Luchtslag boven Sylt
Troepenconcentratie
Mopperen
gevaarlijk
De vorst blijft
Messerschmitts van het nieuwste
type in actie
Schade aan de Duitsche vlootbasis?
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
BRITSCHE BOMMEN OP
DEENSCH EILAND
Reizigersverkeer
stopgezet
Gladheid maakte
arrestatie mogelijk
in Duitschland
Spoedige beslissing
over Rijkssalarissen
Finsche soldaten
beter dan best!
Tachtig mijnwerkers
opgesloten
Wagen door
diesel gegrepen
Laan, Schagen, Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
DONDERDAG 11 JAN. 1940. 84e Jaargang. No. 11082.
tfitgaw 4mt, N.V.
Gisterenmiddag heeft volgens berich
ten uit Engelsche zoowel als uit Duit
sche bron een ernstig treffen in de
lucht plaats gehad tusschen vijande
lijke luchtstrijdkrachten, bij een Brit-
sche poging om de versterkte en uit
strategisch oogpunt zeer belangrijke
Duitsche eilanden Helgoland en Sylt
te bombardeeren.
Daarbij zijn, naar thans blijkt, niet
alleen bommen neergekomen op de
Duitsche eilanden, maar, zooals
reeds elders in dit blad is vermeld,
ook een drietal op het Deensche ei
land Roem.
Daar de luchtslag plaats vond vlak bij de
DeenschDuitsche grens, komen de meest
betrouwbare berichten uit Deensche bron.
Uit Kopenhagen wordt dan bericht, dat
volgens meldingen uit Zuid-Jutland ter hoog
te van Sylt aanzienlijke activiteit van vlieg
tuigen is waargenomen, waaruit men meen
de te kunnen concludeeren, dat een groot
luchtgevecht werd geleverd. Den geheelen
ochtend werd bij tusschenpoozen schieten
gehoord en van het noordelijk deel van Sylt
zag men Duitsche vliegtuigen opstijgen.
Vroeg in den middag deden zich drie zware
ontploffingen voor, die naar men vermoedt
veroorzaakt werden door bommen, die op het
vasteland insloegen. Tijdens het schieten
werd het geheele spoorwegverkeer over den
Hindenburgdam gestaakt.
Laat in den middag zag men hoe een
Duitsch vliegtuig van 't type Messerschmitt,
laagvliegend, blijkbaar met groote moeite,
naar Denemarken koers zette. Tenslotte
landde de machine. De bestuurder verklaar
de, dat zijn motor defect was, doch het toe
stel bleek kogelgaten te vertoonen. De Deen
sche militaire autoriteiten hebben een wacht
bij het vliegtuig geplaatst, terwijl de vlieger
door de politie wordt vastgehouden.
Officieele Britsche lezing.
Het Engelsche ministerie van luchtvaart
deelt mede: een formatie Britsche vliegtui
gen heeft gisteren tijdens een verkennings
vlucht op de uitreis boven de Noordzee een
aantal vijandelijke gevechtsvliegtuigen ont
moet. Er ontspon zich een gevecht dat on
geveer een half uur duurde. Waargenomen
werd, dat een Messörsebmitt 110 in zee
stortte, en voorts is reeds bekend, dat een
andere een noodlanding in Denemarken
heeft moeten maken. Een van onze vlieg
tuigen ging verloren, doch de overige heb
ben ,na den vijand te hebben verdreven, den
tocht tot de oostelijke grens van het te ver
kennen gebied voortgezet en zijn daarna
behouden teruggekeerd.
Wat Duitschland meldt.
Vier Duitsche vliegtuigen van het nieuw
ste type hebben gistermiddag om 1 uur bo
ven de Duitsche bocht een escadrille van
9 Britsche bommenwerpers van het type
Bristol-Blenheim ontmoet, zegt D.N.B. Bij
het zien der Duitsche vliegtuigen verander
den de Engelschen hun koers terstond rn
westelijke richting en zochten hun heil in
de vlucht. Bij de achtervolging hebben de
Duitsche vliegers drie Britsche bommenwer
pers neergeschoten. De Duitsche vliegers
keerden alle behouden naar huis terug.
Groote luchtmachten in actie.
De correspondent van de Dail- Telegraph
te Kopenhagen mel'dit, dat waarnemers heb
ben geschat, dat vijftig Britsche en Duitsche
vliegtuigen hebben deelgenomen aan hot
groote luchtgevecht van gistermiddag. Zij
zeggen, dat de Britsche vliegtuigen duidelijk
bomaanvallen op Helgoland en Sylt hebben
uitgevoerd. Het Duitsche luchtdoelgeschut
was zeer krachtig in actie, doch een Britsch
vliegtuig heeft, zoodanig gemanouvreerd,
dat het onbeschadigd in staat was er door
te vliegen.
Andere Deensche ooggetuigen hebben ver
klaard, dat zij zagen, dat een Duitsch vlieg
tuig, naar het schijnt achtervolgd door twee
Britsche vliegtuigen, in noordelijke rich
ting langs de Deensche kust heeft gevlogen.
De vliegtuigen werden het laatst gezien ter
hoogte van Ringkocbing, halverwege de
kust van Jutland.
Het is niet bekend welke schade
op Helgoland is aangericht, doch
aangezien de Britsche aanval onver
wacht schijnt te zijn geweest, is het
mogelijk dat verscheidene bommen
doel hebberi getroffen. De correspon
dent op Sylt zegt, dat de bevolking
van het Deensche eiland Roemoe
heeft gezegd, dat men kon zien, dat
Duitsche vliegtuigen van het Noor
delijk deel van Sylt opstegen om den
strijd aan te binden tegen de aanval
lers. Waarnemers aan de kust kon
den de luchtdoelkanonnen op den
Hindenburgdam in actie zien cn hoo
ren. De Hindenburgdam is G mijl
lang en verbindt Sylt met het vas
teland. Van de richting van Sylt
werden verschrikkelijke ontploffin
gen gehoord. De corr. verklaart, dat
Sylt even belangrijk is als Helgo
land. Het is een kostbare vloot- en
luchtbasis.
De haven van List, op de Oostkust van
Sylt, is uitgediept, teneinde schepen tot 15
duizend ton te kunnen toelaten. Er zijn bat
terijen opgericht cn twee groote ondergrond-
sche hangars gebouwd.
Het gevecht.
Nader vernemen wij nog uit Londen dat
de aanval op de Britsche verkenningsvlieg
tuigen werd ten uitvoer gelegd door eenige
der snelste Duitsche gevechtsvliegtuigen van
een der meest moderne typen.
Het gevecht heeft zich voorgedaan op 200
mijl uit de Engelsche kust. De Britsche vlieg
tuigen hebben de uitdaging van hun snel
lere tegenstanders aangenomen en een ge
concentreerd vuur gericht op verscheidene
vliegtuigen. Zelfs de hevigste aanvallen in
gesloten formatie werden door de Britsche
vliegtuigen met succes afgeslagen.
Bij den eersten aanval werd een Britsch
vliegtuig getroffen. Het toestel geraakte
daardoor achter. Een tweede aanval werd
direct op dit vliegtuig ingezet. Men heeft 't
in zee zien vallen. Enkele minuten later
sloeg een Duitsch gevechtsvliegtuig met
groote snelheid te water. Groote zuilen van
water en schuim spatten in het rond.
Verscheidene Britsche schutters hadden
vuur gegeven op het vijandelijke gevechts
vliegtuig, dat zich uit zijn duikvlucht her
stelde aleer over te gaan tot een nieuwen
aanval, toen de bestuurder waarschijnlijk
door het Britsche vuur werd getroffen.
Minstens twee andere Messerschmidts wer
den eveneens door de Britsche schutters ge-
Havas verneemt van de Oostenrijk-
sche grens, dat groote troepenbewe
gingen in Oostenrijk plaats vinden.
In Reichenberg, de hoofdstad van Su-
detenland, zou de staat van beleg
zijn afgekondigd.
Het reizigersverkeer is practisch on
derbroken op de spoorwegen, welke
naar de Oostenrijksche grens leiden.
De Dnitscbe consulaten of autoritei
ten geven nog slechts visa aan perso
nen, die in specialen dienst van het
Duitsche rijk reizen.
Verscheidene Joegoslavische studen
ten, die te Graz studeeren, werden
door de Dnitsche autoriteiten gearres
teerd, die hen ondervroegen over
den strategischen toestand aan de
andere zijde der Joegoslavische grens
Zij, die niet wilden antwoorden, wer
den gevangen genomen en daarna
uitgewezen.
Auto met oplichter kon niet
vlug genoeg ontsnappen.
Dat de gladde wegen ook nog wél eens
een voordeeltje kunnen brengen, ondervon
den gisteren twee Amsferdamsche recher
cheurs, die in. de Ecrstè'Keuéheniusstraat
een oplichter wilden arersteeren. Dc beide
politiemannen hadden zich voor het huis
van hun „prooi" opgesteld en daar hield
al spoedig een auto stil, welke door den op
lichter bestuurd werd. De rechercheurs
sprongen toe, doch de automobilist gaf vol
gas en trachtte zijn achtervolgers omver te
rijden. Door de gladheid van den weg maak
te de wagen echter de vreemdste capriolen
en hiervan profiteerden de rechercheurs.
Eén hunner werd weliswaar, toen de auto
een slag om maakte, tegen den grond ge
worpen, doch hij bleef vrijwel ongedeerd,
sprong onmiddellijk op en greep, geholpen
door zijn collega, den woesteling in de kraag.
Een mooi staaltje van durf en behendigheid!
troffen, doch er is niet gezien, dat zij zijn
te pletter geslagen.
Men vermoedt, dat het een dezer bescha
digde vliegtuigen is geweest, dat later in
Denemarken een noodlanding heeft moeten
maken. De overige Britsche vliegtuigen heb
ben de verkenningen nog 130 m ijl verder
weg voortgezet en zijn toen veilig op hun
basis teruggekeerd. Zij vertoonen sporen van
hevige gevechtsactie, waaraan zij hebben
deelgenomen.
Mentaliteit der bevolking
wordt nagegaan
Naar U. P. uit Berlijn aan zijn bladen
meldt hebben de plaatselijke leiders der na
tionaal-socialistische partij en de blokwach-
ten van eenige der belangrijkste steden op
dracht gekregen nauwgezettte rapporten uit
te brengen aan het hoofdbestuur der partij
in zake de mentaliteit der bevolking ten
opzichte van den oorlog. Er wordt aan her
innerd dat I-Iitler bij den aanvang van den
oorlog de chefs der nat.-soc. beweging ver
antwoordelijk heeft gesteld voor de hand
having van het moreel in de onder hun be
vel staande districten, terwijl hij verklaarde
dat hij niet wenschte te hooren dat deze
er in eenig deel van Duitschland op achter
uitging.
Teneinde deze rapporten te kunnen sa
menstellen hebben de z.g. blokwachten
zij die namens de partij verantwoordelijk
zijn voor een klein aantal woningen in
structie ontvangen om hun blokleiders nauw
keurige inlichtingen te verstrekken in za
ke den juisten staat der meeningen en ge
voelens in de woningen die onder hun toe
zicht staan.
De. eigenaars yan -levensmiddelenwinkels,
die leden van de nat-soc. beweging zijn,
hebben opdracht nauwkeurig te letten op
de reactie der huisvrouwen, wanneer haar
wordt verteld dat bepaalde levensmiddelen
schaarsch worden of niet meer te verkrij
gen zijn. Naar verluidt hebben vele win
keliers instructies ontvangen in han win
kels geen politieke discussies meer toe te
staan cn een waakzaam oog te houden op
inten die bijzonder mopperen.
Dit gemopper van huisvrouwen in
de kruidenierswinkels tijdens het
doen van inkoopen is de laatste
paar maanden ten zeerste toegeno
men, zooals door vele neutrale bui
tenlanders in Berlijn woonachtig
werd geconstateerd. In het bijzonder
heeft men bezwaren tegen het in
voeren der kleedingdïstributiekaar-
ten, waardoor dc vrouwen per jaar
slechts zes paar kousen zullen
kunnen krijgen.
Ook in de armere districten, waar men
bij den aankoop van kolen soms urenlang
moet wachten in ©en barre koude, wordt
de stemming er niet beter op. De eigenaars
van kleine restaurants hebben opdracht
ontvangen zoo weinig mogelijk politieke
gesprekken toe te staan en aan bezoekers,
die bijzonder luid spreken, wanneer de
Duitsche radio de nieuwsberichten uitzendt
den toegang te ontzeggen. Zij moeten er
ook voor zorg dragen, dat de luidspreker
zoodanig staan opgesteld, dat elke bezoeker
de uitzending duidelijk kan hooren. De na
zi-leiders probeeren ook tegen te gaan, dat
de radio in enkele restaurants wordt afge
zet. wanneer de nieuwsberichten beginnen,
hetgeen naar men beweert meer en meer 'n
gewoonte wordt. Zij zijn gewaarschuwd
dat hun vergunning zal worden ingetrok
ken indien kwaad opzet aanwezig -is.
INTREKKING DER 5 PCT. KORTING
KOST f 15 MILLIOEN.
Een beslissing der regeering over de
kwestie der salarieering van het
overheidspersoneel is thans, naar
de Tel. verneemt, spoedig te wach
ten. Er is sedert eenigen tijd over
leg gaande geweest tusschen de
vakcentrales en de centrale commis»
sie voor georganiseerd overleg.
De voorzitter dezer commissie beeft
over zijn besprekingen rapport uit
gebracht aan den minifter van Bin-
nenlandsche Zaken. Van Boeyen,
die, na de aangelegenheid te heb
ben bestudeerd, er een nota over
heeft samengesteld, welke dezer da
gen in den ministerraad ter spiake
komt.
Van de zijde der vakcentrales is deze
week aangedrongen op bespoediging der
behandeling. Deze zijn van oordeel, dat
spoed gewenscht is en dat de regeering
dient te besluiten tot intrekking der tijde
lijke korting van 5 pet, welke 1 Januari '36
is ingevoerd. Aanvankelijk was men van
oordeel, dat zulk een intrekking alleen zou
kunnen gelden voor de laagstbezoldïgden,
doch thans zijn de .meeste vakcentrales van
meening, dat de intrekking der korting
voor alle categorieën gelden moet.
De regeering staat hier voor een moeilijk
probleem. Bovendien zijn de opvattingen in
den boezem der regeering niet gelijklui
dend.
f 15 millioen kosten.
De consequenties van een intrekking der
salariskorting, met andere woorden van 5
pet. verhooging der thans bestaande bezol
digingen, zijn vérstrekkend. Vandaar dat de
regeering nog aarzelt. De kosten .welke aan
zulk een besluit voor de schatkist direct
verbonden zijn, worden op omstreeks 15
millioen gulden geschat.
Een voorbeeld voor de lagere
instanties.
Dc strooming in de regeering. welke, al
zou zij de ambtenaren willen te gemoet
komen, voor zulk een besluit terugdeinst, is
van oordeel, dat men hierdoor een nieuwen
zwaren last legt op de schatkist, welke
door de mobilisatiekosten toch al onder he
vige spanning staat.
Daarbij komt, dat het rijk er met zulk
een besluit niet is: krijgen de rijksambte
naren opslag, dan zullen vele provincies en
gemeentelijke overheden spoedig volgen.
Feitelijk staat de zaak zoo, dat de regee
ring een eventueel besluit tot verhooging be
schouwt als een voorbeeld voor de lagere
overheidsinstanties.
Een deel van de kosten in gemeenten en
provincies komen evenwel ook voor reke
ning van het Rijk. In werkelijkheid zijn de
kosten dus veel hooger dan f 15 millioen.
Een uitweg is gezocht in denzelfden geest
als die voor de verhooging van den werk
lozensteun, die immers tijdelijk is; zoo zou
zijn geopperd de verhooging der bezoldiging
der ambtenaren op een nader te bepalen
tijdstip te doen ingaan. Sommigen zouden
ook wilen wachten, tot de indexcijfers over
de maand December 1939 bekend zijn om
eerste daarna definitief te beslissen.
In elk geval zal er zeer spoedig een be
slissing in de een of- andere richting val
len.
Belgisch generaal vertelt over
zijn erva/ringm in Finland.
Dc Belgische generaal, Emilc Badoux,
die thans in België teruggekeerd is van een
verblijf in Finland, waar hij sedert April
1939 heeft medegewerkt aan de organisatie
der verdediging van de Kareiische landeng
te, heeft tegenover den militairen .medewer
ker van de Soir enkele aspecten van het
„Finsche wonder" uiteengezet, aldus Havas.
De generaal verklaarde o.a. ik heb Fran-
schen en Engelschen zien vechten. Ik com
mandeerde aan de Yser de besten van de
beroemde „Mannen van de genie" doch toe"
ik het werk zag van den Finschen soldaat
stond ik verbaasd.
Badoux zeide voorts, dat in de hoogst mo
derne onderkomens, die in de Mannerheim
linie zijn gebouwd, de waarnemer ontref
baar is. Hij ziet en wordt niet gezien, hij
schiet door een opening, die ccn granaat
niet kan treffen. De Finsche mitrailleur-
schutter laat de Russen naderen en pas
wanneer deze op 300 of 200 meter zijn, opent
hij het vuur. Dan volgt een ware menschen
slachting.
Wat de waarde van de Sovjet-troepen be
treft, moest de generaal bekennen, dat zij
op hem den indruk van waar menschenvee
hadden gemaakt. „Deze armoedig gekleede
mannen komen uit verafgelegen streken
van Rusland, zonder te weten waarom en
voor wie zij moeten vechten. Hun materiaal
is zeer goed, doch zij wéten er zich nV
van te bedienen.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT»
Verwachting: Matige tot zwak
ken wind uit Oostelijke ricb
tingen. helder tot lichtbe-
wolkt, droog weer, des och
tends strenge, overdag ma
tige tot lichte vorst.
Onze werkundige medewerker schrijft:
Het continentale gebied van hoogen lucht
druk begint zich thans naar het zuiden te
verplaatsen. Het wordt aan de noordwest
zijde sterk aangetast door een depressie in
de Poolzee, die gisteren in den middag IJs
land passeerde en storm veroorzaakt tus
schen dit eiland en de Noorsche kust. In
het geheele oosten zijn de temperaturen
min 15 tot min 25 graden. De zware stor
men in de Middellandschc Zee houden aan.
Op IJsland begint de hooge temperatuur te
wijken.
ONTPLOFFING IN AMERI-
KAANSCHE MIJN.
In een mijngang Is een ploeg van tachtig
mijnwerkers opgesloten na een ontploffing
welke zich heeft voorgedaan fn de kolen
mijn van de Pont Creek Pocahontas Coal
Company in West-Virgina (V.S.) Men weet
nog niet of er slachtoffers zijn. Een red-
dingploeg is in de mijn afgedaald om te
trachten de plaats van het ongeluk te be
reiken.
Volgens verklaringen van ingenieurs zou
het niet voor middernacht mogelijk zijn de
ze plaats te bereiken. Er zijn aanwijzingen,
dat de mannen nog in leven zijn.
VOERMAN GEDOOD. PAARDEN
OP HOL...
Gisteravond omstreeks kwart over
zeven is op de onbewaakte spoor
wegovergang aan de Stoutenbur-
gerlaan onder Hoevelaken een met
twee paarden bespannen wagen,
welke met zakken mais geladen was,
door den dieseltrein, welke om 18.40
uit Amersfoort met bestemming
Arnhem was vertrokken, gegrepen.
De 23-jarige voerman H. van dei-
Horst uit N ijk enk, werd op slag ge
dood.
Vermoed wordt, dat het slachtoffer naast
den wagen liep op het moment dat het on
geluk gebeurde en den trein niet heeft zien
aankomen.
Paarden op hoL
De beide paarden sloegen na het ongeluk
op hol, doch konden spoedig worden gegre
pen.
Het diesel rijtuig werd aan de voorzijde
zwaar beschadigd. De wagenvoerder kreeg
lichte verwondingen aan het gelaat door
wegspringend glus. Van de lading mais
kwam een gedeelte in het diesclrijtuig te
recht.
De beschadiging aan den trein was van
dien aard, dat het rijtuig in het station
Barneveld op dood spoor moest worden ge
zet. De reizigers werden met den volgen
den trein in de richting Ede verder gebracht.
In beide richtingen ondervond het verkeer
tusschen Amersfoort—Arnhem en Amers
foortApeldoorn een vertraging van onge
veer een uur.
ONZE OOST.
Vleugeltip beschadigd
De „Emoe" heeft pech.
Het K.L.M. vliegtuig de „Emoe" heeft
pech. Het toestel heeft een lichte beschadi
ging aan een der vleugeltips opgeloopen en
werd dientengevolge gisteren op zijn reis
naar Indië, gedwongen te Calcutta te wach
ten op de „Buizerd", die nieuwe onderdee
Ion zal meebrengen. De „Buizerd" nam deze
onderdeelen te Penang over van de „Nan-
doe", die rechtstreeks van Balavia naar Po
nang was vertrokken.