waarzegger
DE ENKHUIZ
Bij sparrengroen
en kaarsenschijn
Bewaar de zachtheid van uw huid
Wedstrijden te Gei
KERSTFEESTVIERINGEN IN ONZE
OMGEVING.
Het krijgsrumoer dat de wereld ver
vult, heeft natuurlijk niet nagelaten
zijn invloed uit te oefenen op de
Kerstfccstvieringen. Echter, nog inni
ger dan anders klonk de bede: „Vre
de op Aarde", bij den zachten
kaarsenschijn in de overvolle kerk
gebouwen. Het is ons niet mogelijk,
hoe gaarne wij den vrede in ons
nummer van heden een grootere
plaats zouden willen inruimen, an
ders dan zeer beknopte verslagen
van de diverse Kerstvieringen te ge
ven.
Beginnen wij met:
SC HAGEN
waar een overvol kerkgebouw eenige uren
intens genoten heeft van lieven kinderzang
en een mooie vertelling van Ds. Van der
Linden, den plaatsvervanger van Ds. Kap-
tein, die zelf dit keer als herstellende zieke
den dienst als toeschouwer bijwoonde. Alle
kinderen kregen weer een leuk Kerstcadeau
en de jeugd werd natuurlijk fijn getrak
teerd.
WIERINGEN.
De doopsgezinde zusterkring Den Oever en
Hippolytushoef vierden samen het Kerst
feest in de Doopsgezinde Kerk te Hippoly-
tuslioef. Het gebouw was geheel gevuld. Ds.
de Wilde sprak het openingswoord, waarna
mej. de Schipper van Oosterland en mevr.
de Wilde, een Kerstverhaal voordroegen. Een
zeer geslaagd feest.
Vrijdagavond reeds vierde de Hervormde
zusterkring te Oosterland het Kerstfeest in
het catechisatielokaaltje. Ds. van Beek sprak
een Kerstoverpeinzing uit. De dames N. Sta
dig Hd. en Marie Kool lazen mooie Kerst
verhalen en de presidente zong. Natuurlijk
ontbraken samenzang en traktaties niet.
BARSINGERHORN.
Hier werd het Kerstfeest voor de eerste
maal onder leiding van ds. van Biemcn ge
vierd. Het gebouw was eersten Kerstdag
staand vol. Onder het zingen van het „Stille
Naoht" door de kinderen, kwamen de jong-
sten allen met een kleine kaars het kerkge
bouw binnen, zoodat zich tenslotte een 100-
tal kinderen bij den faaien Kerstboom ver
zamelden. Ds. van Biemen vertelde vervol
gens waarom het nu Kerstmis was. Na de
pauze een Kerstverhaal, dat met groote aan
dacht werd gevolgd, uitdeeling van een
kleine versnapering en tenslotte voor de kin
deren van de Zondagsschool een cadeau. Met
Gemeentezang werd dezen prachtig geslaag
den Kerstavond besloten.
SCHAGERBRUG.
Bij een prachtig versierden Kerstboom
werd alhier len Kerstdag onder groote be
langstelling in de Ned. Herv. Kerk het
Kerstfeest gevierd. Er was mooie kinder
zang met orgolbeleiding van mevr. Bree-
baart. Ds. Witkop vertelde en natuurlijk
werden chocolademelk en versnaperingen
rondgedeeld. Het Kerstcadeau voor de kin
deren bestond uit een door de dames der
Breikrans vervaardigd kleedingstuk... en
nóg wat. Allen gingen dankbaar en vol
daan huiswaarts.
SCHOORL.
Eerste Kerstdag was ons Schoorlsche kerk
je geheel gevuld om daar der traditie ge
trouw, gezamenlijk het groote gebeuren te
herdenken. Ds. A. J. P. Boeke leidde wéér
het Kerstfeest en gaf zijn door vele liede
ren omlijst Kerstverhaal, terwijl een staf
van helpsters en helpers de jeugd blij
maakte met tractaties en cadeautjes.
SINT MAARTEN.
Maandag 1ste Kerstdag werd alhier in de
Ned. Herv. kerk Kerstfeest gevierd in ver-
eeniging met de Kerkelijke gem. Valkkoog.
Het kerkgebouw was geheel gevuld.
Na samenzang sprak do hulpprediker van
der Linde uit Schagen de gomcento toe,
waarna door dezelfde een kerstvertelling
voor de jeugd werd gedaan.
Tussöhen zang en vertelling werd de
jeugd getrakteerd en natuurlijk kreeg zij
een mooi Kerstcadeautje.
WARMENHUIZEN.
In de Nederl. Herv. Kerk had Maandag
middag een Kerstfeest plaats voor de kinde
ren van de Zondagsschool. Ds. Bocke uit
Schoorl hield voor de kinderen een kerstver
telling. Onder leiding van mej. A. dc Moor
werden door de kinderen enkele kerstliede
ren gezongen. Ook door enkele oudleerlingen
van de Zondagsschool zijn een paar num
mertjes gezongen.
De cadeautjes webden zeer gretig in ont
vangst genomen, met nog wat versnaperin-
Sen. Het uitdeden geschiedde door mej. J!
iiitker en eenige helpsters.
Voor een volgend jaar zou het in het be
lang van alles wezen om geen kinderen zon
der geleide toe te laten. Zooals nu, het on
geregeld binnentreden van kinderen is hin
derlijk. Het is geen bioscoop.
HEERHUOOWAARD.
Eerste Kerstavond vond in de Nod. Herv,
Kerk onder leiding van Ds. Nell uit Oud
karspel het kinderkerstfeest plaats. Mevr.
Portc—Wit had de Kerstvertelling voor
haar rekening genomen. Naast dc jonge
ren genoot ook de gemeente van deze
kerstsproke. Mevr. Modder—van Twisk
verzorgde de muziek, terwijl enkele jonge
dames dc versnaperingen en cadeautjes
ronddeelden.
OUDKARSPEL.
Te Oudkarspel en te Noordsehnrwoude
vonden respectievelijk den lsten en den 2en
Kerstdag goed geslaagde Kerst feestvieringen
plaats van de leerlingen der Zondagsschool
wanneer het weer koud en guur is met de huidvoedende en huidverfraalende Purol. Doos 30 ct.
en de Ned. Herv. Meisjesclub. Het Kerst
feest stond onder leiding van Ds. W. A.
Nell.
ZUIDSCHARWOUDE.
Voor de kinderen van de Zondagsschool
der Ned. Herv. Kerk werd in de kerk een
Kerstfeest gegeven, dat in alle opzichten
goed is geslaagd. De heer Korndörffer ver
telde. De kinderen zelf zongen zeer mooi.
Mej. Tuin haalde eer van haar werk. Verge
noegd gingen allen huiswaarts met een aar
dig geschenk. Er was veel belangstelling.
BERGEN.
Het zou inderdaad ondoenlijk zijn, alle
Kerstvieringen te memoreeren, welke op 25
en 26 Dec. in Bergen gehouden zijn. In bijna
alle café's was bal. In het Oranjehotel had
Zondag een Kcrst-bridge-drive plaats, waar
voor zeer veel animo bestond. Zondagmid
dag werden in het stemmig versierde dorps
huis de kinderen van de lagere clubs nog
maals onthaald en er heerschte daar een
vroolijke stemming.
De militairen boden dienzelfden middag
aan de kinderen uit Bergen een beerlijken
avond aan in de cantinc aan de Karei de
Grootelaan. Do heer Zaal liet de kinderen
zingen, dat het een lieve lust was en de mi
litaire muziek bracht er de noodige vroolijk-
heid in, terwijl Paul Storm het Kerstverhaal
vertelde. De burgemeester heeft deze goed
geslaagde Kerstviering bijgewoond.
Zooals ieder jaar heeft ook in de Ruïne-
kerk weer het traditioneele Kerstfeest plaats
gehad onder leiding van Ds. v. d. Kieboom.
De kinderen zongen onder leiding van mej.
v. HeemskerkTeeckens eenige liederen
Ieder ontving een geschenk.
Mej. G. Plomper vertelde een Kerstge
schiedenis.
Uit onze omgeving
BERGEN
KERKCONCERT.
Schitterend debuut van onze
plaatsgenoote Emmy Kreb, so
praan.
Voor een vrij groot auditorium gaven dc
dames Emmy Kreb, sopraan, Ady Bas Bak
ker-uit A'dam, fluit, Mia v. Regteren—Alte-
na, fluit, en de heer H. Poelman uit Appin-
gedam, orgel, Zondagmiddag een concert in
de Ruïnekerk.
Dit viertal musiceerde met volle overgave
en bezorgde muziekminnend Bergen een
paar uurtjes van muzikaal genot. Onze
plaatsgenoote Mej. Kreb,- die debuteerde,
kan hoogst tevreden zijn. Haar eerste num
mer „Wilt heden nu treden" was al een ver
rassing, die nog grooter werd, toen zij met
haar krachtige, stralende sopraanstem onder
meer een mooie vertolking gaf van „Höch-
ster was ich habe" en „Schafe können si-
cher weiden".
Van verschillende zijden hoorden wc de
verzuchting: „Was aan dit concert maar
meer bekendheid gegeven, geen plaatsje
was dan onbezet gebleven in het kerkge
bouw."
ZIJPE
SCHAGERBRUG.
FILMFEESTAVOND VAN DEN MIDDEN
STAND.
J. 1. Zondag werd in de zaal van den heer
W. Zuidscharwoude de film-feestavond voor
den georganiseerden middenstand van Zij-
pe gehouden.
De zaal was vrijwel bezet, toen de voor
zitter van de middenetandsvereeniging de
heer C. Brugman opende en in het bijzon
der welkom heette het college van Burge
meester en Wethouders en den Gemeente
secretaris van Zijpe de heeren Niestadt uit
Schagcn en de medewerkenden het duo
Benny Vredcn-Annie Schrama.
Het programma ving aan met de vertoo
ning van de door de fa. Niestadt vervaar
digde reisfilm „Met de Zijper Middenstand
naar het Dierenaprk van Ouwehand.".
De fa. Niestadt heeft met deze film
weer eens te meer bewezen, dat zij er slag
van heeft dc juiste momenten te kiezen en
een woord van bijzonderen lof voor haar
werk is hier zeer op zijn plaats.
Het verdere deel van dezen avond werd
gevuld door het duo Benny Vreden—Annie
Schrama, die het publiek op uitnemende
wijze hebben vermaakt., met eerste klasse
kleinkunst.
De band van Zoetelief zorgde gedurende
den avond voor goede begeleiding.
De heer Brugman was dan ook stellig de
tolk der aanwezigen, toen hij tot de mede
werkenden een hartelijk dankwoord richtte.
Vxj-eJt&al
V riendschappelijk
Kerstvoetbal
Reeds Vrijdagavond kwam het door voetbal-
minnend Nederland zoo zeer gevreesde „Alles
afgelast" van den K.N.V.B. door. En daar on
verwachts de dooi intrad, werd het dus een
Kerst zonder schaatsenrijden, doch... ook zon
der voetbal. Natuurlyk werd er gemopperd
door velen, doch er waren' er ook die in allerijl
nog geprobeerd hebben een of meer vriend
schappelijke wedstrijden in elkaar te zetten
en daarin dan ook geslaagd zijn. In verschil
lende steden van ons land is dus nog „ge-
kerstvoetbald". Zoo vond in Den Haag het
H.B.S.-tournooi plaats; in Amsterdam voet
balden Feijenoord en Blauw-Wit er op los,
terwijl Sparta en Ajax elkaar in de Maasstad
ontmoetten.
In Amsterdam vond voorts nog de af-
scheidswedstrljd van Wim Andriessen plaats,
waarbij deze zijn ploeg voor de laatste maal
van zijn leven ter overwinning voerde...
Dat was al!
Zal deze kwakkelarij nog lang zoo big ven?
Voor het verloop van de noodcompetitie is het
niet bevorderlijk. Laten we dus maar hopen,
dat 1939 met een ouderwetsche voetbalzondag
zal afscheid nemen. Tenslotte volgen hier nog
enkele uitslagen.
Kersttournooi H.B.S.
HBS—HDVS 3—4.
AD OVUC 44. ADO wint na strafschop
pen.
HBS—VUC 3—4.
ADO—HDVS 4—3.
ADO winnaar van het tournooi.
Amsterdam:
FeijenoordBlauw-Wit 21.
Rotterdam:
SpartaAjax 42,
Amsterdam wint met 4-1
van de Zwaluwen
De ontmoeting tusschen de Zwaluwen en
het Amsterdamsche elftal, tevens bedoeld als
afscheidswedstrgd van Wim Anderiessen, had
zeer veel publiek naar het Ajax-terrein ge
trokken. Naar schatting zagen 17.000 toe
schouwers een aardigen, in enkele perioden
zelfs heel goeden wedstrijd, welke met 41
door de Amsterdammers gewonnen werd,
dank zij een grootere mate van productiviteit.
Dat het een afscheidswedstrijd van Ande
riessen was, had men ons van te voren ver
teld, anders hadden wij het heusch niet kun
nen ontdekken. Want op het groene veld ge
beurde er voor den aanvang niets, ook in de
kleedkamer was niets aan de hand en later
vernamen wg, dat des avonds aan een maaltijd
Anderiessen zou worden uitgeluid, waar hem
een ets is overhandigd.
Voor minder belangrijke dingen zijn wel
eens vóór een ontmoeting toespraken op het
terrein gehouden en geschenken overhandigd.
Het is opmerkelijk, dat men in de voetbal
wereld zoo weinig gevoel voor juiste verhou
dingen heeft: Anderiessen, die een goeden
wedstrijd speelde, heeft buitengewoon veel
voor het Nederlandsche en ook voor het Am
sterdamsche voetbal gedaan, men had dit af
scheid voor publiek en spelers wat hartelijker
in elkaar moeten zetten.
Aan de organisatie ontbrak nog al wat. Een
half uur na het aanvangsignaal men was
tien minuten te laat begonnen kwamen er
nog toeschouwers binnen, zoo lang had men
voor de loketten moeten wachten. En het
publiek moest maar raden, wie er in het veld
stonden, want van de oorspronkelijke opstel
lingen was niet veel overgebleven. Verschil
lende militairen moesten verstek laten gaan,
b.v. Westphal en Drager, verder was Vente
niet verschenen, omdat hg door heet water
In het gezicht was gewond geraakt, een on
geval, dat hem Maandagavond was overko
men. De voorhoede van de Zwaluwen bestond
uit Wiliemse (Gooi), Woudenberg (Stormvo
gels), Drok (Sparta), Balvers (V.S.V.) en
Sterk (.V.S.V.)een vijftal, dat aardig samen
speelde, doch waaraan elke productiviteit ont
brak. Talrijke kansen werden door Drok c.s.
gemist.
Aan den anderen kant vlotte het aanvanke
lijk ook niet. Hazemeyer van A.F.C. stond
midvooor en Van Nol rechtsbinnen. Beide spe
lers wisselden na verloop van tjjd van plaats
en toen ging het onmiddellijk beter. De Blauw-
Wit-midvoor profiteerde tweemaal van hem
geboden kansen en aangezien Bergman voor
de rust het eerste doelpunt maakte en Tig-
gemans de laatste goal voor zijn rekening
nam, kwamen alle vier Amsterdamsche doel
punten van den voet van een Blauw Witter.
Drok was de maker van het Zwaluwen-
doelpunt, acht minuten na de hervatting.
Het is wel kenmerkend voor de kracht van
de Stadionclub, dat een Amsterdamsche ploeg
met zeven Blauw Witters zoo'n duidelijke zege
behaalde op een op papier toch heusch niet
zoo zwak zgnd Zwaluwenelftal.
Want de verdediging der gasten met Van
Stokken als besten speler en de middenlinie
met Paauwe en Poulus als sterke punten, wa
ren van uitstekende hoedanigheid, de zwakte
school uitsluitend in de voorhoede, welke het
tegen het trio Ferwerda, Caldenhove en Slot
niet gemakkelijk had.
ytAoc&ey.
WL
Amsterdam Antwerpen
Vandaag komen de stedenploegen van Am
sterdam en Antwerpen op de Amsterdamsche
Kunstijsbaan tegenover elkaar.
De Belgen komen met de volgende ploeg:
Doel: Rens.
Verdediging: De Ridder, Hannever.
Voorhoedes: Van den Branden, Oris, Ver-
trepen, Bayens, Morgaat, Kaplan.
De meest opmerkelijke figuur is wel de
back De Ridder Loulou zooals men hem
in geheel Europa noemt, die met ztfn stevig
en doelbewust spel zoo menigmaal de best
opgezette aanvallen verijdeld heeft.
Rens, de nieuwe doelverdediger van Brabo,
is een van de weinige keepers, die men zou
kunnen zeggen, met de stick geboren worden.
Zijn eerste optreden in het vorige seizoen in
het Sportpaleis te Antwerpen heeft groot op
zien gebaard en aan zgn uitstekend werk is
een groot deel van het succes van zijn ploeg
te danken.
In de beide voorhoedes zijn in plaats van
oudere spelers eenige uitstekende Belgische
juniores opgenomen en Van den Branden,
Bayens en Morgaat zgn hier ter stede al lang
geen onbekenden meer.
Amsterdam zal met zijn volledige ploeg uit
komen, daar Benjamins weer volkomen her
steld is en zijn plaats als aanvalsleider weer
zal innemen. Van Os staat in het doel, Taconis
en Klotz spelen achter, Lammerts, Benjamins
en Suurbeek, Groenteman, Vaal en Lankhof
vormen de beide voorhoedes.
Op de Winterbaan te Gent zijn op den
Kerstdag wielerwedstrijden verreden, wel*]
de volgende resultaten opleverden:
Sprintwedstrijden per ploeg.
1. DeKuysscherDanneels.
2. DeneefVan der Voort
3. DebruyckerKaers.
4. WalsPellenaars.
5. RaesCozens.
6. Di PacoVan den Broek.
7. DebackerBruneel.
8. DefoortCryeolle.
Achtervolging:
BuysseBilliet halen SchulteBocyen
2590 m in, in den tgd van 3 min. 55 sec.
Koppelwedstrijd over 80 km.
1. KaersDebruycker, tijd 1 uur 42 min,
(baanrecord).
2. Buysse—Billiet
Op één ronde:
3. WalsPellenaars.
Op twee ronden:
4. DanneelsDekuysacher.
Op drie ronden:
5. DebackerBruneel.
Op vier ronden:
5. DeneefVan de Voort
7. CozensRaes.
Op vijf ronden:
8. SchulteBoeyen.
Op zes ronden:
9. DefoordtGrysolle.
tliljMUn
Van Belle wint van
Gabriëls
Een Liefdadigheidswedstrijd tusschen Van
Belle en den wereldkampioen, Gabriels, over
400 punten 45/2 had het volgende resultaat
Van Belle
Gabriels
400
351
15
15
139
116
26.26
23.40
Schaken
Euwe-Keres 1—1
In de hoofdstad is dezer dagen de
schaaktweekamp tusschen den Neder-
landschen kampioen dr. Max Euwe en den
kampioen van Estland, Paul Keres, begon
nen. Zooals men weet wordt deze match
onder auspiciën van de V.A.R.A. gehou
den.
De stand na twee partijen is gslgk, 1—1.
Beide partijen eindigden n.1. in remise. In de
eerste partij speelde onze landgenoot mei -vit
en wist eenig positioneel voordeel te behalen.
Of dit tot winst had kunnen leiden, bg een
correcte voortzetting, daar is men het nog
niet over eens, ook Euwe zelf niet. In ieder
geval de voortzetting die Euwe koos moest
tot remise leiden. Hetgeen dan ook geschied
de. In de tweede partij, waarin Keres de witte
stukken aanvoerde, had de Estlander het
initiatief, zonder echter Euwe ook maar een
oogenblik in gevaar te brengen. Ook deze
party eindigde dan ook in remise. De stand
is dus momenteel 11.
MhleüeJh
D.H.C.-VELDLOOP.
De dezer dagen gehouden veldloop van
D.H.C. (Delft) werd gewonnen door A. M. de
Rooy (P.P.).
Als die 't zegt, dan is 't zool
EEN EN ANDER UIT DE GESCHIEDENIS
VAN DE BEROEMDE ALMANAK.
Het nieuwe jaar staat spoedig
weer voor de deur. Wat zal 't ons
brengen? We weten 't niet, ondanks
voorspellingen van „helderzienden
in de toekomst" ondanks geleerde
en minder-gclccrde bespiegelingen
van politici en economen. Dat we
niets weten, is misschien wel goed
ook, anders
Maar weten we dan werkelijk niets?
Tóch wel! Door 'n gids, raadgever, die „vol
komen betrouwbaar" is, waarvan vermeld
mag worden, „als die 't zegt, dan is 't zoo!"
Welke geheimzinnige adviseur dit is, waar
op men zich zoo geheel verlaten kan, die
honderd en één raadgevingen voor vele
mogelijkheden (cn misschien ook wel voor
onmogelijke zaken!) levert? Zijn naam is
almanak.
De almanakken of kalenders zijn waar
schijnlijk omstreeks het jaar 700 met de
invoering van het Christendom in ons land
ontstaan, of liever in gebruik genomen. Zij
dienden toen „opdat de gemcee man mogte
weten welke heylige daagen geviert moes
ten worden." Oorspronkelijk waren zij dus
eigenlijk kerkelijke kalenders, die alleen
de feest- en heilige dagen vermeldden.
Zij werden in de gebeden-, getijden-, mis-
en kerkboeken geplaatst en wel vooraan,
met het oog op de heilige dagen. Sommige
waren buitengewoon fraai bewerkt, voor
zien van teckeningen, lofwerk, beeldjes,
enz. gewoonlijk in blauw en rood, ook an
dere kleuren, en somtijds met gouden let
ters geschreven.
De Enkhuizer.
In de middeleeuwen, in dc 15e cn 16e
eeuw duiken in ons land de almanakken
steeds meer op. En tegen het eind der zes
tiende eeuw verschijnt dan voor de eerste
maal de „Enkhuizer", n.1. in 1596. Die voor
1940 draagt tot aankondiging 345ste jaar
gang. In den huidigen jaargang van dit
handboekje leest men op het titelblad: „Dc
vanouds vermaarde Erve C. Stichters Enk
huizer Almanak voor het jaar 1940. Aanwij
zende de voornaamste Jaarmarkten. Ker
missen, Paarden-, Vee- cn andere markten
in hel Koninkrijk der Nederlanden. Bene
vens de watergetijden. Verduisteringen, dan
Op- en Ondergang der Maan, cnr.. Berekend
op den Middagcirkel van Amsterdam. De
sterrenkundige berekeningen zijn opge
maakt door D. Gaykema, verbonden aan
's Rijks Sterrenwacht te Leiden. 345ste
Jaargang. Te Haarlem bij Gebr. Van Sta-
den, N.V. Koudonhorn -44". Deze almanak
is thans de oudsto in Nederland, en ook
het oudste periodiek verschijnend boekje in
ons land.
Uit de jeugd der 350-jarige.
Het zou ongetwijfeld merkwaar
dig zijn, als men dc eerste jaargan
gen eens zou kunnen raadplegen.
Dit is evenwel niet mogelijk. Zelfs
in bibliotheken van Rijksuniversitei
ten, die doorgaans goed geoutilleerd
zijn, komen zij niet voor. Wij heb
ben ons toen gewend tot de uitge
vers in Haarlem. Het bleek, dat dc
ecste uitgave niet meer bestaat; het
oudste exemplaar, dat er aanwezig
is, is van het jaar 16S0.
Over den vroegcren tijd van deze bijna
:150-jarige valt het volgende mede te dee-
len.
In de vorige eeuw moeten uitgebreide ge
gevens in handen van de heeren Van Sta-
den zijn geweest, in den vorm van de aller
oudste octrooien; een ervan, waarschijnlijk
de voornaamste, dagteekent van 28 Novem
ber 1682, en „ter ordonnatie van de Staten
van Ilollant ende West-Vrieslant' getee-
kend door Simon van Bcaumont en Fagel.
Deze octrooien werden door Schout^ en
Schepenen telkens voor den tijd van 15 jaar
aan den uitgever verstrekt.
Dat de firma Stichter, de oorspronkelijke
uitgeefster, dus in 't bezit was van een
groot aantal dezer belangwekkende oc
trooien, behoeft geen nader betoog, aange
zien de uitgave van den eersten jaargang
af, tot 1800 onafgebroken het familiebezit
der firma Stichter is geweest. De eerste
Stichter was een stichtelijke boekhandelaar
(wliat is in a name?) te Enkhuizen. Doch
over de redenen en zijn gedachten, wa&r-
om de Enkhuizer in den zeer bijzonderen
vorm gegoten werd, zijn geen gegevens
aanwezig.
Het ontstaan van den almanak is dus he
laas in don nacht der eeuwen verdwenen.
Uit de lSdc eeuw zijn er, van 1774 af tot
1800, bijna alle jaargangen, terwijl van 1800
af tot heden, de uitgave compleet in het
bezit der uitgevers is.
De almanak als erfenis.
Van de Van Staden's leeft niemand
meer: de Enkhuizer kwam in 1800 in het
bezit van een Van Staden, door diens hu
welijk met een mejuffrouw Stichter, welke
damo-de uitgave-rerhten van den almanak
nis erfenis ontving. Sedert dien is de naam
Stichter verdwenen als uitgever, doch de
naam wordt nog steeds op de titelpagina
bijeehoudon. Ook een onderzoek' te Enk
hulzen naar oudere exemplaren heeft nim
mer opheldering kunnen geven. Alle jaar
gangen. van het jaar 1793 af. naast elkan
der geplaatst, beslaan een lengte van ruim
vijf meter.
Iloe deze almanak eertijds gelezen
werd, blijkt uit het feit. dat enkele
blaadjes gevonden werden op Nova
Zembln, afkomstig van den tocht
van Willem Barcndtsz en de zij
nen; deze blaadjes worden bewaard
in het Rijksmuseum in Amsterdam.
Merkwaardig is de uitgave van het jaar
1798. waarin de eerste woorden zijn: „Vrij
heid. gelijkheid, broederschap". Wij hebben
oude jaargangen naast die uit deze en de
vorige eeuw gelegd. En zooals opgemerkt,
er valt een zeker conservatisme te bespeu
ren. dat men elders niet dikwijls zal aan
treffen. Zoo zijn bijv. de teekens van den
Dierenriem hetzelfde gebleven. Ook de wa
tergetijden bleven onveranderd en op de
eerste bladzijde bleef het maandversje ver
meld. Trof men destijds fraaie houtsneden
aan, ook thans is dit nog 't geval.
„Ook de Enkhuizer sprokkelt
graag!"
In het algemeen namen in de oude al
manakken de voorspellingen een voorname
plaats in, hetgeen uit tallooze voorbeelden
blijkt. In de zoo juist genoemde „Enkhui
zer", treft men elke maand een .maand
versje" aan. Zoo ook voor 1940, waar voor
Januari wordt gezegd:
Gelijk nu eeuwen reeds voordezen
Brengt de Almanak ook thans zijn groet.
Moog' hij nog lang de vraagbaak wezen
Voor al wie hem gebruiken moet!
En voor de maand Februari leest menr
Als er wat te sprokk'len valt,
Houd ik mij aanbevolen.
Ook de Enkhuizer sprokkelt graag,
Is in 't rapen lang niet traag!
Of er veel liefhebberij voor deze raads
man is? In 1938 bedroeg de oplage 31.700
stuks, en thans zijn er uim 28.000 verkocht.
Een merkwaardig verschijnsel, dat
zich in de lataste jaren heeft voor
gedaan, is, dat het afzetgebied
van dezen oudsten, dat over het ge-
heele land ligt. door de droogleg
ging van de Zuiderzee is. veran
derd! Dit afzetgebied verplaatste
zich n.1. meer naar het Noorden.
Een verklarinsr hiervoor is niet
moeilijk te vinden: het houdt ver
band met de watergetijden, want
in het hijzonder was en is deze
voorlichter oen schippersalmanak.
De laatste jaren zijn er echter ook ver
schillende nuttige gegevens voor de land
bouwende bevolking in opgenomen.
Eindieen we deze bijdraee met een typee
rend rijmpje uit een oud-Hollandsehe a£
manak, getiteld: „Is dat niet mal?":
'k Vertrouw den vleier niemendal,
'k Weet, dat ie mien bedriegt;
Torh heur ik graag (is dat niet mal?)
't Moois, dat ie van micn liegt.
Hetgeen inmiddels niet op het hier-ge*
schrevene van toepassing is
