Nederland
in Belgie
OP KERST- ti NIEUWJAARSBEZOEK
IIUSLAND ontwijkt de
Nog geen onbeperkte
duikbootoorlog
Banden Parijs=Londen
nog nauwer aangehaald
>ver
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Ti 1
Geen militair
accoord
De wegentroepen
bewapend?
De #tTajandoen,
wordt vervangen
Boter in de cantiaes?
Nuttige wenken
voor het reizen
per spoor
VolkerenboDitsbeiiiiilileling
Verstrekkende
financieele
overeenkomsten
Blijde thuiskomst
Oo»t
steerd.
Laan, Schaden, Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
JENSDAG 13 DECEMBER 1939. 84e Jaargang. No. 11060.
jgave der N.V. Uitg.-Mij. „HoMands Noorderkwartier" 4
ci'fonrtinf
NATUURLIJKE WIJZE KAN ZICH
JHTER EEN TACTISCHE BAND TUS-
SCHEN BEIDE STATEN VORMEN.
ie Belgische kamercommissie van bui-
landsche zaken heeft gisteren met vrij-
algemeene stemmen het verslag aan-
omen van den heer Carton de Wiart
Ir de begrooting van het ministerie van
'tenlandsche zaken en buitenlandschen
tdel,
NEUTRALITEITSPOLITIEK.
et eerste deel van dit document is ge
el aan de uiteenzetting en rechtvaardi-
g van de neutraliteitspolitiek van Bel-
in het huidig conflict.
Belgie heeft op doeltreffende wijze zijn
;èn bescherming georganiseerd.Het
Lakt ervoor met alle middelen waarover
t beschikt al zijn grenzen tegen iedere
van vijandigheid te waarborgen.
E VERHOUDING TOT NEDERLAND.
Het derde deel van het verslag is gewijd
an het onderzoek van de betrekkingen
an België zoowel met de oorlogvoerende
ogendheden als destaten die neutraal
jn gebleven met name Nederland. In dat
jrband schrijft de rapporteur o.m.: De
tide buurstaten vormen thans' tezamen
iet het groothertogdom Luxemburg het
neest geëxponeerd vredelievende eiland
;r wereld.
Ongetwijfeld zou niemand een der
staten kunnen verplichten tot in-
"fervenieeren ten gunste van den
ander ingeval van een agressie,
maar niemand zou kunnen verhin
deren, dat een dergelijke agressie
direct zou worden gevolgd door in
terventie. Bij afwezigheid van een
van te voren gesloten militair
bondgenootschap zou zich op na
tuurlijke wijze een tactische band
kunnen vestigen tusschon dé strijd
krachten der solidaire staten.
Dc rapporteur zegt ook, dat men met
ildoening heeft vernomen, dat van 20 Nov.
doorgang van de Wielingen is her-
lend. In het laatste deel van zijn rapport
ipreekt de heer Carton de Wiart den te-
igslag der gebeurtenissen op den buitcn-
indschcn handel van België en de .maat
delen welke genomen dienen te worden
daaraan het hoofd te bieden.
'T WORDT OVERWOGEN.
In een nota naar aanleiding van
het eindverslag over het wetsont
werp tot het onder de wapenen blij
ven van dienstplichtigen, zegt de mi
nister. dat, hoewel bewapening der
wegentroepen met het oog op de
plaatsen, waar deze als regel hun
werkzaamheden zullen moeten ver
richten, niet noodzakelijk is, het hij
hem een pnnt van overweging uit
maakt hen alsnog van een lichte
bewapening te voorzien.
Opdracht aan de Rotterdamsche
Droogdok Maatschappij.
De directie van de N.V. Stoomvaart Maat
schappij Nederland" deelt mede, dat zij ter
vervanging van het op 7 December j.1. ver
loren gegane M.S. „Tajandoen" aan de Rot
terdamsche Droogdok Maatschappij op
dracht heeft gegeven voor den bouw van
een vrachtschip van hetzelfde type als het
vrachtschip, hetwelk de vorige week be
steld werd bij de N.V. Koninklijke Maat
schappij de Schelde.
De Sulzermotor en hulpwerktuigen zullen
ook voor dit schip worden geleverd door de
N V. Werkspoor.
MAAR TEGEN BETALING!
In de Tweede Kamervergadering van
gistermiddag is de kwestie „boter
voor onze soldaten" weer ter sprake
gekomen. De minister van Defensie
herhaalde, het standpunt van zijn
ambtsvoorgangers Ie doelende kos
ten vormen n.1. het bezwaar.
Het kost f2.5 millioen méér. Er wordt
inmiddels nauw contact ter zake on
derhouden met het departement van
Economische Zaken. Spr. zal over
wegen, in de cantines boter te laten
verkoopen.
In een persconferentie hebben kapitein
Jörissen, chef van de sectie Spoorwegdienst
bij den generalen staf in Den Haag en de
heer Dr. P. Tha Posthumus Meij.es, afdee-
lingschef eerste klasse bij den dienst van
Exploitatie der Nederlandsche Spoorwegen,
een uiteenzetting gegeven betreffende dc be
perking van de vervoerscapaciteit der Neder
landsche spoorwegen tijdens de komende
feestdagen, speciaal in verband met de vor
dering van een bèlangriik deel van het ma
terieel voor het vervoer van 50 tot GO.OOO mi
litaire verlofgangers per dag.
Kapitein Jörissen deelde mede, dat de mi
nister van Defensie in overleg met den Op
perbevelhebber van land- en zeemacht, reeds
in de eerste dagen van de mobilisatie een
verlofregeling had ontworpen, waarbij dage
lijks ongeveer 50.000 militairen met verlof
zijn.
Voor dit permanente massavervoer worden
natuurlijk reeds hooge eischen gesteld aan
de spoorwegen, omdat daarvoor zeer veel
plaatsruimte aan het normale burgervervocr
dient te worden onttrokken, zonder dat daar
bij het burgervervoer spaak mag loopen.
Er is echter een grens aan de vervoercapa-
citeit.
Met de komende feestdagen zal deze grens
niet alleen worden bereikt, doch zelfs, af
gaande op het massale burgervervoer in
voorafgaande jaren, aanmerkelijk worden
overschreden, mede nog in verband met de
nieuwe bepaling van den minister van De
fensie, waarbij onze weermacht in drie groe
pen is verdeeld om een zoodanige verlofre
geling te rteffen, dat zoo groot mogelijk pro
fijt zal kunnen worden getrokken van de
komende feestdagen. St. Nicolaas is' achter
den rug en heeft de eerste groep opgevan
gen, zonder dat het burgervervoer noemens
waardige stagnatie heeft ondervonden van
de groote stroom militaire verlofgangers.
Met het oog op de komende feest
dagen, Kerstmis en Nieuwjaar, zal
men evenwel goed doen kennis te
nemen van de waarschuwing, welke
de heer Posthumus Meijes in zijn
uiteenzetting, volgend op dc mede-
deelingen van kapitein Jörissen,
heeft laten hooren.
Wie met de komende feestdagen van plan
is, hetzij alleen, hetzij met zijn gezin, van
de Spoorwegen gebruik te maken, om zich
naar een andere plaats in ons land te bege
ven, zorge er voor deze reis niet uit te stel
len, tot den avond voor den feestdag, en bij
het te-rugkeeren niet te wachten tot den
avond van den laatsten feestdag. Hij loopt
dan n.1. het gevaar niet geheel naar wensch
vervoerd te kunnen worden.
Voor normalen dienst hebben de spoorwe
gen beschikbaar 75500 zitplaatsen, na aftrek
van geblokkeerd materieel.
Op Tweeden Kerstdag 1938 werden 81.000
zitplaatsen in beslag genomen, zoodat dit
jaar op een belangrijk tekort gerekend
moet worden. Tweeden Kerstdagavond en
Nieuwjaarsdagavond zullen 60.000 militaire
verlofgangers naar hun legeronderdeelen
terugkeeren. Speciaal op de belangrijke
stoom- en dieseltreinbaanvakken.
Amsterdam C.S./Den Haag S.S./Rotterdam
MaasAmersfoort—Groningen/Twente.
LeeuwardenArnhem 's BoschRooseiv-
daalVlissingen, OordrechtNijmegen.
Dordrechtlage Zwaluwe—Reesendaal?
Eindhoven—Venlö/Zuid Limbugr.
Amsterdam—EnkhuizenStavoren—Leeu
wardenGroningen
AmsterdamResterenNijmegenZuid
Limburg.
Ook op de lijn
Alkmaar—Den Helder
zal het vervoer van burgers op de avonden
van 2en Kerstdag en Nieuwjaarsd. ernstig
in het gedrang kunnen komen.
Het publiek wordt dus aangeraden op dien
datum voor 19 uur te reizen.
Met het oog op eeri en ander zijn winter-
retours ingevoerd, d.w.z. dat een gewoon re
tourbiljet geldig is van 17 December t.m. 9
Januari.
Zondag 24 December, voormiddags gaan
60.000 militairen met verlof, zoodat de ver
voerscapaciteit voor burgers dan ook be
perkt is.
Geen gezclschapsbil,ietten binnenland met
uitzondering van sporttarief zullen worden
uitgegeven voor reizen, betzij heen of terug
op 23. 20. 27, 30 December 1939 en 1 en 2
Januari 1940.
Sovjets zullen niet aan het
werk te Genève deelnemen
Op de vredesoproep van den Volkerenbond
heeft Stalin niet geantwoord.
Slechts heeft Molotof aan Domatta, den
President der Commissie, welke door de
Assemblée is benoemd, om de geschillen
tusschen Finland en Rusland te bestudee-
ren. een kort telegram gezonden, waarin hij
dank zegt voor de zéér beminnelijke uitnoo-
diging tot de Sovjetregeering gericht tot deel
neming aan de werkzaamheden te Genève,
doch mededeelt, dat Rusland de uitnoodi-
ging niet kan aanvaarden.
Dit Russische antwoord op de uitnoodiging
van den Volkenbond, dat laat in den avond
werd ontvangen, heeft in diplomatieke krin
gen geenerlei verrassing gewekt.
Men constateert, dat het antwoord ont
wijkt een toespeling te maken op de beide
door den voorzitter van den Volkenbonds
raad geformuleerde voorstellen, te weten:
1. staking van de vijandelijkheden 2. de
opening van onderhandelingen tot herstel
van den vrede. De redenen, waarnaar Mo
lotof verwijst zijn: 1. Sovjet Rusland er
kent selchts als Finsche regeering die wel
ke onder den naam van volksregeering
kort na de invasie in een grensdorp werd
ingesteld; 2. Polen is nog in de vergade
ring van den Volkenbond vertegenwoor
digd. In een ander telegram aan den secre
taris van den Volkenbond gericht, had
Molotof het door het secretariaat van den
Volkenbond in overweging nemen van het
beroep van den Finschen gedelgeerde Ru-
dolph Holsti een provocatie genoemd.
De. uitstootiing.
De gestelde termijn van 24 uur, waarin
Rusland op de Vredesoproep diende te ant
woorden, verliep gisterenavond. Echter is
deze termijn nog tot hedenmorgen 10 uur
verlengd, daar men rekening wenschte te
houden met de mogelijkheid van vertraging
der overkomst van het antwoord-telegram.
Vrijwel zeker zal Moskou echter de Vre
desoproep negeeren en dan komt 't voorstel
der Zuid-Amerikaansche staten tot uitsoo
ting der Sovjet-Unie uit den Bond, in be
handeling.
Hier liggen allerlei voetangels en klem
men, daar b.v. Iran (Perzië) als direct aan
Rusland grenzende kleine natie reeds heeft
verklaard daaraan niet te zullen kunnen
medewerken.
Daar de uitstooting met algemeene stem
men moet geschieden en één enkele tegen
stemmer dus oorzaak kan worden van het
stranden van het Zuid-Amerikaansche voor
stel, beteekent dit, dat de Volkerenbond
straks de zeer toegewijde Zuid-Amerikaan
sche Staten mogelijk zal zien uittreden en
belast blijft met het lidmaatschap van de
Sovjets, wie allen zonder uitzondering gaar
ne zouden zien vertrekken.
Ook over de wijze waarop Finland zal die
nen te worden geholpen, bestaat geen vol
maakte overeenstemming. Tot een vcroor-
dceling van Ruslands houding zal het ech
ter vrij zeker komen.
KOGELVRIJE AUTO- EN FIETSBANDEN.
Naar thans van officieele zijde wordt ver
nomen, aldus een Times-bericht in de N.R.
Crt., heeft een Engelsche fabriek volgens
een geheim procédé reeds een grooten voor
raad auto- en fietsbanden voor het leger ver
vaardigd, welke volkomen tegen kogels be
stand zijn.
Koninklijke belangstelling voor Jong Oranie
Zonder gegronde redenen
geen torpedeering van
neutrale schepen
De correspondent van het Hsbl. had gele
genheid in een onderhoud met bevoegde
Duitsche marineautoriteiten te spreken over
enkele recente gevallen van beweerde tor
pedeering zonder waarschuwing van neutra
le schepen.
Dit achtte men absoluut uitgesloten. Zon
der waarschuwing worden geen neutrale
schepen in den grond geboord en van een
onbeperkte duikbootoorlog is geen sprake.
Er hcerscht, zooals begrijpelijk, bij de
Duitsche zeelieden groote verbittering over
de Britsche maatregelen, maar tot onridder
lijke handelingen zal dat geen duikbootka
pitein brengen..
Dc neutrale scheepvaart zal cr echter goed
aan doen, er rekening mede te houden, dat
onmiddellijke torpedeering zonder verdere
waarschuwing geschiedt, als het neutrale
vaartuig:
le. blijkt bewapend te zijn,
Verhoudiag tusschen
de standaardmunten
gefixeerd
Sir John Simon heeft in het Lager
huls medegedeeld, dat 'n omvatten
de overeenkomst tot stand is geko
men tusschen de Engelsche en Fran-
sche departementen van financiën
betreffende samenwerking op finan
cieel gebied, zooals reeds op andere
terreinen wordt samengewerkt.
Simon voegde hieraan toe. dat overeenge
komen is, wijzigingen te vermijden in de be
staande verhouding tusschen het Pond Ster
ling en den Franc voor den duur van den
oorlog. Ook zijn regelingen getroffen om de
beide landen in staat te stellen vrijelijk ge
bruik te maken van elkanders valuta, zon
der dat het noodig is, goud te leveren.
Geen van beide regeeringen zal een buiten-
landsche leening aangaan of een buiten-
landsch crediet op nemen, zonder overeen
stemming met de andere regeering, of te
zamen met haar.
Geen van beide regeeringen zal nieuwe be
schermende beperkingen opleggen op im
porten van de ander gedurende den oorlog.
De overeenkomst zal van kracht blijven
tot zes maanden na de onderteekening van
het vredesverdrag.
Deze vrije pond-franc-koers behoeft er niet
noodzakelijkerwijze toe te leiden, dat na den
oorlog een tol- en muntunie tot stand komt
met als einddoel verwezenlijking van het
Britsche verlangen naar een vrijen wereld
handel.
Echter schept de overeenkomst omstandig
heden, welke zeer een doorvoering van dit
ideaal wel zéér vergemakkelijken.
2e. SOS-seinen geeft, zoodra het van een
Duitscheri onderzeeër of e enander oorlogs
schip bevel tot stoppen heeft gekregen,
3e. op de vlucht tracht te slaan, al dan
niet met voortdurende koerswijzigingen
(zigzagkoers).
Men wees er op, dat andere rustige en ob
jectieve zeelieden en passagiers in deze oor
logstijden soms met een soort onderzeeboot-
vervolgingskoorts zijn behebt en soms bewe
ren bellenbanen le hebben gezien in geval
len, waarin later blijkt dat van torpedeering
geen sprake meer is.
Trouwens zoo zeide men, de moderne tor
pedo veroorzaakt geen bellebaan meer en
men zij dus met allerlei verklaring* van
scheepsrampslachtoffers uiterst voorzichtig
en wachte rustig den uitslag van een des
kundig onderzoek af.
Dc geredden van de Tajan
doenin Nederland aangeko-
komen.
Er waren veie gelukkige families gister
avond aan de stations Don Haag, Amster
dam, Leiden en Haarlem. Daar kwamen
immers groepjes geredden van het veron
gelukte motorvrachtschip de „Tajandoen"
aan!
In totaal 62 schipbreukelingen zijn nu
„in veilige haven".
Een Belgisch vrachtschip had hen van
Folkestone naar Ostende gebracht, van
daar werd de reis via Brussel en Antwer
pen naar Nederland voortgezet.
Alle reizigers zijn in goeden welstand. De
meesten hebben al hun bagage verloren,
sommigen hebben nog een pakje met eeni-
ge kleeren bij zich.
Natuurlijk trachtte een ieder nog iets te
weten te komen over de ramp zelf. Als cenig
antwoord van den kapitein kwam: „Ik ben
doodmoe. Morgen is er weer een dag."
EERBERICHT
DE BILT SEINT.
Verwachting: meest matige oos
telijke tot noordelijke wind,
betrokken tot zwaar of half
bewolkt, mogelijk eenige
sneeuw, temperatuur om
het vriespunt tot lichte
vorst.
