Indie s financieels
autonomie aangetast?
„Vernieling gaat
normaal voort"
SPERBALLONS
in Nederland
Duur en
omvangrijk werk!
Churchill:
Sneltrein grijpt
twee vrachtauto's
Den Haag snoept
Amsterdam een vlieg af
9
Tweede Kamer
Schema voor de verdediging
vaa Curacao
Laatste woord ovtr da verdec
ling dar vlootkosten aan dan Na-
darlandachan wetgever. Waar
aan plaidooi voor slagkruiser*. -
Da bescherming van onze
scheepvaart.
Gisteren zette de Tweede Kamer de de
batten over dc begroeting van Koloniën
voort. Over de verdccling der vlootkosien
ttisachen Ned. Indii* en Nederland is men
nog niet uitgesproken.
De heer Bajetto (r.k.) zegt. dat hel
schijnt, dat de financieel» autono
mie van Indie wordt aangetast; de
re«eering hier te lando stelt de
bijdrage eenzijdig voor.
Van de vlootkosten zal nu do hijdra
ge van 7V« op r. millloen is teruggebracht
Indie Zn millloen meer hebben te beta
len. zonder dat de Volksraad daar tevoren
In is gekend. Wat wordt voorts verstaan
onder een practische formule, die wordt
vastgesteld? Het is heter, dat volgens vaste
wettelijke regelen te werk wordt gegaan.
Reden voor conflicten wordt dan ook weg
genomen Spr. erkent echter dat in de
prnrtljk de thans *»ee<v* wisselende omstan
digheden een beletsel kunnen zijn.
De West is er óók nog!
Spr. zou een afzonderlijk «-kader
voor de West prcfereeren. als niet
de kosten een beletsel zouden vor
men. Spr. bepleit oprichting van
een vllegtulg-afdceling van negen
bommenwerpers voor dc verdedi
ging van West -Indie.
De heer van Kempen (IlbA zegt dat de
minister de redelijkheid heeft aangetoond
van de tegenwoordige regeling der verdee
ling van de viootkosten tusschen Neder
land en Indie.
Curacao. dat in opbloei is gekomen, zou 'n
deel der defensie-kosten voor eigen rekening
kunnen nemen.
De minister heeft zoo ziet spr, het de
situatie ten aanzien van Oost Indiè in den
ministerraad ojw-ngelegd (da heer Ba
jetto interrumpeert. Inroept zich op
de Indische staatsregeling). Fr is hier geen
ingrijpen in de financieele zelfstandigheid
van O. Indie. spr. verwacht juist, dat de
regeering rekening wil houden ook met fi
nancieel*» moeilijkheden van Indió.
De heer Wagenaar (a.r.) zegt dat zi)n frac-
lle tegen de hoofdgedachten van de tegen
woordige regeling geen bedenkingen heeft.
Alleen zou spr. gaarne zien dat er aan de
regeling een bepaald percentage ten grond
slag werd gelegd Daaruit zou volgen of er
moest zijn een bijdrage \nn of aan Neder
land, al naar omstandigheden.
Minister Weiter aan 1 woord.
De minister van Koloniën, de heer Welter
is erkentelijk voor den ondervonden steun
in verhand met de verdeeling der viootkos
ten.
In de tegenwoordige omstandigheden is
de regeling van thans voorloopig in de
prartuk de beate.
Strikt genomen wordt dc bijdrage eenzij
dig vastgesteld, doch daar gaat uitvoerige
correspondentie met den Gouverneur-gene
raal en overleg in den Volksraad vooraf.
Vei volgens wordt de bijdrage in het kabi
net in Nederland behandeld, en daar wordt
niet de meening van den Volksraad ernstig
rekening gehouden.
Zelfs hij een bepaalde regeling zou toch
het laatste woord zijn aan den Nederland-
schen wetgever.
Ook over de vermindering van V-> op 5
milllacn is uitvoerig met Indió overleg ge
pleegd.
Men heeft het voorbehoud gemaakt, op
een en ander terug te komen bil de behan
deling der as. vlootplanncn. Doch dan
kotnt men tot een geheel anderen onzet.
<>nk t a v. het standpunt „bouwkosten in
Nederland, exploitatiekosten in Indie. De
neheele Indischs vloot kwestie aal dan op-
de helling moeten komen.
De heer P.ffendl wil ïndIP heelemaal niet
laten bijdragen, dat is een stelling voor
een debatingclub maar niet voor een ernstig
parlement!
F.r wordt onder leiding van den gouver-
neurgeneraal door majoor Giebel e<*n
*chema ontworpen voor de verdediging
van Curacao; daarin zal ook de luchtvaart
zijn betrokken. Overigens zal de practljk
zijn af te wachten.
f Majoor Giebel t« lid van den Genenden
•staf van het Kon. Ned. Ind. leger en leeranr
inn de Hoogere Krijgsschool te VGravcn
iinge Red.)
Nadat de minister hl) de «fd. Curacao ver
klaard heeft, dat de instelling van 'n wel
vaart fonds in overweging is. wordt dit be
grootingehooldstuk z. h. »t. aangenomen.
DefsnsiabaaroottBQ 1110.
Ken aanvang wordt gemaakt met
de behandeling van de defensie-he-
grooting voor 1<M0. Het antl-revolu-
tlonnaire 1I<1 de heer Duymaer van
Twist. Ivepleft om,, versterking van
de vloot met slagkruisers F.r gaat
ook meer preventieve werking van
uit dan van een lichte viool en vlieg
tuigen.
Men schrikt af vor de kosten, maar die
«voeten ook niri wonten overdreven Ril den
touw van slagkruiser* komen alle gelden
;>n» rigen tand ten goede. Ook hel pen»n
neolsvrnagstuk is ten deze op t* lossen. Spr.
dringt aan op spoed.
De lieer ltutjter (r.k dnn~i aan om. op
(et verstrekken van boter aan de militairen,
•i plaats van margarine Spr. hoopt, dal dc
waarde van den Nederlandsehon land!»ouw
door tieten minister zal worden eikend.
Dc liberale afgevaardigde, dr. Vos. wijst
om. op het grootc belang van vaccinatie van
de militairen tegen pokken, typhus en para-
typhu#
I)e lieer Van der Zaal (a r.) keurt het af.
dat vele veldpredikers lid zijn van „Kerk
en VredeWat de ontspanning betreft, wake
men tegen „lolmakcrij".
De vrijgezel-soldaat.
Dc heer Van Slecn (s.d.) komt op voor de
belangen van de werk krozen en ongehuwde
zelfstandigen, welke hij bij de kostwinners
vergoedingen niet voldoende in het oog ge
houden acht.
Ook moeten de oud-gep«n«,ionneerdon hij
I-and- en Zeemacht eindelijk eens uit het
„moeras"' worden gehaald. Spr. vindt het
voorts onrechtvnanlig. dat sommige werven
niet voor den aannmnk van klein vioolma-
teriaai worden aangewezen.
Levensgevaar voor zeevarenden.
De lieer Kievit 0»oc, dem bepleit een com
missie. waarin de marinestaf, scheepvaart
inspectie. reedersvereeiiluingen enz., zitting
hebben, teneinde bepaalde regelen te ont
werpen, tol bescherming der koopvaardij
vloot cn der opvarenden; o.a. bindende bepa
lingen omtrent dc voorziening met paruva
nw
Daar Nederland geen oorlogvoeren
de Is, moet het defensief bewapenen
van handelsschepen zoolang moge
lijk worden uitgestold, aldus spr.
Hedenmiddag worden dc beraadslagingen
voortgezet.
Oorlogsrisico voor
de post
Afzenders moeten het dragen
In verband met ingekomen verzoeken om
schadeloosstelling voor pakketten, welke
met het s.s. „Simon Boüvar" verloren zijn
gegaan, wordt er aan herinnerd, dal inge
val van overmncht, waartoe ook scheeps
rampen behooren, welke direct of indirect
door een oorlogshandeling zijn veroorzaakt,
geen recht op sohndcloo-Mcüins bMtUl
Het mogelijke wordt gedaan, om ook in
oorlogstijd het pakketvervoer met liet bui
tenland, met inbegrip van dc Nedcrland-
sche overzeesehe gewesten, voortgang te
doen vinden. Het oorlogsgevaar ter zee en
de maatregelen, welke in de oorlogvoerende
landen zijn getroffen, als onderzoek en
eventueelo in beslagneming, vormen een
bijzondere bron van risico's, waarvoor, over
eenkomstig de internationaal vastgestelde
regelen, «loor den postdienst gecnerlei aan
sprakelijkheid kan worden aanvaard. Deze
bijzondere rieico's hebben er trOQWMU (Ot
geleid, dat sedert 1 September J.l. pakket
ten voor het buitenland uitsluitend op ri
sico der afzenders ter verzending worden
aangenomen.
Telefoon en staat
van beleg
Regclina van den Opperbevel
hebber.
De Opperbevclhehlier van Land- en Zee
macht heeft een telegraaf- en telefoonrece-
ling vastgesteld, die gister in werking is ge
treden. Hierin zijn nlgcmccne regelen ge
steld. waaronder ontheffing van do schor
sing van telegraaf- en telefoonverkeer wordt
verleend in het in staat van beleg verklaar
de gebied. Geen ontheffing wordt o.a. ver
leend voor telegrammen In geheimschrift,
telegrammen cn telefoongesprekken zonder
inhoud of waarvan «Ie inhoud geen algemeen
verataanbnren of annnemeliiken zin ople
vert en voor telegrammen of gesprekken in
een andere taal dan het Ncdcrlandsch,
Duitach, Fngclsch of Fransch.
F.venmln wordt ontheffing verleend voor
hel overbrengen van telegrammen cn voor
hel voeren van telefoongesprekken, voor zoo
ver de Inhoud door het militair gezag in
strijd wordt geacht met dc belangen van den
staat of dc openbare orde.
BEMANDE KABELBALLON
TER ZEE?
Nederland zal. zoonis wij Dinsdag
jl. meldden, bel middel van de ka
belballon orsperrlngen gaan toe
passen cn bet ligt voor dc hand, dat
men te onzent nog wat vreemd te
genover dit nieuwe defensieve mid
del staat. Ons land heeft op het ge
bied van het ballon varen nimmer
een vooraanstaande plaats ingeno
men; eerst van 1935 af. toen de
Haagschc Ballonclub werd opge
richt met hei doel. de balloosport
tot «Ie massa te brengen, nam de
oude wijze van luchtvaren weer
toe.
Wat Neerlands balloncomman
dant vertelde.
Wij hebben don heer J. Boesman, den
eersten gebrevotteerden luchtballon-cotnman
dant in ons land. en voorzitter der H.B.C,
gevraagd, of er vanwege zijn organisatie,
welke mede Is aangesloten bij de Kon. Ned.
Vcreenlging voor Luchtvaart cn do Ncdcrl.
Hrtllonsportvereeniging ook activiteit uit
gaat ten aanzien van dc kabelballons. De
heer Boesman deelde ons mede. dat hem
vanwege Defensie wel eenige inlichtingen
werden gevraagd, maar dat men in mili
taire kringen zelf het systeem der sperbal
lons druk aan het bostudcercn is.
Acht sperballons neergeschoten.
Tot nu toe aldus de beer Boesman
verder werden een achttal huitenlandschc
fcperbal!ons, welke boven ons land kwamen
drijven, neergeschoten cn thans worden dc
ze ballons van alle kanten bezien. Zoo
word op Waalhaven een Fransche ballon
na langdurige beschieting neergehaald cn
er werden ongtnocr 1600 kogelgaatje» ge
constateerd, zoodat het „incasseeringavermo
gen der gcvnartcn zeer groot moet zijnl
Geen vrije ballonsportl
Voorloopig is hel niet waarschijnlijk dat
de H.B.C. of de Nederl. Bnllonsportverecni-
ging bij het spcr-ballon-vrangstuk betrokken
zullen worden, aangezien dat zoo geheel
verschilt van de vrije bnllonsport. De kabel
ballons worden immers niet bemand! Ech
ter kunnen de beoefenaren «Ier ballonsport
wel nuttig werk verrichten ten aanzien van
bemande kabelbaiions.
Dc heer Boesman deelde mee. dat men
vamvogo zijn club in scheepvaartkringcn be
langstelling wil wekken voor
de bemande kabelballon ter x<
BU convooien wordt dan het voor
op varende schip voorzien van een
kabelballon, waarvan dc waarnemer
tot op grootrn afstand de water
vlakte, knn overzien. In Nederland
werd dit systeem nog niet toegepast,
terwijl liet toch stellig grootc voor
doeion zou kunnen bieden.
Op onze vraag of de vrije ballonvaart in
deze tijden in ons land geheel stil moet blij
ven liggen, antwoordde de lieer Boekman,
dat zijn club helaas nagenoeg tot werkloos
heid U gedoemd. 4
Wedstrijden met „spring-ballons".
Wel zijn plannen ontworpen om vooral
voor de gemobillscerden ten plattelnndc
ontspanningswedstrijden te organisecrcn
met zg. „spring-ballons", dut zijn iMttllonnc-
tjas van ongeveer 110 kubieke meter in
houd. welke ntnpcr in staat zijn ecu
mensch eenige meters van den grond op
te tillen. I>e aurdighcid ervan is nu, «lat de
persoon, die aan dc ballon hangt, telkens
met zijn voeten den grond raakt en dus
keer op keer „een zetje"' moet geven, waar
na hij weer even opstijgt en op «Ie vleuge
len van den wind verder drijft, om even
later weer den bodem te bereiken, enzoo-
voorts. Ook hoopt men voor dc militairen
kabelballons-opstijgingen (met bemanning)
te kunnen organisecrcn.
De waarde der sper ballon*.
Wat de bemande ballons-captif betreft vroe
gen wij den heer Boesman, of deze ooit in
ons leger gebruikt zijn. Wij kregen een ont
kennend antwoord die zijn misschien alleen
van waarde voor verkenning in versperd
binnenlandsch gebied maar overigens zijn
zij te trefbaar De onbemande sperballons
hebben dan ook alleen waarde bij duister
nis en bij Inge bewolking, als de ballons on
zichtbaar gemaakt kunnen worden. De nor
male hoogte der ballons is 3000 meter maar
zo worden wel eens tot 10.000 nieter hoogte
gebracht.
Onze zegsman sloeg de waarde van
deze versperringen niet al te hoog
aan en z.i. zal een speciale verdedi
ging van de ballons door vliegtui
gen wel noodig zijn. Echter vond hij,
dat dc aanwezigheid der ballons op
den vijand een dcprimecrende uit
werking kan hebben, aangezien dezo
steeds bedreigd wordt door verrader
lijke mogelijkheden. Want dc hal
lons hebben nimmer een vaste
plaats, omdat de kabels aan auto's
worden bevestigd, die dus van plaats
kunnen veranderen telkens.
Zoo zal het nieuwe middel stellig voordee-
len bicden, maar dc heer Boesman liet wel
duidelijk uitkomen, dat de toebereidselen
omvangrijk en duur zullen zijn, juist omdat
wij hier zoo weinig op dergelijke voorzie-
uingoii zijn Voorbereid.
Postvluchten op Indië
Op de uitreis bereikten de „Oehoe",
Baara en de „Nandoe Bandocng.
Op de thuisreis landde dc „Reiger"
te Jodhpur.
Hieronder een afbeelding van de Fransche
sperballons.
Magnetische mijn was niets
nieuws voor Engeland.
CIJTERS OVER DE VEPLIEZEN.
De eerste lord der admiraliteit Churchill.
hoeft In hot Lagerhuis een overzicht gege
ven van den oorlog ter zee.
In den loop van zijn redevoering
relde hij o m., dat de voornaamste
aanvallen van den vijand geconcen
treerd zijn geweest op de Britsche
vloot en op den Britschen zeehan
del. „Wh hebben nog steeds 2000
schepen op zee en tusschen de 1M
en lót schepen loopen dagelijks de
havent van bet Vereentad Konink
rijk alleen in en nlt".
Vernietiging gaat normaal voort.
De vernietiging der dulkbootcn gaat nor
maal voort en geschiedt. In overeenstem
ming mei dc raming, die ik het hui* gege
ven heb. In 'n tempo van twee tot vier per
week. d.w.z. oen tempo. dat. naar wij goloo-
vcti. boogor is dan bet vermogen vau Duittch
laml om vervangende duikbooten te bou
wen".
Sprekende over de ramingen, volgens wel
ke Duitschland in 1JM0 40" duikltooten zal
bezitten, zeide Churchill: „Wanneer zij «leze
schepen produceeren volgens het ketiingstel-
sel. vraag ik mij af, of zij gezagvoerders en
bemanningen volgens een soortgelijk systeem
voortbrengen. Wanneer dat zoo ia. lijkt het
waarschijnlijk, dat om vernleUglngstempo
een soortgelijke uitbreiding zou kunnen on
dergaan."
Behalve dc gewapende koopvaardijkrui
sers hebben wij reeds meer dan 1000 koop
vaardijschepen voor zelfverdedigingsdoel-
einden bewapend. Het zal niet lang duren
of wij heblven 2.QOO op die wijze gew apende
schepen. Deze koopvaarder» vuren terug,
wanneer zij worden aangevallen, volgen*
de oudste rechten ter zee".
„De doeltreffendheid van dc toegepaste
opsporingsmethode wordt steeds meer bewe
zen cn aangezien onze marge bii de jacht-
vaartuigen toeneemt, zal dc bcpfbeving,
waaraan «Ie duikioot wordt onderworpen,
steeds strenger worden. Het convooisysteem
is thans in volle werking. Zeer weinig *ch«-
pen. die in convooi varen, zijn aangeval
len. en nog niet een op de 7j0 is tot zinken
gebracht".
Itet i* een merkwaardig soort oorlog voor
de Duitsehe loot, waarin deze. weggedreven
van haar verklaarden vijand, zich troost door
amok 'e loopen onder de neutrale schepen
Dit feit moest eigenlijk een aanmoediging
zijn aan de neutralen om hun schepen te
verhuren aan Engeland voor den tijd van
den oorlog.
Magnetische mijn geen geheim.
Dc magnetische mijn is nieuw noch ge
heimzinnig. Haar geheimen zijn ons bekend
en in fci'o waren dc voorbereidingen voor
do tegenmaatregelen reeds ver gevorderd
voor «le eerste magnetische mijn in Britsche
wateren werd gelegd. Ik wil de grootte of
dc intensiteit der krachtsinspanning niet on
dei.schatten, welke vereischt zal zijn om het
hoofd te bieden aan deze laatste manifesta
tie van nationaal socialistische cultuur.
Misschien zal ik na Kerstmis in staat zijn
dienaangaande meer inlichtingen lo ver
strekken.
Voortgaande telde Churchill: „Wij zijn
den oorlog begonnen niet een koopvaardij
van 21.000.000 ton, waarvan gedurende drie
maanden 310.000 ton verloren Is gegaan. Hei
netto verlies echter, rekening houdende met
de buitgemaakte tonnage, bedroeg slecht*
.0000 ton. Voor iedere 100 ton Britsche sche
llen. die tot zinken werden gebracht, zijn
110.000 ton Britsche havens binncngeloopen.
havens, die. zooals men zegt. vnn alle kon
ten belegerd word«-n ia de eerste drie oor
logemaanden. In November is bijna een
kwart millloen ton schepen onze havens
tiinneiigcloopen of uitgevaren voor iedere
duizend jon. dio lot zinken werden gebracht
Churchill gaf toe dat de prijs voor de bc
scherming hoog was door het verlies van
oorlogsbodems, doch, aldus besloot hij, op
het oogenhllk zijn wij bezig met den bouw
van bijna l.öOOJWO ton oorlogsschepen van
alle kla*w»n, waarvan reeds veel in een gr
vQrderd stadium verkeert. Onze verliezen aan
oorlogsschepen in de eerste drie maanden
vand en oorlog van 1014 waren bijna twee
maat zoo groot als die, welke wy thans ge
leden hebben.
Overwegwachter waagt te vee(
Eén doode.
Gisterochtend is aan bet Oppel te Amerj
foorl een ernstig ongeluk gebeurd.
Aan woerszijden van de Eem be
vindt zich ter plaatse een overweg.
Beide spoorwegovergangen worden
door één beambte bediend. Doordat
de overwegwachter eenige auto's de
gelegenheid wilde geven te pastee-
ren, was de verkeorsboom niet meer
te sluiten. Op elk van belde overwe
gen werd een vrachtauto gegrepen
door den sneltroln naar Enschede,
die om 9 uur 59 uit Amersloort ver
trok.
Dc eene wagen werd ernstig beschadigd
doch dc J»cide inzittenden, de expediteuc
B. uit Amersfoort, vader en zoon, kwamen
zomler letsel af. De andere auto daarentege
werd geheel versplinterd cn kwam in de Eet
terecht. Ken der inzittenden, een zekere I
uit BreukelenSt, Pletor, trachtte onder d
spoorbrug door naar den wal te zvvemmei
Toen men hein op het droge had, bleken d
levensgeesten te zijn geweken.
Mqh weet niet. hoeveel menschen in de
wagen zaten. Politie, militairen en burger
zoeken naur eventueel© andere stachtoffei
Ongewenschte vreemdelingen
in de hoofdstad
Negen personen aanqehou
De afdeeling vreemdelingendienst van
hoofdstedelijke politic zet haar nasporing
naar de verblijf plaats van vreemdelinge^
die daar ter stede vertoeven, zonder iiv 1
bezit te zijn van een geldig paspoort of
verblijfsvergunning, niet kracht voort,
teravond zijn wederom een negental pert
nen bij het hoofdbureau aangebracht,
niet iu het bezit vnn zoodanige papier!
waren.
Prof. dr. Brugmans overleden
Historicus van grootcn nats.
Op 71-jarigen leeftijd is gistermorgen tf
Amsterdam overleden do oud-hoogleeraa!
prof. dr. H. Brugmans. J
Tol hei vorig jaar, toon hij den «b-jnri.fl
leottüd bereikt, heeft prof. Brugmans iat
hoogleraarsambt in dc algemeen© gcscltié
denis aan de Universiteit van Amstcrdat
vervuld.
Met dezen geleerde is een Nederlandse
historicus van grootcn naam en uit zot
(ieriijkc kwaliteiten heengegaan. Zijn doe
heteekent met name voor de hoofdstad de
lands een gevoelig verlies, want aan A®
sterdam, tot welks bekendste figuren
behoorde, had prof Brugmans, hocffl
Groninger van geboorte, zijn hart vetpan
Recidivist aangehoudff
De politic van bet bureau Marnixstraat I
Amsterdam heeft gisteren achter het ne
gevlucht. Hoagsche collega's zijn haar I
vlug afgeweest.
Het betrof hier een man met een zwa
beladen strafregister, die een advortcnl
had gezet in de kranten, waarin hij colp<
teurs vroeg. Alvorens «leze echt«-r een got
betaalde betrekking konden krijgen, mot
een bedrag, varicerende tusschen 20 en
gulden, worden gestort.
Zoowel van hun geld als van de bctrekkl
gen .welke waren aangeboden, zagen «ie M
licitanteu nooit iets. Dinsdagavond lieslo
de politie in te grijpen, doch toen recht
cheur Blonk zich bii de woning van d<
man vervoegde, bleek de man reeds te ij
gearresteerd op last van de politie te '»Gl
venhage. die met hem voor een andere kW
tic nog een appcltjo had te schillen. 'L
zonden in Amsterdam bedreven, zullen e<
ter niet vergeten worden.
„Duitschland mag niet
alles weten"
Schade aan EngeLche schept
maakt Churchill niet zoo gac
bekendI
In het Lagerhuis heeft do Laliouropposi
critiek uitgeoefend over de wijze, waar
door Engeland den zeeoorlog wordt gfcvo!
en speciaal werd onder de loupe genorï
het alleen varen van hulpkruisers, hclgt
men onverantwoordelijk achtte. Men w
hierbij op het geval van de Rawalpindi, w
schip door een overinachtigen tegenstaat
werd vernietigd. De liberalen sloten i
bij de zienswijze van Libour adn. opnie
werd gevraagd de verliezen eerder te pul
ceeren. Churchill antwoordde «lat er een
vertraging was geweest in hei iiekendenal
van verliezen tcngcNolge van optreden
den vijand. Wat echter de berichtgevi
over schade betreft, dere zaak moet beot
deeld worden met het oog op den militair
toestand. Schade wordt in vele gevallen *s
hersteld en er is geen red-n, waarom n»
I den vijand zou toestaan kennis te <lra|
van den toevirmd «Ier Kngelsche schepen J
I ieder oogenblik. Spr. i* niet voorneaÉ
I M-ha<le te pubiiceercn alvorens die in Jgi
den kring bekend is geworden, tenzij bij
I den heeft te geloovcn, dat de vijand on
»h—
