Afscheid van Portugal
Koopt by den
Middenstand
15%, KORTING
Z
p Haarden en Haardkachels.
os
O
X
G. v. BAAREN,
0 i
O
X
H
Z
S. BCROIN n.v.
LEEREN JASSEN
MOTORKAPPEN 100 CT.
Fa.NEELS
3
Van een tooverhoren
naar de harde werkelijkheid
„Indië is als een bord snert:
erg groen en erg heet'
,n Sin"
W armivatergebruik
door den oorlog
beperkt
Radioprogramma
I*
op alle nog voorradige
O
10
Oude prijzen met 15% korting.
KONINGSTRAAT 92,
Den Helder Kachelsmederlj.
ONIldO» °/0 SI
UI
o
O
CHEMISCHE WASSERIJ EN VERVERIJ
ALKMAAR T.l. 4043 (3 lijnen)
Wegens groot succes handhaven wij tijdelijk voot
chemisch reinigen
Colbert Costuum11.80
Uniform2.00
Laat Uw gardaroba varvan,
dat baspaart U nieuwkoop
Winkel: Kalzt
t 31 - Dan Haldar - Tal. 473
LANGE EN KORTE
ZWART EN BRUIN
IN CHROOM EN BOXCALF
GROOTE VOORRADEN BIJ;
KEIZERSTRAAT
DEN HELDER
Wij xljn 20 prooenl goedkooper
lt.l.ko»t.n .orirti vergwd
„BEVA"
WITGOEDEREN
de BESTE met bovendler.
gratis verzekeringspolis
Zi.;n verkrijgbaar bf) dei
Hoofdvertegenwoordiger
Den Helder
Wfl maken U attent dat d«
„Beva"-Werkman «goederen
bQ NE ELS ook nog 20
goedkooper xfln dan bfl leder
ander
DESKUNDIG
•pgebouwde reclame
campagnes voor een goed
artikel, of een goede taak.
systematisch in couran-
ten gevoerd, moeien
klagen
3*
ATTENTIE! ATTENTIE!
Komt t' eeiie een kijkje nemen In onei
GEMODERNISEERD BEDKIJF
P. C. KAAN
Transportbedrijf - Rtivghweg 101. TeL Ut.
Drn ilelder
IIIIEIIII2ERII8R EEIEELIEBEIL1II iiin pmfii
VS'Ü maken U er op attent, dat ondanks het in
bealag nemen door de regeering van onze
benedenruimte, het opaiaan van inboede a
geheel doorgaat.
Voor betere opberging P. C. KAAN
|r
£C
s
8
PNt&r*
Da Porlugeetcha boer maakt hat zich
gemakkelijk!
Voor ik afscheid nam van Portugal,
brarht ik nog een bezoek aan het
beeldige plaatsje Sintra. Heneden in
het dorp ligt liet oude Moorsehe
kasteel, dat later palcis der Portu-
geesche koningen was en waarvan
allereerst de twee geweldige keuken-
•choorsteenen opvallen, als een paar
kalkbranderijen zoo groot en waar
onder vroeger zeker wel heele ossen
werden gebraden.
Maar wij reden eerst de berg op nnar de
ruïne van een ander Moorsch kasteel, van
waar men de heele omgeving overziet tot
aan den Oceaan. En van daar reden we naar
Montserraie. een groot park. waar door een
Engelschman nagenoeg alle soorten boomen
en planten zijn samengebracht, die er in de
subtropische streken der wereld groeien, ter
wijl men er ook een groote verscheidenheid
kan vinden die uit de tropen naar hier zijn
overgebracht.
Een tooverhoren.
We werden rondgeleid door een heer die
alle gewaaeen in dezen lusthof bij name ken
de, alsmede hun land van oorsprong, terwijl
hij als een soort too\ernaar optrad en aller
lei verrassingen uit den gmnd stampte. Toen
ik b v dorst kreeg, blies hij op een koperen
horentje en meteen kwam uit het bosch een
knecht to \oor»chijn. die mij een glas helder
bronwater bracht; werd ik bijna moe (want
in Montgerrale kun ie urenlang rondloopon)
dan bracht oen ander hoornsignaal oen of
ander voertuig naderbi) en reden we verder
En overal stonden op zijn getoeterde l*vclen
dienaren klaar met sleutels om de vele broei
kassen voor ons to openen en daarmee een
nieuw wonder van bloemen, varen* en an
dere planten, liet was alles zoo wonderlijk
mooi, dat we al weer bijna bij Ltaaabon wn
ren, voor we ontdekten dat we nu heelemaal
vergeten hadden het Moorenkasteel beneden
Uit het Montserrate Sprookio werd ik in
oen zeer onaangename werkelijkheid terugge
bracht, want dienzelfden avond vernam ik
zoo alarmecrende internationale berichten,
dat ik besloot reeds den volgenden dag met
da „Dempodie dien dag Lissabon zou aan
doen. to vertrekken en ik moest me du#
haasten. Ik weifelde of ik weer 3e klasse
sou gaan. zooals op de heenreis van Ror
doaux op die Kransche boot. De herinnering
aan de Ijzeren kool. de slechte wascheelrgrn-
held en het oncomfortabele dek dook weer
op. Ja de We klasse een beetje behoorlijk?"
vroeg Ik. „Maar natuurlijk dame!' Dat gal
Mrj. Botkcl besluit haar serie reisbrieven uit Por
tugal niet een artikel..waarin zij o.a. haar terugreis
naar Sederland te midden ran oorlogsgevaren be
schrijft.
Onze journaliste kan tevreden zijn over de vorste
lijke manier, waarop uien haar in Portugal bejegen-
iic: een heel risschertdorp stak zich voor haar in zijn
kleederdracht: in een bergdorp werd een volksdans-
wond voor haar gearrangeerdeen marine comman
dant tooide zich met al zijn medailles en eerctfckcns
toen hij haar zag...
den doorslag, ik wilde dan ook wel eens ver
gelijken.
Wat ik vanaf toen tot den volgenden mor
gen 10 uur hch gedaan, weet ik niet meer.
alleen dat ik 't heel druk had en op 't laat
ste nippertje buiten-adem weer op t bureau
kwam, om te hooren dat «Ie Dcmpo nog bui
tengaats lag en tengevolge van mist niet
kon binnenvaren. Eerst den volgenden dag
kwam (Ie bOOt breed en statig de rivier o|>
glijden. We waren 't er roerend over eens.
dat het onzinnig lang duurde voor het schip
was gemeerd en «Ie loopplank uitgelegd,
maar eindelijk konden we dan toch aan
boord gaan.
Een piekfijns hut.
Wat aarzelend liep ik mot den hofmeester
mee naar een piekfijne 2 persoon» hut. waar
alles glom en blonk, zoodat ik eens vroeg,
of dit wel 5de klasse wn#? Dat wn* het in
derdaad en ik viel van de eene verbazing in
de andere, over de 2 keurig opgemaakte lied-
den, de waschtafels, hangkasten, groot spie
gels. centrale verwarming en ventilator,
maar ook over het ruime dek met tafels,
stoelen en deksoelen, de gezellige rookkan er
en aardige eetsalon, waar een lange rij In
dische bedienden onhoorbaar met Holland
scbe gerechten rondliepen. Volkomen on
merkbaar en als bij looverslag verschenen
■•n verdwenen borden, couverts en glazen.
Ik ontdekte onder rn'n medepassagier* een
paar jongen», die ik op een tuinfeest aan
het Ifollandsrhe Gezantschap in IJssalon
had getroffen en die zooals ik wist, zoons
warrit van bultenlandsche diplomaten, maar
ik verwonderde me er niet meer over «lat
ook die jongelui 3do klasse reisden, want
3de klasse Dem|>o is om zoo te zeggrn Iste
klas.
Verwonderlijk, hoe gauw je elkaar aan
l»oord vat) een schip kent. In het Kngülsche
kamp had ik al grzworrn kameraden grktv
gen tijdens het wachten in Lissabon, want
gezamenlijk lilden bindt; maar ook met rn'n
landgenoot en had ik nn e«'n maaitijd reed»
vriendschap geslotet. Het was ook maar
een klein groepie, daar de meeste iu»**a
gier# in Martelde van boord waren tcgaan
Stof tot praten hadden we genoeg.
Indti „een bord snort".
Ik vertelde over Portugal en rij
over Indiè. dat volgens hun net een
hord snert was: erg groen en erg
heet Ik vormde meteen de schakel
tusschen de Nederlanders en de En
gelsrhen. toools b v. den avond toen
wij muziek haddei) in den rooksalon
en de geestige cellist op iedere op
morking reageerde door een Ho!
landsch liedje te strijken. Toen heb
ik die steeds zoo goed mogelijk in
het Engeisch vertaald, omdat !k uit
ervaring weet hoe akelig het is al»
ieder lacht en grappig is in een taal
waarvan ie zelf geen syllabe ver
slaat. Maar toen er iemand binnen-
holde en riep: „We paaaceren do
„Slhajnk" en die boot on» met hel
verlichte patrijspoorten voortbij
schoof, op weg naar Indiè. toen voel
de ik me heelemaal aan den knnt
der Nederlanders, die de Britten
maar een beetjo dom vonden, om
dat ze niet snapten dat dc Sibajak,
nou la dc Sibajak was.
Geroutineerde Indiegnngers somden met
een de voordeelen van dc SÜMijuk on en l»c-
gonnen een beetje nf te geven op onze fijne
Dempo waarop b.v. |e met kon rondwande
len eu waarop maar zulke kleine hutten
waren! Toen heb ik ze toch even moeten
vertellen van mijn ervaringen op een Fran-
schen oceannstoomer en ze gezegd, dat ze
precies verwende kinderen waren.
„Holland mobiliseert"
Onze reis was heel prettig, maar we scho
ten niet hard op. want 't was weer mistig
en we moesten heel Inngzanm varen Ikzelf
vond dat be»i. ik smiiw^rdf me on had
geen haast. Maar voor de Indisch ga-ten
die met popelende harten aan Nederland
dachten, wn» leder uur en Iedere dag op^
onthoud een teleurstelling. Tenslotte kwa
men we toch in de buurt vnn Frankrijk en
Engeland en kregen af en t«be oorlogssche
pen te zien. We verdrongen elkaar voor de
-I-heen»krant, die twee maal oer dag werd
aangeslagen Holland mobiliseert'" .Nou
a, natuurlijk zeiden we. „Dat bcteckcnt
niets", en leefden onbezorgd verder.
Tot op een middag liet heele ge
zetarhnp lag itl 't zonnetje aan dek:
ikzelf zat In den rooksalon, waar ook
de ze# musici een kaartje legden,
toen idotsellng vlak naast onze boot
een kanonschot losbulderde. Even
bleef het stil, toen draafden allen
naar den kant vanwaar het schot
klonk: ook Je muzikanten verdwe
non; ik bleef alleen zitten en voelde
me al* verstijfd: wn# het dan toch
al oorlog? Meteen ging een tweede
schot af. De geestige cellist, nu zeer
bleek, kwam weer binnen: .,'t is een
F.ngelsehe kruiser, waarom komt u
niet naar buiten?"
Toen werd ik in m'n schrik kribbig en
zei: ..dacht U dan dat *le er van door ging
als i k buiten kwam?" Tegelijk klonk ar bui-
SARDIENTJES IN OLIJFOLIE NOOD.
(Bijaondere correspondentie).
Laat de Nederlander niet moppe
ren over den terugslag, dien hij
ondervindt van den oorlog! Als
hij zich plotseling in Noorwegen
zag verplaatst, zou hij spoedig on
dervinden. dat men in Nederland
zeker niet te klagen heeft In ver
gelijking met dit Scandinavische
rijk.
Wanneer men 0*lo bij avond ziet. stra
lend in een zee van electrisch licht, is
men geneigd te mecnen dat het met de
ontberingen niet zoo erg geslcld Is. Waar
zoo royaal wordt omgesprongen met dc
clectriciteit, moet tncti we! veel kolen
hebben... Doch de Noor helpt den vreem
deling spoedig uit den droom: de Noorsche
elektriciteit wordt bijna uitsluitend ont
leend aan de talrijke watervallen! Hoe het
met dc kolen Is gesteld, ondervindt men
spoedig genoeg. In de hotels hangt boven
de badkuip een mededeellng. volgens welke
de directie zich tot haar spijt genoodzaakt
ziet oin, al» gevolg van de kolenschaarschte
het verstrekken van warm water te beper
ken tot enkele uren pe rdag. n.I. 7—10
's morgens en 710 's avonds. In de parti
culiere woningen is het nog veel <yger;
daar wordt warm water voor het bftd
slechts ééns per week beschikbaar ge-
Meld. en wel des Vrijdags-.- Vrijdag is dus
in geheel Noorwegen de nationale wasch-
en versehoondag...
TOEGANG TOT DE HAVENS
VERBODEN VOOR ONBEVOEGDEN.
Op onze wandeling door de stad tus
schen twee haakjos: de hoofdstedeling
spreekt niet vnn Oslo, maar van Oeslo
of zeis van Oesjlo kwamen wij in de na
bijheid vnn de haven! en hier werd het
ons al heel duidelijk, wat de oorlog voor
Noorwegen be leek en t. Men kan zich hier
bijna aan het front wanen, want de toe
gang tot het havencomplex ls afgesloten
met prikkeldraad of schuttingen; en over
al waanschnwcn grimmige bordjes, dat de
toegang verboden is voor „onbevoegden
Deze maatregel is natuurlijk genomen met
het oog op de z.g. havenspionnage.
OOK RANTSOENEERING.
De bultenlandsche oorlogstoestand open
baart zich hier ook in de rantsoeneering
«19 \erschil!ende artikelen, als koffie,
suiker en meel. Ook met de benzine moet
zuinig worden omgesprongen, hoewel hier
in langzamerhand verl>etering komt. omdat
de Noren thans met hun tankschepen zelf
dit kostbare vocht uit Amerika gaan ha
len. H«t moet evenwel tot eer der Noren
worden gezegd, dat zij zich over het al-
g om oen zonder sputteren voegen naar de
ambtelijke voorschriften. Ook van hamste
ren schijnt hier weinig sprake t© zijn ge
weest. Dit is een gevolg van het volkska
rakter. Men stelt er een eer in. de moeilij
ke omstandigheden, waarin het land ver-
koert. niet nog te vergrooten door te trach
ten. zich aan de regeeringsmaatregclen te
onttrekken.
ten geruststellend geroep: „Ze zijn aan het
oefenen. Zie maar, daar ginds ligt 'n schijf'
Natuurlijk, ze waren aan 't oefenen; maar
niemand had dat zoo gauw gezien of be-
grc|>cn.
Donkers schimmen schuiven
voorbij
Deze schoten brachten ons ineens in de
werkelijkheid, 's Avonds kwamen we voor de
Kngclscho kust, waar ons regelmatig onver
lichte schepen als donkere schimmen voor
bijschoven. In den nacht bereikten we
Soufhampton, waar de Engclschen van l»oord
gingen «B er weer Mtt honderdtal Neder
lauders bijkwamen, die hun vacantie in En
geland hadden moeten afbreken en per
Deui|K> terug wilden varen, omdat de ge
wone dagchjksche lijnen stillagen. Het wa
ren ineerendecls meiischcn met veel drukte,
die ketterend en branieachtig (zooals llol
Ianders op reis jammer genoeg zoo vaak zijn)
nu plotseling het anders zoo rustige schip
dooi kruisten, 's Nachts om half drie moest
dc hofmeester nog een aanmaning geven om
nu op te houden met zingen en rekening te
houden met dc andere passagiers.
Zeemanthoop...
Onze hofmeester was toch ook al een tikje
v.ui da wQa, waol <>p dan 100 man extra was
/nn Ctfentvoorraad niet berekend, !*weorilc
hij, vooral ook. omdat wc vanaf Lissabon
ook reeds twee dagen te lang onderweg wa
ren. „Hoe moest dat dan wel?" vroegen wij.
zeer geïnteresseerd, waarop hij met heime
lijke hoop naar de lucht kerk cn antwoordde
„Als t nou maar een beetje gaal schomme
!en.„ dan kom ik er wel."
De laatste dag aan boord was niet dc pret
tigste. De verlofganger* warden nu ook on
rustig; ze waren den heclen dag onzichtbaar
on» te («akken en hoe verder we den Water
weg opkwamen, hoe ineer geagiteerd ze wer
den. Al deze tnenschen, die een tijdlang el
kaar# gezelschap hadden gezocht en geno
ten, dreven in gedachten al weer uit elkaar,
leder naar het hoekje Nederland waar hij
thuishoorde. Het afscheid was dan ook vluch
tig: honderden wuifenue handen op de wal
hadden meer Itelangstelling: .JAe je ai ie
mand?, daar, daar. Moedei! Waar?" Ja, hoe
kun je dan ook nog aandacht hebben voor
een kennis van vijf dagen? En zoo liep lk te
midden van bekenden, maar toch volkomen
vergeten mensrhen de loopplank al en
was weer „thuis".
EET MEER VISCH
TE V44L VAN HET GOEDE.
Een der onanngename gevolgen van den
oorlog is, dat er thans zooveel vlsch aan
de markt komt. dat men niet weet, waar
men er mede moet blijven. Ook hier kent
men de leuze: „Eet meer visch!" doch
op het oogenhllk kan men «preken van ta
veel van het goede. Do regecring doet alle
mogelijke moeite om het eten van visch
in de hand te werken, ten einde op deze
wijze het tekort aan vleesch te ondervan
gen; doch men kan moeilijk van een ge
heel volk verlangen, dat het zich bijna
uitsluitend zal instellen op een viach-
dieet. Daar komt zelfs do maag van den
meest overtuigden patriot tegen op.
Handel en industrie hebben hier, zoowel
als in andere landen, sterk te lijden onder
den bestaanden toestand. doch klagen
hoort men niet veel. Dc N'ooc heeft een ge
sloten karakter en laat zich niet gemak
kelijk uit tegenover vreemden. Ook over
zijn sympathieën en antipathieën blijft
men in het onzekere verkceren. Het volk
schijnt zijn plichten als neutraal ernstig
op te vatten en onthoudt zich er In den
regel van. openlijk partij te kiezen voor
of legen Duitachland of de geallieerden.
Of zouden zij werkelijk voor beide zijden
onverschillig zijn?
WELKOM. VREEMDELINO!
Om in het land te worden toegelaten,
moet men een Noorsch visum in zijn pa»
hebben. Dit staat echter geen langer ver-I
Wijf toe dan vier en twintig uur, het-1
geen zeker niet bovenmatig lang kan i
worden genoemd. Na verloop van dezen I
korten tijd moet men bet land dus weder I
verlaten, of bij de politie een aanvraag!
indienen tot verlenging. Zoodra men voet I
op Noorschcn bodotn zet, onverschillig of j
men per schip, vliegtuig of trein aan-1
komt. krijgt elke vreemdeling een lange I
vragenlijst, die hij nauwkeurig moet in-I
vullen. Bij de vreemdelingenpolitie wordt I
hem dan opnieuw een „verhoor" afgenol
men. Ja. zoo eenvoudig gaat het tegen-1
woordig nicf, een bezoek 1e brengen aanj
het land der fjorden en sardines in olijfolie.
Vnn olijfolie gesproken de snrdine-indu-]
strie 7a 1 er ernstig over moeten denken
om olijfolie te vervangen door iets anders,
want de importeurs van dit artikel kl.v
gen er over. dat de olie, die zij natuurlijk
uit Zuidelijke landen moeten betrekken,
veelal bij het F.ngelsehe onderzoek in be
slag wordt genomen, omdat ze wel eens
zou kunnen worden doorgevoerd naar
Duitschland! Zoo staat het te vreezen. dat
men hier binnenkort, naast den kolen-
nood. ook nog een sardicntjes-In-olijfolle-
nood zal krijtren
VRI.
U*0
r
VRIJDAG H DECEMBER 1989.
Hilversum L 1875 en 414.4 m.
Algemeen programma, verzorgd door deu
KRO.
8 00 Berichten ANP.
8.05—9.15 cn 10.00 Gramofoonmuziek.
11.30 Bgbclsche causerie.
12 00 Berichtent.
12.15 Rococo-octet.
12.45 Berichten ANP. gramofoonmuziek.
I.10 KRO-Mclodiaten en aoliat.
2 00 Orgelconcert en gramofoonmuziek.
3.00 Cellovoordracht en zang met pianobege
leiding en gramofoonmuziek.
4.00 Gramofoonmuziek.
4.30 KRO-Melodlaten en aoilat.
5.00 Gramofoonmuziek.
5.15 KRO-Melodisten en solLst.
6 00 Gramofoonmuziek.
6.15 KRO-orkest.
7.00 Berichten.
7.15 Cauacrie: „De eerste vlucht om de we
reld".
7.35 Spaanache muziek (gr.pl.) met verbin
denden tekst.
8 00 Berichten ANP.
8.15 Stedelijk orkest van Maastricht en solist*
9.40 KRO-Kamerorkcst en soliste.
1030 Berichten ANP.
10 40 Gramofoonmuziek.
10,5011.15 Paul Goldw-in en zjjn Tzigane-
orkest.
II.1512.00 Gramofoonmulzek.
Hilversum IL 801.5 m.
8 00 VARA. 10 00 VPRO. 10.20 VARA, ^|k_
12.00 AVRO. 4.00 VARA. 7.80 VPRO. 9.00
VARA. 10.40 VPRO. 11.00—12.00 VARA.
8 00 Berichten ANP, gramofoonmuziek.
10 00 Morgenwijding.
1020 Gramofoonmuziek.
10.40 Declamatie.
11.00 VARA-orkest.
12 00 De Paliadians.
12 45 Berichten ANP, gramofoonmuziek.
1.00 AVRO-Amusementsorkest.
1 45 Gramofoonmuziek.
2 00 Voor de hulsvrouw.
2.10 Schrammei-trio.
2.40 „Een wereldreis, die ontijdig eindigde", 1
U
u
0.
la
SA
Ki
ko
kt
8t
«I
hx
D* I
■J
irhai
vare
ve
Na i
da
•n d<
li on
inden
H.
fii
t«
kt
Is
der
kt
vraaggesprek.
3.00 Gramofoonmuziek.
3.30 AVRO-Danaorkest.
4 00 Gramofoonmuziek met toelichting.
4 30 Gramofoonmuziek.
5 00 Voor d« kinderen.
5 30 VARA-orkest.
6.0O—6.25 Orgelspel.
6.30 Letterkundig overzicht.
6.50 Liedjes met pianobegeleiding.
7.00 Cyclus: „Het beginselprogramma
8DAP."
7 18 Berichten ANP. kei
7 30 Berichten -
7 33 Cyclus: De boeken van den Bflber. i
8 00 Pianovoordrmcht. hoi
8 30 Cyclus: „Het ontwaken van het platV «ei
land".
9 00 De Ramblers
9.30 Grammofoonmuziek.
10 00 Puzzle-i itzending. Ta
1015 Fragmenten uit de operette „Rose X** toi
1040 Avondwtydlng.
11 00 Berichten ANP. ks
11 10 Jazzmuziek (grpl.). do
113012 00 Orgelspel en zang.
