OP OUDEJAARSAVOND 1939
5
LANGENDIJK
DE MISDAAD IN 1939
Personalia
De dood
den weg
EEN RUSTIG JAAR
i«V
Generaal
appèl
VOOR SCHAGEN
Onze rubriek „Huwelijkstrouw in
beeld", is in 1939 weer menigmaal
in de courant verschenen! Opmerke
lijk groot was het aantal paren, dat
veertig of vijftig jaar getrouwd is
geweest, te groot om ze allen thans
nog weer te noemen. Het zestigjarig
J'
Zou ik voor den klepper vreezen
Hij bewaakt mij dag en nacht
Zoo schreef van 'Alphen indortijd
en de man had gelijk. Onder het
wakende oog van gemeente- en
rijkspolitic kan de burger rustig
slapen en de enkele gevallen van
misdaad, die niet worden opgelost,
bewijzen alleen dat de dienaren van
Hermandad tenslotte mcnschen en
geen helderzienden zijn. Waar geen
vonk is, kan geen vuur komen, en
waar geen spoor is, kan geen boef
ln z'n kraag worden gegrepen.
Vangen wij dus aan, onze politie
mannen den dank van de burgerij
over te brengen. Het moge vreemd
klinken, weinig werk in 1940 te
wenschen, we doen het toch, maar...
wenschen ook véél resultaat
Veel zware delicten zijn in ons
rayon niet gepleegd; opmerkelijk is
het toenemend aantal zedenmisdrij
ven, waaromtrent men Uit den aard
der zaak, als het geval is ontdekt,
weinig meer hoort Veel opzien
baarde het geval in Den Helder,
waar een moeder haar kind ver
moordde; veel opzien ook de stren
ge straf van twee jaar, aan een
dienstweigeraar opgelegd. Er waren
«enige gevallen van fraude van
ambtenaren. De dader van de ge
heimzinnige periodieke brander te
Petten, werd gegrepen én ten langen
leste ontsprongen ook de bedrijvers
van de vele kerkdiefstallen den
dans niet. Strandjutterij werd voor
enkelen een muisje, dat nog een
staartje in 19i0 zal krijgen. De in
braak bij den heer Middelbeek te
Schagen, de laffe aanslag na het
Schager Carnaval, de wreede slach
ting onder duiven te Schagen, blij
ven voorloopig nog in het dossier
„onopgehelderd 1939". Daarentegen
werden vlot gearresteerd de „kam
peerders", die motorfietsen en
fietsen in de wacht sleepten. De
kermis-vechtpartijen gaan langza
merhand tot het verleden behooren,
beter inzicht breekt zich baan; dc
jeugd heeft aan dergelijke liefheb
berijen gelukkig weinig behoefte
meer.
huwelijksfeest vierde dit jaar het
echtpaar De Groot (Jan Groot de
jager) in Hcerhugowaard. Menig
maal is in ons gebied ook dit jaar
een ambtsjubileum gevierd; het
merkwaardigste hiervan was wel
dat van den heer A. Boekestein (Ja
nus van dokter) te Heerhugowaard,
die 40 jaar onder drie dokters op
zijn wijze de lijdende menschheid
heeft mogen dienen Noemen wij nog
het 35-jarig ambtsjubileum van den
gemeente-secretaris van Schagen,
den heer A. C. Roggeveen en de
40-jarige ambtsvervulling van Ds.
Witkop te Schagerbrug.
„Oude" zaken deden dit jaar van
zich spreken, de firma Jac. Bakker
Czn. te Den Oever, bestond 100 jaar;
de smederij van fa. Wissekerke te
Anna Paulowna 73 jaar. De ver-
eenigingen lieten zich ook niet on
betuigd, in Schagen bestond de
G.V. Lycurgus 60 jaar; de Schager
Harmonie 70 Jaar; Winkel's Harmo
nie en de G.V. Olympia te Wierin-
gcrwaard, herdachten hun gouden
jubileum.
Helaas zijn ook dit jaar bekende
figuren uit het openbare leven ons
door den dood ontvallen. Te Rotter
dam overleed de bekende Wcstfrie-
schc schrijver Dirk Rcmpt (Dr.
Merkrid van Aartswoude): te Ha
renkarspel de heer P. Borst, voor
man in tuinderskrineen; te St. Pan-
cras het oud-raadslid W. Snel; te
Heerhugowaard het hoofd der open
bare school, de heer C Hartog; te
Schoorl zuster de Looper; te Den
Helder, wethouder en Statenlid de
heer W. dc Boer; te Bovenkarspel
dc bekende folklorist, arts Van Ba
len Blanken; te Bergen mevr. Tja-
den v. d. Vlies, die als „Enka" veel
van zich deed spreken; te Schagen
het raadslid Jb. de Vries; eveneens
te Schagen dc heer A. Zijdewind,
destijds voorman in het agrarisch
leven; te Noordscharwoude dc secre
taris van Geestmer-Ambacht de
heer S. Schuitemaker. De Boe
renleenbanken te Zuid- en Noord
scharwoude verloren hun directeur;
te Zuidscharwoude overleed de ma
gazijnmeester van het Vitte Kruis
de heer W. Keeman. Tc Eindho
ven overleed de heer J. Slingerland,1
oud-directeur van het postkantoor
te Schagen.
Dat zij rusten ln vrede.
DE SCHAGER RAAD IN HET
AFGELOOPEN JAAR.
In de raadsvergadoring van 11
Januari 1939 heeft dc burgemeester
van Schagen verklaard: Men moet
in 't openbaar zooveel niet zeggen;
waarop nu wijlen dc heer De Vries
antwoordde: „Dat vindt de krant
anders niet goed". Inderdaad, dat
vindt de krant niet.
goed, het kan nooit de bedoeling
van den wetgever zijn geweest het
begrip „openbare raadsvergadering"
zóó te interpretcercn als dc Scha
ger Raad, ook in zijn nieuwe sa
menstelling doet. Hiermede is
meteen de werkwijze van onzen
Raad geschetst, dc discussies ten
aanhoore van pers en publiek ont
aardden veelal in wat men bitter-
tafclpraat pleegt te noemen, en
over de genomen ingrijpende beslui
ten waren meestal de koppen reeds
geteld, voor er in het openhaar over
beraadslaagd werd. Wij hopen dat
het nieuwe jaar daarin verandering
zal brengen en de raadsleden hun
licht der welsprekendheid en wèl-
mecnende bedoelingen zullen la
ten schijnen over de hoofden van
publiek en pers, die tot heden veelal
in diepe duisternis hun oordeel over
de handelingen der elf prominenten
der Schager bevolking moesten vel
len.
De verkiezingen hebben de vrij-
zinnig-vrijhcidsbondsche combinatie
een klinkende overwinning gebracht
en haar practisch de macht in Scha
gen in handen gegeven. Hoewel wij
het verstandiger hadden gevonden
om aan do S.D.A.P. één wethoudere-
zetel, met name aan den heer
Bijlsma, te laten, erkennen wij gaar
ne, dat tot heden de „overmacht"
voor geen enkele partij stuitend is
geweest en de hand des hccrcn
Buiskool c.s. zacht drukt. Over
het beleid van den burgemeester zul
len wij thans niet uitweiden, het is
wel zielig dat een plaats als Scha
gen een bevolking, een rood en óók
nog een burgemeester heeft, inplaats
van een burgemeester, een raad en
een bevolking.
Er zijn in het afgeloopcn jaar en
kele belangrijke besluiten gonomen.
In de vergadering van li Januari
werd dc begrooting voor 1939 goed
gekeurd; en de kwestie van de bo
ventallige onderwijzers aan de orde
gesteld. In de vergadering van 19
Maart werd besloten den boventalli
ge leerkracht aan de U.L.O. school
te ontslaan en vroegen B. en W.
f 13.500 voor een ambtswoning voor
den gemeente geneesheer. Dit voor
stel werd verworpen. Op 12 Mei
kwamen B. en W. met een nieuw
voorstel, maar ook dit kelderde, op
li Juli werd het op zich zelf mooie
plan van onzen gemeente-architect
voor goed van dc liaan geschoven
en besloot de raad het huis op te
knappen. Geen happy end van de
lijdensgeschiedenis dus, want wc
zullen over een paar jaar deze
zaak wel weer te behandelen
krijgen, ln dezelfde zitting toonden
de leden zich zeer tevreden over het
geen zij hadden gedaan en bereikt»
Op 17 Augustus werden sombere
geluiden gehoord, Schagen aan den
rand der noodlijdcndheld. In de zit
ting van 2i November had de raad
véél plezier!
op
Helaas hebben ook in 1939 velen
den tol aan het steeds drukker ge
worden verkeer moeten betalen.
Herhaaldelijk maakien wij melding
van meer of minder ernstige ver
keersongevallen. Opmerkelijk is het
Het jaar 1939 is voor Schagen zon
der schokkende gebeurtenissen voor
bij gegaan; de verhouding tusschen
de verschillende groepen der bevol
king was voor het uiterlijk prettig
en op velerlei terrein, vooral waar
het de gevolgen van de tijdsomstan
digheden betrof, werd samenwer
king verkregen. De „groote gebeur
tenissen" PaaschtcntoonstelUng en
Scliager vuurwerk, trokken veel be
langstelling en de kermis was druk
ker bezocht dan voorgaande jaren.
Durfde dc regeering het blijkbaar
helaas niet zonder reden niet
aan, om Schagen tot centrumge
meente van de distributickring aan
te wijzen, gelukkig weet men, wan
neer het scnn-officicelc of verecni-
glngsnangclcgcnhedcn aangaat, dc
oude marktplaats nog wel te vin
den. Hiervan getuigen de midden
standsexamens, de groote vergade
ring van 450 vrijzinnige vrouwen en
de ook dit jaar over liet algemeen
weer zeer geslaagde Kunstkring-
avonden.
Als steeds was er een opgewekt
vereenigingsleven, zoowel van do
genen die het algemeen welzijn be
oogen, als van dlc welke de vroo-
iijke noot ln deze zware tijden wil
len brengen. De Harmonie gaf een
geslaagd concert en organiseerde op
voortreffelijke wijze het bondsmu-
ziekconcours. Lycurgus had een goe
de uitvoering en gaf in samenwer
king met zusterorganisaties keurige
openluchtaemonstratics. Ook de
Chr. vcrccniging en dè Arbeiders
sporthond versaagden niet. De ar
beidersbevolking gaat voort mooio
avonden te organisecren en ook dc
R.K. Kunstkring doet voor zijn
mcnschen goed werk.
De Revueverccniging blijft popu
lair en gaf dit jaar niet minder dan
vijf uitvoeringen voor veel publiek.
Het Carnaval wordt steeds groot-
scher van opzet.
De Schager Banne verschafte aan
vele-handen werk door w eg en sloot
verbetering. Het Witte Kruis stelt
groote aantal verkeersongelukken in
de Wieringcrmecr, waar in verhou
ding veel meer fietsrijders en voet
gangers werden aangereden, dan el
ders het geval was. Wij noteerden
in 1938 voor Wieringerineer twea
aanrijdingen met üoodeiijken afloop.
Bedrijfsongevallen kwamen on
danks dc ver doorgevoerde mecha
nisatie in het nieuwe land, betrek
kelijk weinig voor. Eén geval had
een droevige afloop, ecu arbeider
raakte bekneld tusschen een zand
spoor en werd gedood. Tragisch zijn
een winkelier uit Wielingen en een
kindje uit Anna Paulowna omgeko
men, de eerste raakte met zijn auto
onder den trein op den onbewaak-
ten overweg nabij Oudcsluis, het
tweede werd door een zware trailer
gedood. Zeer droevig was ook het
ongeval aan den onbewaakten over
weg te Sint Pancras, waarbij twee
kinderen het loven verloren. Het
motorongeluk op den Provincialen
weg te Noordscharwoude cischte
eenigc weken geleden een nog jong
menschcnlevoit. Te Koedijk bracht
een fietser, die door een vrachtauto
werd aangereden, er ternauwernood
het leven af.
Helaas zat bij verschillende onge
vallen niet le bovengenoemde
Koning Alcohol aan het stuur. Wij
herinneren bijvoorbeeld aan da
dronken militairen, die to Juliana-
dorp slachtoffers maakten. In der
gelijke gevallen vindt dc dood op
den weg maar ul tc gemakkelijk zijn
prooi!
ONDANKS DEN ZEER ONOUN-
STIGEN TOESTAND IN DEN
TUINBOUW.
Drukten we in het overzicht over
1938 de hoop uit, dat in 1939 de
toestand in den tuinbouw, d e
hoofdbron van bestaan voor Langen-
dijk, zich in gunstigen zin zou mo
gen ontwikkelen, helaas is die hoop
niet in vervulling gegaan. Wel wa
ren de vooruitzichten op het eind
van het vorige jaar hoopvoller, om
dat de winter toen op ouderwetsche
wijze zijn intree deed. doch de gun
stige financieele gevolgen, gegrond
op de ervaring v. vroegere vorstperi
odes, voldeden niet a. d. hooggespan
nen verwachtingen. De bewaarkool,
opgestapeld in de boeten, steeg noch
tans aardig in prijs, zoodat dc roo
de, gele en witte kool begin Februari
resp. voor ongeveer f7, f0 en f5.50
werden verkocht. Nadien zette de
prijsverhooging echter niet door. De
resultaten van de bewaarkool-cam
pagne waren uiteindelijk niet in
evenredigheid met de strengheid
van den winter, waarvan de tuin
ders zich veel meer hadden voorge
steld. De invoerbelemmeringen door
verschillende landen. Inzonderheid
Duitschland, hebben het resultaat
ongunstig beïnvloed. In Mei verbo
den verschillende landen den in
voer van tuinbouwproducten in ver
band met het voorkomen in ons
land van den Coloradokever, en al
viel Langendijk buiten de zooge
naamde besmette zóne, toen op 24
Mei dc eerste Schotscho muizen
werden aangeroerd, waren dc prij
zen laag en bléven in het verdere
verloop der campagne laag, zoodat
veel doordraaide cn groote hoeveel
heden voor rekening van dc rcgce-
ring werden ingekuild. Dc hoop op
grooter export naar Argentinië Is
niet naar verwachting in vervulling
gegaan. Zeer ongunstig was ook het
verloop van de markt van goedge
keurde pootaaidappelen.
Burgemeester Schelhaas tan Broek
op Langendijk, voorzitter van de
Langendijker Groenten-Centrale.
De jeremiades over de door de
Ned. Groenten cn Fruilcontrnlc in
gestelde regeling inzake dc mini
mum- en vergoedingsprijzen van dc
verschillende soorten winterkool.
demons'reeren afdoende den nood.
waarin de Langendijker mindere nu
ai een achttal jaren veikreren!
Dat de oorlogstoestand in Europa
den Langendijker tuinbouw weer
zulke voordeelige tijden zal brengen
als in 1911— 191S. wordt ongetwij
feld door velen gehoopt, doch door
weinigen verwacht!
De actie tegen den aanleg van den
Oostelijken Proefpohler, In tiet vori
ce jaar ingezet, neemt nog in hevig
heid toe.
In de laatste zitting van Provin
ciale Stalen is wel gebleken, dat de
groote plannon voor verkaveling
van het geheele Geestmcr' Ambacht
nog niet zijn toegelaten doch dat
met een beslissing daaromtrent
wordt gewacht op de resultaten van
den Westelijken Proefpolder.
Ernstige plannen ziln er voor ver
kaveling van don Zuiriacharwotlder
polder, waarbij een beteekenende
opixtrvlakte nieuw land zal worden
aangewonnen.
De gemeenteraadsverkiezingen
hebben geen groote verschuivingen
teweeggebracht Opvallend was niet.
temin de vrij sterke arhfentitgang
van de sd.a.p in Noordscharwoude
en Oudkarspel Vrijzinnigen en R.K
boekten daarentegen winst.
Uitbreidingsplannen zijn in alle 4
gemeenten aanhangig gemaakt. Dat
van Broek op f^ngendtjk werd
reeds goedgekeurd.
Een openbnre gecombineerde ver
gadering der raden van Zuidschar
woude. Noordscharwoude en Oud
karspel is gehouden, over de aange
legenheid I.angendlik één De ge-
meenterand van Zuidscharwoude
nam het voorstel, om het desbetref
fende verzoek aan de Kroon te rich
ten. met algemeene «temmen aan.
Noo'dacharwoude me< i teg«n 3 en
Oudkarspel verwierp het voorstel
met 4 tegen 3 stemmen De zeer on
sympathieke. van weinig beginsel
vastheid geiuigende houding der
s.d.a.p -fractie, werd door den hunre
meester op verdiende wijze afge
keurd. Verder ia omtrent deze zaak
bij de gemeentebesturen niets ge
hoord.
Een nieuwe gemeenschappelijke
regeling kwam tot stand inzake het
beheer en de exploitatie van de Ge
meenschappelijke Gasfabriek. Tal
van bevoegdheden der gemeente
werden hierbij overgedragen aan dc
Commissie van'Beheer. De burge
meesters hielden op. ambtshalve bo-
«tuurslid te zijn.
Ook de vaststelling van het Amb
tenaren reglement kreeg zijn beslag,
waarin o.m. nnn de geruchtmaken
de zaak ambtenaar-raadslid
een bevredigend einde kwam.
Het gemeentebestuur van Alk
maar heeft in den loop van 1939 een
aanbod gedaan de Gasfabriek over
te nemen. Aangezien de gemeenten
eigenaresse van de fabriek zijn. zal
Alkmaar uiteindelijk slechts met
haar besturen kunnen onderhande
len.
Hot R.K. Kerkbestuur van de pa
rochie T.nngendiik besloot tot den
trouw van e<m Kleuterschool, doch
kwam op dit besluit terug, uit hoof
de van do door den oorlog ontstane
verhoogde kosten. Het Kerkbestuur
van de Ned. Herv gemeente ie Oud
karspel he«loot hel plan tot bouw
van een nieuwe pastorie door le zet
ten.
De kanalisatie werd zoo goed als
voltooid. Dc gemeente Zuidschar
woude besloot tot aanleg van een
verkeersweg v. de kort» der gemeen
te naar den WanrddfJk. waarlang*-
een provinciale weg wordt aange
Icgd. Een flinke rlihnjg r») de voet
brug ..De Lange Balk" weldra ver
vangen.
Broek op Langendijk kreeg voor
zlin veiling een narkeerterrein.
De kerkelüke Ned. Herv. gemeen
ten van Oudkarspel en Noordschar
woude werden gecombineerd, even
eens Zuidscharwoude en Koediik.
Zooals overal, ook aan den Lan
gendllk geen opwekkend beeld. Mo
ge 1940 beter zijn!
ijverige pogingen in het werk het
zwembad tb restaureeren; het Rood«
Kruis heeft het zeer druk gehad alt
gevolg van de tijdsomstandigheden.
Het heeft gezorgd dat Schagen pa
raat is. Door don druk van onzeker
heid moest de middenstand van een
St. Nicolaasattractlc afzien cn da
S.O.R. (Schagen op Reis) is op non-
actief gesteld.
De Begrafcnisvereeniglng nam,
ook al door de tijdsomstandigheden,
bijzondere besluiten. Merkwaardig
is het, hoe deze verecniging nog
blijkbaar te weinig flinke kerels aan
het roer heeft om het zonder d«
hulp van oud-wethouder Schoorl t«
kunnen stellen.
In 1039 werd Schagen geautomati
seerd, wat dc tolcfoon betreft. Den
telefonistes werd een glorievol af
scheid bereid.
De Landbouwschool nadert haar
voltooiing. Dc busdienst Schagen—
Dirkshorn werd hersteld. De
Vlecschkeuringsjlienst werd volamb-
telijk cn betrekt nu ook Wieringer-
mcer in zijn werkgebied; met de
%oningbouw vereenigingsplanncQ ia
het leelijk mlsède.
Het zijn maar onkele grepen uit
de voornaamste gebeurtenissen, wel
ke wij kunnen doen.
Ondanks veel dat anders moest
zijn. kan nog steeds met vreugde
worden geconstateerd, dat Schagen
aan zijn lockomst werkt!
