DUITSCHLAND
Ook de „IJssel" en de
„Holland" bedreigd
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
I economisch ingesloten
Druk reeds thans
als in 1916
Dc „Reiger" wiekt
over Afrika
Europeesch
koudc-record
Russen trekken bij
Salla terug
Nieuwe Japanscbe premier
was driemaal dronken
Laan, Schagen, Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240
DONDERDAG 18 JAN. 1940. 84e Jaargang. No. 11089.
Uitgave cïor N.V. Uitg.-Mif. „Holla*ds Noofderkwortrer" 4
HET LAND IS STERKER, MAAR
OOK BROZER DAN OOIT TE VO-
BEN, ZEGT BRITSCH MINISTER.
„Duitschland is een land, waar het
geheele volk geklonken is tot één
militaire machine en dat een econo
mische afweerorganisatie heeft,
welke reeds lang voor den oorlog
is opgebouwd. Dat maakt Duitsch-
land technisch sterker dan in 1914
—'18 maar ook brozer dan ooit te
voren".
Aldus ving gisteren de Engelsohe
minister voor de economische oor
logsvoering, Cross, een groote rede
in het Lagerhuis aan, waarin hij
een overzicht gal van de economi
sche oorlogsvoering.
Na het licht geworpen te hebben op de
nauwe samenwerking met Frankrijk ver
meldde de minister een belangrijk onder
scheid tusschen dezen en den wereldoorlog.
„Thans is alleen de Fransche grens ge
sloten, De rest van Duitschlands naburen
is neutraal en zijn mogelijke leverantieka
nalen zijn derhalve ontzaglijk toegenomen!
Daarom heeft de regeering „een bijna
nieuwe techniek" aanvaard. Spr. beschreef
het systeem der contrabandecontrolebascs
en wees op de „slimme trucs, waarmede
neutrale kooplieden trachten de regelingen
van hun eigen regeering te omzeilen". Om
het hoofd te bieden aan deze listigheden
Jjebben wij een de wereld omspannenden
Inlichtingendienst noodig en in feite heb
ben wij dien"..
Niet qorioht tegen de neutralen.
Voortgaande zeide Cross: „Het spreekt
vanzelf, maar misschien moet het nog ge
zegd worden, dat onze campagne niet ge
richt is tegen de neutralen. Wij stellen al
les in het werk om den weg voor den neu
tralen handel zoo vlot mogelijk te maken,
waarbij echter steeds de ovërheerschende
overweging voorop staat, dat wij onze
rechten van oorlogvoerende ten volle moe
ten uitoefenen.
Het doel is een slagboom op te
werpen rondom onder Duitsche
controle staand gebied. Hoe meer
wij er in kunnen slagen om dezen
slagboom te controleeren van af de
zeetoegangen, hoe minder de ver
tragingen zullen zijn voor de neu
trale scheepvaart en hoe grooter het
gemak zal zijn voor de bonafide
neutrale kooplieden".
Mïddellandsche Zee een vraagstuk.
De Middellandsche Zee brengt speciale
problemen zeide Cross, en noemde in dit
verband de Engelsch-Italiaansche commis
sie die te Rome alle commercieels zaken
die beide landen aangaan, behandelt.
Een ander en zeer belangrijk terrein
der Britsche activiteit bestond in „de zeer
concurreerende verkoopen en aankoo-pen
in sommige neutrale landen". Cross zeide,
dat Duitschland in de afgeloopen jaren
zijn buitenlandsche handel vooral in de
Donaulanden voerde door een in
gewikkeld systeem van clearing en
ruilhandel, dat Duitschland een belangrij
ken greep gaf op den buitenlandschen han
del in verscheidene kleinere neutrale lan
den. Om deze vijandelijke positie aan te
vallen had Engeland nieuwe methoden
noodig, bijgevolg werd het voor de schat
kist noodzakelijk de verschillen in prijs ie
betalen, die ontstonden.
Verder dan in 1914.
Over de gevolgen voor Duitschland ver
klaarde Cross, dat de snelheid van den
Britschen economischen aanval de Duitsche
staatshuishouding een hevigen slag heeft
toegebracht.
„Na vier en een halve maand zien wij
Duitschland zoo ongeveer onder denzelfden
economischen druk als na twee jaar van
den vorigen oorlog. De levensomstandighe
den in Duitschland zijn krap. Er is reeds
een rantsoeneering voor kleeding en zeep. j
De bewoners van Berlijn lijden koude door
gebrek aan steenkool. Er zijn tekorten aan 1
petroleum, ijzer, katoen, koper, wol, oliën,
vetten en veel andere materialen."
De exporten zullen de beste proef vor
men op Duitschlands industrieele onbehaag
lijkheid. Duitschlands exporten worden be
lemmerd door een tekort aan materialen en
vele fabrieken moeten sluiten of onder hun
capaciteit werken.
Tenslotte zeid'e Cross: „Er zijn geen be
langrijke lekken in de conlrolê en prac-
tisch alle Duitsche exporten, die door dit
wapen kunnen worden aangevallen, zijn
Werkelijk gestuit. Wij verwachten den dag
waarop wij op zoodanige wijze Duitsch
lands economische leven zullen hebben ge
ivurgd, dat hël de oorlogsinspanning niet
langer kan volhouden. Door dat middel ge-
looven wij, dat wij den dag der afrekening
dichter bij kunnen brengen en de levens
van onze eigen menschen kunnen sparen."
Discussies.
Namens de Labouroppositic sprak Dalton,
Sprekende over de handelsovereen
komsten zeide Dalton, dat een der
grondslagen dezer accoorden moest
zijn, dat geen enkel neutraal land een
grootere hoeveelheid behoorde te impor-
teeren van een of ander artikel dan voor
den oorlog. Spr. noemde een gepubliceerd be
richt als voorbeeld, zeggende, dat hij
hoopte dat dit kon worden tegengesproken.
Dit bericht had de voorstelling gewekt, dat
de importen van soyaboonen in Neder
land en de Scandinavische landen gestegen
waren „met verscheidene honderden pro
centen.
Voortgaande drong Dalton aan op het
mengen van Turksche en Balkantabak met
tabak uit Amerika.
De tabaksmagnaten, zoo zeide hij
behooren hun deel te doen door tot deze
menging over te gaan en waneer zij niet
bereid zijn, behoort de minister stappen te
doen om hun bevelen te geven. Het voor
naamste doel is economischen en financi-
eelen steun te verleenen aan „onze dappe
re vrienden, de Turken en Grieken, en aan
•de Bulgaren, die een sleutelpositie bezet
ten".
Een kudde olifanten gesignaleerd.
Na den nacht in Khartoem te hebben
doorgebracht, is de „Reiger" gisterochtend
on\5.3Q uur Amsterdamschen tijd vertrokken
naar Juba.
Juba is de eerste halteplaats op de, derde
étappe van Khartoem naar Nairobi. Het
vliegtuig passeerde om 8.15 uur A.T. Malakul.
Om tien uur zagen de inzittenden van het
toestel een kudde van tientallen olifanten.
Om half elf A.T. landde het toestel in Juba,
vandaar is het te 11.20 uur vertrokken voor
de laatste étappe van dezen dag met als eind
punt Nairobi.
Op deze halteplaats zou men overnachten.
Kwik bevriest in de thermometers.
In Telnesset aan de ZweedschNoorsche
grens is de thermometer gisteren gedaald tot
ver onder het punt, waarop het kwik vast
wordt. Met behulp van een alcohol-thermo
meter werd een vorst van 48 graden gemeten,
hetgeen waarschijnlijk wel het Europeesche
récord van dit jaar zal vormen.
Hef ijs in hef ljsselmeer werkt
URKER BURGEMEESTER ZENDT
„LUCHTPOST" NAAR DE BEMAN
NING.
De burgemeester van Urk heeft
gistel-middag omstreeks drie uur den
sportvlieger Heymans telefonisch
verzocht een brief op een der vast
geraakte schepen te werpen, waar
in de vraag werd gesteld of er nog
een ijsvlet noodig was.
De heer Heymans cirkelde op geringe
hoogte boven de schepen en wierp vervol
gens de brief met ballast omlaag. Nadat de
leden der bemanning den inhoud hadden
gelezen, schreven zij met kolen op het ijs
het woord „neen". De heer Heymans begaf
zich daarop naar den burgemeester v. Urk,
wien hij de boodschap overbracht. Deze
evenwel wilde ter geruststelling een uitvoe
riger boodschap hebben, waarop Ileymans
andermaal opsteeg en een tweede brief op
een der schepen wierp, waarin om een uit
voeriger antwoord werd verzocht.
Wederom met behulp van kolen versche
nen op het ijs de woorden .i.ndien noodig
lichtseinen". Onmiddellijk keerde de heer
Heymans naar Urk teruf om het antwoord
bij den burgemeester te laten afgeven.
De sportvlieger vertelde nog, dat hij ge
zien had, dat de achtersteven van een der
schepen geleidelijk zonk, terwijl een twee
de schip water maakte. Aan het derde
vaartuig kon hij niets bijzonders bemerken.
Het zinkende schip was, zooals uit onze
uitvoerige reportage elders in dit blad
blijkt, de „Friesland".
DE „IJSSEL" EN DE „HOLLAND".
De toestand van de „Holland" en de
„IJssel" is intusschcn van dien aard,
dat indien het ijs weer gaat kruien,
ook deze schepen a\s verloren moeten
worden beschouwd.
De twee schepen hebben zulke zware scha-
!e opgeloopen, dat zij voorloopig de lieer
oppe Jr„ de zoon van den reeder, meende
de eerste zes of acht maanden niet meer
zullen kunnen varen.
Van beide schepen zijn de flanken inge
drukt en circa tien spanten gebroken. Bij
de „IJssel" is dc reservcpompinstallatie, wel
ke in de machinekamer stond opgesteld, door
het indrukken van den scheepswand naar
binnen geschoven en totaal gebroken. Het
schip maakt aan beide boorden water, doch
de lekken konden in den loop van Dinsdag
grootendcels worden hersteld en met behulp
van de inachincpomp is het thans ruim
schoots mogelijk het nog binnenstroomende
water weg te pompen.
Aan boord van de „Holland" is in de ma
chinekamer schade ontstaan aan beide boor
den.
Door gebroken spiegels levert de eerste
klasse salon een troosteloos aanzien, doch bij
Met door steenkool op het ijs gevormde
woorden trachtte men aan vliegtuigpiloten
den benarden toestand der drie stoomboo-
ten op het IJselmeer duidelijk te maken.
nadere beschouwing valt de schade hier nog
al mede.
Beide schepen, hebben echter zooals ka
pitein Berends van de „IJssels" zeide hun
kracht verloren, door de schade aan de con
structie. De scheepswanden zijn hierdoor
niet meer in staat weerstand te bieden te
gen grooten druk en mocht de wind het ijs
wederom opstuwen, dan wordt de toestand
zeer precair.
Op onze tocht naar Elburg merk
ten wij tegen elf uur, aldus de ANP-
redacteur, dat er inderdaad werking
in het ijs was gekomen. Er kwam
uit het Noorden een sneeuwstorm
opzetten.
Langs de kust zijn echter maatregelen ge
troffen om spoedig hulp te kunnen bieden,
zoodat de levens van de opvarenden naar
alle waarschijnlijkheid geen gevaar loo-
pcn.
De stemming aan boord.
De stemming aan boord van de „Holland"
bleef ondanks de tegenslagen zeer opgewekt.
Ontzettende koude legt opnieuw
de operaties lam.
DE LUCHTAANVALLEN GESTAAKT.
De geruchten, die reeds gisteren liepen,
als zouden de Russen langzaam van het Sal-
lafront en het Ladogameer terugtrekken,
worden heden bevestigd door een U. P. te
legram, waarin gezegd wordt dat hevige
koude en gebrek aan voorraden dc Russen
hiertoe nopen. De laatste twee dagen reeds
was er weinig positiefs gemeld, dan de po
gingen der Russen om de omsingeling te ont
gaan. Dc Russen doen mededeeling van ver
kenningsvluchten', waarbij elf Finsehe vlieg
tuigen zijn neergeschoten en ontkennen per
tinent dat de luchtmacht ernstige verwoes
tingen heeft aangericht in de arbeiderswijken
van Helsinki.
De Finnen verklaren dat dc luchtaanval
len in Zuid Finland zijn gestaakt, vermoe
delijk door de hevige koude.
In 35 jaar niet zoo koud.
De gevechten in Finjand worden geleverd
in een koude van een hevigheid als Finland
de laatste 35 jaren niet heeft gekend.
Over dc gevechten zelf zijn de berichten
zeer tegenstrijdig. Volgens sommige berich
ten worden er gevechten op groote schaal
geleverd, volgens andere hebben de Russen
zich als boven aangegeven, teruggetrokken.
De verschrikking te Viborg
De correspondent van het Zweedsche blad
Social Demokraten seint uit Viborg, dat de
stad j.1. Maandag een ware verschrikking
heeft ondergaan. Zeventig Russische vlieg
tuigen wierpen van een hoogte van 5000 m.
bommen uit van 250 a 300 kg. Een geheele
straat werd verwoest. De Russen zouden nu
in totaal 170 vliegtuigen verloren hebben.
Spoorwegsabotage?
Het Finsehe blad Uusi Suomi verneemt
uit Tallin, dat het verkeer op de spoorlijn
LeningradMoermansk de Russische autori
teiten veel zorg baart. Er wordt een diep
gaand onderzoek ingesteld naar de onge
lukken, welke zich op de lijn hebben voor
gedaan en verscheidene stationschefs en an
dere beambten zijn gearresteerd, sommigen
zouden zelfs reeds terechtgesteld zijn.
Oli nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT»
Verwachting: Minder koud dan
gisteren, meest zwaarbe
wolkt, eenige sneeuwbuien,
tegen den avond opklarend,
meest matige noordwestelij
ke tot noordoostelijken wind.
Strubbelingen tusschen
Rusland en Duitschland
Duitsch blad van publiceeren van
verzinsels beschuldigd. Ongenoe
gen over treinverkeer in Polen.
Uit eenige berichten uit Rusland en uit
Roemenië zou men kunnen opmaken dat
het tusschen Duitschland en Rusland niet
zoo goed meer botert
Daar is in de eerste plaats een bericht van
het Russische hoofdkwartier, waarin een
artikel van de Frankfurter Zeitung een
verzinsel wordt genoemd. Het blad schreef
over de geschiedenis van het district Pctsa-
mo in Finland en beweerde, dat de terug
keer van het gebied van Petsamo een der
belangrijkste eischen was, door Molotof in
zijn op 31 October gehouden redevoering aan
Finland gesteld.
Het tclegraafagentschap der Sovjet Unie is
gemachtigd te verklaren, dat de Russische
regeering nimmer den eisch heeft gesteld
dat het gebied van Petsamo naar de Sov
jet Unie zou moeten terugkeeren en dat
Molotof niets van dien aard heeft gezegd,
nóch in zijn redevoering van 31 October
nóch in andere toespraken.
Volgens Reuter uit Boekarest zouden de
Duitschers de Russen ervan beschuldigen
moeilijkheden te maken voor het doorgaand
verkeer van treinen dwars door het door de
Russen bezette gedeelte van Polen, terwijl
de Russen zouden zeggen, dat de Duitschers
zoowel als de Roemenen de voorwaarden der
overeenkomst, waarop het spoorwegverkeer
zou worden hervat, niet zouden hebben na
gekomen.
Aan dit bericht voegt Reuter nog toe, dat
een Duitsche commissie uit Berlijn thans
aan de Roemeenscho grens een onderzoek
instelt.
De Russen zouden leege goederenwagens
welke Duitschers gezonden hadden om in
Roemenië te laden, vasthouden en 8000 lei
per week vragen voor het transitoverkeer.
Dit bedrag zal in dollars moeten worden
betaald.
Geen groote drinker, maar als
het erop aankomt, kan hij heel
wat hebben!
In een onderhoud met journalisten heeft
de Japansche minister-president Yonai zich
uitgelaten over het gebruik van sake. een
uit rijst bereiden alcoholischen drank. Yonai
zeide: „Ik ben niet erg verzot op sake, ik
ben geen groote drinker, maar als het noo
dig is, kan ik heel wat hebben. Ik ben maar
drie maal in mijn leven dronken geweest.
Er zijn drie beginselen bij het drinken van
sake: het vergeten van de moeilijkheden van
het verleden, het genieten van het heden en
het zich voorbereiden op het komende werk."
Yonai zeide, dat hij aan deze beginselen
altijd denkt, wanneer hij sake drinkt
Elfstedentocht individueel of
in groepsverband
Traject kan aan de zware eischen
eener massale deelname niet vol
doen.
Het bestuur van de Elfstedenverceniging
heeft zich de mogelijkheid voor oogen ge
steld, dat de Friesche Elfsteden individu
eel of groepsgewijs op één dag zijn te be
zoeken, terwijl de algemeene ijstoestand
nog niet kan voldoen aan de zeer zware
eischen, welke een tocht van 3500 deelne
mers daaraan eventueel moet stellen.
Het centraal bestuur der elf-steden-
vereeniging heeft in zijn op Maan
dagavond gehouden vergadering be
sloten zijn organisatie uit te hou
wen en voortaan dc gelegenheid
open te stellen, om den traditionee-
len tocht af te leggen, hetzij dan in
dividueel, hetzij in groepsverband
op alle dagen, dat dit geacht wordt
mogelijk te zijn.
Het centraal bestuur zal de nieuwe plan
nen thans met spoed nader uitwerken en
stelt zich voor zich in den vervolge naast
eigen inspecties, dagelijks door zijn plaat
selijke cotroleurs te doen voorlichten.
Inmiddels is aan de gemeentebesturen
verzocht de banen van het Elfsteden-tra
ject in orde te brengen;