„HOLLAND" en „IJSSEL" Schuift Duitschland op naar Roemenië? Staatkundige verhoudingen in onzen Archipel behouden in Amsterdam NEDERLANDS EN BELGIE's Sleep bijzonder snel verloopen waakzaamheid „Meer invloed der inheemsche bevolking een eisch des tijds" PRO EN CONTRA. HERZIE NING POSITIE VOLKSRAAD EN VERHOUDING TOT HET MOEDERLAND. Ten aanzien van het politieke be leid in Nederlandsch-Indië lezen wij in-het Voorloopig Verslag der Twee de Kamer over de Indische begroo ting voor 1940 o.m. het volgende: Vele leden achtten voortgang met het aanbrengen van staatkundige hervormingen in Nederlandsch-Indië gewenscht, al verdient het huns in ziens zeker geen aanbeveling, in de desbetreffende plannen reeds thans gelijk van bepaalde zijde wordt voorgestaan 'n herziening van de positie van den Volksraad te betrek ken. Naar hun oordeel bestaat een der voor naamste plichten der regcering daarin, dat met alle beschikbare krachten wordt voort- gewerkt aan de ontwikkeling van de in heemsche bevolking, zoowel op geestelijk als op economisch gebied. Daarnaast zal moe ten worden verder gegaan met den uitbouw van het instituut der locale en regionale ge meenschappen. Daarbij zal vooral ook aan dacht moeten worden gewijd aan de noodza kelijkheid van het aankweeken binnen die gemeenschappen van politieke belangstel ling en politiek verantwoordelijkheidsbesef, waaraan thans nog wel het een en ander schijnt te ontbreken. Alleen op deze wijze zal het mogelijk zijn. uiteindelijk te geraken tot een zelfstandige bestuursvoering, waar bij een ware. gezonde volksinvloed als een zegen wordt ondervonden. Zou men reeds thans met het geven van zulk een invloed aand en top beginnen, dan zou die ongcfun deerd zijn en misbruikt kunnen worden. - Niet van beneden af beginnen. Verscheidene andere leden verklaarden zich met de hicrvoren ontwikkelde zienswij ze geenszins te kunnen vereenigen. Ontkend moet worden aldus deze leden dat een normale staatkundige ontwikkeling noodza kelijk bij de lagere bestuurseenheden zou :-:behooren te worden ingezet om daarna langs den weg der geleidelijkheid zich naar de hoogere voort te zetten. De tegen een versnelling van de politieke ontwikkeling bij herhaling en ook nu weder 'aangevoerde be denking. dat, zoo lang niet ook de massa der bevolking staatkundig tot bewustzijn is gekomen, een zelfstan dig Indië zou zijn een land, gere geerd door 'n numeriek onbetecke- nende groep intellectueelen, konden de hierbedoelde leden niet als deug delijk erkennen. Niet aannemelijk was voor dezelfde leden ook de door vele gehuldigde opvatting, dat geen aanspraak op staatkundig gezag zou mogen worden gemaakt zónder dat eerst de noodige economische kracht zou zijn ver kregen. De tijdsomstandigheden dringen «r toe de positie van den Volksraad en de verhouding tot het Moederland te herzien. Als eersten stap op dezen weg moet de vraag worden bestudeerd, of, en zoo ja, in welke opzichten de Indische staatsregeling in de praktijk een natuurlijke ontwikkeling van de staatkundige verhoudingen in Neder landsch-Indië en van die tusschen dat ge biedsdeel en het moederland heeft belem merd. Do hier aan 't woord zijnde leden bepleit ten een wijziging betreffende de samenstel ling van den Volksraad en meenden aller eerst de beperking van het benoemingsrecht te moeten voorstaan. Daarnaast zou naar hun meening mede ter betere benadering van een werkelijke vertegenwoordiging een gedeeltelijke vervanging van de indirec te verkiezing door een rcchtstreeksche die nen plaats te vinden. Het in het leven te roepen rcchtstreeksche kiesrecht waren dan Veertien maal van huis weggeloopen Jeugdigen zwerver strat opgelegd. clemente De Amsterdamsche rechtbank veroordeel de gisteren een 20-jarigen jongen, die zijn vader bestolen had en er vandoor was ge gaan met f 300.— tot een jaar gevangenis straf, waarvan zeven maanden voorwaarde lijk werden opgelegd en met aftrek van de voorloopige hechtenis. De jongen was reeds veertien maal van huis weggeloopen en zijn zwerflust bracht hem al jong met den kinderrechter in aan raking, zoodat hij onder -toezicht van een gezinsvoogd werd geplaatst. Een tijdlang ging alles goed. Hij werkte bij zijn vader in de zaak en kon het met zijn broers en zus ters goed vinden. Plotseling kwam de zwerflust weer over hem. Hij stal een portefeuille met geld en trok naar België, waar hij de f 300.ver braste. Zij vader had op aandringen van de reclasseeringsambtenaren aangifte gedaan en de jongen werd later te Maastricht aan gehouden. Het O.M. had een jaar gevangenisstraf ge- frequireercÜ te verleenen aan hen, die aan zekere eischen van ontwikkeling en welstand voldoen. Wrevelige stemming. Van meer dan één zijde werd betoogd, dat o.a. de regeeringshouding inzi^te de con cessieaanvragen, welke aanvragen weder op den ouden voet werden toegewezen, zonder dat rekening werd gehouden met de wen- schcn van den Volksraad betreffende den ze tel der bedrijven, groote teleurstelling heeft gewekt, welke te gemakkelijker in onte vredenheid omsloeg, waar zij viel in den vruchtbaren bodem van een reeds wreveli ge stemming, mede veroorzaakt door den onwil van Nederland om een. grooter deel van de kosten der Indische Defensie voor zijn rekening te nemen. Niet minder ont stemming heeft zeker ook het feit gewekt, dat bij de jongste benoeming van een Volks raadvoorzitter opnieuw van de voordracht van het college is afgeweken. Deze houding moet worden herzien. Gevraagd werd naar de overwegingen, welke er toe hebben geleid in dit geval geen inheemsche te benoemen, terwijl de regeering er blijkbaar geen bezwaar in ^zfet, inheemschen in den Raad" van Indië op te nemen. Rustig en beheerscht beleid. Vele leden stelden er prijs o^ tegenover de boven weergegeven critiek te doen blij ken van hun groote waardeering voor het rustige en beheerschte beleid, dat in dit op zicht is en wordt gevoerd. Het moge waar zijn aldus deze leden dat het karak ter der nationale beweging een verandering ten goede heeft ondergaan, en daarin mo ge reden kunnen worden gevonden om over die beweging anders te denken dan vroe ger, dat behoeft toch nog niet te leiden tot inwilliging van alle wenschen, welke door die beweging worden geuit. Hoogst onaangenaam had de hier aan het woord zijnde leden de vorm getroffen, waarin de leiders der Gabocngan Politik Indonesia hun pleidooi voor een volwaar dig parlement hebben gegoten. De nat soc. bewegiing. Met nadruk drongen vele leden er op aan, dat de regeering niet langer zal vol harden in de lijdelijke houding, bij de be handeling van de begrooting voor 1939 door haar verdedigd niet betrekking tot ll£t optreden van de nationaal socialistische beweging in Indië in het algemeen en den invloed van die politieke strooming bin nen het ambtenarencorps in het bijzonder. EEN .POOLTOCHT" VAN ELBURG NAAR HET INGEVROREN CON- VOOI. In den afgeloopen nacht om kwart over drie zijn de stoombooten „Hol land" en „IJssel", die eenige dagen op het IJsselmeer hebben vastgezo- ten, met de beide IJsbrekers .Da niël Goedkoop" en „Wilhelmina Goedkoop" voor de Oranjesluizen aangekomen. In een bericht elders in dit blad, dat wij gisteravond ontvingen, wordt verondersteld, dat de sleep eerst heden in de hoofdstad zou arriveeren, doch de tocht is boven verwaohting snel verloopen. Aan het levensgevaarlijke avorf- tuur van eenige tientallen men- schen tusschen de kruiende ijs massa's op het IJsselmeer is een gelukkig einde gekomen, er zijn ten minste geen menschenlevens te be treuren. De verloren „Friesland" be- teekent natuurlijk een aanzienlijke schadepost Hulde verdienen zij, die de bemanning van het ingevro ren convooi te hulp zijn gekomen, niet slechts de dapperen aan boord van de sleepers, maar ook de men- schen uit Urk en Elburg, die met •en ijsvlet voedsel naar de „over winteraars" braohten elfc daarbij, zooals nit het onderstaande blijkt, gevaren en moeiten trotseerden. DE IJSVLET UIT URK WEER THUIS. De vlet, welke Woensdag uit Urk naar de „Holland" en de „IJssel" was vertrokken is gisteravond om zes uur, nadat de sleepboo- ten de schepen uit het ijs hadden verlost, op Urk teruggekeerd. De bemanning van deze vlet wist te vertellen, dat aan boord van de schepen de stemming uitstekend was. Er was, dank zij de goede zorgen van den wal en den aanvoer per vliegtuig, voldoende voedsel aan boord. Het ijs was kalm en er was slechts weinig wind. Het vriesweer was gunstig voor de beschadigde schepen, daar het den kans op kruiend ijs sterk verminder de. Om elf uur verliet de bemanning van deze vlet de schepen. Deze aan vaardden op dat tijdstip den terug tocht. Voorop voeren de „Wilhelmi na" en de Daniël", die een breede geul in het ijs maakten, Dan volgde de „IJssel" op eigen kracht en dit schip sleepte weer de „Holland", welke zijn machineverrnogen moest benutten om te pompen. Toen de schepen n.1. eenmaal los waren gekomen bleek, dat de schade aan de „Hol land" ernstiger was, dan aanvankelijk ge dacht werd. Men achtte het aan boord daarom raadzaam dit schip te laten slee pen om geen enkele risico te loopen. EEN POOLTOCHT VAN ELBURG UIT. Gisteravond om half negen kwamen zes doodelijk vermoeide mannen met een ijsr vlet van het IJsselmeer te Elburg aan. 's-Morgens om acht uur waren zij uit El- burg vertrokken om te trachten de ingeslo ten schepen te bereiken en voedsel te bren- Kcn. Na een vermoeienden tocht kwamen om ongeveer twaalf uur de schepen in zicht. De mannen zagen ten westen van de „Holland" twee rookpluimen. Later bleek dit de rook pluimen van de beide sleepbooten te zijn, die toen reeds met de twee schepen op weg naar Amsterdam waren. WAT GEBEURT ER TOCH? Aanvankelijk begreep de bemanning van de ijsvlet niet. wat er met de schepen in het ijs gebeurde. Ondanks het feit, dat men stevig doorliep, naderde men de schepen niet. Integendeel zij raakten steeds verder weg. Tenslotte drong het tot de mannen door, dat de schepen den terugtocht reeds aanvaard hadden en dat was een zeer groo te teleurstelling. Inplaats dat hun nu een warmen maaltijd in een behaaglijke kajuit wachtte, vonden zij slechts het koude wrak van de „Fries land, die sinds Woensdag steeds dieper ge zakt was en nu met de gangboorden op het ijs rust. Het water stond aan boord van het wrak tot .over de dekken. Van ecnig com fort was dus geen sprake en toen de verte genwoordiger van de verzekeringsmaat schappij, die mede was gekomen zijn in spectie had beëindigd werd de terugtocht zoo spoedig mogelijk aanvaard. „Het was verschrikkelijk". Het vroor hard, doch gelukkig was er slechts weinig wind. Aan boord van de „Friesland" werd de medegenomen mond voorraad verorberd en een slok uit dc cog- nacflesch genomen „tegen de koudevoetcn" en om half twee begaven de zes mannen zich weer op het ijs om te trachten zoo spoe dig mogelijk Elburg te bereiken. Vooral de terugtocht is zeer zwaar ge weest. Wij spraken gisteravond, na de be houden aankomst met den verzekeringsex pert en hij typeerde den tocht met de woor den: „het was verschrikkelijk". Op de vlet was een groote hoeveelheid vleesch, worst, koffie, boter, brood en tabak, alsmede honderd kilo aardappelen geladen. Wel had men de lichtste vlet. die te krij gen was. voor dezen tocht medegenomen, doch het was nog een heele vracht welke de mannen door de laag bevroren sneeuw, welke het ijs bedekt, moesten trekken. Twee zieken. Toen de terugtocht een klein uur oud was werd een der mannen onwel. Waarschijn lijk was hij door oververmoeidheid en koude bevangen. Besloten werd de aardappelen op het ijs achter te laten en op deze wijze was voldoende ruimte in de vlet ontstaan om den zieke een plaats te geven. Met kranten en overjassen werd de man toegedekt en ge- likkig bleek hij spoedig weer in orde te zijn. De geul in het ijs op ongeveer anderhalf uur gaans van Elburg, welke reeds Woens dag was gesignaleerd, bleek te zijn uitge dijd tot een breedte van ongeveer dertig me ter. Reeds op de heenreis had de beman ning van de vlet hier met moeilijkheden te kampen gehad, doch toen men op den terug tocht de spleet bereikte, bleek het water te zijn bevroren, echter niet voldoende, om do vlet te dragen. Met stokken moest eerst een vaar geul worden gemaakt, voordat men met de vlet den overtocht kon ma ken. Dit oponthoud was voor een tweede lid van de bemanning te machtig. De korte rustperiode deed zijn spieren verstijven ook voor hem moest een plaatsje in de vlet worden ingeruimd. Het was voor de zoo zwaar beproefde man nen een verademing toen zij om ongeveer half acht op het ijs een vijftal inwoners van Elburg tegenkwamen, die hen tegemoet wa ren gegaan. Deze namen het touw van de vlet over en toen was het grootste leed ge leden. Snert troost! In het café van den heer Dc Vries in El burg had men alles klaargezet om de man nen zoo goed mogelijk te ontvangen. Groote teilen met warm zout water stonden gereed om de vermoeide voeten nieuwe kracht te schenken en een groote pan erwtensoep stond op het vuur. Toen om half negen de mannen van de vlet den wal bereikten, was het eerste wat zij deden, met hun door en door veririeumde voeten in de teilen te gaan zitten. Nadat men op deze wijze een beetje bekomen was van de erbarmelijke koude en de intense vermoeienis, viel men aan op de soep, die werd rondgediend door de vroolijke dochter van den heer de Vries. Na verloop van tijd waren zij weer zoo opgekikkerd, dat de verzekeringsexpert en de filmoperateur besloten den terugtocht naar huis te aanvaarden. Holl. Mij. van Landbouw achter F.N Z. Het zuivel- en melkvraagstuk be sproken. Aardappelteeltrege ling handhaven! Eenheid in keuringswezen dringend noodza kelijk geacht. Het Algemeen Bestuur van de Holl. Mij. van Landbouw besloot in zijn laatstgehou den vergadering het miltvuurprobleem in studie te nemen. Met voldoening werd kennis ge nomen van de gedragslijn, welke de 3 centrale landbouworganisaties en de F.N.Z. ten aanzien van het vee houderij vraagstuk zullen volgen. Door den F.N.Z. zal nl. een rapport worden opgesteld, waarin het gehee- le zuivel- en melkvraagstuk zal wor den bekeken, bezien onder dc zoo snel gewijzigde omstandigheden wel ke mede tengevolge van de maatre gelen, welke Engeland ten aanzien van de rantsoeneering van de boter in het binnenland heeft genomen, zijn ontstaan. Besloten wordt dit rapport af te wachten en op grond daarvan zoo krachtig mogelijk stelling te nemen om op verbetering van de positie van de veehouderij aan te dringen. Aardappelregeling. Ten aanzien van de stimuleerende werking op de prijzen der aardappelen, tengevolge van de huidige regeeringsaankoopen, stond men nogal sceptisch. Voorts zullen enkele bezwaren worden kenbaar gemaakt tegen eenige delails van deze regeling, o.a. wat betreft de maten e. ad. Ook zal men de aan dacht vestigen op de moeilijkheden, welke zullen ontstaan indien men niet reeds spoe dig voorzieningen treft t.a.v. de garantiere geling, welke zal gelden voor de aardappe len, welke op 1 April nog aanwezig zullen zijn. Verder achtte men het voor de toekomst gewenscht, dat de teeltheffing voor aardap pelen gehandhaafd blijft. Aan het K.N.L.C. Waardeering van het Vaticaan Officieel komt uit Brussel bericht dat binnen zéér korten tijd weer militaire verloven zullen worden toegestaan. Niets is echter gewijzigd in do verleden week Zaterdag genomen veiligheidsmaatregelen. Het Vaticaan oordeelt! De door de Nederlandsche en Belgische regeering getroffen voorzorgsmaatregelen in het aangezicht van een vermoedelijke Duit- sche agressie doen de „Osservatore Roma- no" bittere beschouwingen aan deze kwes tie wijden. Het blad zet in dit verband uiteen, tot op welke hoogte de argumenten, welke dooi de Duitsche propaganda werden gebezigd, om de verantwoordelijkheid van het alarm, zooals het blad het uitdrukt, van de laat ste dagen op de geallieerden te schuiven, van eiken serieusen grond zijn ontbloot, en alle waarschijnlijk ontberen, Nadat het Vaticaansche orgaan heeft ge constateerd. dat het eenige feit, waarom de tegeeringen van Den Haag en Brussel het noodzakelijk hebben geoordeeld, om de aan het einde van de vorige week getroffen zwa re voorzieningen te handhaven, gelegen is in de aanwezigheid van een permanente Duitsche bedreiging, schrijft het blad- ver der: jMea zotf zonde? eenigen twijfel op on miskenbare wijze te kort doen aan de dis cipline en het verantwoordelijkheidsgevoel van de regcering envan Nederland en Bel gië door te zeggen, dat zij zich voor het spel van derde mogendheden zouden "leenen en daardoor medeplichtig zouden worden aan de gevaarlijke alarmisten ten nadeele van haar burgerbevolkingen eenvoudig als gevolg van oncontroleerbare gerluchtcn en onyerantwoordelijke pressies. Het Nederlandsche en Belgische pa triotisme wijst inet afkeer deze insi nuatie van de hand. Iedereen be grijpt, dat geen regeering de verant woordelijkheid wenscht te nemen voor een alarm en ernstige militaire maatregelen zal treffen, zonder zwa- ro en dringende redenen". Steeds meer verbonden. Ook „de Times" wijdt nog een artikel aan cie maatregelen in Nederland en België en constateert, dat beide landen na elke crisis meer verbonden blijken. Na een beschouwing over de motieven wel ke tot dc verhoogde waakzaamheid kunnen hebben geleid zegt het invloedrijke Engel- sche blad o.a.: Een van de voldoening schenkende pun ten der recente spanning is, dat Nederland even standvastig aan de zijde van België heeft gestaan als België aan de zijde van Nederland in de crisis van November j.1. In dien Duitschland werkelijk van plan is ge woest bij een van beide gelegenheden een inval te doen, dan is het feit, dat het zich hiervan onthield, zonder twijfel voor een niet gering deel toe te schrijven aan de be zielde en eensgezinde actie van koning Leo pold en Koningin Wilhelmina. Bij elke cri sis zijn zij meer verbonden dan de voor gaande en hun legers en luchtmachten beter voorbereid voor samenwerking. Postvluchten op Indië Op de uitreis bereikte de „Peli kaan" Rangoon en de „Gier" Alexan- drië. Op de thuisreis landde de „Oehoe" te Alexandrië en de „Emoe" Ran goon. zal worden voorgesteld om te bevorderen, dat aan diegenen, die goedgekeurd pootma- teriaal gebruiken, een premie wordt gegeven op de teeltheffing van b.v. f 20 per H.A.. Op deze wijze werkt men niet alleen in het be lang van den boer, doch eveneens komt zulks de voedselvoorziening in het algemeen ten goede. Met het oog op de ontwikkeling, welke momenteel in het keuringswezen bestaat, achtte de vergadering het dringend ge wenscht, dat binnen den kortst mogelijken termijn, teneinde zooveel mogelijk ongeluk ken te voorkomen, een beslissing ten aan- zien van de verdeeldheid, welke momenteel bestaat, wordt genomen. Nogmaals zal wor den aangedrongen in deze zoo spoedig mo gelijk een beslissing te nemen. RUSLAND ZOU HITLER DE OOST- GALICISCHE PETROLEUMBRON- NEN AFSTAAN. De Times meldt uit Belgrado: Authentieke rapporten, dat Dnitsclie troepen in de afgeloopen tien da gen in het zuiden van het Russische gedeelte van Polen zouden zijn bin nengekomen, ïebben de grootste be langstelling gewekt in de Donaulan- den, aangezien men van oordeel is, dat belangrijke veranderingen in de RussischDuitsche betrekkingen op dit gebied op handen zijn. Vluchtelingen uit Lwow melden, dat zicK in de stad op het oogenblik zeer veel per sonen bevinden in Duitsche militaire of ci« vicle uniform. De soldaten zouden op vracht» wagens van het leger zijn aangekomen onder het voorwendsel het door de Polen achterge laten wapenmateriaal, dat de Russen aanj Duitschland hebben beloofd, te komen halen en voorts, om toe te zien, dat de terugkeer] naar het vaderland van de Duitsche mii derheid in Galicië naar wensch verloopt. Een aanwijzing, dat <le tegenwoordighei* der Duitsche troepen van grootere beteekenis is, wordt verkregen uit de uitvoerige berich ten, die hier circuleeren omtrent do bewegin gen van Russische troepen aan Ilongarije'a Karpatengrens. Het Russische materiaal zou daar n.1. aanmerkelijk verminderd, zoo niet geheel zijn teruggetrokken. De laatste weken deden te Boekarest en te Boedapest reeds geruchten de ronde, dat Duitschland en Rusland tot een overeen komst waren gekomen, waarbij de Sowjets afstand deden van het oliedistrict ten Zuid oosten van Lwow (hetwelk z.ich uitstrekt tot aan de grens van Roemenië). Daarvoor in de plaats zou Rusland kunnen rekenen op Duit- schen steun in den strijd tegen Finland, welke óf wel zou bestaan uit adviezen van militaire experts, óf uit doeltreffender maat regelen om te voorkomen, dat oorlogsma- teriaal aan de Finnen wordt gezonden. In welingelichte Roomecnsche kringen worden deze geruchten tot op zekere hoogte als geloofwaardig beoordeeld. Zoowel in Roe menië als in Hongarije acht men het zeer waarschijnlijk, dat Rusland aan Duitschland althans de oliebronnen van Stanislawow en Kolomiya dit laatste stadje ligt op nau welijks *40 km. afstand de Roemeensche grens heeft afgestaan. De omstandigheden dat deze bronnen ernstig werden beschadigd door de terugtrekkende Polen, zoodat het heel moeilijk zal zijn de productie weer op gang te helpen, en voorts cle berichten, dal Rusland zijn troepen aan dé Karpathengrens terugtrekt, of althans aanzienlijk in sterkte vermindert, zijn er oorzaak van, dat men aan deze overeenkomst zeer groote bctccke- nis toeschrijft. 0 I Zijn deze geruchten juist, dan veranderd met een slag de situatie in Zuid-Oost-Europa. Immers, Duitschland aan de Roemeensche grens, beteekent het Derde Rijk in direct contact met de rijkste oliebronnen van Eu ropa. Ook zou het kunnen inluiden een verdere teutoonsche druk op den Balkan en een uit schakelen, althans gedeeltelijk, van den Rus- sischen invloed. Werkt Mussolini' hier samen met Hitier of beteekent dit het begin van een concurree- rend optreden? Dc geruchten zijn nog te vaag om reeds conclussic te trekken, maar zeker is dat Sta lin op de een of andere wijze op politiek gebied zijn militaire échec in Finland zal moeten betalen. Otficiëele publicatie van ECONOMISCHE ZAKEN REGISTRATIES AARTEN VEESTAPEL. De Minister van Economische Zaken maakt bekend, dat de registratiekaarten, waarop de stand van den veestapel per 21 Januari 1940 des nachts 12 uur, alsmede eenige ge gevens inzake op dezen datum aanwezige voorraden ingevuld moeten worden, vóór 25 Januari 1940 bij den plaatsclijken bureau houder in het district, waarin de georgani seerde zijn bedrijfsgebouwen gevestigd heeft, moeten zijn ingeleverd. Iedere georganiseerde bij een provinciale landbouw-crisis-organisatie is verplicht, de ze registratiekaart in te vullen en bij den plaatselijken bureauhouder in te leveren. VGravenhage, 19 Jan. 1940. (AdvJ

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1940 | | pagina 2