verlenging. Zoodra men vost
op Noorschcn bodem zet, onverschillig of
men per schip, vliegtuig of trein aan
komt. krijgt elke vreemdeling oen lange
vragenlijst, die hij nauwkeurig moet in
vullen. Bij de vreemdelingenpolitie woitft
hem don opnieuw ecu „verhoor" afgeno
men. Ja. zoo eenvoudig gaat het tegen
woordig niet. een bezoek to brengen aan
het land der fjorden en sardines in olijfolie.
Van olijfolie gesproken de sardine indu
strie zal er ernstig over moeten denken,
om olijfolie te vervangen door iets anders,
want de importeurs van «lil artikel kla
gen er over. dat de olie, die zij natuurlijk
uit Zuidelijke landen moeten betrekken,
veelal bij bet Engelsche onderzoek in be
slag wordt genomm. omdat ze wel eens
zou kunnen worden doorgevoerd naar
Duitschland! Zoo staat hot to vreezen, dat
men hier binnenkort, naast den kolen,
nood, ook nog een sardientjea-in-olijfolie-
nood zal krijgen
gingen en er weer een honderdtal Neder
landers bijkwamen, die hun vacantie in En
geland hadden moeten afbreken en per
Dempo terug wilden varen, omdat de ge
wone dagelijksche lijnen stillagen. Het wa
ren meerendeela menschon met veel drukte,
die kelterend en branieachtig (zooals Hol
landcre op reis jammer genoeg zoo vaak zijn)
nu plotseling het andere zoo rustige schip
doorkruisten, 's Nachts om half drie moest
de hofmeester nog een aanmaning geven om
nu op te houden met zingen en rekening te
houden met de andere passagiers.
Zeemanshoop...
Onze hofmeester was toch ook ai een tikje
van de wijs, want op deze 100 man extra was
zijn etensvoorraad niet berekend, beweerde
hu. vooral ook. omdat we vanaf Lissabon
ook reeds twee dagen te larig onderweg wa
ren. „Hoe moest dat dan wel?" vroegen wij.
zeer geïnteresseerd, waarop hij met heime
lijke hoop naar de lucht keek en antwoordde
..Als t nou tnaar een beetje gaat schomme
len dan kom ik er wel."
I»e laatste dag aan boord was niet de pret
ligste. De verlofgangers werden nu ook on
rustig; zo waren den heelen dag onzichUiaar
om te |>akkeu en hoe verder we den Water
weg opkwamen, hoe meer geagiteerd ze wer
den. Al deze inenschen, die ren tijdlang el-
knars gezelschap hadden gezocht en geno
ten. dreven in gedachten al weer uit elkaar,
ieder naar het hoekje Nederland waar hij
thuishoorde. Het af»rheid was dan ook vluch
tig; honderden wulfeuUe handen op dc wal
hadden meer belangstelling: „Zie je al ie
mand?, daar. daar. Moeder! Waar?" Ja, hoe
kun je dan ook nog aandacht hebben voor
een kennis van vijf dagen? En zoo liep ik te
midden van bekenden, tnaar toch volkomen
vergeten niennhen de loopplank af en
was weer „thuis".
VRIJDAG 8 DECEMBER 1989.
Hilversum I. 1875 en 414.4 m.
Algemeen programma, verzorgd door den
KRO.
8.00 Berichten ANP.
8.05—9 15 cn 10.00 Gramofoonmuziek.
11.30 Bybelsche causerie.
12.00 Berichtent.
12.15 Rococo-octet.
12.45 Berichten ANP. gramofoonmuziek.
I.10 KRO-Melodisten en solist.
2 00 Orgelconcert en gramofoonmuziek.
3.00 Cellovoordracht en zang met pianobege
leiding en gramofoonmuziek.
4.00 Gramofocgunuziek.
4 30 KRO-Melodlsten en solist.
5.00 Gramofoonmuziek.
5.15 KRO-Melodlsten en solist.
6 00 Gramofoonmuziek.
6 15 KRO-orkest.
7.00 Berichten.
7.15 Causerie: „De eerste vlucht om de we»
reld".
7.35 Spaansche muziek (gr.pl.) met verbla
denden tekst.
8 00 Berichten ANP.
8.15 Stedelijk orkest van Maastricht en soliste
9.40 KRO-Kamerorkest en soliste.
10.30 Berichten ANP.
10.40 Gramofoonmuziek.
10.50—11.15 Paul Goldwin en zijn Tzigane-
orkest.
II.1512 00 Gramofoonmuizek.
Hilversum II. 801.5 m.
8.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA.
12.00 AVRO. 4.00 VARA. 7.80 VPRO. 9.00
VARA. 10.40 VPRO. 11.00—12.00 VARA.
8 00 Berichten ANP, gramofoonmuziek.
10 00 Morgenwijding.
10 20 Gramofoonmuziek.
10 40 Declamatie.
11 00 VARA-orke*.
12 00 De Pailadians.
12 45 Berichten ANP. gramofoonmuziek.
1 00 AVRO-Amusementsorkest.
I.45 Gramofoonmuziek. 1 x
2.00 Voor de huisvrouw.
2.10 Schrammel-trio.
2 40 ..Een wereldreis, die ontijdig eindigde",
vraaggesprek.
3.00 Gramofoonmuziek.
3 30 AVRO-Dansorkesi.
4,00 Gramofoonmuziek met toelichting.
4 30 Gramofoonmuziek.
5 00 Voor de kinderen.
5 30 VARA-orkest.
6 00 25 Orgelspel.
«30 Letterkundig overzicht.
«50 Liedjes met pianobegeleiding.
7.00 Cyclus: ..Het beginselprogramma de*
8 D A.P
7.18 Berichten ANP.
7.30 Berichten.
7 35 Cyclus: ..De boeken van den Bijbel".
8 00 Pianovoordracht.
8 30 Cyclus: „Het ontwaken van het platta»
land'.
9 00 De Rambler».
9.30 Grammofoonmuzlek.
1000 Puzzle-Utxendlng.
10 15 Fragmenten uit de operette ,.Roee Ma-
rie".
10 40 Avondwydlng.
II.00 Berichten ANP.
1110 Jazzmuziek (grpLT.
11 30—12 00 Orgelspel cn zang.
