('«lliMlll
VERLOVEN
troepen
Hongarije
Op twee
mijnen geloopen
DAGBLAD VOOR HOLLAKDS NOORDERKWARTIER
worden weer verleend
BE WML IS GAAK ZITTEN
Deo Haag wendt zich
opnieuw tot Londen
Wang geeft Japan
zijn deel
De Paus antwoordt
Roosevelt
Laan. Schaften, Tel. 414 (2 lijnen). Kengetal 2240.
MAANDAG 22 JANUARI 1940. 84e Jaargang. No. 11092.
V*tam Jte HV. Uiig.-Ma. ^UU»4< I
Met ingang van V/oensdag
EIGENAARDIGE BERICHTGEVING OVER
NEDERLAND IN DE DUITSCHE PERS.
Officieel wordt uit Den Haag ge
meld, dat de Nederlandsche regee
ring den toestand thans zoo acht,
dat aangenomen, dat daarin geen
onverwachte verandering ten ongun
ste ontstaan, met ingang van
Woensdag 24 Januari (vertrek Dins
dag 23 Januari na den dienst) op
nieuw periodieke verloven kunnen
worden verleend.
Deze datum kan niet vroeger wor
den gesteld om verkeerstechnische
redenen.
EIGENAARDIGE BERICHTGEVING.
Het doorbladeren van Duitsche kranten
Is tegenwoordig een sensatie op zichzelf,
tenminste voor den Nederlander, die daarin
zijnl and tegenwoordig nog al eens in een
zonderling daglicht geplaatst aantreft.
In het begin der vorige week heettte het
In de Duitsche stafberichten dus offici
eel de Hollanders hebben Duitsch sou-
verein gebied geschonden doordat bij Nord-
horn onze grens is overvlogen. Dat de Ne
derlandsche regeering dit feit ten stelligste
ontkent en weerspreekt, vindt men echter
nergens vermeld. Ook niet, dat Duitschfi
vliegtuigen bij herhaling Nederlandsch sou-
verein gebied schenden, nóch dat dit zoo
dikwijls is voorgekomen, dat zelfs een
I Duilsrh vliegtuig boven Holland is neer-
gehaald.
r Verder toornt men tegen ons land over de
verscherpte militaire maatregelen. Men
toont zich over dit wantrouwen diep ver
ontwaardigd. Geen woord echter over de
torpedeering in volle zee van de „Slie-
drecht", waardoor Nederlandsche zeelie
lieden een gruwzame dood vonden, ook
geen letter over de Arendskerk.
En het nieuwste is de geweldige koppen,
waarmede de Duitsche bladen haar lezers
trachten te suggereeren, dat de Britten ons
land overvliegen om boven Duitschland te
komen.
Dat ook hier weer niets bewezen is en ons
leger en onze luchtvloot daartegen zeer
waakzaam is, wordt ook weer nergens
vermeld.
Wat wil men toch. Waarom tracht men
de Duitsche bevolking de meening op te
dringen dat Nederland niet strikt neutraal
naar alle zijden de strijd met waakzaamheid
gadeslaat?
't Is een zonderlinge mentaliteit, welke in
den laatsten tijd uit de Duitsche berichten
over ons land spreekt.
DE OORZAAK DER SPANNING.
GEEN «KRIJGSLIST".
In buitenlandsche bladen, o.a. in „Paris
Soir" en de Zwitsersche „Bund" werd al
dus het Hsbl. de veronderstelling uitge
sproken, dat het lijvige dossier, dat de twee
Duitsche majoors, bij een noodlanding te
Mechelen aan de Maas in handen van de
Belgische militaire overheden brachten, door
de Duitsche legerleiding willens en wetens
in handen der Belgen zou zijn gespeeld, ten
einde hen en de geallieerden op 'n dwaal
spoor te brengen omtrent de wrae bedoeling
van de Duitsche legerleiding Men zou daarbij
voor de kleinste détails hebben gezorgd om
het verhaal geloofwaardiger te maken; b.v.
door den majoor van den generalen staf,
die dat dossier bij zich had en die het
tevergeefs trachtte te vernietigen ook een
spoorkaartje eerste klasse mee te geven van
Berlijn naar de standplaats van den staf
van de legerafdeeling, waarheen hif dit dos
sier brengen moest, een kaartje, dat hij niet
gebruikt zou hebben, omdat hij met dat
vliegtuig mee kon, en dat men dan ook op
hem vond.
De „Gazette" wijst deze hypothese zeer
beslist van de hand. Het blad zegt, onder
de gegeven omstandigheden slechts te kun
nen zeggen, dat: „zekere documenten van
dat dossier van een zoodanigen aard en
zoo gewichtig zijn, en met de werkelijkheid
overeenkomende dingen bevatten, dat dit
dossier onmogelijk verzonnen kan zijn, en
het zeker niet de wensch geweest kan zijn
van degenen, die het samenstelden, dat het
in België zou terecht komen."
TE VOET OVER ONZE GROO-
TE RIVIEREN.
AMELAND OP RANTSOEN.
Gisteravond tusschen acht en ne
gen uur is ook de Waal voor Beu-
ningen vast gaan zitten. Voor dc
stad Nijmegen was de rivier voor
9/10 met ijs bedekt In den loop van
den avond is de ijsgang toegenomen
De verwachting is dat de Waal van
daag ook voor Nijmegen zal zitten.
Tot nu toe is het gelukt de rivier nabij Go-
rinchem open tc houden, doch bij aanhou
dend vriesweer zal ook hier het ijs zich
spoedig geheel vastzetten.
Men hoopt door een pad over de Waal aan
te leggen, de rechtstreeksche verbinding
met het land van Maas en Waal te herstel
len.
Ook de Merwede is één ijsmassa; bij
Woudrichem zal men eveneens trachten een
pad over de bevroren rivier te maken. Te
Beusichem is het mogelijk gebleken een weg
over den Lek aan te leggen, welke geheel
betrouwbaar is.
In het geheele land ondervindt de scheep
vaart natuurlijk ernstige vertraging. Ver
scheidene veren in Zeeland moesten wor
den stopgezet.
Ameland onbereikbaar.
Het eiland Ameland is thans veertien da
gen geisoleerd, dat wil zeggen, veertien da
gen achtereen is de boot- en scheepvaartver
binding met den vasten wal verbroken en
daar Ameland rondom in het ijs zit, ziet het
er naar uit, dat hierin in den eersten tijd
wel geen verandering zal komen.
VLOGEN ER WEER ENGELSCHE
VLIEGTUIGEN BOVEN ONS LAND?
De Regeeringspersdienst meldt:
Vrijdagavond zijn opnieuw op
groote hoogte vreemde vliegtuigen
over het Noordoostelijk deel van
ons land gevlogen. Daar enkele
aanwijzingen doen vermoeden, dat
het Britsche vliegtuigen waren, is
te Londen opnieuw om opheldering
gevraagd.
(Het woordje „opnieuw" in den laatsten
zin heeft betrekking op het feit, dat de
Regeering zich naar panleiding van een
Donderdagavond j.1. plaats gehad hebbende
schending van ons rechtsgebied, vermoede
lijk van Engelsche zijde, reeds tot de Brit
sche regeering heeft gewend Red.)
weg
twee dagen moeten staken, omdat de
door de sneeuw onbegaanbaar was.
Gelukkig zijn er op het eiland op het
oogenblik geen ernstige zieken. Een ambte
naar ter secretarie, die te Hollum woont,
rtachtte per motor Nes te bereiken, doch twee
maal tevergeefs. Door den ijsgang is een
tjalkschip v. 6chipper Blokzijl, dat te Nes
op de reede lag, op drift gegaan en buiten
gaats op het Bornrif te Hollum tusschen
liet ijs beklemd geraakt. Het is waarschijn
lijk verloren.
Postbooten bereikten hun doel.
De postbooten op Terschelling en Vlieland
hebben Zaterdag hun doel weten te berei
ken.
Dit nummer bevat 8 pagina's
Verregaande concessies der te
vormen centrale Chineesche re
geering aan Japan.
Het tot stand komen van de conferentie to
Teingtao waar de nieuwe Chineesche centra
le politieke commissie der „orthodoxe" Kwo-
mingtang gevormd en de oprichting van een
nieuwe Chineesche centrale regeering voor
bereid moet worden, schijnt thans vastge
steld te zijn op 23 Januari.
De grondslagen van het tusschen Wang
Tsjing Wei en de Japanneezen tot stand ge
komen accoord zijn zoo juist onthuld.
Het accoord zou verschillende concessies
van Wang Tsjing Wei aan Japan bevatten
en wel:
Erkenning van Mandsjoekwo.
In deze veertien dagen is hier vier maal I
een vliegtuig geland, dat post bracht. Win- IAlgemeene samenwerking en meer in het
keigoederen daarentegen komen weinig bin- I bijzonder economische samenwerking met
nen en zoo langzamerhand begint de voor- Japan en Mandsjoekwo.
raad van vele winkeliers te slinken.
Wel is er nog geen gebrek, maar
toch is er al een begin gemaakt
met rantsoeneeren. Tengevolge van
de rcgceringsmaatregelen in verband
met dtmobilisatie, kon men geen
wintervoorraad opslaan, zooals men
dat gewoon was te doen en daarom
zit men op het ogenblik wel een
beetje krap. Enkele bakkers hebben
momenteel geen meel meer in huis.
Suiker, zout, petroleum en brand
stoffen worden schaarsch.
Kon men de vorige winters al spoedig te
voet of met voertuigen over het ijs van de
wadden het vasteland bereiken, thans is het
ijs tengevolge van de wisselvalligheid van
de weersomstandigheden nog niet betrouw
baar. Des necuwopruimers hebben druk
werk De verbinding tusschen de verschillen
de dorpen is door sneeuw op sommige ge
deelten van het eiland vrijwel onmogelijk
geworden.
De arts, die in Nes woont, en dagelijks
zijn patiënten bezoekt per auto, heeft dit
Vorming van een gemeenschappelijk anti-
kominternfront.
Aanwijzing van Noord-China en Mongolië
als speciale zones.
Erkennning van de voornaamste positie
van Japan op de eilanden Amoy en Hainan.
Erkennning van het recht voor Japan,
troepen en oorlogsschepen te handhaven in
Noord-China, in Mongolië, op bepaalde pun
ten in het Jangtse-dal en op jdc eilanden
langs dc zuidkust van China.
Erkenning van het recht van Japan, toe
zicht uit te oefenen op alle spoorweg-
luchtverbindingen, de posterijen en de voor
naamste havens en waterwegen.
Het verminderen van dc sterkte van de
Chineesche politie en het Chineesche leger
in bepaalde gebieden.
Het verleenen door speciale accoorden van
zekere voorrechten aan Japan met betrek
king tot de ontwikkeling van de hulpbron
nen van China, de douane-ontvangsten, enz.
Aanvaarding van Japansche raadslieden
bij de nieuwe regeering.
Aanvaarding van het beginsel, dat Noord-
China bestuurd zal worden door een autono
men politieken raad.
EERBERICHT
DE BILT SEINT»
Verwachting: Strenge tot ma
tige vorst, gedeeltelijk be
wolkt, plaatselijk eenige
lichte sneeuw, zwakke tot
matige Noordoostelijke tot
Oostelij ken wind.
Zeshonderd passagiers
aan boord
SCHEPEN SNELLEN TE HULP.
Volgens een draadloos bericht, dat
te Tonlon is opgevangen, staat het
Italiaansche mailschip „Orazio", dat
600 passagiers aan boord heeft, bal
ten Toalon in brand. Drie schepen
begeven zich ijlings ter assistentie
derwaarts.
De „Orazio", die 1.669 ton meet, was on
derweg van Genua naar Barcelona toen
gistermorgen het schip bevond zich op
dat oogenblik op 60 mijl van Barcelona
dc brand uitbrak. Gisteravond werden S.O.
S.- seinen uitgezonden aan alle in de nabij»,
heid varende schepen, waarin medegedeeld
werd, dat de reddingbooten met de passa
giers waren neergelaten.
Ilavas meldt verder, dat onmiddellijk na
ontvangst van de s.o.s. seinen twee torpedo
jagers naar dc plaats des onheils zijn ge
zonden om de schipbreukelingen op te
pikken. In verscliillendo ziekenhuizen en
klinieken te Toulon zijn alle maatregelen
getroffen om de schipbreukelingen op te ne
men.
Gemeld wordt, dat verscheidene vracht
schepen die de Orazio te hulp gesneld zijn,
dc passagiers aan boord hebben genomen,
die nog niet door dc twee Franschc torpedo
bootjagers gered waren.
Aan boord van het brandende schip be
vinden zich Italianen en Zuid-Amerikanen,
o.m. leden van een Italiaansche luchtvaart
missie, die zich naar Bolivië begaf.
Paraat tegen het Sovjet-gevaar
Uit Boedapest komen berichten welke mel
den, dit op verschillende plaatsen in Honga
rije Italiaansche geregelde troepen zijn aan
gekomen.
Het schijnt voorloopig nog slechts te gaan
om vrij groote contingenten technici, die
modern geschut en mitrailleurs hebben me
degebracht.
Deze troepenzendingen schijnen het resul
taat te zijn van de besprekingen tusschen
Czaky en Ciano.
De Italianen worden binnen de karzerne-
muren gehouden. Officieel zou men de aan
wezigheid der vreemde krijgslieden niet toe
geven.
Ook in Rome doet men over deze zaak
zeer geheimzinnig. Niet vast staat daardoor
of men paraat wil zijn tegenover Rusland,
dan wel* dat men ook den Duitschen vriend
in het oog wil houden.
Wel beweert men in dei omgeving van
Mussolini dat tusschen Italië en Joego Sla-
viö een accoord is tot stand gekomen, waar
door in geval Hongarije mocht worden be
dreigd, Italiaansche troepen door Zuid Sla-
vië mogen marcheeren om den Hongaar-
kchcn vriend te hulp te snellen*
Zweedsch stoomschip op
Noordzee vernietigd
SCHIPBREUKELINGEN EEN SPEEL-
BAL VAN DE ELEMENTEN.
ZEVENTIEN DOODEN. DE GERED
DEN TE AMSTERDAM BINNEN
GEBRACHT.
Het Zweedsche s.s. „Flandria" groot
1179 ton, toebehoorend aan Förnyade
Angfart Aktienb Göta op weg van
Gothenburg naar Amsterdam, is op
de Noordzee, honderd mijl van
IJmuiden, gezonken. Waarschijnlijk
is het schip op twee mijnen geloo
pen. Er deden zich twee explosies
voor, waardoor de „Flandria" ln
drie deelen brak. Van de 21 leden
der bemanning zijn er vier Zaterdag
avond in de nabijheid van de Neder
landsche kust door het Noorsche s.s.
„Balzac" opgepikt en naar Amster
dam, het reisdoel van de Noor, ge
bracht. De vier geredden deelden
mede, dat de 17 andere leden van de
„Flandria" moeten zijn omgekomen.
De explosies op de „Flandria" deden zich
in den loep van Donderdag 18 dezer voor.
De vier geredden hebben twee dagen e
twee nachten, in bittere koude en zwaï
sneeuwjachten, op een vlot rondgedreven.
Aan boord van de reddingsboot.
De „Balzac" onder bevel van kapitein
Aage Wilhelmsen meerde gistermiddag te
gen half drie aan de Zeeburgerkade te Am
sterdam. Een avontuurlijke reis was ten
einde.
Aan boord bevonden zich, zooals gezegd,
de vier overlevenden, de lichtmatrozen
Wantzel Johansson en Bengt Wallman, de
Russische stoker Iwan P. Wlason en de tim
merman Oskar Berntson; zij zijn volkomen
uitgeput en verkleumd, na 48 uur op een
vlot te hebben rondgedreven.
Twee minuten voor middernacht
Donderdagnacht twee minuten voor het
betrekken van de hondenwacht, twee minu
ten voor middernacht vloog de „Flandria" in
de lucht, achtenveertig uur later, precies te
middernacht, zag de oplettende tweede
stuurman een geheimzinnig flikkerlicht.
Deze oplettendheid zou de redding worden
van de vier schipbreukelingen op het open
vlot.
Vier mannen op een vlot.
Een redacteur van het A.N.P. ie gistermid
dag aan boord van de „Balzac" geweest. Ka
pitein Aage Wilhelmsen is een hoffelijke
Noorsche zeeman, die direct bereid was te
vertellen over het verschrikkelijke avontuur
ln den nacht van Zaterdag op Zondag, zoo
deelde de kapitein mede, we waren ongeveer
honderd mijl noordwest van IJmuiden af,
vingen we lichtsignalen op. We wend
den en stoomden in de richting van de lich
ten. Na heel wat gemanoeuvreer hadden we
het groote vlot, waarop zich vier mannen
bevonden, aan ligzijdc, De lóoöstrap ging uit
en een paar minuten later stonden 4 druip
natte en Verkleumde mannen aan dek. Zij
hadden nog kracht genoeg gehad om zelf
naar boven te klauteren. Alleen een man,
die later een stoker van de „Flandra" bleek
te zijn, moesten we helpen. Wij hebben geen
dokter aan boord. Maar al gauw zagen we,
dat geen van de mannen gewond was. Warm
te, drank en voedsel was alles wat ze noo-
dig hadden en daar hebebn we het niet aan
laten ontbreken Een kwartiertje later lagen
allen onder de wol. Uitgeput maar herstel
lende. Ik zal eens laten vragen, of een van
de mannen misschien wakekr is...
Relaas van geredde.
De timmerman Oskar Berntson was wak
ker en hij had er geen bezwaar tegen een
kort relaas te geven van de schipbreuk.
Ik was juist aan dek toen een vree-
selijke ontploffing klonk. In kan on
mogelijk precies beschrijven wat er
toen gebeurde. De heele midscheeps,
de brng, hei dekhuis, de schoorsteen,
alles was verdwenen. Een paar se
conden later daverde een tweede ont
ploffing. De lichten waren uit, het
schip zonk zeer snel; ik werd in het
water geslingerd, of dat nu bij de
eerste of bij de tweede ontploffing ge
beurde, zou ik niet kannen zeggen.
Ik zwom even en belandde toen bij een
van de twee reddingvlotten. We hadden er
twee aan boord, een op het achterschip en
een op het voorschip. Het vlot van het voor
dek was door de tweede ontploffing aan de
achterzijde van het schip terecht gekomen.
Ik wist op een van de tweo vlotten te klim
men ep met mij nog drie andere mannen,
een stoker en twee lichtmatrozen.
Ik hoorde nog roepen De timmerman
verloor hier zijn zelfbeheersching, de ontroe
ring werd hem een oogenblik te machtig.
«We konden niets doen".
„Ik zal die schreeuw om hulp nooit verge
ten, maar we konden niets doen." Van het
schip was niets meer te zien, het was pik
donker en we waren doornat. Gelukkig wa
ren onze reddingvlotten goed uitgerust. Ze
zijn voorzien van eetwaren, oliegoed en elec-
trische lantaarns. Dat zou ons behoud wor
den. Ik kan u niet beschrijven, wat wc uit
gestaan hadden. Het werd dag. In de verte
zagen we twee, driemaal een schip. Wc rie
pen, we zwaaiden met klccren het hielp
niet, zc zagen ons niet
„Vliegtuig over".
Hoog over onze hoofden kruiste een vlieg
machine, maar de piloot zag niets. Weer viel
de duisternis in. We waren onbeschrijfelijk
koud en nat en we hadden een erge dorst,
want er was geen water op het vlot.
Een enkele keer zagen we een licht, dat ons
ver weg passeerde. Toen kwamen de vuren
van dit schip in zicht. We zwaaiden inct de
lantaarn. Bijna moesten we de hoop weer
laten varen, het schip was ons al bijna ge
passeerd op een flinken afstand, toen het
plotseling van koers veranderde. We waren
gezien.. het draaide hij...
Wc zijn hier prachtig verzorgd en heel ge
lukkig, dat we veilig in Amsterdam zijn aan
gekomen. Wanneer er niets gebeurd was,
zou nu op deze plaats de „Flandria" ge
meerd hebben gelegen. De „Flandria" met
kapitein Ronne, „een beste haas', besloot de
timmerman, ontroerd zijn verhaal.
Taak dergencn die vrede zullen
stichten, zal zwaar zijn.
Zaterdag is de boodschap gepubliceerd die,
door den Paus aan president Roosevelt is
gezonden in antwoord op dc vredesbood
schap van den president. In dit antwoord
wordt o.a. gezegd:
„De onmiddellijke kansen op vrede zijn
verminderd; er bestaat ten gevolge van de
hardnekkige hinderpalen, welke men steeds
moeilijker te boven komt, nog slechts een
geringe kans van slagen.
Op een karakteristieken trek van Uw
boodschap is in het bijzonder onze aandacht
gevallen, n.1. het nauwe geestelijke contact
met de gedachten, gevoelens, verwachtin
gen en verlangens van de massa, d.w.z. van
die lagen der bevolking op welke de last van
de smart en de opofferingen van den zoo
verontrustenden en stormachtigcn tegen-
woordigen tijd, het zwaarst drukt
In dit licht kan wellicht niemand beter
dan wijzelf de beteekenis, de waarheid en
de ontroerende warmte van dit gebaar be
grijpen. Wij kennen toch door persoonlijke
waarneming liet dagclijksche, diepo haken
naar vrede dat in alle volken leeft.
De Paus noemt Rooscvelt's Kerstboodschap
„een voorbeeldige daad van broederlijke,
hartelijke solidariteit tusschen do nieuwe en
de oude wereld in dc verdediging tegen den
killen adem der agressieve, antichristelijke
tendenties." Sprekende over den tijd, waar
in „een ware, gezonde vrede, opgelegd door
beginselen van rechtvaardigheid en billijk
heid" tot stand zou kunnen worden gebracht
zegt de Paus: „Alleen mannen met groote
politieke macht en duidelijk begrip zullen in
staat zijn een vrede in hetjeven te roepen,
die een vergoeding vormt 'voor de onbere
kenbare offers van dozen oorlog, en den weg
te banen voor een internationale erkenning
van wederzijdsche wetten en gebruiken dor
volkeren, billijk voor allen, doeltreffend en
gesteund door wederzijdsch vertrouwen."
De boodschap voegt hieraan toe: „De
vrienden van den vrede moeten zich duide
lijk den ernst der hinderpalen voor oogen
stellen,"